LESSON STUDY: ИНФОРМАТИКА САБАРЫНДА ОКУШЫЛАРДЫҢ ЗЕРТТЕУ ДАҒДЫЛАРЫН ДАМЫТУ ЖОЛДАРЫ

LESSON STUDY: ИНФОРМАТИКА САБАРЫНДА

ОКУШЫЛАРДЫҢ ЗЕРТТЕУ ДАҒДЫЛАРЫН ДАМЫТУ ЖОЛДАРЫ

Алматы каласы

«№149 Жалпы білім беретін мектеп» КММ

информатика пәнінің мұғалімі

Жақсыбекова Нурзия Таңатарқызы

Жана білім беру жүйесінде оқушыны биік шыңға жетелеу үшін, мұғалім үздіксіз білім ала отырып, зерттеу жумыстарын жургізу керек. Сол зерттеу

жұмысының бірі Lesson Study, қазақшаға аударғанда сабақты зерттеу. Сабакты жоғары дәрежеде өтуі әр ұстаздың ең басты міндеттерінің бірі. Макалада сабакты зерттеудің толык циклі ашық түрде керсетілген. Lesson Study бойынша жасалған жұмыстар, олардың жетістіктері мен қиыншылықтарын айта отырып, олардың шешу жолдары, оқушының білім денгейінің көтерілуіне ықпал ететін оку әдісінің тиімділігі туралы жазылган. Жаңа әлемдегі жаңа ұстаз үшін осындай зерттеу жұмыстар Қазақстанымыздың дамуына үлес қосатыны хақ.

«Сабақты зерттеу» әдісінің мынадай артықшылықтары:

- мұғалімдер шынайы өмірмен еш жақындығы жоқ ашық сабақтаты

окытуды ғана көрмей, бір-бірінін накты тәжірибесін біледі,

- тек озат окитын окушыларды байкамай, сабакты оқу денгейі әртурлі

оқушыларға бейімдей бастайды,

- нақты деректерді талдауга және өз тежірибесін рефлексиялауга

үйренеді,

- жаңашыл әдістемелерді теорияда емес, нақты тәжірибеде қолдана бастайды,

- әдетте осындай жұмыстардан кейін мұғалімдер бір-бірімен жиірек қарым-қатынас жасап, қызығушылық танытып, өз кәсібінен қуаныш пен ләззат ала бастайды.

«Lesson Study - мұғалім тәжірибесі саласындағы білімді жетілдіруге бағытталған, сабақтағы іс-әрекеттегі зерттеудің ерекше үлгісі болып табылатын педагогикалық тәсіл» - дейді Пит Дадли. Ол Lesson Study тиімділігін былайша сипаттайды:

* оқушылардың оқу процесі әдеттегіден тереңірек түсіндіріледі;

* оқу процесінде оқушыларды не оқып жатқаны жайлы ой-пікірлері мен шынымен не оқып жатқаны жайлы түсінік арасындағы айырмашылық айқын көрінеді;

* оқу үрдісі оқушылардың қажеттіліктеріне сай жоспарланады;

* бұның барлығы қолдап оқыту мен оқу ортасы мәнмәтінінде жасалады.

Пит Дадлидін нұсқаулығын басшылыққа ала отырып, әріптестерімен бірлесе Lesson Study жүргізуді қолға алдык. Мәтін мазмұнын өз беттерімен меңгеру дағдылары 8-сынып оқушыларында қиындық туғызғандықтан, олардын

мәтінді өз беттерімен зерттеп оқу дағдыларын дамытуды

зерттеуіміздің басты нысаны ретінде таңдадық.

Lesson Study еткізудегі максатымыз:

окыту.

нәтижесінде оқушылардың қажеттіліктерін барынша қанағаттандыратындай

жоспарлауды жүзеге асыру;

оқушыларға білім алуға кемектесу және топ мүшелерінің кәсіби дамуына ықпал ету;

Lesson Study-дің алғашқы циклінде әріптестеріммен сабақты бірлесіп жоспарлап, бақылауға алынатын оқушыларды анықтап, тиімді әдіс-тәсілдерді сараладық. Алгашқы Lesson Study сабағын өткізіп, оқушылармен сұхбат жүргіздік. Сұхбат нәтижесінде және бірінші Lesson Study сабағын талқылау нәтижесінде екінші Lesson Study сабағын жоспарладык. Алғашкы сабақты жоспарлау барысында 8-сынып окушыларыны матін мазмунын ез беттерімен менгере алулары ушін алдымен зерттеу дагдысын дамыту максатында зерттеу сурактарын курастыруды уйретуді коздедік.

Схрактарды курастырып кана коймай, сол сурактарды критерий аркылы багалатуды ойластырдык.

