Сабақтың тақырыбы: Көп мағыналы сөздер

Сабақтың мақсаты:

1. Білімділік: Көп мағыналы сөздер туралы түсінік беріп, жаңа тақырыпты мысалдар арқылы меңгерту. Лексикалық талдау жасата отырып, сөздердің мағыналарын таныту.

2. Дамытушылық: Оқушылардың тапқырлық, ізденімпаздық, ойлау, қабілеттерін арттыру, шығармашылыққа баулу, өз ойын тиянақты жеткізуін дамыту.

3. Тәрбиелік: Ана тілін сүюге, қадірлеуге баулу, сөз өнерін құрметтеуге, тіл құрметін сезіне білуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: ЖТБ технологиясы бойынша

Сабақтың әдістері: сұрақ - жауап, баяндау, талдау,құзіреттілікке бағытталған тапсырмалар,бес жол өлең,сызба т.б

Пәнаралық байланыс: Әдебиет,дүниетану,бейнелеу өнері

Сабақ көрнекілігі: флифчарт,слайд,кесте.

Сабақ барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі:

1.Оқушылардың сабаққа қатысуын, даярлығын тексеріп, назарларын сабаққа аудару;

2.Амандасу; (қыймылмен)

3.Үйге берілген тапсырманы сұрау.

4. А,Б,С- парақтарының тапсырмаллар:

А- парағы

1- деңгейдің тапсырмасы

Көп мағыналы сөздердің қай соз табы екенін анықтап, қарама-қарсы мағынасын көрсет.

Үлгі:

Жаз (зат есім)-қыс

Жаз (етістік)-жазба

Кір ( ) -

Кір ( ) -

Аш ( ) -

Аш ( ) -

Қара ( ) -

Қара ( ) -

2- деңгейдің тапсырмасы

Көп нұктенің орнына тиісті сөздерді қойып,сөйлемдерді көшіріп жаз.

1.Жылудың әсерінен судың тұман тәрізді дымқыл күйге айналуы ....... деп аталады.

2. ........ –бір нәрсені қатты қысып байлау.

3. ......... –кітап шығаратын орын

4. .....- тамақ ауруы.

Керекті сөздер: баспа,бу,буын

3 -деңгейдің тапсырмасы

Суретте бейнеленген заттардың атауымен бірдей дыбысталатын,бірақ мағынасы басқа сөздерді тап,сөйлемдер құрастыр.

Көп мағыналы сөздердің қай соз табы екенін анықтап, қарама-қарсы мағынасын көрсет

Қосымша тапсырма

Көп мағыналы сөздерді қатыстырып шығарма жаз.

Кеспе,қақпа,баспа.

5.Бағалау.

6.Үй тапсырмасы:

1-деңгей:

Үй жұм..112-б..1-жат.

2-деңгей:

Үй жұм...кар.жұмыс

3-деңгей:Үй жұм..112- б 2-жат.

Қосымша тапсырма:

Үй жұм.карт.жұм.

Б- парағы

1 -деңгейдің тапсырмасы

Құзіреттілікке бағытталған тапсырма:

№1 тірек конспект.

МЕНТАЛЬДІ КАРТА. « Көз» сөзінің тура және ауыспалы мағынасын табу.

МК-ақпараттың мазмұнын қысқаша бейнелеудің немесе құрылысын көрсетудің ең қолайлы құралы.МК-ны бір мәселені шешудегі өз ойыңызды, пікіріңізді қысқаша бейнелеуде қолдануға болады. Бейнеленген ақпарат « мый тілінде» яғни ұғынықты болуға тиіс.

МК-ны Тони Бьюзон деген жазушы ,психолог консультант қолданған.Аударылымы «Интелект картасы»не «Есте сақтау картасы»

МК қалай жасалады?

1. Ақ қағаз А4

2. 3 түрлі қалам, қарындаш не фламастер

3. Ең алдымен картаның ортасына тақырып немесе тақырыпты бейнелейтін суретті қоямыз.

4. Сол сөзден не суреттен тармақтанып екі жаққа сызықтар кетеді де, оған тақырып мазмұнын шешетін тірек сөздер жазылады.

5. Суретті кеңінен қолдануға болады.

6. Ең алдымен негізгі ойды алып, оны шешетін тірек сөздерді іріктейміз. Кейін оны қалай әдемілеп, түсінікті болатындай құруға болатынын қарастыру керек.

Тапсырма: « Көз» сөзінің тура және ауыспалы мағынасын табу.

адамның малдың иненің

бұлақтың жұмыстың иттің

тура ауыспалы

көз

мағынасы мағынасы

Жауабы:

Адамның бұлақтың

тура ауыспалы

малдың көз жұмыстың

мағынасы мағынасы иненің

иттің

2- деңгейдің тапсырмасы

Сөйлемдерді оқып,көп мағыналы сөздерді теріп жаз,оларға мақалдар жаз.(тақтамен жұмыс)

1.Алыстан екі ер адам көрінеді.  Ақжан атына ер сатып алды.

