Лантаноидтардын ашылу тарихы және табиғатта таралуы

Лантаноидтар.

Жоспары

КІРІСПЕ

І. ТЕОРИЯЛЫҚ БӨЛІМ

СИРЕК – ЖЕР ЭЛЕМЕНТТЕРІ. ЛАНТАНОИДТАР

1.1.Лантаноидтардын ашылу тарихы және табиғатта таралуы............................................................................................5

1.2. Лантаноидтарға қысқаша сипаттама беру..................................................................................................9

1.3. Лантоидтардың қасиеттері және қосылыстары. Физикалық және химиялық қасиеттері......................................................................................11

1.4.Лантаноидтарды зерттеген химиктер..................................17

ҚОРЫТЫНДЫ

ҚОСЫМШАЛАР................................................................................21

1. Лантаноидтардың әр тілде айтылуы және атының мәні

2. Периодтық кестенің ұзын формасы

3. Лантаноидтардың суреттері

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ

Бұл курстық жұмыста мен Лантаноидтарды алдым. Ұсынылып отырған курстық жұмыста зерттеу барысында негізгі бөлімдер жоғарғы оқу орындарындағы хияның сонын ішінде элементтер химиясының химиялық бүгінгі бағдарламасына сай берілген, бұл жұмыста лантаноидтардың ашылу тарихына, табиғатта таралуына, құрылымына, физикалық және химиялық қасиеттерін көре аласыздар.

Курстық жұмыс бір ғана бөлімнен тұрады:

• Сирек – жер элементтері. Лантаноидтар.

Қазақ тілінде жазылған курстық жұмыста, бұл жұмыста әр тақырыпқа көлемді теориялық мазмұн енгізілді. Қосымша кестелермен суреттер және диограмма еңгізілді. Химик ғалымдардың суреттері мен олардың еңбектері, элементтерді ашу жылдары еңгізілген.

Зерттеудің өзектілігі:

Қазақстанның тәуелсіз мемлекет болуы білім заңының қабылдануы болашақ ұрпақ тәрбиесіне жаңаша қарауды, оны қарастырудың тиімді жолдарын нақты айқындауды талап етеді. Әлем химия ғылым дамытуда үлкен үлестерін қосуда.

Химия дегеніміз – заттарды, олардың қасиеттерін, сонын ішінде олардың өзара айналуларын зерттейді.

Химия деген сөзді жиі естуге болады. Химялық элементтерді күнделікті тұрмыста, техникада, ауыл шаруашылығында қолданылатын заттардың көбі химиялық зат болып табылады. Сондықтарда химия саласын дамыту ол біздін жарқын болашақта пайдалануымыз.

Осындай аса жауапты міндеттердің баянды болуы жас республикамыздың ертеңгі химялық қажеттілігін байқай аламыз. Химия болашақта өте маңызды Қазақстанның дамуына үлкен үлесін қоспақ.

Біз олардың қай жерде кездесіп қандай кезде пайдалануға және қалай пайдалануға болатындығын білуіміз біз үшін және дамушы Қазақстан үшін өте маңызы зор.

Зерттеудің нысаны:

Бұл зерттеу жұмысының нысаны – сирек – жер элементері. Лантаноидтар ашылу тарихи, сипаты, атом сандарын, аталу тарихын, химиялық және физикалық қасиеттерін байқау, зерттеген ғалымдар, қолданыс слалары, өнеркәсіптегі онын рөлін және т.б.

Зерттеудің мақсаты:

Лантаноидтардың ашылу тарихын және қай өндіріс салаларында қолданылатыны жайлы анықтау. Қандай химик ғалымдардын қосқан үлестері жайлы білу және лантаноидтардың құрылысымен қасиеттерінің анықтау .

Бұл ғылыми табыстардың барлығы Д.И.Менделеевтің периодтық заңының әлі де өрлеп дамуының дәлелі.

Зерттеудің міндеттері:

1) Ғалымдардың ой пікірлері мен тұжырымдамаларын жинақтау.

2) Лантаноидтардың ашылу тарихина толықтай тоқталу.

Зерттеу әдістері: Бақылау, суреттер, кестелер, диограммалар, пайдаланған әдебиеттер.

Зерттеу пәні: Элементтер химиясы

Зерттеудің құрылымы және көлемі. Зерттеу жұмысы кіріспе, тарау, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер мен қосымшалардан тұрады. Оның жалпы көлемі 25 беттен тұрады.

