МАТЕМАТИКА

«Математика» пәні бойынша оқу жоспары
(орта білім беру мазмұнын жаңарту аясында)

1-сынып

Мазмұны

Ұзақ мерзімді жоспар ............................................................................................................................................... 1
Тілдік мақсаттар туралы ........................................................................................................................................ 6
Орта мерзімді жоспар ............................................................................................................................................. 8
1.1A бөлігі: Геометриялық фигураларды оқу ............................................................................................................ 8
1.1B бөлігі: Сан ұғымы ............................................................................................................................................... 19
1.1C бөлігі: Сандарды салыстыру және өлшемдер ............................................................................................... 26
1.2А бөлігі: Сандарды қосу және азайту ................................................................................................................. 37
1.2В бөлігі: Сандық заңдылықтарды зерттеу ........................................................................................................ 47
1.2C бөлігі: Санау, өлшеу және жазу ....................................................................................................................... 56
1.3A бөлігі: Теңдіктер және теңсіздіктер .............................................................................................................. 62
1.3B бөлігі: Өрнектер ................................................................................................................................................. 69
1.3C бөлігі: Уақыт туралы түсінік ......................................................................................................................... 77
1.4A бөлігі: Ақшаны қолдану ..................................................................................................................................... 83
1.4В Бөлігі: Заттарды белгілері бойынша топтастыру. Элементтер жиынын құру ....................................... 90
1.4C бөлігі: Объектілердің бағыты мен орналасуы ................................................................................................ 97
Қысқа мерзімді жоспар.......................................................................................................................................... 93
Сабақ жоспары ....................................................................................................................................................... 93

5 нұсқа
Қазан 2014 ж. 1

Ұзақ мерзімді жоспар
Математика пәні 1 сынып
1- тоқсан 2 - тоқсан 3 - тоқсан 4 - тоқсан
1.1A – Геометриялық
фигураларды оқу

1.2A – Сандарды қосу және азайту 1.3A – Теңдіктер және теңсіздіктер

1.4A – Ақшаны қолдану
Кеңістікте бағдарлау
Заттардың кеңістіктегі орны (сол
жақта, оң жақта, жоғарыда, төменде,
астында, үстінде, арасында, қатар,
алдында, артында және т.б.)
Қарапайым геометриялық
фигуралармен танысу (нүкте, түзу,
сәуле, кесінді)
Жиын құрастыру. Жиындарды
салыстыру (пішіні, өлшемі, түсі,
ұзындығы, массасы,
сыйымдылығы, бағасы, ауданы)
Заттарды біріктіру және бөліп алу
Сызық түрлерімен танысу
Заттар мен фигуралар
Жазық геометриялық фигураларды
құрастыру
Геометриялық фигуралармен
ойналық та, жасалық

Қосу және азайту амалдары.
«+», «-», «=» таңбалары.
Сандық кесіндімен жұмыс
(2,5,10). «+», «-» таңбаларын
қолданып өрнектерді жазу.
Қосу және азайту амалдарының
компоненттерімен танысу
Қосу кестесін қолдану.
Өрнек туралы ұғым
Азайту кестесін қолдану.
Қосу және азайту амалдарының
байланысы түсінігі.
Есептер. Қосынды мен қалдықты
табуға берілген есептер. Белгісіз
азайтқышты табуға берілген
есептер. Санды бірнеше бірлікке
арттыру/кемітуге берілген
есептер. Амалдар тәртібін түсіну
(қосудың ауыстырымдылық
заңы).
Жақшасыз өрнектегі амалдар
тәртібі.

Теңдік дегеніміз не?
Теңдіктер мен теңсіздіктерді оқу
және жазу
Санды бірнеше бірлікке
арттыру/кемітуге берілген есептер
Саяхат туралы ақпаратты
салыстыру
Саяхат туралы жобалық есептерді
шешу.
Берілген саннан бірнеше бірлік
артық немесе кем санды табуға
арналған есептер
Бip санның екінші саннан қанша
бірлік артық немесе кем екенін
анықтауға арналған есептер

Монетаны (теңгені) танып білу.
«Тағам және сусын»
тақырыбын зерттеу –
дәмханада төлем жасау.
Ақшамен іс-әрекеттер жасау
кезінде қосу және азайту
дағдыларын пайдалану.
Ақшамен іс-әрекеттер жасауға
берілген есептерді шешу.
Ақшаны санау және артық
ақшаны қайыру. Есептерді
шешудің түрлі тәсілдерін
қарастыру.
Жанама сұрағы бар есептер
Жобалық есептер шығару
(ақшамен іс-әрекет жасау)

