Жұмыр құрттардың жалпы сипаттамасы. Олардың құрылысы мен тіршілік әрекеттері және адам мен жануарлар үшін маңызы.

Тексердім:

Пәні: Биология 7-класс Күні:

Пән мұғалімі: Райымбаева М.Б.

Сабақтың тақырыбы: Жұмыр құрттардың жалпы сипаттамасы. Олардың құрылысы мен тіршілік әрекеттері және адам мен жануарлар үшін маңызы.

Сабақтың мақсаты:

Жұмыр құрттардың құрылысын білу, олардың жалпаққұрттардан   ерекшелігін және кластарын бір-бірінен ажырату және маңызын түсіну.

Күтілетін нәтижелер:

-Құрттардың бір-бірінен өзара айырмашылығы бар екендігі, олардың жалпақ, жұмыр, буылтық болып бөлінетіндігін біледі; -Жұмыр құрттарды жалпақ құрттардан ажырата алады; -Құрттардың паразиттік түрлерін жұқтырып алмау үшін адамның жеке басының гигиенасын сақтау керектігін біледі;-Қойылған сұраққа нақты жауап береді, өз беттерімен қорытынды жасайды;-Ұсынылған тақырып туралы өзгелердің пікірін тындайды;

Пәнаралық байланыс

География,медицина

Сабақ кезеңдері:

Ресурстар

Мұғалім -оқушы әрекеттері

Тех/я, әдіс-тәсілдер

Жеке жұмыс

Бағалау

Ақ қағаз А3, клей, қайшы, суреттер

Сергіту сәті (Топ басшыларын сайлап, бір – біріне жылы лебіздерін білдіреді) Ал енді оқушылар сабағымызды бастамас бұрын зейіндерімізді анықтап көрейік.Қол көтеру арқылы орындалады.

Оқушыларға түрлі-түсті қағаз қиындыларын таратып, солардан сурет құрастыруды және сол суретпен байланыстырып өз топтарын қысқаша таныстыру тапсырылады;1-топ.Бірінші топтың оқушылары ақ сұлама суреті бойынша.2-топ.Екінші топтың оқушылары сорғыш құрттар суреті бойынша.3-топ.Екінші топтың оқушылары таспа құрттар суреті бойынша.

топтасу«Мозайка» әдісі

«Мозайка» әдісі арқылы топқа бөлу.Оқушылар қағаз қиындыларын таңдап сурет құрастырады, сол суретпен байланыстырып, топтарын таныстырады. Оқушылар суреттерді жылдам құрастырып, сол суретпен өздерінің топтарына шағын таныстырылым жасайды.

Топ ережесін ұстану Үш шапалақ арқылы бағалау Өзін-өзі бағалау

1.Мозайканы құрастырады, сурет бойынша дәл нақты жауап береді. 4б 2.Сурет бойынша сөйлей алады, шатасқан жерін мұғалім ескерткен жағдайда түзете алады. 3б 3.Мозайканы құрастырады, бірақ сурет бойынша ойын қорыта алмайды. 2б

Үй тапсырмасы

Қызығушы лықты ояту

Мағынаны тану

Ойтолғаныс

Үйге тапсырма:

Доп, «Сиыр цепені нің даму айна лымы» апликация моделі схемасы

Интерактивті тақта

Үлестірме материалдар, құрттар дың сурет тері, клей, А3

Стикер

Суреттер

Стикер лер

Ой қозғау(«Доп тастамақ » ойыны бойыншадопты қағып алған оқушылар сұрақтарға жауап береді)1.Зоология ғылымының паразит құрттарды зерттейтін саласы. 2.Тип неге жалпақ құрттар деп аталған? 3.Жалпақ құрттар типіндегі ағзалардың ішекқуыстыларда болмаған жаңа жүйесі және оның қызметі.(Зәршығару, қажетсіз заттарды бөлу) 4.Паразиттікпен тіршілік ететін жәндіктер денесінің құрылысында қандай ерекшеліктер бар?? (Паразиттік тіршілікке байланысты асқорыту мүшесі жоқ, сондықтан иесі пайдаланатын қоректі бүкіл денесімен сіңіреді.Паразиттік тіршілікке негізгі бейімділігі: денесін қорғаныш қабықша қаптайды, иесінің денесіне бекінетін арнаулы мүшесі сорғышы және қармақшалары бар.Жүйке жүйесі нашар дамыған, сезім мүшелері болмайды.) 5.«Сиыр цепенінің даму айналымы» апликация моделі схемасы түсіндір. 6.Сиыр цепенінен сақтану шаралары туралы баянда.Адам денесінде құрттар кездесетінін білесіңдер. Олардың қандай түрлерін атай аласыңдар? Интербелсенді тақтадан не байқадыңдар? Бұл суреттен қандай айырмашылықтарын көреміз.

