Сабақ жоспары
|
Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы: Молекулалық биология және биохимия |
Мектеп: №198 |
||||||||||||||||||||
|
Күні: |
Мұғалімнің аты-жөні: Баймбетова М. |
||||||||||||||||||||
|
Сынып: 10 |
Қатысқандар: |
Қатыспағандар: |
|||||||||||||||||||
|
Сабақтың тақырыбы |
Жердегі тіршілік үшін судың маңызы. |
||||||||||||||||||||
|
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме) |
10.4.1.1 Жердегі тіршілік үшін судың іргелі маңызын түсіндіру |
||||||||||||||||||||
|
Сабақтың мақсаты |
Жердегі тіршілік үшін судың іргелі маңызын түсіндіру |
||||||||||||||||||||
|
Бағалау критерийі |
|
||||||||||||||||||||
|
Тілдік мақсаттар
|
|
||||||||||||||||||||
|
Пәнге қатысты лексикалық қор мен терминдер.
|
Судың мәнін айтыңыз және түсіндіріңіз (сөйлеу дағдылары) Сөздік
|
||||||||||||||||||||
|
Диалогтар мен жазу үшін қолданылатын тіркестер: |
Су ..... Суда .... заттар ериді. Судың .... жоғары. Су .... қосылыс. Транспирация дегеніміз .... Су айналымы ... Егер су болмаса .... Судың келесі функциялары ... Су көптеген заттарын ерітеді ... Су температураны келесідей реттейді ... |
||||||||||||||||||||
|
Құндылықтарға баулу
|
Қоршаған ортаға деген жауапкершілік пен құрмет, ынтымақтастық, жауапкершілік құндылықтарын дамытуға негізделген. |
||||||||||||||||||||
|
Пәнаралық байланыс |
Жүзеге асырылатын пәнаралық байланыстар: химия – судың, липидтердің, көмірсулардың және нәруыздардың қасиеттерін оқып-біледі. Физика – судың қасиеттерін зерттеу барысында жүзеге асырылады. |
||||||||||||||||||||
|
Тақырып бойынша алдыңғы білім
|
7.4.1.1 судың қасиеті мен тірі ағзалар тіршілігі үшін маңызын сипаттау;
|
||||||||||||||||||||
|
Сабақ барысы |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың жоспарланған кезеңдері |
Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері
|
Ресурстар |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың басы |
Ұйымдастыру кезеңі Сәлемдесу. Сыныпта психологиялық ахуал туғызу. Оқушылармен бірлесіп сабақ мақсатын айқындау.
«Миға шабуыл». Проблемалық сұрақ. Мұз астында балық және басқада тірі ағзалар қалай аман қалады? Оқушылар өз пікірін білдіруі мүмкін. Оқушыларға оқу мақсатын қалыптастыру және оқушылардың дағдысын дамыту үшін «Кинометафора» әдісін оқу мақсаты бойынша өз білімдерін қалыптастыра отырып, тақырып бойынша бейнефильм көрсету. (3 мин) І. Судың маңызы баяндалған видеоны көру. ІІ. Видеоны талдау Миға шабуыл. Проблемалық сұрақ. Мұз астында балық және басқада тірі ағзалар қалай аман қалады? Оқушылар өз пікірін білдіруі мүмкін. |
Интерактивті тақта. Презентация
Мұздағы мұздатылған тоғанның суреті
Абиотикалық факторлардың әсері, Судың маңызы. https://www.twig-bilim.kz/kz/film/abiotic-factors-in-ecosystems |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Сабақтың ортасы |
Мұғалімнің түсіндіруі. Тұщы таза су – байлық. Жершарындағы барлық судың 2% ғана тұщы, ал қалған 88 %ащы су. Тұщы суды тек адамдар ішу үшін ғана пайдаланады. Ауыз су – ішуге жарамды су.Дүниежүзінде тұщы суды пайдалану жыл сайын өсіп келеді, сондықтан әлемде ішуге жарамды ауыз судың жетіспеушілігі өзекті мәселеге айналды. Табиғи тұщы су көздерін таза ұстау, оны ластамау, тиімді пайдалану қажет. Қала тұрғыны тәулігіне орташа есеппен 150 л. жуық, ал ауыл тұрғыны 55 литрге жуық су жұмсайды екен. Бірақ көп су тұрмыста тектен-текке жұмсалуда. Әрдайым құбырдан аққан су қажетімізге қарай ағама? (1 сағ – 12 л.24 сағ – 300 л)
«Атомдар мен молекулалар» ойыны Оқушыларға мұғалім бәріміз атомдар сияқты жалғыз қимылдаймыз дейді.Атомдар бірігіп-бірігіп,екеу болады,сосын үшеу болады,молекулалар түзіледі.Оқушылар атомдардан молекулалар түзілу арқылы 4 топқа бірігеді
1тапсырма Суретпен жұмыс. Төрт топқа түрлі сурет таратамын. Сурет бойынша өз ойларын айтып талқылап беру керек.