Лантаноидтар

Лантаноидтар, лантанидтер (лантан және грек. lіdos — бейне, түр), элементтердің периодтық жүйесінің ІІІ тобында лантаннан кейін орналасқан; атомдық номері 58 — 71 аралығындағы 14 химиялық элементтің [Ce (атомдық номері 58), Pr (59), Nd (60), Pm (61), Sm (62), Eu (63), Gd (64), Tb (65), Dy (66), Ho (67), Er (68), Tm (69), Yb (70), Lu (71)] тобы (шоғыры). Сирек жер элементтері тобына кіреді. Лантаноидтар екі топқа бөлінеді: церийлі (Ce-ден Eu-ге дейін) және итрийлі (Gd-ден Lu-ге дейін). Ce-ден Gd-ге дейінгілері жеңіл Лантаноидтар, ал Tb-ден Lu-ге дейінгілері ауыр Лантаноидтар деп аталады. Лантаноидтардың жер қыртысындағы мөлшері (массасы бойынша) 1,610–2%. Лантаноидтардың физикалық және химиялық қасиеттері ұқсас болғандықтан оларды бір-бірінен бөліп алу өте қиын. Бұл электрондық бұлттар құрылысының ұқсастығымен түсіндіріледі. “Итрийлі жерді” 1794 ж. Фин химигі Ю.Гадолин (1760 — 1852) минералдар құрамынан тауып, гадолинит деп атады. 1803 ж. М.Клапрот (1743 — 1817) және Й.Я. Берцелиус (1779 — 1848) жаңа “церийлі жерді” анықтады. Лантаноидтар күмістей ақ түсті (кейбіреулері аздап сарғыш, мысалы, Pr және Nd) металл, созылғыш әрі иілгіш. Лантаноидтар химиялық активті, олар берік оксидтер, галогенидтер, сульфидтер түзеді; сутек, көміртек, азот және фосформен әрекеттеседі. Суды ыдыратады, тұз, күкірт және азот қышқылдарында ериді. Лантаноидтар нашар еритін тұздардың қорғағыш қабықшасымен жабылғандықтан тұрақты болып келеді. Органикалық қосылыстармен кешенді қосылыстар түзеді. Барлық Лантаноитарды олардың тұзды балқымаларындағы қосылыстарын электролиздеу арқылы алуға болады. Механикалық коррозияға тұрақтылығын, ыстыққа төзімділігін арттыру үшін Лантаноидтарды болат, шойын, т.б. құймаларға қоспа ретінде, шынылардың арнайы түрлерін алу үшін, атом техникасында, т.б. қолданады. Лантаноидтар қосылыстарын лактар дайындау, радиоэлектроникада катодтар жасау үшін, тері, мақта-мата өнеркәсібінде, т.б. мақсаттарда пайдаланылады.

1.1.Лантаноидтардын ашылу тарихы және табиғатта таралуы.

Ашылу тарихы.1788жылы швед ғалымы Итербю Селении тапқан.1794 жылы Гадолигин Ю. Иттрийді тапқан, оны «жаңа жер» деп атаған.1803жылы Берцелиус И.Я және В.Гизингер (1766 – 1852) және де М.Клапрот (1743 – 1817) бұл ғалымдар церийді ашқан (Жас ғаламшардың яғни Церере атымен аталып кеткен). Бастапқыда осы «жер» белгісіз металдың тотықтарымен алдымен иттриды және церийді салады. 1843 жылы швед химигі К.Г.Мосандер (1797 – 1858) иттрий «жерді» меншікті иттрийға ығыстырады, Эрбиевую және Тербиевую (барлық үш атау – Иттербюға). Ж.Мариньяк (1878 жылы) тағы иттербивую эрбиевой «жерден» дегенге ұқсастырды, ал швед химиг П.Т.Клеве (1879 жылы) – гольмиевую (стокгольмның латынша атауы) және тулиевую (елдің ескі – грек атауы шеткі солтүстікке жататын). Ал 1886 жылы П.Э.Лекок та Буабодран гольмиевую «жердің» меншіктік гольмиевую бөлді және диспрозиевую (герекше – труднодоступный). Ал 1907 жылы франциялық химик Ж.Урбен (1872 – 1938) лютециевую (Париждің атауы) иттербиевты «жерден» тапты. Ал 1839 – 1841 жылдары Мосандер оны лантановую (гректін – бой тазартамын сөзінен шыққан), дидимовую (гректін – егіз деген сөзінен шыққан). Кейіннен Лекок та Буабордан, зерттеуге самарскита Оралдың менералынан алған делінген, дидимовую «жерді» (1847 жылы Генрих пен Розе (1795 – 1864) Самарспен – Быховца (1803 – 1870) таудың инженерінің штабының арқасында Розе осы менералдардың маңызды санын алды), ал 1879 жылы самариевую «жерді» одан сайын іздестірді, ал ол 1886 жылы – гадолиниевую; ал Мариньяк самарските 1880 жылы ашқан. Ал 1885 жылы австриялық хиик К. Ауэр Вельсбах (1858 – 1929) дидимовую түстенрі бөлді бастапқыда празеодимовую ( гректен көк –жасыл) және неодим ( грекше – жаңа) деген элементтерді зеттеді. 1901 жылы франциялық химик Э.Демарсе (1852- 1904 жж) самариевую мен европиевудды бөлек зеттеді.