Денесінде бунағы да, буылтық та болмайды, Ағза ішінде болсадағы өзін – өзі қорғайды.Олар құрттың өз алдына бір тобы,Ойланып көр білесін бе сен оны?Балалар, дәптерлерімізді ашып, тақырыпты жазамыз. § 43. Жұмыр құрттардың жалпы сипаттамасы. Олардың құрылысы мен тіршілік әрекеттері және адам мен жануарлар үшін маңызы. Оқушылар дәптерге тақырыпты жазады. Жаңа сабақтың мақсатымен оқушыларды таныстыру.Жұмыр құрттардың құрылысын білу, олардың жалпаққұрттардан ерекшелігін және кластарын бір-бірінен ажыратуды үйренеміз және маңызын түсінеміз. Ендеше, біз бүгін сол құрттардың түрлерімен танысамыз. Тақырыпты ашып жұмыр құрттардың жалпы сипаттамасымен оқып,танысыңдар. Ол үшін оқулықтың 191-бетін және 192-беттің алғашқы 2 -абзацына дейін оқисыңдар. Оқып болған соң, мына тірек-сызбаны толтырыңдар. І деңгей. Жұмыр құрттар типіне жататын жәндіктердің ерекшеліктері. Тірек-сызба толтыру. II деңгей Жұмыр құрттардың типіне жататын жәндіктердің негізгі ерекшеліктері. 1.Жұмыр құрттардың денесі...қапталады. (сірқабықпен)2.Ауыз қуысы денесінің ....жағында, ал аналь тесігі...жағында орналасқан(алдыңғы ,артқы)3.Жұмыр құрттардың тынысу және қан тарату жүйесі...(жоқ) 4.Аталығынан аналығы...(ұзын)5.Денесін қысқарта да,соза да алмайды, себебі...жоқ(көлденең жолақты бұлшықет) І топ Венн диаграммасы.Жалпақ құрттар және жұмыр құрттар . ІІ-топ.Фото суреттермен лайықтап жұмыс жасауға бағыттау. Фотосуреттерді іріктеу ерекше тақырыпты көрсету үшін іске асырылады. (үшкір құрт, ішексорғыш, суыртқы, қылқұрт,жіпшеқұрт т.б.) Зерттеудің негізгі мақсаттары әрекет басталмай тұрып айқындалуы керек.Оларды әртүрлі критерийлер бойынша топтап, түсіндіру«Ішексорғының дамуы» апликация моделі схемасын көрсету.ІІІтоп. Мәтінмен жұмыс, мәтінге тақырып қою.Зоология ғылымының паразит құрттарды зерттейтін саласы – гельминтология деп аталады. Бұл салада академик Константин Иванович Скрябин және оның шәкірттері ғылымда және іс жүзінде пайдаланатын өте маңызды нәтижелерге ие болды: ішқұрттарға қарсы күрес жүргізудің көптеген шараларын ұсынып, ішқұрт ауруының алдын алу тәсілдерін белгілеп берді. К.И.Скрябиннің бастауымен денсаулықты жақсартатын жоспарлы шаралар жолға қойылды. Мектептерде ішқұрттардың жұмыртқасы таралмау үшін ай сайын оқушыларды дәрігерлік тексеруден өткізу,паразит құрттардың жұмыртқаларынан тексерілу– міндетті іс.Сондай – ақ оқушылардың жеке бас гигиенасының ережесін,тамақтану алдында міндетті түрде қолды сабындап жуу, тырнақты кемірмеу, тазалық сақтауын, әсіресе көкөністерді алдын ала жуып, соңынан ғана тамаққа пайдалануды, кез келген суды қайнатпай ішпеуді, сойылған малдың ет өнімдерін малдәрігерлік тексеруден өткізіп,тазалығын анықтау, шала піскен ет пен балықты жемеуді талап еткен жөн. Оқушылар енді серпілейік, араларымызда кім зерек екендігін білейік. Жұмбақ шешейік... 1.Жас баланың тік ішегі мекені Көпке мәлім дара жыныс екені, Жұмыртқасы дамиды оның далада Жұқпайды ол таза жүрген балаға. 2.Бұл жұмырқұрт ащы ішекте болады, Өз қорегін жұтқыншақтан сорады. Үш ернімен көмкерілген аузы бар, Бұл жұмбақтың шешуін сен тауып ал. Оқушыларға интербелсенді тақтадан слайдтан көрсетіліп Есіңде болсын! (Ішқұрт ауруларынан сақтану ) үлестірме қағаз таратылады Ойлан тап, бұл не?(сол жануар туралы қысқаша мәлімет айтылады, жасырын түрде. Оқушылар жауабын табуы керек.)