5 нұсқа
Қазан 2014 ж. 2

1- тоқсан 2 - тоқсан 3 - тоқсан 4 - тоқсан
1.1B – Сан ұғымы 1.2B - Сандық заңдылықтарды
зерттеу
1.3B – Өрнектер 1.4B – Заттарды белгілеріне
қарай топтастыру.
Элементтер жиынын құру
Заттарды санау. Реттік сан.
Сан және цифр ұғымы.
Сандарды оқу, цифрларды жазу,
цифрды байланыстыра білу,
цифрдың атауы және заттар саны (1-
ден 5-ке дейінгі сандар мен цифрлар)
Сан түзуін оқып білу


Ондықтармен санау. Дөңгелек
сандар.
Ондықтарды қосу және азайту
20-ға дейінгі сандардың атауы .
Бір таңбалы және екі таңбалы
сандар.
Екі таңбалы сандардың разряд
бірліктері.
16±3 түріндегі қосу және азайту
100 көлемінде санау. Сандардың
нөмірленуі.
Жұптап санау. Тақ және жұп
сандар.
Тізбектер заңдылығы

Өрнек түрлері.
Әріпті өрнектер.
Әріпті өрнектерді қолданып
теңдіктерді құрастыру.
Өрнектерді салыстыру.
Белгісіз қосылғышты табуға
берілген есептер.
Теңдеулерді шешу.


Жиындарды құрастыру
тәсілдерінің негіздемесі.
Логикалық есептерді зерттеу
және шешу.
Пиктограмма және бағанды
диаграммалар құру.


1.1C –Сандарды салыстыру және
өлшемдер
1.2C – Санау, өлшеу және жазу

1.3C Уақыт туралы түсінік 1.4C –Объектілердің бағыты
мен орналасуы
Сан түзуінде сандарды зерттеу.
Сандық аралықтарды қарастыру.
Сандарды оқу, цифрларды жазу,
цифрды, оның атауын және
заттардың сәйкес санын
байланыстыра білу (0 саны және
цифрі. 6-дан 10-ға дейінгі сандар мен
цифрлар).
Ұзындықтың өлшем бірліктері –
сантиметр, дециметр.
Периметр туралы түсінік.
Салмақтың өлшем бірліктері.
Килограмм.
Сыйымдылықтың өлшем
бірліктері. Литр.
Өлшем мен сандар жүйесінің
Уақыттың өлшем бірліктері.
Белгілі бір уақыт аралығында не
орындай аламыз?
Уақыттың өлшем бірліктерін
салыстыру.
Уақыт бірліктерінен құралған
белгісіз азайғышты табуға берілген
Сызықтар мен фигураларды
зерделеу.
Сызықтар мен жазық
геометриялық фигураларды
сызу біліктілігін дамыту.
Геометриялық терминдерді
қолдану.
«Тәні саудың – дені сау»
тақырыбында заттардың

5 нұсқа
Қазан 2014 ж. 3

1- тоқсан 2 - тоқсан 3 - тоқсан 4 - тоқсан
Қоршаған ортадағы заттарды қалай
өлшейміз.
Сантиметр. Литр. Килограмм.
Стандартты өлшем бірліктерін
қолдану (см, кг, л). Сыныптағы,
мектептегі заттарды салыстыру.


арасындағы байланыс түсінгі.


есептер.


орналасуы мен бағытын
көрсететін терминологияны
пайдалану.
Фигуралар арқылы заңдылық
ұғымын дамыту



Ескерту:
Ұ = ұжымдық жұмыс
Т = топтық жұмыс
Ж = жұппен жұмыс
Ө= өзіндік жұмыс
ОТ = оқушының тәжірибесі
МК = мұғалімнің көрсетілімі (демонстрациясы)
Қ= қалыптастырушы бағалау
Орта мерзімді жоспардың «Оқыту ресурстары» бөлігінде мұғалімдерге қосымша ақпарат ретінде ағылшын тіліндегі дереккөздер берілді.

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.