Осылайша ХХ ғ – дың бірінші жартысында барлық лантаноидтар ашылып, элементтердін атомдық нөмері белгіленді, және табиғатта өте сирек кездеседі. Ол аз арада1947 жылы амирикандық физиктары Джоулдің зеттеуінде болды. Бұл кездерде барлық лантаноидтарды таза түрде кездестіре алмады.

Табиғатта таралуы.Лантаноидтар 1,78х10-2% осынша пайызы жер қыртысында таралған. Лантаноидтардың көбінесе жұп атом нөмірімен білгіленгендері табиғатта таралы мол, басқа көршілес онша көп кездеспеуде. Лантаноидтар – көбінесе жер қыртысы элементтері, мантияның тұқымдарында, тастың меториттарында аздап кездеседі. При магналық үрдістерде лантаноидтар гранитоидах жинақталады және айрықша сілтілік металдарда. Церийдің 33 минералы белгілі және 9 лантан, қалған лантаноидтар сияқты изомофты қоспаларды және минералдың кристалды ауа татқыштарына кіреді, көбінесе редкоземельных. Көп минералдарды лантаноидтар изоморфты Са орын басады, U және т.б. Тb биоаймақта лантаноидтар малоподвижны, немесе оларды жинақтық толқуы. Лантаноидтар табиғи суда шамалы кездеседі. Оның сулы және биогендік белгілерде кері. Фосфаттың гидротермал ашылуы белгілі, Фтор карбонаттарында және фториттардың арасында лантаноидтар индустриялық сілтілік магмалық тұқыммен (айталық, кольского түбегінде нефелин сиениты) және карбонаттармен бірігуі кешенді болды, ал шөгінді фосфориттер болды, сілтілік ортада үгілуінің нәтежесі, ксенотима және монацита прибрежно – морские және аллювиалды бола алады.

Лантаноидтарға жаңа элементер қосып толықтырылып ХVIII ғасырда оқытыла бастады. Алғашында «сирек жерлер» терминімен және сомен қатар «редкоземельные элементтер» деген атаулармен аталып келген болатын. Содан соң ХVIII ғасырларда «лантаноидтар» деген терминге ауысып осы қалпымен өзгермей келе жатыр. Алғашында Лантаноидтарға жаңа элементер қосып толықтырылып ХVIII ғасырда оқытыла бастады . « сирек жерлер » терминімен және сомен қатар « элементтермен сирек жерліктер » Содан соң ХVIII ғасырларда деген атаулармен аталып келген болатын . « лантаноидтар » қалпымен өзгермей келе жатыр .

Жер қыртысындағы лантаноидтардың мөлшерін бірімен – бірін салыстыру.

1.2. Лантаноидтарға қысқаша сипаттама беру.

Лантаноидтардың қысқаша сипаттамасы келтірілген электрондық құрылымын қарасақ, лантаноидтарды мынадай жалпы электрондық формуламен кескіндеуге болады.