Сурактар мынадай критерийлер аркылы багаланды:

- «Иэ» немесе «оок» деген жауаппен шектелмеу керек;

- Сурак концептілермен байланысты болуы керек;

- Эр турлі козкарастарды карастыруы керек?

- «Калай?», «каншалыкты?», «неліктен?» деген сиякты суракты негізге алу керек;

Зерттеу объектісі ретінде 8 «А»-сыныптын окушылары алынды. Жалпы сынып окушыларынын кейбіреуі суракты дурыс курастырмаган, оган себеп- сездік кордын аздыгы, сездерді орынды колданбаган. Баска окушылар деректі сурак курастырган, кейбіреуінікі шубаланкы, себебі

концепциялармен байланые орнатпаган, 5 окушы зерттеу сурагын дурыс курастырган. Окушылар

бір-бірінін суратымен танысып, бір-біріне кері байланые берді.

Оріптестеріммен жумыс барысында окушылардын зерттеу дадысын дамыту ушін діс-тосілдерді тандап, оны сабактын кай белігінде колданганда тимдірек болатынын аныктадык.

Сабакты талдау барысында жеткен нэтижелерімізбен белісіп, сабакты жоспарлауда окыту барысында кеніл белінбей калган тустарды талкыладык. Окушы уніне кулак асу аркылы окушы

кызырушылытын арттырдык.

Окушыларга койылатын сурактар:

-Саган сабакта не унады?

-Сен нені уйрендін?

-Нені жаксырак істей аласын?

-Окытудын кай белігі сен ушін барынша тимді болды?

-Нені езгертер едін? Неліктен?

Біз бул жерде ен бастысы талдауды окытудан емес, баланын окуын, білім алгандырын

кадагалаудан бастадык.

Эбдігапар Асылай окушы сурак курастырганына кызыкканын айтты.

Бахит Дана окушы концепциялармен, галамдык монматінмен байланыстыруда аздап

киналатынын айтты.

Маратулы Мейір окушы кызыгушылык туганын, бірак белсенді жумыс істей алмаганын

жеткізді.

Алгашкы Lesson Study-де окушылар магынаны тану барысында ездері калаган окушылармен сурактарды талкылагылары келетінін айтты. Сонымен катар, керкемдегіш куралдармен жумыс істеуде киындыктар бар екенін жеткізді.

Ол ушін езара талкылауда мына сурактар тенірегінде жауап іздедік:

Окушынын эркайсысы кандай жетістікке кол жеткізді? Ол жеткілікті болды ма? Олардын

сыныптарындагы баска окушылар кандай нотиже корсетеді?

Енгізіліп жаткан діс калай кемектесті немесе кедергі келтірді (екеуі де болуы ыктимал)?

Кандай тосын окигалар болды?

Ор окушыный нотижесін жаксарту ушін келесі жолы одістеменін кандай аспектілері тузетілуі

керек?

Келесі жолы біз не істеуте тырысуымыз керек?

Келесі сабакта тагы да осы жумыстарды кайта уйымдастырып, алдымен коммментарий жаздырып, багалатып, оны жинап алган сон, онымен езіміз танысып, темен багаланган окушылармен жеке жумыс істеу керек деп шештік. Келесі сабакты жоспарлауда біз окушыларга шыгармадан узінділер беріп, сол узінділермен жумыс істеуді усындык. Окушы усынылган узінді бойынша концептуалды сурак курастыруы керек жоне оны езі калаган окушымен талкылауды усындык. Осы туста Обдігапар Асылай окушыны жаксы жумыс істегенін байкадык. Маратулы Мейір окушынын да белсенділігі артты. Окушылар бул тапсырманы орындауда оншалыкты киналган жок. Бул жумыс

онтайлы діс болды орі окушыларды ынталандырды. Бул жумыстар біздерге окушыларга эйдос-конспект жасатуга кеп септігін тигізеді деген болжам жасадык.

Окушылар окыган мэтіндерінін мазмуны бойынша тусінгендерін эйдосконспект жасау аркылы ездері жеке-жеке зерттеу сураын курастырып, такырыпты ашатын суретпен байланыстыра отырып, жумыс істеді. Бул лессон стадидін енімі болды.

Лессон стади сонында окушылар темендегідей натижеге кол жеткізді: окушылардын білімінен, игерген дадыларынан ілгері даму байкалды;

зерттеу дадыларын дамытура багытталган жумыстар окушылардын мэтінді зерттеп окудагы

белсенділігін арттыруга он асерін тигізді;

Эр окушыны натижесін жаксартудаты іс-эрекеттерді жоспарлау аркылы

жетістіктерге жеттік.

айтарлыктай