Жер асты сулары.Минералды сулар

Фани: ўз-ўзини таниш

Сана:

Дарс: 1

Мавзу: Биз шундай боламиз

Мақсади: "Ўз- ўзини таниш" инсонийлик хислатлари ҳақидаги тушунчаларни

кенгайтириш.

Вазифалари:

2-синфга мўлжалланган "Ўз- ўзини таниш" фанининг маз-муни билан таништириш;

атроф-муҳитга бўлган қизиқишни орттириш; эзгуликка тарбиялаш.

Кўргазмали қуроллар: магнит тасмаси, сюжетли расмлар

Шодлик давраси

2-синфдаги "Ўз-ўзини таниш" фанининг дастлабки дарси 2 ўқитувчи қуйидаги кириш сўзлари билан бошлайди:

Хуш келибсиз, азиз болалар! Мана, ёзги дам олиш таътилингиз ҳам тугаб, янги ўқув йили бошланди. Болалар, энди сиз 2-синф ўқувчиларисиз. Ёшингиз улғайиб, ақлингизга ақл кўшилди. Сизларни олдинда қизиқарли ва қувончли воқеалар, яхшилик ва янгиликларга бой "Ўз-ўзини таниш" дарслари кутмоқда. Бу дарсларда ўз зиммангиздаги яхши фазилатларингиз билан янги имкониятларингизни билиб оласизлар, шу билан бирга росттўйлик билан танилиб, инсонийлик қадр қиммати ҳамда соғликни баҳолай оласизлар. Табиат фарзанди, Ватан ўғлони эканликларингиз билан фахрлана оласизлар.

Дарсни кўтаринки руҳ билан бошлаш учун ўқитувчи томонидан ўқувчиларга айлана атрофида қўшиқ айтиш таклиф қилинади:

Келинг, одатимизга кўра "Шодлик давраси"ни қуриб, қўл ушлашайлик. Бир-биримизга тани соғлик, ўқишда ютуқ, ишончли дўст бўлишликни тилайлик. Шундай эзгу ниятларга бой айлана атрофида барчамиз бирга қувонч билан қўшиқ куйлайлик.

Даврнинг ёш авлодимиз

Мевазор боғлар,

Ўрмон, кўл, тоғлар

Бепоёндир еримиз Давлати тошган, Савлати ошган –

Шаҳар, қишлоқ, уйимиз.

Нақорат:

Қуёшдай қувнаб кулган,

Гуллар каби яшнаган –

Биз бахтли болалармиз!

Туғилган юрт қучоғингда,

Яйраб - яшнаб ўсамиз.

Кўнглимиз тўлиб,

Жуда кўп ўқиб -

Билимли одам бўламиз.

Топшириқ:

Ўқувчиларнинг "Ўз-ўзини таниш" фанидан ўрганган яхши одатлари хамда ҳаракатларидан ёзги таътилда қандай фойдаланганликларини билиш мақсадида қуйидагича топшириқ берилади:

Ўқувчиларга расмларга қараб "Ёзги таътилда" мавзусида ҳикоя тузиш топширилади. Дарсликдаги расмларда болаларнинг ёзги дам олиш пайтида боғ-роғлардаги ишларга кўмаклашгани, табиат қучоғида сайрда бўлганликлари, саёҳатга чшққанликлари ва ҳовлида ўйнаган вақтлари тасвирланган. Ўқувчилар шу расмларга қараб, дам олиш дамларини ёдга тушириб, қизиқарли ишлари ҳамда эсда қолган воқеаларни сўзлаб берадилар.

Суҳбатлашиш

Ўз-ўзини таниш дарсларида ўқувчилар қизиқишларини орттириб, уларни таниб-билишга ўргатиш мақсадида суҳбатлашиш усулидан фойдаланилади. Суҳбатлашиш учун қуйидагича саволлар берилади:

• Ўз- ўзини таниш дарсларида нималарни ўргандингиз?

• Ўзига, ўзгага, табиатга ҳурмат деганда нимани тушунасиз?

• Ўзингизда қандай хислатлар бўлишини хоҳлайсиз?

Ушбу саволларга ўқувчилар 1-синфда ўз-ўзини таниш

дарсларида ўрганганлари асосида жавоб берадилар. Болалардан ўзига, ўзгага, табиатга бўлган ҳурмат ҳисси ҳақида ҳам сўралади. Бунда ўқувчилар атрофидаги одамларга, атроф-муҳитга яхши муносабатда бўлишнинг мазмунини қандай баҳолашларини айтадилар. Шу билан бирга болалар ўзларида яхши инсоний фазилатлар мужассам бўлиши ҳақида айтадилар.

