Карбон.ильді қосылыстар. Альдегидтер мен кетондар

Шығыс Қазақстан облыстық әкімдігінің

білім басқармасы

«Геологиялық барлау колледжі» КМҚК

Сабақтың тақырыбы

Карбонилді қосылыстар. Альдегидтер және кетондар.

Курс, топ

1 курс Гк-01

Модульдің атауы/пән

ЖБП 12 Химия

Оқытушы

Оспанова Айгуль Канатовна

Мерзімі

16.03.2021

Сабақтың типі

аралас

Сабақтың оқу мақсаттары

Студенттерге альдегидтер туралы түсінік беру. Олардың құрамы, құрылысы, қасиеттері мен қолданылуымен таныстыру.Студенттердің химиялық формула, химиялық реакция теңдеулерін құрастыру, есептер шығару біліктерін дамыту, өздігінен жұмыс істеуге және өз білімін бағалап тексеруге баулу.

Бағалау критерийлері

1) Альдегидтер мен кетондардың құрылымдық формулаларын құрайды, оларды IUPAC номенклатурасы бойынша атайды;

2) Альдегидтер мен кетондарды алу реакцияларының теңдеуін құрайды;

3) Альдегидтердің тотығу, қосылу реакцияларының теңдеулерін құрайды;

4) Альдегидтер мен кетондардың қолдану аймағын және табиғатта таралуын біледі.

Оқу-әдістемелік, техникалық жабдықтау, анықтамалық әдебиет

Химия 11 сынып 1-бөлім §6,7,8 Оспанова М.Қ, Аухадиева Қ.С.

Белоусова Т.Г.; smk https://smk.edu.kz/

https://kopilkaurokov.ru/himiya/uroki/urok-po-tiemie-al-dieghidy-i-kietony

https://www.prodlenka.org/metodicheskie-razrabotki/386842-otkrytyj-urok-po-himii-v-10-klasse-aldegidy-i

https://infourok.ru/metodicheskaya-razrabotka-uroka-himii-aldegidy-i-ketony-10-klass-4111665.html

Н.Нұрахметов, Қ.Бекішев, Н.Заграничная 11 сыныпқа арналған оқулық Алматы "Мектеп" 2006ж.

Б.А.Мансуров Органикалық химия 10-11 Алматы, 2004жА.Цветков Органическая химия 10 сынып Алматы 1997ж.

Презентация №47, интерактивті тақта, флипчарт, реактивтер мен химиялық ыдыстар, таратпа материалдар

Пәнаралық байланыстар

Биология, физика

Жоспарланған мерзімдер

Жоспарланған әрекеттер

Ресурстар

0-1 мин.

1. ҰЙЫМДАСТЫРУ КЕЗЕҢІ

1. Сәлемдесу

2.Топтың сабаққа әзірліктерін тексеру

3. Бағалау парақтарын тарату, түсіндіру

4. Студенттермен бірге сабақтың мақсатын айқындау/ ОМ

Сабақтың басталуы

15 мин.

2. БІЛІМДІ ӨЗЕКТЕНДІРУ

1. Жалпы ауызша сұрау «Ой қозғау»

1. Құрамында оттегі бар органикалық заттарға қандай қосылыстар жатады?

2. Спирттер қалай жіктеледі?

Спирттердің жіктелуін интерактивті тақтада жазады.

3. Келесі қосылыстардың жалпы формулаларын жаз:

а) Спирттер

б) Фенолдар

в) Көпатомды спирттер

4. Келесі қосылыстарға жүйелік номенклатура бойынша атау беріңіз:

5. Көп нүктенің орнына формулалар мен атауларын жаз:

А)……… + 2Na → 2C₂H₅ONa + H₂ ↑

Натрий этилаты

Б) 3 С₆Н₅ОН+……→ (С₆Н₅О)₃Ғе+ 3……

…………. Темір феноляты

В) 2СН₂ОН-СН₂ОН-СН₂ОН+7……→ 6СО₂ ↑ + 8Н₂О

глицерин .. .……

6. Өзгерістерді жүзеге асыратын реакция теңдеулерін жазыңыздар: (тақтамен жұмыс)

СН₃Сl → C₂H₆ → C₂H₄ → C₂H₅OH → CH₃-СОН

А Б В Г

Химия 11 сынып

1-бөлім

Оспанова М.Қ, Аухадиева Қ.С.

