Мамандығым – болашағым
Әрбір адамның өмірінде мамандық таңдауы өте
маңызды шешімдердің бірі болып табылады. Жастар үшін мамандық тек
жұмыс пен табыс көзі ғана емес, сонымен қатар өзін-өзі жүзеге
асырудың, қоғамға пайдалы болудың, әрі болашақтағы даму бағытын
анықтаудың басты құралы болып табылады. Әрбір адамның өзі таңдаған
мамандығы оның өміріне тікелей әсер етеді, болашағының қалыптасуына
ықпал етеді. Бұл мақалада мамандықтың адамның өміріндегі рөлі мен
оның болашаққа қалай әсер ететіні жайлы ой
қозғалады.
Мамандық таңдауда әр адам өз құндылықтарын,
қабілеттерін және қызығушылықтарын ескеруі қажет. Әрбір мамандық
белгілі бір дағдыларды, білімді және тұлғалық қасиеттерді талап
етеді. Мамандықтың өмірде маңыздылығы оны таңдаудың дәлдігіне
байланысты, себебі дұрыс таңдалмаған мамандық адамның өміріне кері
әсерін тигізуі мүмкін. Сол себепті жастарға мамандық таңдауда
төмендегі факторларды ескеру ұсынылады:
Адам тек қызығушылық танытатын, жаны сүйетін
іспен шұғылданған кезде ғана жұмыстан қанағат табады. Қызығушылық –
кәсіби өсу мен дамудың негізгі қозғаушы күші.
Әрбір адам өз қабілеттеріне сәйкес келетін
мамандықты таңдауы керек. Бұл болашақта өз ісінде мықты маман
болуға және табысты болуға көмектеседі.
Қазіргі қоғамдағы еңбек нарығы тез өзгеріп, жаңа
талаптар қойылып отырады. Сондықтан мамандықты таңдағанда, оның
болашақтағы сұранысын, дамуын және өзгерісін болжау
маңызды.
Мамандық таңдаудың қыр-сыры –
бұл адамның өмір жолын, кәсіби бағытты және болашақтағы табысты
анықтайтын күрделі және маңызды үдеріс.
Бұл шешім қабылдау кезінде бірқатар аспектілерді
ескеруді талап етеді.
Өз-өзіңді
тану Мамандық таңдаудағы басты
қадам – өзіңді, жеке қабілеттеріңді, қызығушылықтарыңды және
мінез-құлқыңды түсіну. Әр
адам өзінің күшті және әлсіз жақтарын білуі керек. Бұл жеке
қасиеттер болашақта мамандықта қаншалықты табысты болатыныңды
көрсетеді. Өзіңе сұрақ қою: «Мен қандай іспен айналысқым келеді?»,
«Не нәрсе мені ынталандырады?» деген сұрақтар нақты шешім
қабылдауға көмектесетеді.
Мамандықтың сұраныс
деңгейі Қазіргі еңбек нарығындағы
өзгерістерді ескеру маңызды. Кейбір мамандықтар уақыт өте келе өзектілігін
жоғалтуы мүмкін, ал басқалары керісінше, сұранысқа ие болады.
Сондықтан мамандық таңдағанда, оның болашақта сұранысқа ие
болатынын немесе жаңа технологиялар мен қоғам қажеттіліктеріне
бейімделе алатынын болжау керек.
Қабілеттерді дамыту
мүмкіндігі Таңдалған мамандықтың дамуға
және кәсіби өсуге мүмкіндік беретіндігін ескеру
қажет. Бұл
адамға жаңа дағдыларды игеру, білімін жетілдіру және мансаптық өсу
жолын жоспарлауға мүмкіндік береді. Яғни, мамандық адамның өмір
бойы дамып, жаңалықтарға бейімделуін қамтамасыз етуі
тиіс.
Жұмысқа
қанағаттану Мамандық таңдауда болашақтағы
жұмыстан қанағат алу маңызды рөл атқарады.
Егер адам өзі таңдаған мамандығын шын жүрекпен
сүйіп істесе, ол тек табыс тауып қана қоймай, сонымен бірге жеке
дамуына және өмірден қанағат алуға қол жеткізеді. Қанағатсыз жұмыс
ұзақ мерзімді табысты әкелмеуі мүмкін.
Материалдық және әлеуметтік
факторлар.
Әрине, кез келген мамандықтың материалдық жағы да
ескерусіз қалмайды. Мамандық таңдарда оның қаржылық тұрақтылығын
және қоғамдағы беделін де назарға алған жөн. Алайда тек ақша үшін
мамандық таңдаудың салдары қанағатсыздыққа әкелуі мүмкін, сондықтан
бұл да аспектілердің бірі ғана.
Қорытындылай келе,мамандық
адамның жеке тұлға ретінде қалыптасуына, оның қоғамдағы рөліне
тікелей әсер етеді. Әрбір мамандық адамды белгілі бір бағытта
дамытады, өзіне тән құндылықтар мен көзқарастар қалыптастырады.
Мысалы, мұғалім мамандығы білімге деген құрметті, адамгершілікті,
тәртіпті тәрбиелесе, дәрігер мамандығы адам өміріне
жауапкершілікпен қарауды, жанашырлықты дамытады. Сондықтан мамандық
таңдауда болашақтағы өмір жолын, мансаптық өсуді, жеке дамуды
ескеру керек. Сонымен қатар, әрбір мамандық қоғамның дамуына, оның
прогресіне үлес қосады. Мамандық тек жеке табыс көзі ғана емес,
қоғам үшін де маңызды факторлардың бірі болып табылады. Мамандық
таңдаған кезде, оның әлеуметтік маңыздылығын, қоғамға әкелетін
пайдасын да ескерген жөн.Мамандықтың мәні мен әлеуметтік
маңыздылығы .Көптеген адамдар үшін мамандықтың қоғамға тигізетін
пайдасы да маңызды. Әлеуметтік маңызы бар мамандықтар арқылы адам өз
ісінің нәтижесі арқылы қоғамға үлес қосып, моральдық қанағат алады.
Мысалы, мұғалімдер, дәрігерлер, инженерлер сияқты мамандықтар тек
өз өміріңе емес, басқалардың да өміріне оң әсер
етеді. Мамандық – адамның болашақтағы өмір жолын
айқындайтын маңызды шешім. Өз ісін жақсы көретін, жаны қалаған
іспен айналысатын адам ғана шын мәнінде бақытты және табысты бола
алады. Сондықтан мамандық таңдауда әр адамның өз қабілеттерін,
қызығушылықтарын және қоғамдағы сұранысты ескеруі өте маңызды.
Осылайша, дұрыс таңдалған мамандық болашақтағы жетістік пен өмір
сапасының кепілі бола алады. Мамандық таңдаудың қыр-сыры – бұл жеке
қабілеттерді, қызығушылықтарды, еңбек нарығының талаптарын және
болашақтағы даму мүмкіндіктерін ескере отырып, саналы шешім
қабылдауды қажет ететін күрделі процесс. Бұл шешім адамның бүкіл
өміріне әсер етіп, оның жеке және кәсіби өмірдегі жетістіктерін
анықтайды.
№60 «Қызылқұм» ЖББМ
КММ
Кәсіптік бағдар беруші
педагогы Сағындықова Айжарқын Жексенқызы