Янги ахборот

Уцувчилар дарсликдан "Ўз-ўзини таниш дарсларида ўзини, бошқаларни, атроф-мухитни таний олади. Меҳр-муҳаббат, оила, яхшилик, дўстлик, бахт, билим сингари энг ноёб хислатлар билан танишади" деган янги ахборотни ўқийди. Меҳр-мухаббат, оила, яхшилик, дўстлик, бахт, билим сингари энг ноёб хислатлар инсон ҳаётидаги асосий вазифа эканлигини тушуниб оладилар.

Мант билан ишлаш

Ўқитувчи ўқувчиларнинг "Ўз-ўзини таниш" фани ҳақидаги билимларини ривожлантириш мақсадида шеърни ўқиб берди. "Мен қандайман", "Яхши бўлиш - ўзингдан", - деган шеър мисраларидаги фикрларни аниқ тушуниш учун саволлар бериши мумкин.

Ўзини таниш

У. Ақипбаев.

Яхши бўлиш — ўзингдан,

Ёмон бўлиш - ўзингдан.

Ўзингдан ўрган, ўзингдан,

Ўз ўзингни авайла.

Яхшилик кўрсанг бировдан,

Мен қандайман? - деб ўйла.

Ёмонлик кўрсанг бировдан,

Мен қандайман? - деб ўйла.

Ўзингсан ақл кўзгуси,

Ўз — ўзингни қўлга ол.

"Ўзини таниш" фойдаси,

Сенга тегар маъни бор.

Топшириқ

Бу топширицда ўқувчилар олма дарахти расмида кўрсатилган ўз-ўзини таниш дарсида ўрганган муҳим фазилатлар ҳақидаги тушунчаларни айтиб берадилар. Улар ободлик, билим, олижаноблик, дўстлик, табиат, Ватан, соғлик, оила, мухаббат, бирлик сингари фазилатлардир. Шу муҳим фазилатлар ҳақида айтилганда ўқувчилар дарс жараёнида ўрганганларини ёдга тушириб, аниқ мисоллар билан атиб берадилар.

Дафтар билан ишлаш

Ўқитувчи ўқувчиларга дафтар билан ишлаш усулларини тушунтиради.

Ўқувчилар топшириқни дафтарларида бажарадилар. Бажариб бўлишгандан сўнг баён қиладилар.

Юракдан юракка

Болалар айланага тўпланиб, қўшиқ айтадилар.

Биз бахтиёр болалармиз

М. Алимбаев сўзи Ў. Байдилдаев мусицасиЖавлон уриб ўйнаймиз,

Қўшиқ куйлаб қувнаймиз.

Катталарни сийлаймиз,

Одобсизни суймаймиз.

Нацорат.

Биз — бахтиёр,

Биз - бахтиёр,

Биз - бахтиёр кичкинтой.

Аҳил - иноқ дўстлармиз,

М. Алимбаев сўзи Ў. Байдилдаев мусицаси

Серғайрат ва талабчан.

Кўп ўрганмоқ истаймиз,

Аълочимиз дарслардан. Нақорат.

Чирой қўшиб адирга,

Яшил ниҳол экамиз.

Интиламиз ҳунарга,

Меҳнатда ҳам илғормиз.

Нақорат.

Фани: ўз-ўзини таниш

Сана:

Дарс: 2

Мавзу: Ўз кайфиятимизни назорат қилайлик

Мақсади: "Муҳаббат", "бахт" каби инсоний фазилатлар ҳақидаги тушунчаларни кенгайтириш.

Вазифалари:

— ёқимли муносабатлар ҳақида тушунча бериш;

— ўз-ўзини бошқара билиш, уддабуронликни ривожлантириш;

• қатъиятлиликка, сабр- тоқатлиликка тарбиялаш.

• Кўргазмали қуроллар: турли кайфиятни тасвирловчи расмлар.

Шодлик давраси

Ўцувчилар айлана шаклида турадилар ва саломлашадилар. Шеър мисраларини биргалашиб айтадилар.

Кел, болалар, кулайлик

Ў.Турманжанов.

Кел, болалар, кулайлик!

Кулгибилан усайлик!

Қовоқ уймоқ не керак

Хурсанд бўлиб юрайлик.

Кел, болалар, кулайлик!

Кел, болалар, кулайлик!