3 түрлі агрегаттық күйлері көрсетілген, қандай температурада судың агрегаттық күйі өзгереді. Оқушылар сызбаларды және графикті талдап, судың қасиетін және тірі ағзадағы маңыздылығын талдайды.
2 тапсырма: «Кластер» әдісі бойынша оқушыларға cу тапшылығы бейнеленген суреттер көрсету арқылы топқа сұрақтар қою.
Дескриптор:
3тапсырма: «Фишбоун» немесе «Балық қаңқасы» әдісі бойынша оқушыларға тапсырма беремін. «Судың ластану» себептері мәселесін талқылайды, ластанудың негізгі себептерін айтып береді. Мәтін Судың ластануы деп - су айындарының зиянды заттармен, өндірістік және тұрмыстық қалдықтармен қанығу процесін айтады. Мұның нәтижесінде су өз қасиетінің көп бөлігін жоғалтады және ары қарай қолдануға жарамсыз болып қалады.........
Д Жүзеге асыру қадамдары: 1-қадам: Мәтінді оқимын. 2-қадам: Оқу үрдісінде қаңқаның басына мәтін қарастырылатын мәселені белгілейді. 3-қадам: Жоғарғы «қосымша бұтақтарында» мәселенің себебін белгілейді, төменгі «сүйекшелерінде» оқу барысында себепті нақтылайтын дәйектер жазады. 4-қадам: Балықтың «құйрығына» қорытынды жазады. 5-қадам: Жұпта, топта жұмысты талқылайды. 6-қадамТоп жұмысын сыныпта талқылайды.
4- тапсырма «Борт журналы» әдісі арқылы тақырыпты оқып үйренуде өз ойларын жазуға үйрету мақсатында жүргізіледі
1-топқа Ауыз суды үнемді қолдануға жарнама жаса
2-топқа.Судың тіршілік үшін маңыздылығына ереже құрастыр
3-топқа. «Су-тіршілік көзі» шағын сахналық көрініс құрастыр. 4-топқа. Сусыз өз өлкесінің қандай күйде болатыны жайлы әңгіме құрастыру немесе сурет салу.
Дискриптор:
1. Ауыз суды үнемді қолдануға жарнама жасайды
2. Судың тіршілік үшін маңыздылығына ереже құрастырады
5 тапсырма: «Деректермен жұмыс» әдісі 1-мысал.Бірдей екі стақанға қайнаған және қайнамаған суды құйып,оларды бірнеше сағатқа қояды. 1-сұрақ. Осы уақытта не байқадыңыз? А. Екі стаканда да ешқандай өзгеріс болған жоқ. В. Қайнамаған суы бар стақанның ішкі қабырғаларында ұсақ көпіршіктер пайда болады. С. Қайнаған су құйылған стақанның ішкі қабырғаларында ұсақ көпіршіктер пайда болады. Жауабы: В. 2-сұрақ.Судың қайнауы барысында қандай өзгерістер болады? А. Су қайнағанда газдармен қанығады. В. Су қайнағанда газдар жойылады. С. Су қайнағанда ешқандай өзгерістер болмайды. Жауабы: В. 3-сұрақ. Қай стақанда қайнаған және қай стақанда қайнамаған су бар екенін қалай білуге болады? Жауаптарыңызды түсіндіріңіздер. Жауаптың нұсқасы. Кәдімгі су құбырының немесе құдықтың суы бар стақанның ішкі қабырғаларында ұсақ көпіршіктер пайда болады. Өйткені, әдетте бөлме температурасы су құбырының немесе құдықтың температурасына қарағанда жоғарырақ болады, ауаның және басқа еріген газдардың артық мөлшері үлкейе келе бос күйінде бөлініп шығады. Бұл құбылыс басқа стаканда байқалмайды, өйткені қайнағанда судағы газдар жойылып кетеді. 2-мысал.