Белоусова Т.Г

Презентация №47

Таратпалар

5 минут

3. ЖАҢА МАТЕРИАЛДЫ ТҮСІНДІРУ

Оқытушы презентация бойынша жаңа тақырып түсіндіреді.

Студенттер тақырыпты жазады.

Карбонилді қосылыстар (оксоқосылыстар)- молекулаларында көміртек радикалымен байланысқан карбонил функционалдық тобы бар органикалық қосылыстар.

Альдегидтер-молекуласындағы карбонил тобы сутек атомы және көмірсутек радикалымен байланысқан оттекті органикалық қосылыстар

Кетондар -молекулаларында атомдардың карбонил тобы екі көмірсутекті радикалдармен байланысатын оттекті органикалық қосылыстар

Альдегидтер мен кетондардың атаулары

Химия 11 сынып

1-бөлім

Оспанова М.Қ, Аухадиева Қ.С.

Белоусова Т.Г

Презентация №47

Сабақтың ортасы

10 минут

4. ОҚЫЛҒАН МАТЕРИАЛДЫ МЕҢГЕРУ

Изомериясы

Өздік жұмыс (Студенттер берілген формула бойынша атау береді)

Алынуы

1) Этанолды дегидрлегенде, этаналь түзіледі. Пропанол-1-ді тотыктырып, пропаналь алады:

Өздік жұмыс (Студенттер пропанол -1 ден пропанальды алу реакциясын тақтаға жазады.)

2) М.Г.Кучеров әдісі: екі валентті сынап тұзы қатысында ацетилен мен судың арасында жүретін реакцияға негізделген:

Химиялық қасиеттері

1) Құрамында еселі байланыс болғандықтан, карбонилді қосылыстарға косылу реакциясы тән.

2)Циан қышқылымен қосылуы.

Демонстрация жасау (Оқытушы жасайды)

Тотығу реакциялары.

Күміс оксидімен тотығу:

Мыс гидроксидімен тотығу:

Қолданылуы

Формальдегид – фенол – формальдегид өндірісінде қолданылады. Сонымен қатар бояғыштар, синтетикалық каучук, дәрілер, қопарғыш заттар өндірісінде бастапқы шикізат ретінде қолданылады.

Формалин хирургия аспаптарын жууға, сонымен қатар анатомиялық препараттар даярланады.

Химия 11 сынып

1-бөлім

Оспанова М.Қ, Аухадиева Қ.С.

Белоусова Т.Г

Презентация №47

10 минут

5. ОҚЫЛҒАН МАТЕРИАЛДЫ БЕКІТУ

Презентация бойынша

1. Ауызша жалпы сұрау:

1) Альдегидтер мен кетондардың айырмашылығы қандай?

2) Альдегидтер мен кетондарға құрылымдық формуласы бойынша атау беріңіз:

3. Альдегидтерге қандай сапалық реакциялар тән?

4. GOOGLE Classroom қосымшасы бойынша тест жұмысы:

Тест тапсырмаларын орында:

1. Альдегидтердің жалпы формуласы:

А. RCOH В. R₁COR₂

Б. RCOOH Г. ROH

2. Альдегидтердің функционалды тобы:

А. - ОН В. – СОН

Б. - СО Г. – СООН

3. Формальдегидтің формуласы:

А.НСООН В.СН3СОН

Б.НСОН Г.СН3СООН

4. СН3СОН құрамды зат қалай аталады:

А. Метаналь В. Сірке қышқылы

Б. Этаналь Г. Ацетальдегид

5. Альдегидтердің (катализатор Ni) қатысында тотықсыздану реакциясының өнімі:

А. Күрделі эфирлер В. Біратомды спирттер

Б. Карбон қышқылдары Г. Кетондар

6. « Күміс- айна » реакциясына түседі:

А. Фенол В. Этанол

Б. Метаналь Г. Этаналь

7. Этанолдың тотығу реакциясының өнімі:

А. Ацетон В. Сірке альдегиді

Б. Сірке қышқылы Г. Диэтил эфирі

8. СН3СОН + 2Cu(ОН)2↓→ теңдеуінің оң жақ бөлігі:

А. НСООН + Cu2O↓ + 2H2O

Б. CH3COOH + Cu2O↓ + 2H2O

5.Есеп шығару( резерв, уақыт қалса)

Салыстырмалы молекулалық массасы 44-ке тең альдегидтің формуласы қандай?