Кулги билан ўсайлик!

Кулги кўнгил очади

Кулиб умр сурайлик

Кел, болалар, кулайлик!

Кулги билан ўсайлик! Кулгимизнинг тафтидан, Гул ўссин деб тилайлик.

Суҳбатлашиш.

Суҳбатлашишнинг мақсади - ўқувчиларнинг хуш ҳиссиёт, қатъиятли бўлиш яъни хар қандай шароитда ўзини ушлай олиш хақидаги фикрларини тинглаб, ҳаётдаги маъносини тушунтириш.

Ўқувчиларнинг атрофидаги одамлар ҳамда ўзларининг ҳиссиётлари ҳақидаги ҳис-туйғуларини фикрлашиши учун суҳбат ўтказилади. Суҳбат учун қуйидагича саволлар берилади:

• Ранжиган ёки севинган пайтларингизда ўзингизни қандай тутасиз?

• Одамларнинг кайфияти сизга қандай таъсир кўрсатади?

Юқридаги саволлар орқли ўқтувчи ўқвчиларнинг одамлар билан муносабатда кайфиятнинг таъсирини тушунтиришга эришади. Уларнинг сабр-тоқтларини шаклланишига таъсир этади.

Матн билан ишлаш

Ўқитувчи ўқувчиларга дарснинг мавзусини батафсил тушунтириш мақсадида матн билан иш олиб боради. Ўқувчилар матнни ўқиб, ундаги асосий фикрни аниқлаб, саволларга жа-воб беради. Ўитувчи матнни ўқувчиларга навбатма-навбат ўқитиши ёки ўзи ўқиб бериши мумкин.

Бўш

Ривоят

Бир донишманд ўз шогирдларига шундай деди:

Мен ёш кезларимда қайиқда тез-тез сайрга чиқиб турар эдим. Бу менга ажойиб роҳат бағишларди. Мен узоқ вақт дарёда сузиб юрардим.

Бир куни мен кўзимни юмиб, қайиқ устида узоқ ўйга чўмиб кетибман. Сув оқими билан сузиб келаётган бир қайиқ қўққисдан менинг қайиғимни уриб кетди. Мен сувга димиқиб қолдим. Бир пайт кўзимни очиб, тинчимни бузган одам билан уришмоқчи бўлиб, бошимни кўтарган эдим, қайиқ бўм-бўш экан. Ўчимни олиш учун ҳеч ким бўлмаганлиги боис, яна кўзларимни юмиб, ўз аламим билан юзма- юз қолдим.

Уни кўрган дақиқадан бошлаб мен ўз-ўзимни танишга биринчи қадамимни босдим. Бўш қайиқ менга бир умрли сабоқ бўлди. Шундан буён мен бировдан ранжиб, хафа бўлсам, ўз-ўзимдан куламан-да: "Бу ҳам бир бўш қайиқ!" деб ўзимни босиб оламан.

• Ривоятда одамнинг қандай кайфияти ҳақида сўз боради?

•_ Сиз бу воқеадан қандай хулоса чиқарган бўлардингиз?

Ўқитувчи матндаги асосий фикрни билдиради: "Мен кўзимни очиб, менинг тинчимни бузган одам билан уришмоқчи бўлиб, бошимни кўтарган эдим, қайиқ бўш экан", "... ўз аламим би-лан юзма-юз цолдим" ёки "Бўш қайиқ менга бир умрли сабоқ бўлди",- деган фикрларга алоҳида эътибор қаратилади.

Янги ахборот

Дарсликда берилган "Инсоннинг кайфияти турли шароитларга боглиқ бўлади. Яхши иш, эзгу ният, ёқимли сўз, яхши хабар, қувонч инсоннинг кайфияти кўтарилишига таъсир этади" деган якуний фикр билан танишади. Янги ахборотни танлаш ўқувчиларнинг мавзуга оид кўз қарашларини шакллантиришга асос бўлади. Яхши иш, ёқимли харакат, эзгу ният, илиқ сўз, яхши хабар, қувонч инсон умрининг мазмуни эканлиги ҳақида ўқитувчи йўналиш беради.

Топшириқ.

Янги ахборотда берилган шодлик, ҳайратланиш, кўнгилли, кўнгилсиз, қўрқинч, ранжишга ўхшаш инсоннинг юз қиёфасидаги кайфиятини қандай аниқлаш мумкинлиги ҳақида топшириқ берилади.

