Жобалық қызметті ұйымдастыру технологиясы: зерттеуден өнімге дейін (пәнаралық жобалар)

Жобалық қызметті ұйымдастыру технологиясы: зерттеуден өнімге дейін (пәнаралық жобалар)

Кіріспе

Қазіргі заманғы қоғамда білім беру тек теориялық біліммен шектелмей, оқушылардың өмірлік дағдыларын, шығармашылық және зерттеушілік қабілеттерін дамытуға бағытталуы тиіс. Осы орайда жобалық қызмет – оқыту мен тәрбиелеудің тиімді әдістерінің бірі ретінде кеңінен танылып отыр. Жобалық технология – оқушының танымдық қызығушылығын, өз бетімен білім алуын және практикалық әрекетін біріктіретін, өмірмен тығыз байланысқан оқыту тәсілі.

Пәнаралық жобалар – бұл бірнеше пәндер бойынша білім мен дағдыларды біріктіре отырып, нақты нәтижеге қол жеткізетін оқу әрекеті. Оқушылар жоба барысында зерттеу жүргізеді, түрлі пәндерден алған білімдерін қолдана отырып, белгілі бір өнім жасайды. Бұл тәсіл тек пәндік білімді ғана емес, сонымен қатар креативтілік, топпен жұмыс, уақытты басқару, коммуникация, ақпаратты сараптау сияқты маңызды өмірлік дағдыларды қалыптастырады.

Негізгі бөлім

1. Жобалық қызметтің мәні мен мақсаттары

Жобалық қызмет – оқушының белсенділігін арттырып, пәндік және пәнаралық білімдерді бірлестіру арқылы нақты мәселені шешуге бағытталған іс-әрекет. Оның басты мақсаты:

• Білім алушының өз бетімен іздену, зерттеу дағдыларын дамыту;

• Шығармашылық қабілеттерін жетілдіру;

• Оқушының әлеуметтік дағдыларын (топпен жұмыс, жауапкершілік, уақытты тиімді пайдалану) дамыту;

• Әртүрлі пәндер арасындағы байланысты орнату.

2. Пәнаралық жобалардың ерекшеліктері

Пәнаралық жобаларда бір тақырып бірнеше пән тұрғысынан қарастырылады. Мысалы, “Су ресурстарын үнемдеу” жобасы география, экология, математика, информатика пәндерінен білімді қажет етеді. Бұл жобалардың ерекшеліктері:

• Интеграцияланған білім – оқушы ақпаратты бірнеше пәннен алып, оларды біріктіреді;

• Кешенді ойлау дағдылары – мәселені жан-жақты бағалап, логикалық шешім қабылдау;

• Шынайы өмірмен байланыс – жобалар күнделікті өмірмен тығыз байланысты мәселелерді шешуге бағытталады;

• Нәтижеге бағытталғандық – әрбір жоба соңында нақты өнім жасалады (модель, видео, есеп, құрал, т.б.).

3. Жобалық қызметті ұйымдастыру технологиясы: кезең-кезеңмен

1-кезең: Жобаның мақсаттарын анықтау және жоспарлау

• Өзекті тақырып таңдалады (экология, технология, экономика, әлеумет, т.б.);

• Мақсаты мен міндеттері айқындалады;

• Тақырыптың пәнаралық байланыстары қарастырылады;

• Команда құрамы мен жоба мерзімі белгіленеді.

2-кезең: Ақпарат жинау және талдау

• Оқушылар ғылыми әдебиеттер, интернет ресурстар, статистикалық мәліметтермен жұмыс істейді;

• Мәселенің мәнін терең түсіну үшін сұхбат, сауалнама, тәжірибе жүргізу тәсілдері қолданылуы мүмкін.

3-кезең: Шешім табу және өнім жасау

• Шығармашылық идеялар ұсынылады;

• Модель, макет, бейнеролик, презентация, есеп, веб-сайт, қолданбалы құрылғы сияқты өнім түрлері жасалады;

• Бұл кезеңде ІТ, техникалық және өнер бағытындағы пәндер белсенді араласады.

4-кезең: Жобаны қорғау

• Жобаның нәтижесі көпшілік алдында ұсынылады;

• Презентация, көрме, сахналық қойылым арқылы көрсетуге болады;

• Сараптамалық топ (мұғалімдер, ата-аналар, оқушылар) бағалайды.

5-кезең: Рефлексия және бағалау

• Оқушылар мен мұғалімдер жобаның нәтижесі мен үдерісіне талдау жасайды;

• Қиындықтар, жетістіктер, келесі жобалар үшін ұсыныстар жазылады;

• Жобаны бағалау Rubric арқылы нақты критерийлермен жүргізіледі (мазмұн, креативтілік, командалық жұмыс, нәтижелілік).

4. Мұғалімнің рөлі мен функциясы

Жобалық қызмет кезінде мұғалімнің рөлі – білім берушіден гөрі бағыттаушы, ұйымдастырушы, кеңесші ретінде өзгереді. Оның функциялары:

• Оқушының қызығушылығын ояту;

• Жобаны жоспарлауға көмектесу;

• Ақпараттық және әдістемелік қолдау көрсету;

• Жоба үдерісін бақылау;

• Қорытындылауға бағыт беру, бағалау.

5. Жобалық қызметтің тиімділігі мен артықшылықтары

• Оқушының жеке тұлғасын дамыту – өзіндік шешім қабылдауға, жауапкершілік алуға үйретеді;

• Шығармашылық пен жаңашылдыққа жетелейді – оқушының өз идеясын жүзеге асыруына мүмкіндік береді;

• Тұлғааралық және коммуникативтік дағдыларды дамытады – командада жұмыс істеуге үйретеді;

• Танымдық белсенділік артады – зерттеу жүргізу арқылы пәнге деген қызығушылығы артады;

• Универсалды дағдыларды қалыптастырады – цифрлық сауаттылық, презентация жасау, деректермен жұмыс.

6. Мысал ретінде пәнаралық жобалар тақырыптары

Қорытынды

Жобалық қызмет – білім алушыны тек біліммен қаруландыру ғана емес, оны өмірлік жағдайларға бейімдеудің тиімді әдісі. Пәнаралық жобалар арқылы оқушылар түрлі пәндерді біріктіріп, нақты өнім жасап, болашақ мамандықтарға алғашқы қадам жасайды. Мұндай жұмыс түрі XXI ғасыр дағдыларын меңгеруге үлкен үлес қосады. Оқытудың бұл технологиясы болашақта да білім беру саласындағы басты құралдардың бірі болып қала бермек.