Алматы, қаласы,«Айгөлек» балабақшасы

Тәрбиеші: Халисова Марал Мехралиқызы

Мақала

«Мектепке дейінгі ұйымда ұлттық құндылықтарды қалыптастыру жолдары».

Қазіргі жаһандану дәуірінде ұлттық құндылықтарды сақтау мен дамыту маңызды мәселелердің бірі болып табылады. Ұлттық құндылықтар – бұл халықтың тарихы, мәдениеті, дәстүрлері мен рухани мұрасы. Ерте жастан бастап балаларға осы құндылықтарды сіңіру олардың болашақта ұлттық санасы жоғары, отансүйгіш тұлға болып қалыптасуына ықпал етеді. Сондықтан мектепке дейінгі ұйымдарда ұлттық құндылықтарды қалыптастыру арнайы әдіс-тәсілдер мен инновациялық технологиялар арқылы жүзеге асырылуы қажет.

Ұлттық құндылықтарды қалыптастырудың маңызы

Ұлттық құндылықтарды бала бойына сіңіру – оның туған жеріне, халқына, тілі мен дәстүріне деген құрметін қалыптастырады. Бұл тәрбие бағытындағы жұмыстардың бірнеше негізгі маңызы бар:

Баланың мәдени және рухани дамуын қамтамасыз етеді.

Отансүйгіштік қасиеттерін қалыптастырады.

Әлеуметтік бейімделуіне ықпал етеді.

Тілдік және коммуникативтік дағдыларын дамытады.

Мектепке дейінгі ұйымда ұлттық құндылықтарды қалыптастыру жолдары

1. Ойын арқылы тәрбие беру

Мектепке дейінгі ұйымдарда ойын – басты құралдың бірі. Ұлттық ойындар арқылы балалардың ой-өрісі дамып, олардың ұлттық мәдениетке деген қызығушылығы артады. Мысалы, «Асық ойыны», «Тоғызқұмалақ», «Ақ серек, көк серек» сынды ойындар баланың ойлау қабілетін дамытып, жылдам шешім қабылдауына ықпал етеді.

2. Халық ауыз әдебиетін пайдалану

Ертегілер, мақал-мәтелдер, жұмбақтар мен жаңылтпаштар – халықтың ғасырлар бойы жинақталған тәрбиелік мұрасы. Мектепке дейінгі ұйымдарда ертегілерді сахналау арқылы балаларды әділдікке, батылдыққа, еңбекқорлыққа баулуға болады.

3. Ұлттық өнер мен қолөнерді үйрету

Қолөнер ұлттық мәдениеттің бір бөлігі болғандықтан, балаларға ою-өрнек жасау, киіз басу, кесте тігу секілді шеберлік сабақтарын ұйымдастыру олардың эстетикалық талғамын арттырады. Бұл олардың шығармашылық қабілеттерін дамытып қана қоймай, ұлттық мұраға деген қызығушылығын оятады.

4. Тұрмыстық-мәдени дәстүрлерді таныстыру

Балаларға қазақтың ұлттық тағамдарын дайындау үрдісін көрсету, салт-дәстүрлерді насихаттау арқылы олардың ұлттық сана-сезімін қалыптастыруға болады. Мысалы, «Наурыз мейрамы» кезінде көже пісіру, «Бесікке салу», «Тұсаукесер» сынды дәстүрлерді көрсету ұлттық мәдениеттің маңыздылығын түсінуге көмектеседі.

5. Музыкалық-эстетикалық тәрбие беру

Қазақтың ұлттық ән-күйлері мен би өнері арқылы балалардың ұлттық сезімдерін оятуға болады. Ән айту, домбыра тарту және би билеу сабақтары олардың көркемдік және шығармашылық қабілеттерін дамытуға мүмкіндік береді.

6. Заманауи технологияларды пайдалану

Цифрлық құралдар арқылы балаларға ұлттық құндылықтарды үйрету тиімді тәсілдердің бірі. Анимациялық мультфильмдер, интерактивті ойындар, аудио және видео материалдар баланың қызығушылығын арттырып, білімін тереңдетуге көмектеседі.

Мектепке дейінгі ұйымдарда ұлттық құндылықтарды қалыптастыру – баланың тұлғалық дамуының маңызды бөлігі. Ұлттық ойындар, халық ауыз әдебиеті, қолөнер, тұрмыстық дәстүрлер мен заманауи әдістерді үйлестіре отырып, балалардың бойында ұлттық сана-сезім мен рухани-адамгершілік қасиеттерді дамытуға болады. Бұл олардың туған еліне деген сүйіспеншілігін арттырып, болашақта ұлттық мәдениетті сақтап, дамытуына негіз қалайды.