Еуропаның ең биік сарқырамаларының бірі – Утигард сарқырамасы 610 метр биіктіктен құлап ағады. Сұрақ. Мұндай биіктіктен су қанша уақытта құлайды? А. 18 с. В. 6 с. С. 11 с. Жауап. Судың құлау уақыты кедергі күші жоқта 11 с тең болады 3-мысал. Дүниежүзілік мұхитты мекендейтің тірі ағзаларды үш топқа бөлуге болады. Планктон – ұсақ балдырлар және су ағынымен баяу қозғалатын су қойнауының жануарлары. Нектон – суда белсенді орын ауыстыратын балықтар және теңіз жануарлары. Бентос – мұхит түбінің және кез келген басқа да су қоймасы түбінің өсімдіктері мен жануарлары. Тапсырма. Төмендегі кестеде (1.4-кесте) тірі ағзалардың және олардың тығыздығының сәйкестігін анықтаңыздар. 1.4-кесте – Тірі ағзалардың және олардың тығыздығының сәйкестігі Ағзалардың түрлері Сәйкес тығыздық A. Нектон 1. Судың тығыздығына тең тығыздық B. Бентос 2. Судың тығыздығынан кем тығыздық C. Планктон 3. Судың тығыздығынан артық тығыздық Жауабы. А-2; В-3; С-1. 4-мысал.Петр өзіне температурас Бұл материал сайт қолданушысы жариялаған. Материалдың ішінде жазылған барлық ақпаратқа жауапкершілікті жариялаған қолданушы жауап береді. Ұстаз тілегі тек ақпаратты таратуға қолдау көрсетеді. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзған болса немесе басқа да себептермен сайттан өшіру керек деп ойласаңыз осында жазыңыз
Ұзақ мерзімді жоспардың
тарауы: Молекулалық биология және
биохимия Мектеп:
№198 Күні: Мұғалімнің аты-жөні:
Баймбетова М. Сынып:
10 Қатысқандар: Қатыспағандар: Сабақтың
тақырыбы
Жердегі тіршілік үшін судың
маңызы.
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)
10.4.1.1 Жердегі тіршілік үшін судың
іргелі маңызын түсіндіру
Сабақтың
мақсаты Жердегі тіршілік үшін судың
іргелі маңызын түсіндіру
Бағалау
критерийі
Судың
биологиялық қасиеттері мен табиғаттағы маңызы арасындағы байланысты
біледі
Су
молекулалары арасындағы химиялық байланысты біледі және оның
маңызын сипаттай алады.
Судың
тіршілік үшін манызын күнделікті өмірдегі мысалмен түсіндіре
алады,суды үнемдеу, қорғау жолдарын
түсіндіре алады;
Тілдік
мақсаттар
Судың құрлысын және құрамын
біледі Судың физикалық және химилық
қасиеттерін түсінеді Судың тіршілік үшін маңызын
түсіндіре алады Пәнге қатысты лексикалық
қор мен терминдер.
Судың мәнін айтыңыз және
түсіндіріңіз (сөйлеу дағдылары)
Сөздік Русский Казахский Английский Вода Су Water Растворитель Еріткіш
Solvent Регулятор
температуры Температура
реттеуші
Temperature
regulator Среда
обитания Тіршілік
ортасы
Habitat Обмен
веществ Зат
алмасу
Metabolism
Диалогтар мен жазу үшін
қолданылатын тіркестер:
Су
.....
Суда
.... заттар ериді.
Судың
.... жоғары.
Су ....
қосылыс.
Транспирация дегеніміз ....
Су
айналымы ...
Егер су
болмаса ....
Судың келесі функциялары
...
Су көптеген заттарын ерітеді
...
Су температураны келесідей
реттейді ...
Құндылықтарға
баулу
Қоршаған ортаға деген жауапкершілік пен
құрмет, ынтымақтастық, жауапкершілік құндылықтарын дамытуға
негізделген.
Пәнаралық
байланыс
Жүзеге асырылатын пәнаралық
байланыстар: химия – судың, липидтердің, көмірсулардың және
нәруыздардың қасиеттерін оқып-біледі.
Физика – судың қасиеттерін
зерттеу барысында жүзеге асырылады.
Тақырып бойынша алдыңғы
білім
7.4.1.1 судың қасиеті мен тірі ағзалар тіршілігі
үшін маңызын сипаттау;
Сабақ
барысы Сабақтың жоспарланған
кезеңдері Сабақтағы жоспарланған
жаттығу түрлері
Ресурстар Сабақтың
басы
Ұйымдастыру
кезеңі
Сәлемдесу. Сыныпта
психологиялық ахуал туғызу.
Оқушылармен бірлесіп сабақ
мақсатын айқындау.
