Мамандық таңдауда ата-ананың араласуы: артықшылығы мен кемшілігі

Әр жас үшін өмірдегі маңызды шешімдердің бірі – мамандық таңдау. Себебі дұрыс таңдалған мамандық – тек күнкөріс көзі ғана емес, адамның өзін табуы, дамуы, өмірде орнын анықтауы. Дегенмен, көптеген отбасыларда мамандық таңдау мәселесіне келгенде ата-аналар белсенді араласып, кейде балалардың өз қалауын елемей жататыны жасырын емес. Бұл құбылыстың жақсы жағы да, кемшілігі де бар.

Ата-ананың араласуының артықшылықтары

✅ Тәжірибе мен өмірлік көрегендік

Ата-аналар өмірден көрген-білгеніне сүйеніп, кейде баласына дұрыс бағыт бере алады. Мысалы, белгілі бір саланың тұрақтылығы, табыстылығы немесе қоғамдағы беделі жөнінде айтып, баланың көкжиегін кеңейтеді.

✅ Қаржылық және әлеуметтік тұрақтылықты ойлау

Көптеген ата-ана баласының болашақта жұмыссыз қалмауын қалайды. Сондықтан «табыс әкелетін» немесе «сұранысы жоғары» мамандықтарды таңдауға кеңес береді.

✅ Мотивация беру

Ата-ана қолдауы балаға сенім беріп, алдына мақсат қоя білуіне көмектеседі. Бұл әсіресе мектеп бітірушілерге аса маңызды.

Ата-ананың араласуының кемшіліктері

❌ Баланың қызығушылығын басып тастау

Кейде ата-аналар баласының қабілеті мен қызығушылығын ескермей, тек өз қалауларын тықпалайды. Бұл баланы өз арманы мен дарынынан алыстатып, болашақта мамандығын сүймей жұмыс істеуге итермелеуі мүмкін.

❌ Стресс пен қысым

«Мен үшін осыны таңда!» деген талап жасөспірімге үлкен психологиялық ауыртпалық әкеледі. Ол баланың өзіне деген сенімсіздігін арттырып, болашаққа күмәнмен қарауына себеп болады.

❌ Өзіне жауапкершілік алмау

Ата-ананың шамадан тыс шешім қабылдауы баланың өз бетімен таңдау жасау қабілетін дамытпайды. Мұндай балалар өскенде де әр шешімді өзгеге арта салатын болып кетуі мүмкін.

Қалай бір шешімге келу керек?

✔ Ашық әңгімелесу

Баланың арманы мен қызығушылығын тыңдап, түсінуге тырысу қажет. Ашық әңгіме екі жаққа да пайдалы.

✔ Кәсіби бағдар мамандарымен кеңесу

Мектептерде кәсіби бағдар психологтары бар. Ата-ана мен бала мамандық таңдауда олардан кеңес алса, дұрыс шешім қабылдауы жеңілдейді.

✔ Шынайы ақпаратпен бөлісу

Ата-аналар өз білгенін айтып, бірақ таңдау еркіндігін балаға беруі керек. Баланың болашағы – оның өз қолында Ол екенін ұмытпаған жөн.

Мамандық таңдау – жас өміріндегі маңызды әрі жауапты қадам. Ата-ананың араласуы кейде дұрыс бағыт көрсетсе, кейде баланың жеке таңдауын тұншықтырып жіберуі мүмкін. Ең маңыздысы – баланың өз қалауымен, жүрек қалауымен таңдауы. Себебі сүйікті іс қана адамды бақытты етеді. Ата-ана мен бала арасындағы сыйластық пен сенім – дұрыс шешімнің кілті