Көбейтудің дәстүрлі емес тәсілдері

Мақсаты: Көбейту кестесін қолданбай көп таңбалы сандарды көбейтудің тәсілдерін түсіндіру. Ата-аналардың, әріптестерімнің математика пәніне деген қызығушылықтарын ояту.

Көрнекілігі: компьютер, проектор, экран, презентация, магнит тақта.

Қатысушылар: ата-аналар, қосымша білім беру педагогтары.

Қатысушылар саны: 15

Қолданылатын әдістер: қызығушылықтарын ояту, жаңа тәсілдерді мысалдар арқылы түсіндіру, белсенділікке шақыру, рефлексия.

Өту барысы:

І. Қызығушылықтарын ояту.

Құрметті шебер –сыныпқа қатысушылар! Математика пәніне деген қызығушылықтары барларын қол көтерулеріңіз сұралады. Араңызда математика қызығатын жандар барына қуаныштымын. Бүгінгі шарадан кейін қызығатындардың саны артады деген сенімдемін.

Олай болса, көзімізге ежелгі Шығыс елін елестетейік. Ертеде шығыс елінің дана патшасы математика қашан пайда болды, бұрын қандай болды, қазір қандай, болашақта қандай болды және ең бастысы математика ол не деген сұраққа жауапты 5 жыл ішінде табуды уәзірлеріне бұйырыпты.

5 жылдан кейін уәзірлері патшасына:

• О. ұлы мырза! Бізге бөлген уақыңыз аздығы сонша, тапсырмаңыздың мыңнан бір бөлігін де орындай алмадық, және ең басты сұрағыңыздың жауабын таппадық депті.

Ашулы патша терезеден арқаларында 2 төк, әрбір төкте 10 том кітаптар

салынған шетімен шеті көрінбейтін түйелер керуенін көреді.

• Мені күлкі қылып тұрсыңдар ма? Мынаның оннан бір бөлігінде өқып үлгірмеймін? Маған математиканың қысқаша тарихы мен ең маңыздысын жазып берсін. Оған қанша уақыт керек дегенде,

Уәзірлері: Патшам, бұл сұраққа жауапты ертең аласың, депті.

Ертеңгі күні патша өз сұрағына жауапты алдына алып келген сандықшаңын ішінен тауыпты.

Сол жауапты біздер де сабақтың соңында білетін боламыз.

ІІ. Жаңа тақырыпты түсіндіру.

2 сыныптан бастап оқушылар көбейту кестесімен танысады. Біздер қолданатын көбейту кестесі Пифагор кестесі деп аталады (экранда Пифагор кестесін көрсету). Алғашқы рет көбейту кестесін Англияда қолданып бастаған. Ол 12-ге дейін көбейту кестесі осы күнге дейін қолданыста. Үнді елінде оқушылар 20 санына дейін көбейту кестесін жаттайды.

Бүгін біздер көбейту кестесін қажет етпейтін тәсілмен танысамыз. Ол 1. Қытай тәсілі (бір жерлерде Жапон тәсілі деп те аталады екен). Сандардың көбейтіндісін табу үшін таяқшалар қолданылады, сондықтан «таяқшалар» тәсілі деп те атайды.

М

6

1

3

2

8

2

(Қатысушылармен бірге бірнеше есеп шығару).

3

0

6

4

2

2. Үнді тәсілі. Бұл тәсілді ойлап тапқан белгілі араб математигі және астрономы Абу Абдалах Мухаммед Бен Мусса әл-Хорезми болатын. Бұл тәсілді «Решетка немесе жалюзи» тәсілі деп те атайды.

М

7 5 2 4

3

0

0

0

4

5

2

0	2	1 3 5 4
9	0 6	1 2
1 5	1 0	2 0

3

4

0

3

4

3

7 4 0 0 8 4 8

(Қатысушылармен бірге бірнеше есеп шығару).

3. Орыс тәсілі. Бұл тәсілді орыс шаруалары тапкан екен. Мысал ретінде қарастырайық.

М ысал: 24х11=264

:2 24 11 х2

12 22

6 44

3 88

1 176

264

67х25 =1675

:2 67 25 х2

33 50 25+50+1600=1675

16 100

8 200

4 400

2 800

1 1600

1675

(Қатысушылармен бірге бірнеше есеп шығару).

Құрметті шебер сыныпқа қатысушылар! Біздер көбейтудің 3 тәсілімен таныстық. Бары осы екен деп ойламаңыз. Тәсілдер саны көп. Мысалы: Непер таяқшалары, саусақтар көмегімен көбейту немесе Василий Оконешников тәсілі т.б.

ІІІ. Рефлексия.

Бүгінгі танысқан тәсілдің қайсысы сіздің көңіліңізден шықты. Соны смайликтер арқылы белгілеуіңіз сұралады. (смайликтер үлестіріледі).

Қытай тәсілі Үнді тәсілі Орыс тәсілі

ІV. Қорытынды.

Олай болса, патша сандықшадан қандай жауап алыпты, көрейік! Ішінде бір парақ қағазда «Математика - это удивление, а через удивление познается мир» яғни «Математика-ол таңдану, ал таңдану арқылы әлем танылады» деген екен.

Бүгінгі шебер сыныптан кейін сендердің математикаға деген көзқарасыңызды өзгертіп, қызығушылықтарыңызды оятсам, бүгінгі күнге қойған мақсатыма жеттім деп ойлаймын. Белсене қатысқандарыңызға ризашылығымды білдіремін.