2.Тілім ауырып дәрігерге көрініп жүрмін. Темір қолын тіліп кетті.

3.Сөздің басын арыдан бастады. Адамның басы- Алланың добы.

3- деңгейдің тапсырмасы

Көп нүктенің орнына тиісті сөзді жазып,әңгіме құрастыр.

1. ....... баласымен базарлы, 
   қонағымен ажарлы. (үй)

Қосымша тапсырма

Ақпараттық құзіреттілікті анықтауға арналған құзіреттілік бағытындағы тапсырма.

Аспект:мәліметтің алғашқы талдауы.

- сызба түрінде берілген мәліметті мәтінге айналдыру.

Стимул.Тапсырманы орындай отырып, сен сызбаны оқуға үйренесің.

Тапсырма.Сызбаны мұқият қарап ,сызбаны толықтыр, сызбадағы сөздерге көңіл бөл.

аузы

.

аяғы

.

жүзі

.

Жауабы:

аузы

адамның

ыдыстың

жараның

аяғы

аданың

орындықтың

жұмыстың

жүзі

адамның

дүние

пышақтың

5.Бағалау.

6.Үй тапсырмасы:

1-деңгей:

Үй жұм..112-б..2-жат.

2-деңгей:

Үй жұм...112-бет,4-жат

3-деңгей:

Үй жұм..Бас сөзіне бес жол өлең жазу.

Қосымша тапсырма:

Үй жұм.карт.жұм.

С-парағы

1- деңгейдің тапсырмасы

Ақпараттық құзіреттілікті анықтауға арналған құзіреттілік бағытындағы тапсырма.

Аспект:

Мәліметтің алғашқы талдауы.

Сызбадан мәтін шығару.

Стимул.Тапсырманы орындай отырып, сен сызбадан мәтін құрасың.

1.Тапсырма: Кластердегі сөздер мен сөз тіркестерінен асыл сөзі туралы әңгіме құр

1.Тапсырма: Кластердегі сөздер мен сөз тіркестерінен асыл сөзі туралы әңгіме құр

Жауабы:

2-деңгей:

Тапсырманы орындай отырып тірек сөзді тап,сөйлем құрастыр.

2-деңгей:

Тапсырманы орындай отырып тірек сөзді тап,сөйлем құрастыр.

3- деңгейдің тапсырмасы

Фишбоун сызбасы арқылы тақырыпты қортындыла.

1.Тапсырма: Мысалды толық ,түсініп оқы.

2.ТапсырмаСызбаны берілген шарт бойынша толтыр.

Көп мағыналы сөз

Сөздер өзінің негізгі мағынасынан басқа да мағынада қолданыла береді. Бірнеше мағынада қолданылатын сөздерді көп мағыналы сөздер дейді.

Мысалы: 1.Ербол оның бетінен суйіп еді,жер бетінде одан бақытты адам жоқтай көрінді.Ол бір сәт су бетінде қалықтап жүргендай күй кешті.Кітап беттерін қызыға аша бастады.

2.Баланың тілі – тәтті.Ол сағат тіліне қарай берді.Бала орыс тілінде сөйледі.

3.Адамның басы-Алланың добы.Тау басынан қар көрінді.Сөздің басы дау-дамайдан басталды.

Нұсқа Себептері

Қара-

латын

мәселе: жауабы

: Дәлелдеме

Ж ауабы:

Нұсқа Себептері

Бет Тіл Бас Сөздердің

Көп мағыналы өзінің негізгі

сөз мағынасынан басқа

бірнеше мағынада

Дәлелдеме қолдануын көп

адамның беті, баланың тілі, адамның басы мағыналы

жердің беті, сағаттың тілі, таудың басы, сөздер дейміз

судың беті, орыс тілі. сөздің басы.

кітаптің беті.

Қосымша тапсырма

Тест

1. Көп мағынаға ие бола алатын сөзді көрсетіңіз.

Ол-сыныбымыздағы мінезі ауыр бала.

А. Ол

В.Ауыр

С. Мінезі

Д. Бала

2. Көп мағынаға ие бола алатын сөзді көрсетіңіз.

Марат домбыраның құлағын бұрап берді.

А. Марат

В. домбыраның

С. Құлағын

Д. Бұрап

3. Көп мағынаға ие бола алатын сөзді көрсетіңіз.

Бәрін қойып, ашық әңгімеге кірісейік.

А. Бәрін

В. Қойып

С. Әңгімеге

Д. Ашық

4. Көп мағыналы сөзді көрсетіңіз.

Біз таудың басына шығып келдік.

А. Басына

В. Біз

С. Таудың

Д. Шығып

5. Көп мағынаға ие бола алатын сөзді табыңыз.

Майра, аузын ашылып отыр.

А. Майра

В. отыр

С. ашылып

Д. Аузы

5.Бағалау.

6.Үй тапсырмасы:

1-деңгей:

Үй жұм..112-б..3-жат.

2-деңгей:

Үй жұм...кар.жұмыс

3-деңгей:Үй жұм..112- б 5-жат.

Қосымша тапсырма:

Үй жұм.карт.жұм.