1.Өсімдік паразиті, олардың мөлшері 1мл-ден аспайды. (Жіпшеқұрты)

2.Жылқының құйрық қылына ұқсас шумақталған жіңішке тұрқы 1м жұмыр құрт түрі.Адамға ешқандай зияны жоқ. (Қылқұрт) 3.Бүйен мен соқыр ішекті қабындырып жүйке жүйесіне әсер ететін тұрқы 30-40мм ақ түсті құрт.Адамға қайнамаған су ішкенде жұғады.(Қылдырықбас)

Ғажайып шеңбер.Мына шеңберден құрттардың аттарын құрастырындар және оған сипаттама беріңдер. Үшкір құрт Ішексорғыш Суыртқы

Оқушылырдың шығармашылық жұмыстары хабарламалар( «Ғажап құрт», «Жіпше құрт», «Адамға өте қауіпті»)

«Қоржыныма салынған білім (оқушы сөмкесі)» стикерлерге жазылып, жапсырылды

• Қандай жаңалық білдім?

• Менің білімім қалай өзгерді (толықты),оны қайда қолданамын?

• Сабақтан алған әсерім...

§43; Жұмыр құрттардан пайда болатын аурулардан сақтану шараларынан қысқаша хабарлама жазу. Венн диаграммасы.

«Миға шабуыл» әдісіДоп тастамақ ойыны

Суретпен жұмыс

Деңгейлік тапсырмалар

Көру арқылы сын тұрғысынан ойлау

Мәтінмен жұмыс

Кері байланысстикерге жазу

Қалт етпей қағып ал, Жауабын тауып ал.

(Жұмыр құрттар)

Ойна, ойла №12 интербелсенді ойыны Биологиялық диктант

Ойландыратын сұрақ(әр топтың жауаптарын тыңдау)

Мәтінмен жұмыс жасау алгоритімі1.Мәтінді оқу. 2.Мәтінге тақырып қою. 3.Мәтін мазмұнымен сабақ барысы бойынша паразит құрттармен күрес жүргізуде негізгі ережелерді құру.

(Үшкірқұрт)

(Ішексорғы)

Ойланып, сұраққа жауап бер. Жуылмаған таңқурайды жеген адамда бір аптадан соң жөтел басталып, өкпеге суық тигендіктің (күн жылы болатын) белгілері байқалады. Екі жарым айдан соң зертханалық сараптаманың нәтижесі паразит құрттардың жұмыртқасы бар екенін анықтады. Бұл қандай құрт болуы мүмкін.

4.Мозайканы құрас тыруда қателеседі 1б1.Сұрақтарға толық , нақты, дәл жауап беруі. 4б 2.Сұрақтарға дұрыс жауабын беруі, бірақ оқушы жауабында бірізділік болмауы. 3б Шатасқан жерін ескерткен жағдайда, өздігінен түзете алуы. 3.Сұрақ жауабы нақты емес, сенімсіздік байқалуы. Дұрыс жауа бын шатастыруы.2б 4.Жауабында өз сөзіне сенімсіздік білінуі. Өз ойын ашып жеткізе алмауы. 1б.

Бақылау

Қадағалау

Бағдаршамарқылы бағалау(жасыл жағы меңгердім, қызыл жағы қиналамын)

Жұппен бағалау

Биологиялық диктант 1.Көпнүктенің орнына тиісті жауабын дұрыс қоя білуі. 4б 2.Мәтін бойынша қойылатын сөздерді өздігінен қоюда аздаған қателіктердің кетуі. Ескертуден соң өзі түзету жұмысын жүргізе алады. 3б 3.Мәтін бойынша қойылатын сөздерді өздігінен қоюда қиналуы.сыныптастарының немесемұғалімнің көмегімен түзете алуы. 2б 4.Мәтін бойынша қойылатын сөздерді өздігінен қоюда қиналуы. 1б

Топта бағалау

ҚадағалауБақылау Мәтінмен жұмыс 1.Оқушыда сенімділік басым, мәтінге тақырыпты нақты қояды, мәтінде не туралы айтылған- дығын түсінеді. 4б2.Мәтінге тақырып қояды, бірақ тақырыптан ауытқушылық болады. 3б 3.Оқушыда сенімсіз- дік байқалады, нақты тақырып қоюда шата- сады, ауытқушылық болады. 2б 4.Мәтіннің не туралы екендігін түсінбейді, тақырып қоюда қателеседі, өзіне сенімсіздік болады. 1б

Үш шапалақ

Бақылау

Қадағалау