Сырттан бірінші 6 қабат бәріне бірдей (6s²), екінші 5 қабат басым көпшілігінде бірдей (5s²5p⁶),сонда электрон толтырылатын 4f қабат екен. Осы 4f қабатқа Электрон қону ретіне қарасақ, бұл лантаноидтар екіге бөлінетін сияқты. Алғаш жеті элементте (Ce-Cd) 4f – орбитальда бір электроннан қонады, бұларды церий топшасы дейді, келесі жеті элементте (Tb-Lu) 4f – орбитальға электроннан қонады, бұларды тербий топшасы деп атайды. Сонда 4f⁷ және 4f¹⁴ тұрақты конфигурация болып табылады. Осы тұрақты конфигурацияның үстіне келетін электрон (Cd мен Lu) 5d – қатпарына орналасады (La – да сол сияқты).

Химиялық реакция кезінде лантаноидтар атомдарын қоздырғанда, 4 – күйдегі электронның біреуі (кейде ғана екеуі) 5d – күйге көшеді. Қалған 4f – электрондарды, олардың сыртын қоршаған 5s²5p⁶ – электрондар қалқалап, сыртқы қоздырушы әрекеттен қорғап қалды. Сонымен лантаноидтардың химиялық қасиеттері 5d16s2 орбитальдардағы үш электронмен анықталады. Бұлардың көпшілік жағдайда 3 валентт және ІІІ топтағы элементтерге (Sc, Y, La) ұқсас болуы да осыдан шығады.

Сонымен лантаноидтардың айырмашылығы сырттан санағанда үшінші қатпарда болғандықтан, ал ол қабат бұлардың химиялық қасиеттеріне көп әсер ете алмайтын қабат болғандықтан, лантаноидтар бірімен – бірі ұқсас болады.

Лантаноидтардың қысқаша сипаттамасы

1.3. Лантоидтардың қасиеттері және қосылыстары. Физикалық және химиялық қасиеттері.

Физикалық қасиеттері.

Лантаноидтар – сұр түсті (біреулер сәл қуатты, айталық Pr және Nd) металдары. Көпшілігінің кристалды құрылымы – гексагоналды плотноупаковтық лантаноидтар. Лантаноидтардың құрылысы өзгермей өз ара ұқсас болып келеді, ал ядролық салмақты заряды ақырын – ақырын байқалады, электронның астым күшті болуын және ядроға жақындатып және олар ланатоидтар деп келтірілді. Лантаноидтардың атомдары мен валентіктерінің радиустары азаяды. Церийда қызулау балқу бас элементтерінде байқалса төмендегі топша элементтері бір талай төмендейді.

Лантананоидтар иілмелі және жеңіл диформациялар болады. Мехапические қоспаның сипатың мазмұнына деген өлердей тәуелді болады, айрықша оттектің, күкірттің, азоттың және көміртектің. Иттрий топшаның металының майысқақтықының модульсының шегінің мағыналары, церий үшін биік барлық лантаноидтардан ерекше күшті парамагнетизммен осы элементтердің арасында спинді және орбитальдық магниттік 4 f – конфигурациясын қаты қызуға ие болатын болып табылды. Төмен қызудың обылысында көпшілігі церий топшалары антиферромагниттік күйде болады, ал иттрий топшалары өте төмен қыздыруда болады, қатты қыздыру деген геликоид антиферромагниттік күй.

Химиялық қасиеттері.

Лантаноидтар биік белсенділікпен ажыратылады. Көбінесе сутегімен, көміртекпен, азотпен, фосформен, көмірсутектермен, көміртектін тотықсыздандырғыштарымен реакцияласады. Суды разлагают, күкіртті және азотты ашытылады және жоғары темпиратурада 180-200⁰ тез арада реакцияласады. Барлық лантаноидттар үш валентті, кейбіреулері төрт және екі валентікті көрсетеді.

Лантаноидтарды тотықтырғыштар және гидроттарда негізі қасиеті ерімитін болып келеді. Хлорид, сульфаттар және нитраттарда, суда үш валетті ерімтал болады, және оған қарамастан түрлі – түрлі құрамды кристаллогидраға бөлшектелінеді. Фториттарда, окситтарда, фосфаттарда, карбонаттарда және ферроцианидтарда аз ериді және минералдық ашытқылар түзіледі. Се үш зарядты катиондары, Gd, Tb, Yb, Lu түссіз, Pm, Eu, Er қызғылт түсті, Sm, Dy сары түсті,Pr және Tm – жасыл, Nd – күлгін – қызыл.

