Жолаушылар тасымалын басқару құрылымдары

 ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ОҚУ-АҒАРТУ МИНИСТРЛІГІ

ШЫМКЕНТ ҚАЛАСЫНЫҢ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ

ОҢТҮСТІК ҚАЗАҚСТАН ГУМАНИТАРЛЫҚ-ЭКОНОМИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ

Мақала

Тақырыбы: Жолаушылар тасымалын басқару құрылымдары

Орындаған: Еркінбек Бақдаулет

Шымкент, 2023ж.

Жолаушылар тасымалын басқару құрылымдары

      Жолаушы тасымалдары бөлек заңды тұлға ретінде 1998 жылдың 14 сәуірінде №245- бұйрығына сәйкес қызмет атқарады, ал 2002 жылдың 21 мамырынан бастап, «Жолаушы тасымалдары» ашық акционерлік қоғамы ретінде қызмет атқарады (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылдың 27 сәуіріндегі №479 «Ұлттық компания «Қазақстан темір жолы»   жабық акционерлік қоғамының қызметін құрастыру мен ұйымдастыру сұрақтары  туралы үкім»).

     2005 жылы «Жолаушы тасымалдары»ашық акционерлік қоғамы»(әрі қарай – «Жолаушы тасымалдары» ААҚ) «Жолаушы тасымалдары» акционерлік қоғамы ретінде қайта тіркелді (ары қарай –«Жолаушы тасымалдары» акционерлік қоғамы).

      Қазақстан Республикасының темір жол көлігін заң талаптарына сәйкестендіру мақсатында Қазақстан Республикасы үкіметінің 2004 жылғы 4 ақпандағы №145 үкіміне сәйкес Қазақстан Республикасының 2004-2006 жылдар аралығындағы темір жол көлігін қайта құру бағдарламасын (әрі қарай – қайта құру бағдарламасы)іске асыру басталды.

       Қайта құру бағдарламасының төңірегінде алты акционерлік қоғамдардың: «Алматы вагон жөндеу зауыты», «Вокзал-сервис», «Қаламаңдық тасымалдар», «Багаж тасымалдары», «Жолаушы лизингтік вагон компаниясы», «Вагон-сервис»; «Жолсерік-Алматы» жауапкершілігі  шекткулі  серіктестіктің (әрі қарай «Жолсерік- Алматы ЖШС»,сондай-ақ жолаушы  тасымалдары бойынша төрт филиалдардың – «Солтүстік», «Батыс», «Оңтүстік»  және «Экспресс» құрылуы «Жолаушы тасымалдары» АҚ жұмысындағы маңызды кезең болады.

     «Жолаушы тасымалдары» АҚ жоғарыда айтылған заңды тұлғалардың 100% акционері және қатысушысы болып табылады (бірақ  «Жолаушы тасымалдары» АҚ «Алматы вагон жөндеу зауыты» АҚ акциялар пакетінің үлесі 47% құрайды)

        Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 14 қарашасындағы №1188 үкімімен «Әлеуметтік жағынан маңызды қатынастарда жолаушы тасымалдарын жүзеге асыруға байланысты тасымалдаушылардың шығынын өтеу тәртіптері »бекітіледі.

         Бұл тәртіптер Қазақстан Республикасының көлік және коммуникациялар министрлігі(әрі қарай ҚР ККМ) әлеуметтік жағынан  маңызды қатынастарда жолаушы тасымалдарының  шығыны республикалық қазынадан өтелетін компанияларды анықтау бойынша ашық конкурс(әрі қарай Конкурс) жүргізуге мүмкінді берді.

        2004 жылдың 21 желтоқсанында өткізілген Конкурстың нәтижесінде обылыс аралық  пойыздарда тасымалдаушы ретінде «Жолсерік - Алматы» ЖШС ( аты « Жолаушылар Транс» Компаниясы» ЖШС болып өзгереді),халықаралық және фирмалық  пойыздарда – «Жолаушы тасымалдары» АҚ және ауданаралық пойыздарда – «Қаламандық тасымалдары» АҚ болып жарияланды.