Унда "Расмдаги болаларнинг юз қиёфасига қараб, қандай кайфиятда турганликларини ҳикоялаб бериш" топширилади. Ўқувчилар топширилган расмларга қараб, ундаги болаларнинг кайфиятларини ажратиб айтади. Ўқувчилар бажарган топшириқларини баён этаётганда ўқитувчининг ёрдами билан "Юз қиёфасига қараб одамларнинг очиқ юзли, илиқ юзли, ранги совуқ, ранжиган деб ажратишади. Яхши кайфият одамларга куч-қувват беради. Демак, сабрли бўлиш инсоннинг турли шароитда ўзини ушлай олиши, чидамли бўлиши" деб хулосаланади.

Хулоса

- Болалар, бугунги дарсимиз "Ўз кайфиятимизни назорат қилайлик" деб номланади. Бу ҳар қандай шароитда сабр сақлаб, ўзимизни тута олишимиз, атрофимиздагиларга қувонч бахш этишимизни билдиради.

Дафтар билан ишлаш

Дафтарда қуйидагича топшириқ берилган:

Ребусни ечинг. (жўжа, сочиқ, коса, чақмоқ, кетмон, ари расмлари берилган)

Ребусни тўғри еча олсангиз, мақол келиб чиқади. Мақолни ўқинг ва ёзинг. (Жавоби: "Жаҳл чиқса, ақл кетар")

Юракдан юракка

Болалар давра қуриб, бугунги дарсдан олган таассуротларини айтиб, ўзларининг кайфиятлари қандай эканликларини синфдошларига баён этадилар.

Масалан: "Менинг кайфиятим кўтаринки, чунки яхши кайфият инсонга шодлик олиб келади."

Фани: ўз-ўзини таниш

Сана:

Дарс:3

Мавзу: Билимга чанқоқлик

Мақсади: "Билим", "муҳаббат" одамгарчилик фазилатлари ҳақидаги фикрларни бойитиш. Вазифалари:

- ўқиш-билимнинг инсон ҳаётидаги мазмуни ҳақида тушунча бериш;

- ўқишга, билим олишга бўлган интилишларини ривожлантириш;

- китобни қадрлашга, меҳнатни севишга тарбиялаш.

Кўргазмали қуроллар: дарслик, дафтар, катта ватман қоғоз, рангли қоғозлар, қайчи, магнит тасма.

Шодлик давраси

Болалар ўқитувчи билан биргаликда айлана шаклида турадилар ва саломлашадилар. Кассетадан "Бахтли болалик чоги" қўшигини ўқитувчи билан биргаликда куйлашади.

Бахтли болалик чоги

Ж.Турбеков сўзи А.Есбаев мусиқаси

Яшнаётган давронимиз давримга мос,

Гул - боғчада умр суриб, ўсамиз соз.

Шод кўнгилли, бахтли элнинг ўғлонимиз,

Келажакда улуғ ишлар - мўлжалимиз.

Ватанимиз эҳтиётлаб онадайин,

Қучоқ очар меҳр билан соат сайин.

Баланд мактаб, кенг саройу турли майдон,

Неки керак бизлар учун - тайёр имкон.

Фан чўққисин забт этамиз олға босиб,

Қииинчилик, ғов-тўсиқ иўқ иўлимизда.

Саф тузамиз тантанавор қўшиқ айтиб,

Байроғимиз ҳилпирайди қўлимизда.

Қўшиқ тпугагач, ўқувчилар ўз жойларига ўтирадилар. Ўқитувчи дарснииг асосий қисмига ўтиш мақсадида ўқувчиларни бугунги дарснинг мавзуси билан таништиради:

Болалар, бугун биз ўқиш ҳамда билимнинг инсон ҳаётидаги аҳамияти, мазмуни ҳақида суҳбатлашамиз. Шу сабабли бугунги дарсимиз "Билимга чанқоқлик" деб аталади.

Суҳбатлашиш

Мавзунинг мақсадини ёритиш учун дарсликда "Ўйланайлик, фикрлашайлик" мавзусида берилган саволлар бўйича суҳбат ўтказилади.

• Инсонга билим нима учун керак?

• Ўқиш пайтида қандай қийинчиликлар туғилади?

• Уларни қандай енгиш мумкин деб ўйлайсиз?

• Билимли бўлиш учун инсонда қандай хусусиятлар бўлиши керак деб ўйлайсиз?