Лантаноидтардың айырылу реакциялары және онын құрылымының қасиеттері негізінде оңай ажыратылады. Осы мақсатта бұрын тұздың (айталық қос нитраттарының және т.б.) бөлшекті кристалдануын , бөлшекті тұнбаны (сульфаттардың және окситтардың және т.б.) пайдаланды. Айырылу реакцияларына көбінесе төрт валентті лантаноидтар қолданылады, ал қалпына келтіру үшін екі валентті элементтер қолданылады.

1.4.Лантаноидтарды зерттеген химиктер.

Йенс Берцелиус – церийді зеттеген және де селенің теориясын ашқан. Айтылмыш минералдардвы зерттеп церийдің нешінші болғатының және Швеция аумағында тапты кейінірер оны церий деген атау берілді. Бұл атау Цереры планетасының атынан шықты деген пайыдама жасады.

Карл Густав Мосандер 1839 жылы лантанды ашты. Ал 1843 жылы тағы екі элементті зерттеп ашқан, олар тербий және иттрий болды. Арада екі жылдан кейін Мосандер өзінің алғашқы зерттеуін лантаноидт сульфаттың көп уақыт кристалдануын зерттеген, сомен қатар «дидим» (грекше « егіз – элемент» , «телқосақ – элемент») деген болжам жасады, және оған жаңа оксид ащты себебі өзінің сол сияқты қасиеттерін лантаннаң байқады. Тағыда екі жыл ол иттриді жердің үш компоненті деді, олар эрбиевую және тербиевую жерлері. Бұлардың гдроксидтық фракйиялық тұнбасында Мосандер аммонилылы ашпасымен сары жерді – эрбиевую бірінші фракцияда айқындалды, сыртта - тербиевуюдің қызғылт жері және үшінші – түссіз иттрий болды. Екі элементтің атауы Тебрий және Эрбий – қаланың Иттербю атауынан шыққан.

Юхан Гадолинаның – лантаноидты бірінші зеттеген ғалым. Ол бірінші арада әлем минералымен танысты, РЗЭ (редкоземельные элементі) арқылы иттрины сырттай зерттеді. Оның атына – гадолиний элементі жазылды. Бірінші ақпарат алу үшін РЗЭ (редкоземельные элементі) көп уақытын жұмсады, бірақ көп химиктар тап – таза өнім алмады -,деп тұжырымдайды. 1787 жылы швед офицері К.Арреницс Иттербю қаласының шет жағынан белгісіз қара минералды тапты. Сол минерал арқылы жас химик Гадолин оны өзіне таныс етік көрді, бұдан жаңа оксидтың тағайындады. Сонына қарай бұл элментке Гадолин өзі атын белгіледі. Оны Иттербю қаласынан тапқандықтан бұл минералдың атын иттрий деп атады.

Карл Ауэр фон Вельсбах 1885 жылы «дидим» деген айыруға ұшырататың және жаңа екі элементті – неодимды және празеодимды ашты Л.Воклена және Берцелиуст Й. Зеттеуі арқылы кейінгі жылдарда тұжырымдарды айқындады, не сирек жерлер немесе өзге екі валетті окситтардың металы, бұлардың арасында ерекше церий жоғары валетннік көрсетті. Д.И.Менделеев кестесіндегі бір – бірінен кейін зертеулері расталды, үш валентті редкоземельные элементтері (РЗЭ). ХІХ ғасырдың бірінші жартысында зерттеліп болды.

Эжен Анатоль Демарсе 1900 жылы европины ашты. Спектрлік анализмен саманың оксиды танысты және жаңа элементті – европины (атау континентінің атауынан деген болып жатады) ашты. Байқаудың және лантанидтың көпшілігі табиғатта зеттелді бұны Ж.Урбэна арқылы аяқтады. 1907 жылы Ж.Мриньяка иттербии лютецинің бар екенің айқандады. Европин бұрынғы Францияның астанасының атауымен айтылатын болды.

Егер спектрлік анализ басын ашу үшін РЗЭ мүмкіндігін пайдаланады және сол арқылы қорытынды жасайды. Олардын алдындағы дәрежесін лантаноидтардын өте аз таралғандыған айта кетті.