     Қазақстан Республикасы өкіметінің 2004 жылдың 25 желтоқсанындағы  №1389 «Ұлттық темір жол компаниялары мен ұлттық тасымалдаушылардың кейбір сұрақтары туралы» үкімімен «Жолаушы тасымалдары» акционерлік қоғамына Ұлттық тасымалдаушы статусы берілді.

      Бұл кәсіпорынның сәйкес функционалдық және аймақтық филиалдық құрылымы бар.

     Жолаушы тасымалдарының құрылымдық бөлімдері:

жолаушы  тасымалдары бойынша 3 аймақтық филиалдар: Оңтүстік , Батыс және Солтүстік;

 «Экспресс» филиалы , оның баланысында «Тальго» испан фирмасының вагондары бар;

Сонымен қатар «Жолаушы тасымалдары» АҚ келесі заңды тұлғалардың 100% акционері және қатысушысы  болып табылыды:

«Қаламандық тасымалдар»  АҚ- ішкі және ауданаралық қатынастағы жолаушы тасымалдары;

«Вокзал-сервис» АҚ- вокзалдарды ұстау, вокзалдарда сервисті ұйымдастыру, халыққа анықтама – ақпараттық қызмет көрсету;

«Вагон-сервис» АҚ – жолаушы вагондарын техникалық тұрғыдан тексеру және бақылау , вагондарды көмірмен және  сумен жабдықтау:

«Багаж тасымалдары» АҚ – багажды және жүк багажын тасымалдау , багаж және  жүк багажын тасымалдау үшін тасымалдау құжаттарын толтыру;

«Жолаушысы лизингтік вагон компаниясы» АҚ -жолаушы вагондарын жалға және лизингке беру;

«ЖолаушыТранс»Компаниясы» ЖШС – жолаушыларды ішкі,обылысаралық,республика ішіндегі қатынастарда тасымалдау;

«Алматы вагон жөндеу зауыты» АҚ (47%) – жолаушы вагондарын капиталды және деполық жөндеуден өткізу.

   Қазіргі кезде жолаушыларды тасымалдау теміржол көлігінде алатын орны өте зор, басқа көліктерге қарағанда, болашақта да осы қарқынын  сақтап қалады.

        Сондықтан да жолаушылар паркін қазіргі заманға сай ету бүгінгі күннің шешілмей келе жатқан проблемасы болып қала бермек

     Жолаушылар пойыздарын жүру кестесі негізінде ұйымдастырылады, онда пойыздарды стансадан жөнелту және келесі стансаға қабылдау және жүріп өткен жолы көрсетіледі.

    Жүру кестесі пойыздар жүріс графигі негізінде құрастырылады, жүк және жолаушылар пойыздарын өңдеу арқылы. Пойыздар жүріс графигіне енгізілген әрбір пойызға тақ немесе жұп нөмірін береді.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. 1. Николаев, А. Б. автоматтандырылған жүйелер

2. ақпаратты өңдеу және автомобильде басқару

3. көлік: оқу. сәрсенбі үшін. проф. Білім / А. Б. Николаев

4. [және т.б.]; ред. А. Б. Николаев. - М.: Академия, 2003. - 224 б.

5. 2. Аринин, и. Н. автомобильдерді техникалық пайдалану

6. (жылжымалы құрамның техникалық дайындығын басқару) :

7. оқу. жәрдемақы / и.Н. Аринин [және т. б.]. - Владимир: ВлГУ, 1998. -

8. 219 б.

9. 3. Брунштейн, д. п. жүйедегі есептеу орталықтары

10. көлік ақпаратын бақылау / Д. П. Брунштейн. -

11. М.: Көлік, 1988. - 173 б.

12. 4. Кофтанюк, Ю. А. есептеу техникасы

13. Автомобиль көлігі / Ю.А. Кофтанюк. - М.: Көлік,

14. 1985-183 б.

15. 5. Кузнецов, Е. С. техникалық жүйелерді басқару :

16. оқу. жәрдемақы / Е. С.Кузнецов. - М.: МАДИ, 1997. - 176 б.

17. 6. В. М. Власов., А. Б. Николаев "Ақпараттық

18. автомобиль көлігіндегі технологиялар " Мәскеу ғылымы 2006