Тілдік мақсаттар туралы

Оқытуда пән мазмұны мен тілді оқып үйренуге тең қолдау көрсетілетін оқу ортасын құру
көзделеді. Әр пәннің өз тілдік стилі бар, оны нақты бір пәннің «ғылыми тілі» деп атауға болады.
Ғылыми тіл – пәннің мазмұнын оқып үйрену, ойлау қабілетін және пәндік мазмұнның негізгі
ұғымдарымен жұмыс істеуді жақсарту үшін қолданылатын негізгі құрал.
Тілдік мақсаттар ғылыми тілді үйрену үшін маңызды құрал болып табылады. Оқушылар
үшін өздерінен не күтілетіндігін түсіну тілдік мақсаттардың анық құрылуына байланысты. Сондай-
ақ, тілдік мақсаттар оқытушылар мен оқушыларға оқуға деген ынтаны қалыптастыруға, өлшеуге
және қолдауға көмектеседі. Пән мазмұны мен ғылыми тілді қатар оқытуды үнемі назарда ұстайтын
пән мұғалімдері оқушыларға үлгі көрсетіп, пән мен тілді оқып үйренуге көмектеседі.
Ғылыми тілді оқып үйренуді қолдау үшін оқытушыларға сабақ жоспарларына келесі оқу
мақсаттарын жүйелі түрде қосу ұсынылады:
• оқушылар назарын ғылыми тілге аудару (мәселен, пән бойынша оқу мақсаттарына
жету үшін қажет терминология немесе тұрақты тіркестері бар лексиканы қолдану);
• пән мазмұнының ұғымдарымен жұмыс істеуге қажетті жұмыс тілін қолдану
(мысалы, топтық жұмыстар, сұрақты дұрыс қоя білу, жағдайды талдау және пікірталас жүргізу
үшін қажетті сөздер мен сөз тіркестері);
• алдын ала оқыту, оның ішінде ең бастысы, пәнді оқуда дұрыс қолдана білу үшін
қажетті терминология мен тіркестер жиынтығын қамтитын лексиканы алдын ала орынды
контексте қолдану;
• оқушылардың төрт дағдының барлығын түрлі әрекеттерде (мысалы, оқылым-
тыңдалым, оқылым-жазылым, оқылым-айтылым,тыңдалым-жазылым және т.б.) түрлі мақсаттарға
қол жеткізу үшін қолдану;
• оқушыларды пікірталас диалогтарға қатыстыру (мәселен, оқушылардан қысқа
жауаптарды қабылдамау, білімді ғана көрсететін сұрақтарды қоймау; оқушыларды өз білімін
нәтижелі талқылау үшін пайдалануға ынталандыру, сондай-ақ оқушылар диалогқа қатыса алуы
үшін барынша бай лексикалық қормен қамтамасыз ету);
• тілге тән оқу дағдыларын дамыту (мәселен, таңдамалы түрде тыңдау, түсіндіру,
металингвистикалық және метакогнитивтік танымды дамыту, басқа сөзбен айту, сөздікпен жұмыс
дағдылары);
• тіл туралы сын тұрғысынан ойлауды дамыту (мәселен, тілдерді салыстыру,
оқушылардың тілді барынша нақты пайдалануға ынталандыру, тілді оқудағы жетістіктерді
бағалау);
• сабақ басында тілдік мақсатты белгілеу, сабақтың соңында осы мақсат бойынша
жетістіктерді талқылау.
Тілдік мақсат үлгісі оқу жоспарының әр бөлімінде көрсетілген. Тілдік мақсат үлгісі
сонымен бірге ғылыми тілдің құрамдас бөліктерін қамтиды, оны пайдалану мен есте сақтауға
оқушылардың назарын аудару маңызды. Бұл құрамдас бөліктер келесі тақырыпшалармен
көрсетілген:
(1) пәнге тән арнайы лексика және терминология,
(2) диалог/жазылым үшін қажетті сөз тіркестері. Берілген тіл оқушылар үшін түсінікті әрі
анық болса, бұл олардың пәндік мақсаттар мен тілді оқудағы мақсаттарға қол жеткізуіне
көмектеседі.
Тілдік мақсаттарды анықтау үшін келесі етістіктерді пайдалануға болады: саралау,
санаттарға бөлу, таңдау, жіктеу, салыстыру, байланыстыру, қарсы қою, көшіру, құрастыру, сынау,
анықтау, суреттеу, әзірлеу, бағалау, түсіндіру, мысал келтіру, жорамалдау, анықтау, негіздеу,
келіссөздер жүргізу, болжау, өндіру, балама шешімдер ұсыну, себептерді түсіндіру, пысықтау,
қайта ұйымдастыру, басқа сөзбен айту, мазмұндау, қайта қарап шығу, көшіріп алу, рөлдік ойындар
ойнау, қорыту, синтездеу және жазу, түрлі мақсаттар үшін пайдалану, өз сөзімен анықтама жазу,
безендіру.
Тілдік мақсаттардың кейбірін пән мазмұнын оқу мақсаты деп те есептеуге болатынына
қарамастан, мазмұн мен тілдің бөлінуі оқушылардың мазмұнға да, тілге де баса назар аударуына
көмектеседі. Бұл, сондай-ақ, жауаптар мен шешімдер іздеу үшін қолданылатын үдерістермен
салыстырғанда, жауаптарға/шешімдерге аударылатын назарды теңгерімге келтіруге көмектеседі.

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Атап айтқанда, осындай үдерістерге баса назар аудару арқылы тілдің барынша нақты
пайдаланылуына және ойлау әрекетінің жақсаруына мүмкіндік жасауға болады.

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.


