Ата-аналар жиналысын өткізу сценарийі

«Кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтың, зорлық-зомбылықтың, жыныстық тиіспеушіліктің алдын алу»

Жиналыстың мақсаты:

- кәмелетке толмағандар арасындағы құқық бұзушылықтың түрлері мен салдары туралы ата-аналарды хабардар ету;

- зорлық-зомбылық, жыныстық тиіспеушілік ұғымдарын және олардың құқықтық аспектілерін түсіндіру;

- балалардың алдын алу және қорғау бойынша ұсыныстар беру;

- ата-аналардың дабыл сигналдарына қалай дұрыс жауап беру керектігін талқылау.

Жиналысты өткізу алгоритмі

1. Дайындық кезеңі

Жиналыстың күні мен уақытын анықтаңыз, ата-аналарға хабарлаңыз.

Маманды (учаскелік инспектор, психолог, заңгер, әлеуметтік педагог) шақыру.

Үлестірме материалдарды дайындаңыз: жадынамалар, заңдардан үзінділер, көмек қызметтерінің байланыстары.

Түсінікті болу үшін презентация немесе бейнеролик дайындаңыз.

2. Жиналысты өткізу

Сынып жетекшісінің кіріспе сөзі (5 минут).

Сәлемдесу, тақырыптың маңыздылығын көрсету.

Сынып жетекшісі. Қайырлы күн, құрметті ата-аналар! Бүгін біз өте маңызды тақырыпты – балалар арасындағы құқық бұзушылықтың, зорлық-зомбылықтың және жыныстық тиіспеушіліктің алдын алуды талқылау үшін жиналдық. Бұл жай ғана ресми сұрақтар емес, кез келген отбасы тап болуы мүмкін нақты мәселе.

Мақсаты: бұл отбасының, мектептің және қоғамның ортақ жауапкершілігі екенін атап өту.

Статистиканы келтіріңіз (өңірде жасөспірімдер арасында құқық бұзушылықтың қанша жағдайы тіркеледі) және мәселенің өзектілігін атап көрсетіңіз (5–7 минут).

Зорлық-зомбылықтың қандай түрлері жиі кездесетінін айтыңыз (физикалық, психологиялық, сексуалдық, кибербуллинг).

Балалардың құрбан да, агрессор да болуының негізгі себептерін атаңыз.

Қолжетімді тілде сөйлеңіз, өмірлік мысалдар келтіріңіз.

(Мүмкіндігінше сандар мен фактілер бар слайдтарды көрсетіңіз.)

Сөз сөйлеу жоспары

Негізгі ұғымдар мен құқықтық аспектілер (10 минут)

Зорлық-зомбылық, бала құқығын бұзу деп нені түсіндіретінін түсіндіру.

ҚР заңнамасы

Зорлық-зомбылық және құқық бұзушылықтар үшін жауаптылық (Қылмыстық және Әкімшілік кодекс).

Әрекетсіздік немесе әрекетсіздік үшін ата-аналарға не қауіп төндіреді.

Баланың құқықтары және қорғау үшін қайда жүгіну керек.

4. Мәселені қалай болдырмауға және тануға болады (15 минут)

АТА-АНАЛАР НЕ ІСТЕУІ КЕРЕК

✅ Баланың мінез-құлқын бақылау: көңіл-күйдің өзгеруі, оқшаулану, қорқыныш.

✅ Интернеттегі қарым-қатынас шеңберін және белсенділікті бақылау.

✅ Сенімді қарым-қатынасты қалыптастыру: бала көмекке жүгіне алатынын білуі керек.

✅ Балаға жеке қауіпсіздік негіздерін үйрету (егер ересек адам оған жабысып қалса не істеу керек, қоқан-лоққыларға қалай әрекет ету керек).

✅ Баланың өміріне қатысу, оның нені қызықтыратынын білу.

(«Ата-аналарға арналған 10 қауіпсіздік ережесі» бар жадынамаларды таратуға болады.)

5. Шақырылған маманның сөз сөйлеуі (15–20 минут)

Мүмкін болса, учаскелік инспектордан, психологтан немесе әлеуметтік тәрбиешіден

жасөспірімдер арасындағы құқық бұзушылықтың алдын алу туралы,

бұзушылықтардың салдарлары туралы,

көмекке қайда жүгіну керектігі туралы айтуын өтініңіз.

