Ататүрік атындағы №17 мектеп - гимназиясы

Тарих пән мұғалімі: Зулпухарова Р.Ж.

Түркістан қаласы

10 ^«А» сынып Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы: Көшпелі және отырықшы мәдениеттердің өзара байланысы

Білімдік мақсаты: шаруашылық, мәдени, саяси байланыс пен қала – дала байланыстарын, жібек жолының байланыстарын, жібек жолының маңызын меңгерту.

Дамытушылық мақсаты: Қосымша дерек көздерін меңгерту арқылы оқушылардың ой – өрісін дамыту

Тәрбиелік мақсаты: Оқушылардың еліміздің тарихын терең білуге, ұлтжандылыққа, елжандылыққа тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Карта, интерактив тақта, слайд, кеспе қағаз, суреттер.

Сабақтың типі: Жаңа сабақты игеру

Сабақтың түрі: тест сабақ

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгелдеу, сәлемдесу.

Сыныпты үш топқа бөліп, топ басшыларын сайлап, өтілген тарауды сұрақ – жауап әдісімен сұрап пысықтаймын.

Жаңа сабақ: Көшпелі және отырықшы мәдениеттердің өзара байланысы.

1. Кіріспе әңгіме жүргіземін.

2. Жоспар бойынша түсіндіремін.

Интерактив тақтада слайд арқылы түсіндіру. Суреттер бойынша түсіндіру жұмысын жүргізу.

А) шаруашылық, мәдени және саяси байланыс.

Ә) Қала – дала байланыстары

Б) Жібек – жолы – ынтымақтастық жолы.

В) Діндер тоғысуы

Дамытушылық кезең: Картамен жұмыс жүргіземін.

1 топ. Есте сақтау тесті.

2 топ. Сәйкестендіру тесті.

3 топ. Деңгейлік тапсырма

І топ. Сәйкестендіру тесті.

ІІ. Топ. Есте сақтау тесті.

1. VI ғасырда түркі тайпалары пайдаланатын үзеңгілі ертоқымдар келсі ғасырларда бүкіл Еуропаға тарады.

2. Қалалардың қирауына ішкі отырықшы иеліктердің өзара қақтығысы себеп болды.

Іле даласында ХІІІ ғасырда, Шу аңғарында XІV ғасырда, Талас өңірінде ХV ғасырда құлдырап, тоқырай бастады.

3. Жетісуда қала мәдениетінің мүлде құлдырауы Ақсақ Темірдің соғыстарының салдарынан болды.

4. Жібек жолы Қазақстанның оңтүстігі мен Жетісу арқылы өтті.

5. 557 жылы Істеми қаған Испан, Византия елдерімен сауда келісім шартын жасағандағы жөнінде жазба деректер бар.

6. Будда храмдары Ақбешім, Краснореченск, Испиджаб (Сайрам) т.б. қалалардан табылған.

7. Сириядан шыққан несториан – хрестяндар біртіндеп Бактрия, Парфия, Мауренахрға Қытай мен Моңғолстанға таратты.

Сабақты сұрақ – жауап әдісімен бекітемін.

Сабақты бекіту сұрақтары.

1. Көшпелілер туралы жағымсыз пікір айтқан зерттеуші тарихшылар не деп баға берді?

2. Отырықшы елдер көшпелілерден қандай заттар алып отырды?

3. Көшпелілер отырықшы елдерден қандай заттар алып отырды?

4. Отырықшы елдер көшпелілерден нені үйренді?

5. 7-8 ғасырларда Түркілердің кісе белдіктерін қай аймақта пайдаланды?

6. Көшпелілердің киім киісі мен шаш қою үлгісіне кімдер еліктеді?

7. Көшпелілерден ерте орта ғасырда қандай қағанаттар құрыллды?

8. Қалалалардың қирап, құлдырап, тоқырай бастауына не себеп болды?

9. Шығыс пен батысты жалғастырған сауда жолы.

10. Оңтүстік Қазақстан мен Жетісуда тараған ерте ортағасырлық діндер.

Сабақты қорытып, оқушылардың білім деңгейін бағалаймын.

Үйге тапсырма беру: §21. Оқулық бойынша 4,5,6 тапсырмаларды жазбаша орындау.