К-Қ дыбыстары

Фонетико-фонематикалық лексико-грамматикалық ауызша және жазбаша бұзылыстары бар оқушыларға арналған логопедиялық жоспар

Күні:

Тақырыбы: К-Қ- дыбыстары

Түзете-дамыту: К-Қ дыбыстарын басқа дыбыстармен алмастырылмауын басты назарда ұстай отырып баланың есте сақтау қабілетін арттыру, сөз қорын молайту. Баланы бұрынғы қате әдетінен арылту.

Сабақтың жабықталуы: К-Қ дыбыстар прфильі.

Артикуляциялық профиль, айна, логопедиялық зонд, суреттер.

Түзетушілік: Оқушыларға К-Қ дыбыстарының ұқсас сөздерін ажырата білу жеке буында, сөзде дұрыс айтуын қалыптастыру. Оқушының фонематикалық есту қабілетін, сөйлеуін дамыту, сөздік қорын көбейту. Жаңа сөздерді үйрете отырып, дыбыстық және буындық талдау жасауды үйрету.

Сабақ барысы:

Артикуляцциялық жаттығулар

1. «Күрекше» ауыз кең ашық, жалпақ тіл астынғы ерінде.

2. «Сағат тілі» ауыз ашық, тілді оңға солға қозғалту.

3. «Науа», «Түтікше», «Арық» ауыз ашық , тілдің шеттері кқтеріңкі.

4. «Тәтті қайнатпа» ауыз ашық. Жалпақ тілмен төменгі ерінді және жоғарғы ерінді жалау.

5. «Тіс тазалау» -ауыз ашық, тілдің, ұшымен төменгі тісті ,тістің ішкі сыртқы жағынан жалау.

Әр жаттығуды 7-8 рет жасау қажет

К-Қ-дыбысын ажыратуын анықтау

Қ- дыбысының артикуляциясы.

Еріннің қалпы алдыңғы немесе соңғы дыбыстарға байланысты өзгеріп отырады. Тілдің ұшы төмен түседі де тілдің арты жұмсақ таңдаймен қабысады. «Қ» дыбысын айтқанда іштен келген ауа қысымының дүмпуінен тіл мен таңдайдың қатысқан жері ашылып кетеді де ауа тысқа шығады. Жұмсақ таңдай көтеріңкі. Дауыс пернесі ашық.

К-дыбысының артикуляциясы. «Қ» дыбысының артикуляциясына ұқсас, айырмашылығы тілдің ұшы «К» дыбысындағыдай, айырмашылығы дауыс пернесі жабық, дірілдейді.

Ойын «Не қалай дауыстайды?»

Тауық не деп,

қыт-қыт-тайды.

-Орман жақтан шықтық.

қыт-қыт

-Біреулер жүр тық-тық,

Қыт-қыт

Түкі екен –деп ұқтық,

Қыт-қыт

Үйге қарай зыттық, қыт-қыт

Қарға не деп қарқылдайды?

Ауыл маңын араларда,

Мысық көрсе анық танып,

Дабыл қағар қара қарға:

-Қар-рық,

Қар-рық, қар-рық...

Бақа не деп бақылдайды?

Айтты бақа тақпақ,

Алдым оны жаттап:

Жаз да өтті-ау бақ-бақ,

Күзде жетті ау, бақ-бақ.

Мына суреттен «Қ»дыбысы бар жануарларды, құстарды ата.

Ешкі мысық ит ешкі сиыр

Қозы үйрек қасқыр аю қой

Қаз бұзау күшік ат торғай

Жеке дыбыстардың ішінен К-Қ дыбысты анықтау.

Й, ц, у, к, е, н, ш, щ, з ,х

ж,к, л, о, р,қ, п, а,қ, в, ы,ж

ю, б, ь, ж,қ, м, с, ч, я,

Соңғы дыбысты ата.

Ла...қ сауса...қ асы...қ құла...қ

Балы...қ ора...қ таба...қ сырғана...қ

Қ дыбысын айт, мен сөзді аяқтайын.

Қ-айшы қ-ас

Қ-ыс қ-асқыр

Қ-алың қ-арға

Қ-азақ қ-озы

Қа буынын қосысп, сөзді аяқта.

Жұ-қа құмысрс-қа ба-қа

Қыс-қа жұмырт-қа са-қа басба-қа

Сен Қа (Қо), (Қу) буынын айт, ал мен сөзді аяқтаймын.

Қа-ла қо-ла қу-ат қы-з

Қа-ра қо-ра қу-ан қы-с

Қа-лақ қо-нақ қа-ала қо-қым

Құ-мырс-қа құ-лын құ-лын

Мен бастаймын, сен аяқта.

Та-рақ қуыр-дақ қа-сық бор-сық

Са-бақ қуыр-шақ қа-тық мы-сық

Қа-лақ жұм-бақ ба-лық та-уық

Кімге не керек? Ойыны.

Заттық суреттер, суреттер даярланады. Балаға суреттер беріледі,олар жабық тұрады.

Ойынға қажетті суретте: ұшақ, аспаз, қаймақ, ұшқыш, қалам, қайшы, қой, оқушы, тігінші, бала, балықшы, қармақ, тәрбиеші.

Қорытынды.

- Бүгін біз қандай дыбысты ажыратып үйрендік?

- «Қ»дыбысын қатыстырып буынның басында, ортасында, соңында буындар құрап айтшы?

- «Қ» дыбысын қатыстырып буынның басында, ортасында, соңында буындар құрап айтшы?

- «Қ»дыбыстары бар қандай жан – жануарларды құстарды білесің