Байланыстырып сөйлеу тілін дамытуға арналған ойындар
Мектепке дейінгі жастағы баланың ең басты іс-әрекетінің ойын болғандықтан, ойын арқылы баланы оқыту қажет. Сол себепті логопедиялық сабақтарда дидактикалық, рөлдік ойындар өте қажет. Олардың мақсаты – ережені сақтап білуді, сөйлеу тілін, ойлау қабілетін, кеңістіктік және уақыттық ұғымдарды, қабылдауды, есте сақтау қабілетін дамыту. Ойын түрі сабақты қызықты етіп, жалпы логопедиялық сабақтың тиімділігін біршама жоғарылатады.«Мен білемін»Мақсаты: сөйлеу тілін дамыту, сөздік қорын бекіту, байқығыштық пен зейінді дамыту.Ойын барысы: педагог допты қолдана отырып, келесі мәтінді айтады, бұл кезде допты еденге ырғақпен соғу.– Мен ұлдардың бес атын білемін:Арман – бір Аділет – екіҚуаныш – үшАсхат – төртНариман – бесӘрі қарай келесі ойыншыға доп беріледі.Ол келесі бес затты атайды. Бұд кез-келген заттар болуы мүмкін (ойыншықтар, гүлдер, ағаштар, аңдар).«Күн мен түн»Мақсаты: сөйлеу тілін дамыту, қажетті ұғымды іздеуде зейінді ұмтылдыра білу.Ойын барысы: педагог сөз айтады, балалар оған мағынасына қарама-қарсы сөз айтады: «Күн-түн, тәтті-ащы» және т.б.«Қонаққа барамыз»Балалар үй иелері және қонақтар болып бөлінеді. «Үй иелері» қонақтарды сиқырлы сөздер айтып қарсы алу қадет. Қонақтар сыпайы жауап қайтарады.«Сөз құра».Балалар мұғаліммен айтылған буындардан сөз құрайды. Буындар түрлі-түсті әдемі болуы мүмкін. Мысалы: гүлшоғырына жиналатын шар немесе гүлдер түрінде.«Екі шеңбер»Балалар екі шеңберге тұрады: сыртқы (үлкен) және ішкі (3-4 адамнан). Үлкен шеңбердегі балалар тұрады, ал ішіндегілер көшбасшы мұғаліммен бірге жүріп, былай дейді: «Біз шеңбер бойымен жүреміз, өзімізбен бірге аламыз – тәтті...». Үлкен шеңбердегі балалар тез арада қандай да бір тәтті затты ойлау қажет. Мысалы: қант, конфет т.б. Қай бала бірінші атаса, ішкі шеңберге кіреді. Ойын жалғасады («жұмсақ», «сұйық», «ащы», «қатты» және т.б.). Үлкен шеңберде қалып қойған соңғы бала кез-келген тапсырма орындайды (жаза ретінде). «Мен циркте болдым»Ойын үшін әріптер мен буындар жазылған карточкалар керек. Оны екеулеп немесе топпен де ойнауға болады. Ойыншыларға әріп жазулы карточка таратылады немесе барлық карточкалар үстелде жатады. Ал ойыншылар кезек-кезек жақындап алады. Бірінші ойыншы әріппен немесе буынмен карточканы алады да айтады: «Мен циркте болып, ...», осы карточкада көрсетілген әріпке басталатын бір сөз ойлау керек. Тек қана зат есімдер ғана емес, сонымен бірге, мысалы, «С» әріпінен сайқымазақ секіріп жүрген гимнаст, сары шымылдық және т.б.«Шыңжыр»Бірнеше дауыссыз әріптерді таңдап, оларды қағазға жазыңыз. Осы екі әріпті өзіне қосатын сөз ойлап табу керек. Әріптерді орындарымен ауыстыруға, балаларға басқа дауыссыз дыбыстарды қосуға болады. Мысалы: «С» және «Л» (сақал, сал, салмақ, сәлем, лас, асыл).«Мен қандай әріппен доспын»Бұл ойын әріптерді есте сақтап, сөйлеу тілін дамытуға ғана емес, сонымен бірге танымдық сипатқа да ие. Әр бір ойыншыда жануардың суреті болу керек (әр түрлі болуы мүмкін). Мысалы: анасында – сиыр, әкесінде – түйе, баласында – кірпі. Анасы айтады: «Менің сиырым «м» әрпімен дос, өйткені онда мүйізі бар». Әкесі: «Менің түйем «ө» әрпімен дос, өйткені онда өркеш бар». Бала: «Менің кірпім «и» әрпімен дос, өйткені онда инелері бар».«Үй жануарлары мен төлдері»Мақсаты: алаларды үй жануарларымен таныстыру, төлдерін айыра білуге үйрету. Сөздік қорын дамыту.Ойын барысы: үй жануарларының төлдерін айыра білу.«Дүкенші»Мақсаты: балаларға мамандықтар туралы түсінік беру. Рольге бөліп ойнауға үйрету және оларды айыра білуге баулу. Байланыстырып сөйлеуін дамыту.Ойын барысы: мұғалім дүкенші, балалар сатып алушы болады. Балаларға заттың түрін, түсін және қай жерде қолданылатынын білгізу.«Жануарлар немен қоректенеді?»Мақсаты: балалардың сөйлеу тілін, ойлау, есте сақтау қабілеттерін дамыту.Ойын барысы: балалар жануарлар немен қоректенетінін табады. Әр балаға 3-4 жануарды бере отырып, олардың қорегін тауып беруі керек.«Ғарышкер»Мақсаты: балалардың көңіл-күйін көтеріп, қиялын, байланыстырып сөйлеуін дамыту.Ойын барысы: сендер ғарышкерсіңдер, ғарышқа сапар шегуге дайын тұрсыңдар. Көдеріңді жұмып, денелеріңді бос ұстаңдар. Міне, ұштық! Ұшып келіп, қондық. «Ғарышта» тақырыбына қиялдарынан әңгіме құрастыру.«Кімге не керек?»Мақсаты: балалардың тіл байлығын дамыту, мамандыққа лайықты заттарды және оның атауларын білуді үйрету.Ойын барысы: балаларға әртүрлі мамандықтың суреттерін көрсету. Балалар әр мамандықтың киімін, қажетті құралдарын және олардың не істейтінін айтады.«Жануарлардың өз мекенін табу»Мақсаты: балаларға үй және орман жануарларын таныстыру. Жануарлардың қорегін, мекенін таныстыру. Сөздік қорын байыту.Ойын барысы: балалардың назарын аудару,жануарлармен таныстыру. Үйлерінде қандай жануарлар бар екенін сұрау? Қандай жануарларды жақсы көретінін сұрау?«Көйлек қайдан пайда болды?»Мақсаты: балаларға көйлектің пайда болуы туралы білімдерін кеңейту, есте сақтау, ойлау қабілеттерін және белсенділігін дамыту. Сөздік қорын молайту.Ойын барысы: берілген карточкалар бойынша, көйлектің пайда болуы ретін еске түсіре отырып, ретімен орналастыру.«Бұл қай кезде болады?»Мақсаты: Жыл мегілдеріне байланысты мағлұмат беру, ерекшеліктерін ажырату. Сөйлеу тілін дамыту.Ойын барысы: Тақтаға жыл мезгілдері және бірнеше суреттер ілінеді. Балалар күз, жаз, қыс, көктем туралы суреттерді табуы қажет.
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен жасалған
26 Желтоқсан 2018
1794
0 рет жүктелген