Орта мерзімді жоспар

«Математика» пәні. Бастауыш мектеп. 1-сынып
1.1A бөлігі: Геометриялық фигураларды оқу
Осыған дейін меңгерілген білім
Оқушылардың сурет салу, геометриялық фигураларды және шаблондарды қолдану тәжірибелері болуы тиіс. Кеңістіктіктегі фигураларды ойын барысында,
мысал құрастыруда пайдалана білу керек.
Контекст

Бұл бөлім оқушыларды әртүрлі сызықтар, жазық және кеңістіктік геометриялық фигуралар ұғымдарын енгізе отырып геометрияны оқуға дайындайды.,
геометриялық фигураларды талқылау барысында «Өнер» пәнімен байланыс жүзеге асырылады.
Осы бөліктегі «Математика» пәнінің тілдік мақсаты
Төменде оқушыларға қажетті ғылыми тіл қамтылған тілдік мақсат үлгісі берілген.
Пәндік мақсат Тілдік мақсат Пәнге қатысты лексика мен
терминология
Айтылымға(диалогқа)/жазылымға қажетті
тіркестер

Кеңістік туралы түсініктерін
қалыптастыру (сол жақта, оң жақта,
жоғары, төмен, алдында,артында,
арасында, үстінде)
Қарапайым геометриялық фигуралармен
танысу.(нүкте,түзу, сәуле, кесінді)
Сынып бөлмесіндегі фигураларды
тауып атау
• Геометриялық фигураларды
анықтауға мүмкіндік беретін
қасиеттерді талқылау
• Сурет және конструкция құрастыру
үшін геометриялық фигураларды
пайдалану
• Геометриялық фигуралардың белгілері
негізінде ойыншықтарды жинақтау және
Оқушылар:
Заттарды
белгілеріне сәйкес
жиындарға
біріктіруін
талқылап,
дәлелдейді



Бұл:
• сол жақта, оң жақта, жоғары,
төмен, алдында,артында,
арасында, үстінде
 нүкте, сәуле, түзу, кесінді.
 себептері, критерилері,
ерекшеліктері, белгілері
 кеңістіктік фигуралар, үш
өлшемді форма, шар, цилиндр,
конус, пирамида, призма, текше
• жазық геометриялық фигуралар,
екі өлшемді фигура, үшбұрыш,
шеңбер, шаршы, тіктөртбұрыш
 нүкте, сызық, сынық сызық, тұйық
сызық және тұйықталмаған сызық,
аймақ және шекара
Талқылау:




• Оларды неліктен топтастырамыз?
• Бұл фигуралардың қандай ортақ белгілері бар?
• Мұндай фигураларды қайда қолдандыңыздар?
Айта аласыз ба …?
•Неліктен бұл фигураны шаршы деп атаймыз, ал
мына фигура шаршы емес?
•Неліктен үшбұрышты дәптерлерді
пайдаланбаймыз?
• Сынып бөлмесіндегі жазық фигураларды
атаңыздар
• Өздеріңіз таңдаған белгілер бойынша барлық
ойыншықтарды атаңыздар.
• Суреттеріңіздегі фигуралардың атауын
айтыңыздар

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

топтастыру
• Фигураларды өлшемі бойынша
салыстыру
біріктіру, алып тастау
Тілдік мақсаттың өзге үлгілерін құру және ғылыми тілді оқыту үшін қосымша көмек ретінде жоғарыда келтірілген «Тілдік мақсаттары туралы» бөлімін
басшылыққа алыңыз.
Қысқаша шолу
Оқушылар заттарды, сызықтарды және пішіндерді негізгі белгілері бойынша ажырата алады.

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.


Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары
1.3.2.3























1.3.1.2









Күнделікті
сөзінде
қоршаған заттар
арақашықтығын,
орналасуын,
бағытын
анықтайтын
терминдерді
(алдыңғы-артқы,
оңға- солға,
жоғары-төмен,
арасы,
жанында,үстінде
, астында,
ішінде,
сыртында,
ортасында)
қолдану;
Нүкте, түзу,
қисық, сынық
сызықтар, сәуле,
тұйықталған
және
тұйықталмаған
сызықтар,
кесінді, шекара
туралы түсінік
қалыптастыру
және оларды
ажырата білу;
Кеңістік туралы түсінік. Заттардың
кеңістікте орналасуы (оң жақ, сол жақ,
жоғарыда, төменде, артында, алдында,
арасында, үстінде)
(Ұ) Пайдаланылатын әрбір сөзді және сөз
тіркесін түсіндіріңіз. Терминдердің
мағынасын түсіндіру үшін тиісті
орындарда (мысалы, ойыншық үй), егер
қажет болса, орналасуын, бағытын
ойыншықтардың (қуыршақ, ойыншық
жануарлар және т.б.) көмегімен моделдеп
көрсетіңіз. Оң жақ, сол жақ, жоғарыда,
төменде, артында, алдында, арасында,
үстінде сөздері қолданылады.
(Ж,Қ) Тиісті орынды тауып оқушыларға
арнайы бағыттарда кезекпен қозғала
отырып жұппен жұмыс істейтінін
айтыңыз.Мысалы,сіз жұбыңыздың алдына
тұрыңыз,одан оң жағына тұрыңыз.
Терминологияны түсінбеген оқушыларды
бақылаңыз, қажет болған жағдайда
сөздердің мағынасын қайта түсіндіріңіз.















