Матн билан ишлаш

Ўқитувчи ривоятдаги Олимнинг "Мен ўқишим керйк", дея ўз мақсади сари интилиб, буюк олим даражасига етганлигини айтиб, болаларнинг ўқишга, билим олишга бўлган қизицишларини орттира боради.

Тиришқоқ бола

Ривоятп

Қадим замонда Олим деган бир бола яшаган экан. Унинг отаси эрта оламдан ўтиб, онаси билан ёлғиз қолибди. Улар жуда ночор ҳаёт кечиришар экан. Баъзан ичарга овқатлари бўлмас экан.

Кун кетидан кунлар ўтаверибди. Бола мактаб ёшига етибди. Лекин унинг мактабга бориб ўқишга шароити йўқ экан. Шундай бўлса ҳам Олим "Мен ўқишим керак" дебди.

Кичкинтой Олимнинг қўшнилари бой одамлар экан. Олим қўшнисиникига келиб: "Сиз уйингизга хизматкор излаб юрган экансиз, мени хизматкор қилиб олингчи. Мен меҳнатимга кўп ҳақ сўрамайман, фақат ондасонда болаларингизнинг қандай ўқиётганларини кўриб турсам, шунинг ўзи менга кифоя", -дебди. Бой текин хизматкор топилганига севиниб уни ишга олибди.

Бола бойнинг уйида тонгдан то кун ботгунча тинимсиз меҳнат қилибди. У вақтивақти билан бой болаларининг китобларига қараб баъзан ўқитувчига кўринмасдан унинг айтганларини ташқарида яшириниб туриб эшитиб олар эди. Шундай қилиб, Олим ҳаммасини ўрганиб олади.

Бир йилдан сўнг ўзича сўзларни ажрата оладиган бўлади. Лекин нима билан ёзишни билмай боши қотади. Олим ўз онаси билан денгиз соҳилидаги кичкинтой бир уйда яшар эди. Денгиз тўлқини қум юзасини оқизиб, текис-лаб кетар эди. Олим қўлига таёқ олиб, денгиз томон келди ва қумга ҳарфларни ёза бошлади. Денгиз тўлқини Олим ёзган ҳарфларни ўчириб кетарди. Олим эса эринмасдан ҳарфларни қайтадан ёзар эди. Энди унга ўқиш учун китоб керак бўлди.

Бир куни хўжайинининг олдига келиб: "Мен ўз меҳнат ҳақимни сўраб келдим. Агар менга ўз китобларингизни ўқиш учун бериб турсангиз, яна бир йил ҳақсиз ишлаб берардим", -дейди.

Бойнинг бундай текин хизматкордан айрилиб қолгиси келмай, боланинг таклифига рози бўлади.

Энди кичкина Олим ўқиш учун китобга эга бўлади. Олим эрта тонгдан то қоронғи кечагача меҳнат қилар, китобни эса тунда ўқишга тўғри келарди. Унинг шамчироқ олиш учун ҳам пули йўқ эди. Лекин у ҳеч қачон нолимади. Энди у ой нурида ўқиб, ёзадиган бўлди.

Орадан кўп йиллар ўтди. Олим ўз ниятига етиб, буюк олим бўлди. Одамлар Олимнинг тиришқоқлигини ҳали ҳануз эслаб юришар экан.

• Бола ўз мақсадига қандай етди?

• Боланинг олим бўлишига қандай хислатлар ёрдамлашди? Янги ахборот

Дарсликда берилган "Янги ахборот" орқали ўқувчиларнинг ўқишга бўлган хоҳишларини орттириш мумкин.

Билим олиш қизиқувчанлик, меҳнатсеварлик ва тиришқоқликни талаб қилади.

Билим инсон эзгулиги учун хизмат қилади.

Янги ахборотни таҳлиллаш болаларга билимнинг зарурли-пти англаб етишга ёрдамлашади.

Дафтар билан ишлаш

Юқорида таҳлилланган матндаги асосий фикрлар дафтарда берилган топшириқлар орқали тасдиқланади.

Бахтли болалар элининг тасвири орасидаги ёзув ёзилиши учун мўлжалланган бўш қаторларга уларнинг бахтли нулишига нималар ёрдамлашганини тартиб билан ёзинг. Бо-лалар топшириқни дафтарларида бажарадилар, бажариб бўлишгач; баён қиладилар.

Юракдан юракка

Ўқитувчи янги ахборотдаги фикрни давом этказиб, дарсни болаларнинг бир-бирларига билим олишнинг мазмунини билдирадиган тилаклар айттириш билан якунлайди.

770 ₸ - Сатып алу