ҚОРЫТЫНДЫ

Бұл курстық жұмысты қорытындылайтын болсақ, лантаноидтар, лантанидтер депте аталатының, грек тілінен аударғанда бейне, түр деген мағына білдіретіндігін білдік. Лантаноидтар элементтердің периодтық жүйесінің ІІІ тобында лантаннан кейін орналасқан; атомдық номері 58 — 71 аралығындағы 14 химиялық элементтің [Ce (атомдық номері 58), Pr (59), Nd (60), Pm (61), Sm (62), Eu (63), Gd (64), Tb (65), Dy (66), Ho (67), Er (68), Tm (69), Yb (70), Lu (71)] тобы болатындығын байқап көрдік. Лантаноидтар сирек жер элементтері тобына кіреді. Лантаноидтар екі топқа бөлінеді: церийлі (Ce-ден Eu-ге дейін) және итрийлі (Gd-ден Lu-ге дейін). Ce-ден Gd-ге дейінгілері жеңіл Лантаноидтар, ал Tb-ден Lu-ге дейінгілері ауыр Лантаноидтар деп аталады.

Бірінші тақырыпта лантаноидтардың ашылу тарихымен табиғатта таралуы жайлы зерттеу жұмыстары жүргізілген болатын. Ондағы ой лантаноидтарға жаңа элементер қосып толықтырылып ХVIII ғасырда оқытыла бастады. Алғашында «сирек жерлер» терминімен және сомен қатар «редкоземельные элементтер» деген атаулармен аталып келген болатын. Содан соң ХVIII ғасырларда «лантаноидтар» деген терминге ауысып осы қалпымен өзгермей келе жатыр. Алғашында Лантаноидтарға жаңа элементер қосып толықтырылып ХVIII ғасырда оқытыла бастады . « сирек жерлер » терминімен және сомен қатар « элементтермен сирек жерліктер » Содан соң ХVIII ғасырларда деген атаулармен аталып келген болатын . « лантаноидтар » қалпымен өзгермей келе жатырқаны жайлы айтқан болатынбыз.

Екінші тақырыпта Лантаноидтарға қысқаша сипаттама беру болатын. Химиялық реакция кезінде лантаноидтар атомдарын қоздырғанда, 4 – күйдегі электронның біреуі (кейде ғана екеуі) 5d – күйге көшеді. Қалған 4f – электрондарды, олардың сыртын қоршаған 5s²5p⁶ – электрондар қалқалап, сыртқы қоздырушы әрекеттен қорғап қалды. Сонымен лантаноидтардың химиялық қасиеттері 5d16s2 орбитальдардағы үш электронмен анықталады. Бұлардың көпшілік жағдайда 3 валентт және ІІІ топтағы элементтерге (Sc, Y, La) ұқсас болуы да осыдан екені білдік.

Үшінші тақырыпта Лантаноидтардың қасиеттері мен құрылымы, физикалық және химиялық қасиеттеріне тоқталған болатынбыз. Физикалық қасиеттері.Лантаноидтар – сұр түсті (біреулер сәл қуатты, айталық Pr және Nd) металдары. Көпшілігінің кристалды құрылымы – гексагоналды плотноупаковтық лантаноидтар. Лантаноидтардың құрылысы өзгермей өз ара ұқсас болып келеді, ал ядролық салмақты заряды ақырын – ақырын байқалады, электронның астым күшті болуын және ядроға жақындатып және олар ланатоидтар деп келтірілді. Лантаноидтардың атомдары мен валентіктерінің радиустары азаяды. Церийда қызулау балқу бас элементтерінде байқалса төмендегі топша элементтері бір талай төмендейді.

Химиялық қасиеттері.Лантаноидтар биік белсенділікпен ажыратылады. Көбінесе сутегімен, көміртекпен, азотпен, фосформен, көмірсутектермен, көміртектін тотықсыздандырғыштарымен реакцияласады. Суды разлагают, күкіртті және азотты ашытылады және жоғары темпиратурада 180-200⁰ тез арада реакцияласады. Барлық лантаноидттар үш валентті, кейбіреулері төрт және екі валентікті көрсететіндігі жайлы айтылды.

Төртінші тақырыпта Лантаноидтарды зерттеген химик ғалымдары жайлы, олардың лантаноидтарға қосқан үлесі өте көп. Олар: Йенс Берцелиус,

Карл Густав Мосандер, Юхан Гадолина, Карл Ауэр фон Вельсбах және Эжен Анатоль Демарсе.