Сызғыш, қарындаш
Көрсету үшін жіп, ленталар
т.б

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары






1.3.1.1




























Заттарды
формасына,
сыйымдылығына
, түсіне,
материалына,
т.б. қарап негізгі
қасиеттерін
ажырату және
салыстыру
















Жиындарды
олардың
белгілері арқылы
классификациял




Қарапайым геометриялық фигуралармен
танысу (нүкте, түзу, сәуле, кесінді)
(Ұ) Оқушыларға түзу сызық сызуды және
оның түзу деп аталатынын, оның шексіз
екенін әрі басы мен соңы болмайтынын
айтыңыз. Сосын түзудің бойына бір нүкте
белгілетіңіз. Нүктеден оңға немесе солға
сызылған түзуді сәуле деп аталатынын, ал
нүкте сәуленің басы болып табылатынын,
сәуленің соңы болмайтынын түсіндіріңіз.
Енді түзудің бойына екінші нүктені салуды
тапсырыңыз.Екі нүктенің арасы кесінді деп
аталатынын түсіндіріңіз.


Топтарды құру. Заттардан құралған
топтарды (формасы, мөлшері, түсі,
ұзындығы, массасы, сыйымдылығы,
бағасы, ауданы бойынша) салыстыру.
(Ұ) Заттарды топтарға қалай бөлуге
болатынын көрсету үшін карточкалар мен
сақиналар жиынтығын пайдаланыңыз.
Заттар әр топқа белгілі бір критерийлер
бойынша жинақталады, мысалы, қызыл
түсты заттар, жұмсақ заттар және т.с.

(Т) Оқушыларға ретсіз салынған қарындаш,







Оқушыларды кесінді, сәуле, түзуді
ажырата білуі үшін бірнеше
жаттығулар арқылы
дағдыландырыңыз. Дәптерге
қарапайым фигураларды (нүкте, түзу,
сәуле, кесінді) салуды ұсыныңыз.
Қоршаған ортадан ұқсас мысалдар
келтіруін сұраңыз.







Мұғалім осы іс-әрекетте қаншалықты
түсіндіру және көрсетудің барысын
бақылап, оқушыларды әрі қарай
өздігінен зерттеулер жүргізуге
бағыттайды.
Оқушыларға мұғалім заттардың ортақ




















Ойыншықтар жиынтығы,
сынып бөлмесіндегі заттар,
интерактивті жабдықтар,
таныстыру слайды,
тренажерлер.

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары
1.2.4.1 ау

контейнер, мата қиықтары бар қорап
беріледі. Оқушыларды ақылдаса отырып
заттарды белгілері бойынша топтастыруын
сұраңыз. Қораптағы заттарды топтастыру
себептерін түсіндіреді.
(Т,Қ) Топтарға өзара қарым-қатынас
жасауға, яғни өзге топтардың заттарды
қандай ортақ белгі бойынша
топтастырғанын көруге мүмкіндік беріңіз.
Бұл пікір алмасулар қалыптастырушы
бағалауға пайдалы ақпарат көзі болуы
мүмкін.
Заттарды біріктіру және алып тастау
(Ж) Оқушыларға заттар бейнеленген
суретті ұсыныңыз. Оқушылар заттарды
ортақ белгілері бойынша біріктірулері, яғни
топтастырулары керек (мысалы, музыка
аспаптары). Топта қанша заттар бар екенін
санаңыз. Сонан соң топтан оларға тән
белгілері бойынша заттарды алып тастаңыз,
мысалы, музыка аспаптарынан шекті
аспаптарды алып тастаңыз. Қанша зат
болып шыққанын санаңыз. Артық немесе
кем болып шықты ма?
(Ж) Жұппен жұмыс ұйымдастырыңыз. Бір
оқушыға 4 шаршы, ал екіншісіне 3 шаршы
беріңіз. Олардан фигураларды
біріктірулерін сұраңыз. Фигуралар артты ма
немесе кеміді ме. Артты, немесе
математикада мұндай жағдайда фигуралар
саны артты деп айтады. Енді оқушылардан
осы фигуралар санынан 2 фигураны алып
тастауларын сұраңыз. Фигуралар артты ма
белгісі туралы түсінік беруі керек
(топтастырудың белгілері: түсі,
формасы, мөлшері т.б )

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары
немесе кеміді ме? Фигуралар саны кеміді
деген шешім жасаңыз.