«Миға шабуыл». Проблемалық
сұрақ.
Мұз астында балық және
басқада тірі ағзалар қалай аман
қалады?
Оқушылар өз пікірін білдіруі
мүмкін.
Оқушыларға оқу мақсатын
қалыптастыру және оқушылардың дағдысын дамыту үшін
«Кинометафора»
әдісін оқу мақсаты бойынша өз
білімдерін қалыптастыра отырып, тақырып бойынша бейнефильм
көрсету. (3 мин) І. Судың маңызы баяндалған
видеоны көру. ІІ. Видеоны
талдау
Миға шабуыл. Проблемалық
сұрақ.
Мұз астында балық және
басқада тірі ағзалар қалай аман
қалады?
Оқушылар өз пікірін білдіруі
мүмкін. Интерактивті тақта.
Презентация Мұздағы мұздатылған тоғанның
суреті Абиотикалық факторлардың
әсері, Судың маңызы.
https://www.twig-bilim.kz/kz/film/abiotic-factors-in-ecosystems Сабақтың
ортасы Мұғалімнің
түсіндіруі. Тұщы таза су – байлық.
Жершарындағы барлық судың 2% ғана тұщы, ал қалған 88 %ащы су. Тұщы
суды тек адамдар ішу үшін ғана пайдаланады. Ауыз су – ішуге жарамды
су.Дүниежүзінде тұщы суды пайдалану жыл сайын өсіп келеді,
сондықтан әлемде ішуге жарамды ауыз судың жетіспеушілігі өзекті
мәселеге айналды. Табиғи тұщы су көздерін таза ұстау, оны ластамау,
тиімді пайдалану қажет.
Қала тұрғыны тәулігіне
орташа есеппен 150 л. жуық, ал ауыл тұрғыны 55 литрге жуық су
жұмсайды екен. Бірақ көп су тұрмыста тектен-текке жұмсалуда.
Әрдайым құбырдан аққан су қажетімізге қарай ағама? (1 сағ – 12 л.24
сағ – 300 л)
«Атомдар мен
молекулалар» ойыны
Оқушыларға мұғалім бәріміз
атомдар сияқты жалғыз қимылдаймыз дейді.Атомдар
бірігіп-бірігіп,екеу болады,сосын үшеу болады,молекулалар
түзіледі.Оқушылар атомдардан молекулалар түзілу арқылы 4 топқа
бірігеді
1тапсырма Суретпен жұмыс. Төрт топқа
түрлі сурет таратамын. Сурет бойынша өз ойларын айтып талқылап беру
керек.
Бірінші
топ: Суретте және кестеде
судың 3 түрлі агрегаттық күйлері
көрсетілген, қандай температурада судың агрегаттық күйі өзгереді.
Оқушылар сызбаларды және графикті талдап, судың қасиетін және тірі
ағзадағы маңыздылығын талдайды.
Екінші
топ: Жануарлардың терлеуі және
өсімдіктердің транспирация суреттері берілді. Оқушылар сызбаларды
талдап, судың қасиетін және оның тірі организм үшін маңыздылығын
анықтауы керек.
Үшінші
топ: Фотосинтез үрдісінің суретін
беріңіз. Оқушылар сызбаларды талдап, судың қасиетін және оның тірі
ағзалар үшін маңыздылығын анықтауы керек. Төртінші
топ: Қан мен көз жасы суретін
беріңіз. Оқушылар сызбаларды талдап, судың қасиетін және оның тірі
ағзалар үшін маңыздылығын анықтауы
керек.
2 тапсырма:
«Кластер» әдісі бойынша оқушыларға cу
тапшылығы бейнеленген суреттер көрсету арқылы топқа сұрақтар
қою. Дескриптор: бос шеңберлерге су туралы
қойылған сұрақтар жауабын жазады.
