Заманауи мектепке дейінгі білім беру: шектеулер мен мүмкіндіктер

ХХІ ғасырдың педагогы. Ол қандай болуы керек? Осы сұрақ төңірегінде ой қозғай келе, оның ХІХ-ХХ ғасырлардағы ағартушыдан еш айырмашылығы жоқ деген қорытындыға келдім. Иә, тәрбиеші заман ағымына ілесу керек, әрине, жаңа технологияларды меңгерген, саясат әлемінде, заманауи технология жетістіктерінде жете алатын, құқықтық және экономикалық сауатты болуы шарт. Бұл рас, бірақ, ең алдымен, тәрбиеші қай кезде болмасын, руханияттың үлгісі, әдепті де адал, мейірімді де әділ адам болуы керек. Меніңше, тәрбиешінің осы басты қасиеттері ең қажеттісі болған және солай болып қала береді.

Заманауи педагог бір орында тұрмайды, балалармен жұмыс істеудің жаңа тәсілдері мен әдістерін іздейді, біздің мамандығымызды қызықты және әлеуметтік сұранысқа ие етеді. Басқа тұлғаның дамуы үшін тәрбиешіге үлкен жауапкершілік жүктеледі. Балаларды ата-анамен бірге тәрбиелеу арқылы біз еліміздің болашағын жасаймыз. Маған осындай орта керек.

Танымдық қызығушылықтарды дамыту - өзін-өзі дамытуға және өзін-өзі жетілдіруге қабілетті тұлғаны тәрбиелеуге шақырылған педагогтың өзекті мәселелерінің бірі. Педагогикалық қызметімнің негізгі мақсаты мектеп жасына дейінгі балалардың экологияға деген танымдық, эмоционалдық, адамгершілік, практикалық және белсенді көзқарасын қалыптастыру. Мектепке дейінгі жаста балалардың танымдық қызығушылығы белсенді болады: оларды қоршаған барлық әлем қызықтырады. Сондықтан мен өз жұмысымның негізгі бағыты ретінде мектеп жасына дейінгі балаларды жобалық іс-әрекеттер арқылы экологиялық тәрбиелеу мен оқытуды таңдадым. Өйткені, бізді қоршаған әлемге саналы қатынастың негізі мектепке дейінгі жаста қаланады. Заманауи талаптарға сай дамытатын заттық-дамытушы орта жаңартылды, бұл балаларды әртүрлі іс-әрекет түрлеріне қосуға мүмкіндік береді. Балабақша аумағында педагогтармен бірлесе отырып, әртүрлі нысандармен теориялық танысу және практикалық әрекеттесу үшін көру нүктелерін қамтитын «Эко-жол» экожобасын жасадым.

Мектеп жасына дейінгі балалардың белгілі бір іс-шараға қатысу, «тыңдаушы» рөлінде болу мүмкіндігі ғана бар, бірақ олардың процестің өзінде белсенді «қатысушылар» болу мүмкіндігі әрқашан бола бермейді. Бұл мәселені білім беру кеңістігінің шекарасын кеңейтуге бағытталған келісілген іс-әрекеттерден тұратын білім беру үдерісіне педагогтардың, балалардың, ата-аналардың, балабақша мамандарының және әлеуметтік серіктестердің қатысуын тәжірибеге енгізу арқылы шештім. Бала балабақшаға келгенде оның қабырғаларымен шектелмейді. Жас авторды қоршаған орта мобильді қызметін қалыптастырады. Ол қазіргі заманғы мектеп жасына дейінгі баланың, соның ішінде мүмкіндігі шектеулі баланың барлық қажеттіліктерін қанағаттандыруға қабілетті.

Мұндай балабақшадағы білім іс жүзінде ешқандай шекараға ие емес. Жобалық іс-шаралар аясында қарастырылған білім беру кеңістігі балалардың бастамашылдық, шығармашылық, дербестік мүмкіндіктерін кеңейтеді, даму ортасын байытады және ересектермен және балалармен қарым-қатынастың жаңа тәжірибесін береді. Тәрбиелік қарым-қатынасқа қатысушылардың барлығымен бірге «Жайық қорықтары мен табиғи саябақтары», «Қызыл кітапқа енген жануарлар», «Таза үй – денсаулық кепілі», «Балабақшамыздың эко-дәстүрлері» атты оқу және ғылыми жобаларды әзірлеп, жүзеге асырдым; «Терезеде көкөніс бақшасын өсірейік» мәдени және сәндік өсімдіктерді өсіру бойынша тәжірибелік жоба; «Қыста құстарға жем беру» практикалық дағдыларды меңгеру негізінде балалардың экологиялық дағдыларын дамыту бойынша танымдық-зерттеу жобасы; «Жайық ормандарының сыйлықтары», «Жайық үлгісіндегі тауық» денсаулықты сақтайтын экологиялық жобаларды дамытудамын.

Дамып келе жатқан заттық-дамытушы ортаны жүйелі жаңарту, толықтыру және заманауи білім беру технологияларын оқу-тәрбие процесінде пайдалану білім сапасын айтарлықтай жақсартуға, балалардың білімін ұйымдастыруға, оны қызықты, жан-жақты және қызықты етуге мүмкіндік береді.

Біздің болашағымыз балаларымызда. «Балалар - өмірдің гүлдері» деген тіркес дөрекі естілгенімен, бұл салыстыру осы нәзік, қорғансыз және әдемі жаратылыстар үшін өте қолайлы. Бала - кішкентай бүршік. Бұл гүл ашылғанда қандай пішінге ие болатынын ешкім білмейді. Оның жарқын және үлкен болуы немесе қарапайым және әлсіз болуы көптеген жағдайларға байланысты. Бұл гүлге не саламыз, қандай күтім жасаймыз, кейінірек ол шешуші фактор болмақ. Балалар біздің үмітіміз, үміттің отын сөндіріп алмайық!!!