1.3.1.2 Нүкте,
сәуле,түзу,
кесінді,сынық
сызықтар,
тұйықталған,
тұйықталмаған
сызықтар,
шекара туралы
түсінік
қалыптастыру
және оларды
ажырата білу
Сызықтарды зерделеу
(Ұ) Сынып бөлмесінде және мектеп
айналасында кездесетін сызықтарды
талқылаңыз. Сөздерді жаңа
терминдерді(тұйықталған немесе
тұйықталмаған түзу сызықтар, шекара,
аймақ ), әр сызықтың ерекшеліктерін
түсіндіріңіз.
(Ұ) Тұйық және тұйықталмаған
сызықтарды құрастыру және оның аймағы
мен шекараларын анықтау үшін «Geogebra»
бағдарламасын пайдаланыңыз. Сөздік
карточкаларға сүйеніңіз.
(Қ) Оқушыларға өздері сызған түзулерін
көрсету үшін жеке ламинатталған парақтар
қолдану ұсынылады.
(Ұ) Әр оқушы жеке ламинатталған
парақшаларында тапсырмаларды
орындауын сұраңыз: нүкте арқылы бірнеше
түзулер жүргізуін, содан кейін әр түрлі
түспен әр екі түзу арасындағы аймақты
бояуын сұраңыз. Бұрыш туралы түсінік
беріңіз.
(Ұ) Оқушылар өздері елестеткен сызықтар
бойымен робот ретінде саяхатқа шыға
алатындай лайықты кеңістікті
ұйымдастырыңыз. Мысалы, қисық сызық,
Оқушыларға сызу арқылы немесе
пластилиннен түрлі сызықтар
жасауына болады.
Іс- әрекеттің басқа түрлері: берілген
сызықтар бойынша қандай да бір
затты немесе суретті кескіндеуге
болады. Мысалы, ирек сызықты
жыланға, тұйықталған ирек сызықты
бұлтқа айналдыруға болады және т.б.
Бұл тапсырмадан оқушылар өз
идеяларымен бөлісе алады.
Интерактивті тақта арқылы
Гeoгебра бағдарламасымен
қамтамасыз ету

‘Show-me’ ресурстар –
ламинатталған карталар мен
маркерлер
сызық жүргізу:
http://nrich.maths.org/2907
Сызықтардан жасалған
үлгілер мен суреттер:
http://nrich.maths.org/7009

Сөздер жазылған карточкалар

Маркерлік тақталар

Сызбалар жасауға ‘Google
SketchUp’ бағдарламамен
қамтамасыз ету

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары
тұйық және т.б. сызықтар бойымен саяхат
жасайды. Сызықтардың белгілерін
қорытындылауын сұраңыз.

1.3.1.3














Жазық
фигураларды
(үшбұрыш,
дөңгелек,
квадрат,
тіктөртбұрыш)
және кеңістіктік
фигураларды
(шар, цилиндр,
конус, пирамида,
тік бұрышты
призма, куб)
тікбұрышты
призма, текше)
танып білу









Заттар және фигуралар
(Ұ) Оқушылармен саны әр түрлі сынық
сызықтармен жұмыс ұйымдастырыңыз.
Оқушылар осы сынық сызықтармен жұмыс
жасай отырып тұйықталған сынық сызық
құрады (сынық сызықтарды
тұйықтайды)және қорытынды шығарады:
Не байқадың?(жаңа фигура пайда болды).
Осы фигураның бұрыштарын
сана.Үшбұрыш, төртбұрыш ұғымын беріңіз,
фигура мен санның арақатынасын
белгілеңіз (қабырғалар, бұрыштар саны,).
(Ұ) Оқушыларға тіктөртбұрыш, шаршы,
үшбұрыш туралы таныстырыңыз. Олардың
белгілерін талқылаңыз (қабырғасы ,төбесі
т.б.). Білімдерін ойын түрінде бекітіңіз.










Бұл кезеңде сіздердің алдарыңызда
келесі мәселелер тұр: оқушыларды
қоршаған ортадағы геометриялық
бейнелерді көре білуге, олардың
қасиеттерін атап көрсетуге,
құрылымдауға, түрлендіруге және
комбинация жасауға үйрету.
Назар аударыңыз! Оқушылардың
өмірлік тәжірибесіне сүйенген
жағдайда ғана берік білім болады.

Оқушыларға кеңістіктік
фигураларды (шар, цилиндр, конус,
пирамида, призма, текше) есте сақтап,
атауларын жатқа айту талап
етілмейді. Бұл фигураларды
оқушылар қоршаған ортада таба білуі
керек, кеңістіктік фигураның әр жағы
жазық фигура болатынын білуі және
түсінуі керек.
Жазық геометриялық
фигуралар (үшбұрыш, дөңгелек,
шаршы, тіктөртбұрыш) мен
кеңістіктік фигураларды (шар,
цилиндр, конус, пирамида) ажырата
білу.