3тапсырма: «Фишбоун» немесе
«Балық
қаңқасы» әдісі бойынша оқушыларға
тапсырма беремін. «Судың ластану» себептері мәселесін талқылайды,
ластанудың негізгі себептерін айтып
береді. Мәтін Судың ластануы деп - су
айындарының зиянды заттармен, өндірістік және тұрмыстық
қалдықтармен қанығу процесін айтады. Мұның нәтижесінде су өз
қасиетінің көп бөлігін жоғалтады және ары қарай қолдануға жарамсыз
болып қалады......... Д Жүзеге асыру
қадамдары: 1-қадам: Мәтінді
оқимын. 2-қадам: Оқу үрдісінде
қаңқаның басына мәтін
қарастырылатын мәселені
белгілейді. 3-қадам: Жоғарғы «қосымша
бұтақтарында» мәселенің себебін белгілейді, төменгі
«сүйекшелерінде» оқу барысында себепті нақтылайтын дәйектер
жазады. 4-қадам: Балықтың «құйрығына»
қорытынды жазады. 5-қадам: Жұпта, топта жұмысты
талқылайды. 6-қадамТоп жұмысын сыныпта
талқылайды. 4-
тапсырма «Борт
журналы» әдісі арқылы тақырыпты оқып
үйренуде өз ойларын жазуға үйрету мақсатында
жүргізіледі 1-топқа Ауыз суды үнемді
қолдануға жарнама жаса 2-топқа.Судың тіршілік үшін
маңыздылығына ереже құрастыр 3-топқа. «Су-тіршілік көзі»
шағын сахналық көрініс құрастыр. 4-топқа. Сусыз өз өлкесінің
қандай күйде болатыны жайлы әңгіме құрастыру немесе сурет
салу. Дискриптор: 1. Ауыз суды үнемді
қолдануға жарнама жасайды 2. Судың тіршілік үшін
маңыздылығына ереже құрастырады
«Су-тіршілік көзі»
тақырыбында шағын сахналық көрініс
ұйымдастырады
Сусыз өз өлкесінің қандай
күйде болатыны жайлы әңгіме құрастырады немесе сурет
салады. 5
тапсырма: «Деректермен
жұмыс» әдісі 1-мысал.Бірдей екі стақанға
қайнаған және қайнамаған суды құйып,оларды бірнеше сағатқа
қояды. 1-сұрақ. Осы уақытта не
байқадыңыз? А. Екі стаканда да ешқандай
өзгеріс болған жоқ. В. Қайнамаған суы бар
стақанның ішкі қабырғаларында ұсақ көпіршіктер пайда
болады. С. Қайнаған су құйылған
стақанның ішкі қабырғаларында ұсақ көпіршіктер пайда
болады. Жауабы:
В. 2-сұрақ.Судың қайнауы
барысында қандай өзгерістер болады? А. Су қайнағанда газдармен
қанығады. В. Су қайнағанда газдар
жойылады. С. Су қайнағанда ешқандай
өзгерістер болмайды. Жауабы:
В. 3-сұрақ. Қай стақанда
қайнаған және қай стақанда қайнамаған су
бар екенін қалай білуге болады?
Жауаптарыңызды түсіндіріңіздер. Жауаптың нұсқасы. Кәдімгі
су құбырының немесе құдықтың суы бар стақанның ішкі
қабырғаларында ұсақ көпіршіктер пайда болады.
Өйткені, әдетте бөлме температурасы
су құбырының немесе құдықтың
температурасына қарағанда жоғарырақ болады,
ауаның және басқа еріген газдардың
артық мөлшері үлкейе келе бос
күйінде бөлініп шығады. Бұл құбылыс басқа
стаканда байқалмайды, өйткені
қайнағанда судағы газдар жойылып
кетеді. 2-мысал.Еуропаның ең биік
сарқырамаларының бірі – Утигард сарқырамасы 610 метр
биіктіктен құлап ағады. Сұрақ. Мұндай биіктіктен су
қанша уақытта құлайды? А. 18
с. В. 6
с. С. 11
с. Жауап. Судың құлау уақыты
кедергі күші жоқта 11 с тең болады 3-мысал. Дүниежүзілік мұхитты
мекендейтің тірі ағзаларды үш топқа бөлуге болады. Планктон –
ұсақ балдырлар және су ағынымен баяу
қозғалатын су қойнауының жануарлары.
Нектон – суда белсенді орын
ауыстыратын балықтар және теңіз
жануарлары. Бентос – мұхит түбінің және кез келген
басқа да су қоймасы түбінің
өсімдіктері мен жануарлары. Тапсырма. Төмендегі кестеде
(1.4-кесте) тірі ағзалардың және
олардың тығыздығының сәйкестігін
анықтаңыздар. 1.4-кесте – Тірі ағзалардың
және олардың тығыздығының сәйкестігі Ағзалардың түрлері Сәйкес
тығыздық A. Нектон 1. Судың
тығыздығына тең тығыздық B. Бентос 2. Судың
тығыздығынан кем тығыздық C. Планктон 3. Судың
тығыздығынан артық тығыздық Жауабы. А-2; В-3;
С-1. 4-мысал.Петр өзіне температурас | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||