Ата-аналар сұрақтар қоя алады.

6. Сұрақтар мен талқылау (10 минут)

Ата-аналарға тәжірибе алмасуға мүмкіндік беру.

Мектеп пен ата-аналар бірлесіп қандай шаралар қолдана алатынын талқылау.

3. Жиналыстың аяқталуы (5 минут)

✅ Қорытындыларды шығару

«Біз маңызды мәселелерді талқыладық, есіңізде болсын: алдын алудағы ең бастысы – балаға көңіл бөлу және сенім арту».

✅ Жадынамалар мен пайдалы байланыстарды тарату (сенім телефоны, балаларды қорғау қызметі).

✅ Қатысқандары үшін ата-аналарға алғыс.

Қосымша

Ата-аналарға қандай тақырыптарды көбірек қызықтыратынын түсіну үшін анонимді сауалнамалар дайындауға болады.

Егер шарттар рұқсат етсе, қиын жағдайларда әрекет ету алгоритмі бойынша шағын тренинг өткізіңіз.

Басты жолдау

⚡ Сіздің қатысуыңыз бен қолдауыңыз – бала үшін ең жақсы қорғаныс.

ЖАСӨСПІРІМДЕР АРАСЫНДАҒЫ ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚ НЫСАНДАРЫ

1. Физикалық зорлық-зомбылық: ұру, итеру, ұру, жеке заттарын бүлдіру.

2. Психологиялық (эмоционалдық) зорлық-зомбылық: қорлау, жәбірлеу, қорқыту, кемсіту, оқшаулау.

3. Ауызша зорлық-зомбылық: келемеждеу, өсек-аяң тарату, үнемі сын айту.

4. Сексуалдық зорлық-зомбылық: қудалау, интимдік әрекеттерге мәжбүрлеу, интимдік фотосуреттерді келісімсіз тарату.

5. Кибербуллинг: Интернетте қудалау, қорқыту, жеке ақпаратты жариялау, жалған мәліметтерді тарату.

6. Экономикалық зорлық-зомбылық: ақшаны тартып алу, бопсалау, ұрлыққа мәжбүрлеу.

НЕЛІКТЕН БАЛАЛАР ЗОРЛЫҚ-ЗОМБЫЛЫҚТЫҢ ҚҰРБАНЫ БОЛАДЫ?

1. Тұйықталу, өз-өзіне күмәндану – тойтарыс бере алмайды, шыдауға бейім.

2. Отбасында қолдаудың болмауы – баланың көмек сұрайтын жері жоқ.

3. Сыртқы түріндегі, әлеуметтік мәртебесіндегі айырмашылықтар – көпшіліктен ерекшеленеді, нысанаға айналады.

4. Өзін-өзі бағалаудың төмендігі – олар өздерін қорғауға «лайықсыз» деп санайды.

5. Құрдастарынан оқшаулану – араша түсетін достар жоқ.

6. Бұрын болған зорлық-зомбылық тәжірибесі – жәбірленушілер қайтадан қауіпті жағдайларға тап болуы мүмкін.

НЕЛІКТЕН БАЛАЛАР АГРЕССОРҒА АЙНАЛАДЫ?

1. Отбасылық мәселелер – отбасындағы агрессия, зорлық-зомбылық тәрбиелеу әдістері.

2. Ата-ананың бақылауының болмауы – бала өз еркімен қалады.

3. Үстемдікке ұмтылу – мықтылықты дәлелдеу, топтағы мәртебені көтеру.

4. Ересектердің мінез-құлқына еліктеу – отбасында немесе бұқаралық ақпарат құралдарында көрген агрессияны көшіру.

5. Жазасыздық – агрессивті әрекеттердің қатаң салдары болмайды.

6. Жеке жағымсыз оқиғалар – бұрынғы құрбандар кейде өздері агрессорға айналады.

7. Әлеуметтік ықпал – зорлық-зомбылық қалыпты жағдай болып саналатын уытты компания.

✅ ҚОРЫТЫНДЫ. Зорлық-зомбылық белгілерін дер кезінде танып, жәбірленушілерге де, агрессорларға да көмектесіп, араласу маңызды.