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары




















































(Ұ) Кеңістіктік фигуралармен таныстыру
(цилиндр, шар, тікбұрышты призма) және
оларды қайда кездестіргендері туралы
талқылаңыз.
(Ұ/Ө,Қ) Оқушыларға «Сиқырлы
қоржындағы» жасырылған фигураны
сыртынан сипау арқылы анықтауын
сұраңыз. Олар фигураларды дұрыс
анықтай ала ма?
Аталған фигуралар моделін таяқшалар
(тіске арналған, сіріңке) мен ермексаз
көмегімен құрастыруларын сұраңыз.

Неліктен бұл пішіндердің заттар
орамасын жасауда қолданылатынын
сұраңыз. Оқушылардың мектепте
қандай кеңістіктік геометриялық
фигураларды көргенін сұраңыз.
Мектептің формасы қандай? Конус
пен кубқа қатысты сұрақтар қойыңыз:
олардың ерекшелігі неде?

Заттың формасын дұрыс
атағандарына неліктен сенімді екенін
сұраңыз. Бұл жерде әрбір кеңістіктік
геометриялық фигуралардың өзіндік
ерекшеліктері анықталады.
Тұжырымның дұрыстығын тексеру
үшін фигураны көрсетіңіз.
Фигураларды сәйкестендіруге және
ажыратуға назар аударыңыз (мысалы,
дөңгелек-шеңбер, шаршы-текше,
дөңгелек-шар).

Тікбұрышты призма мен кубтың
арасындағы, шаршы және
тіктөртбұрыш арасындағы
айырмашылықтарды нақты
түсіндіріңіз.
Жазық фигураларды кеңістіктік
фигуралардың жақтары ретінде
көрсеткен жақсы: пластмассадан
жасалған жазық фигуралар
кеңістіктік фигуралардың жақтары

















Кеңістіктік фигуралардың
(пішіндердің) моделі,
қораптардың үлгілері
«Құпия дорбалар» –
жоғарыда көрсетілген
Фигураларды іріктеуге
арналған тапсырма:
http://nrich.maths.org/5997

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары


1.1.1.11





Салыстыру
терминдерін
қолдану,
мысалы, артық,
кем, тең, сонша,
қысқа, ұзын,
жеңіл, ауыр,
қымбат, арзан


Жазық геометриялық фигураларды салу
(Ж)Тіс шұқығыш, таяқша, сіріңке және
ермек саз көмегімен фигураның моделін
салу.
(Ұ) Оқушылар кеңістіктік геометриялық
фигураны қарастыру және талқылауда оның
әр жағын жеке-жеке қарастырады, әр жақ
жазық фигура екеніне көз жеткізеді. Әрбір
кеңістіктік фигураның атауын және
ерекшеліктерін талқылаңыздар,
оқушылардың білімдерін бекітіңіз.
(Т) Мектеп айналасында кеңістіктік және
жазық фигуралары бар заттарды табу үшін
мүмкіндігінше экскурсия ұйымдастырыңыз.
Кездестірген фигуралардың суретін салып
немесе фотоға түсіруін ұйымдастырыңыз.
(Ұ) Жазық фигура кескінін жасау үшін
Geogebra бағдарласын қолданыңыз.
Төбелерін тарту арқылы фигураны
өзгертіңіз.
(Ө) Оқушылардың өздеріне жазық
фигураларды салуға мүмкіндік беріңіз
(торкөз қағазда тік төртбұрыш, шаршы,
үшбұрыш салу).
(Т, Ж) Әр түрлі фигураның қабырғалар,
бұрыштар санын салыстыру. Фигураларды
топтарға бөліңіз, әр топтағы фигуралар
санын анықтаңыз, қай топта фигуралар
көп/аз екенін салыстырыңыз.
(Т, Ж) Оқушылар фигураға немесе бірнеше
фигураға тиесілі немесе тиесілі емес
нүктелерді белгілеп (көрсетіп) қоятын
болып табылады.



Оқушылардың таяқшалар мен
ермексазды немесе басқа да
байланыстыруға жарамды заттарды
(пенопласт шариктері және т.б.)
қолданып фигураның моделін
құрастыруы үшін өзіңіз үлгі жасап
көрсетіңіз.








Бұл фигура үшбұрыш бола ма? Неге?

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары
жаттығуларды пайдаланыңыз, ол келешекте
геометриялық фигураны нүктелер жиыны
ретінде түсіндіруге көмектеседі. Бұл
фигураны бөліктерге бөлу немесе фигураны
басқалардан алу (құрастыру) операциясын
сезіммен, яғни біріктіру, қиылысу
операцияларын мәнісімен орындауға
мүмкіндік береді.


Geogebra бағдарламасы қол жетімсіз
болса, металл таяқшалары бар
тақтайшаларды пайдалынып немесе
оқушылар топта жіпті, резинканы
қолданып фигураларды
құрастыруына болады.
Жұмыс барысында фигуралардың
белгілерін пысықтап, қорытынды
жасауына бағыт беріңіз.
Оқушылар салыстыруы үшін түрлі
кеңістіктік немесе жазық
фигураларды (сурет, кеспе, үлгісін)
дайындаңыз.
Оқушылар дәптерлерінде жазық
фигуралар салады, фигураның
қабырғалары ұзындығын көрсетуге
болады.
1.3.2.5






Жазық
фигуралар
моделдерін
жасау және
олардан
композициялар
құрастыру


«Кел жасайық!» ( геометриялық
фигуралар)
(Ұ) Фигураларды қағаз не картоннан қиып
жасауға, сабан немесе ағаш бұталарынан,
таяқшалардан құрастыруға, суретін салуға
болатынын талқылаңыздар
(Ж) Оқушыларға геометриялық фигуралар
салынған парақтарды үлестіріп беріңіз.
Оқушылар шығармашылықтарын
танытулары тиіс, фигураларға қосымша
элементтерін салулары керек. Мысалы,
қағаздағы екі дөңгелекке оқушылар
көзілдірік немесе қардан соғылған адам
Оқушылардан мектеп айналасындағы
қандай фигуралардың орналасқан
жерін есте сақтағандарын сұраңыз.
Осылайша фигуралар қоршаған орта
туралы аппликация жасауға
мүмкіндік беріледі.Қажетті
материалдарды дайындау барысында
фигуралардың түрлі-түсті болуына
назар аударыңыз.
Оқушыларға жазық фигуралар
жазықтықта кездесетінін естеріне
түсіріп және олар қоршаған ортадағы
кеңістіктік фигуралардың бөліктері
Интерактивті тақта,
«Геометрия», бағдарламамен
қамтамасыз ету
zapartoj.my1.ru математика
сабағына арналған
материалдар

«Өнер» пәніне керекті
материалдар: түрлі-түсті
қағаз, қағаздан жасалған
таяқшалар.

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу
мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары
бейнесін салуына болады. Болмаса бірнеше
түрлі фигуралардың қиындыларын таратып
беріңіз. Олар бұл фигуралардан түрлі
бейнелер құрастырады, мысалы, жануарды,
үйдің бейнесін және т.б.
(Ж) Оқушыларға түрлі геометриялық
фигуралар құрастыру үшін
«конструкторды» үлестіріп беріңіз
(Ж,Ө,Қ) Оқушылардан жазық
фигураларды қолданып аппликация
жасауларын сұраңыз.
болып табылатынын түсіндіріңіз.
Жазық фигураларды қолмен ұстап
көру мүмкін емес екенін
оқушылардың есіне салу. Олар біз
өмір сүретін кеңістіктік ортаны
түсіндіру үшін көмектеседі.
Тақтада және мониторда диаграмма
мен суреттер көрсетілуі мүмкін.
Қазіргі заманда өнерде фигуралардың
пайдалануына сілтеме жасалуы
мүмкін. Мысалы, В.В.Кандинский,
П.К. Мондриана
Геометриялық фигуралардың түрлі-
түсті, тартымды болуына мән беріңіз.
Ол үшін қиып алу мен желімдеу,
моделдеу, жазбаны қиып алу және
желімдеу, сондай-ақ қағаз парақтарын
бүгуді пайдалануға болады.
Аппликация жасау кезеңдерін
тиянақты жобалауын тапсырыңыз.
Оқушылар жұмыстарын таныстыруы
және сыныптастарының жұмысын
талқылауы үшін көрме
ұйымдастырыңыз.

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.


«Математика» пәні. Бастауыш мектеп. 1-сынып
1.1B бөлігі: Сан ұғымы
Осыған дейін меңгерілген білім
Күнделікті өмірде немесе балалар бақшасында сандар ретімен санауды үйрену тәжірибесі
Контекст
Оқушылар математиканың негізі болатын санау дағдыларын қалыптастырады. Санау жүйесі оқу барысында оқу жоспарына сәйкес барлық бөлімде жүзеге
асырылады.
Осы бөліктегі «Математика» пәнінің тілдік мақсаты
Төменде оқушыларға қажетті ғылыми тіл қамтылған тілдік мақсат үлгісі берілген.
Пәндік мақсат Тілдік мақсат Пәнге қатысты лексика мен
терминология
Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер
Санау дағдысын қалыптастыру;
алғашқыда 10, онан соң 20 көлемінде
санау; 100-ге дейін ондықтармен санау.
• Біздің айналамыздағы заттарды санау
(қанша? қайсысы?)
• Сандарды оқу, цифрларды жазу,
цифрдың атауы, заттардың санын сәйкес
цифрлармен сәйкестендіру (1-ден 5-ке
дейінгі сандар мен цифрлар, сан құрамы).
 Сан түзуінде келесі санның
құрылуы, санау заңдылығы.
 Сандық аралықты зерделеу.
Өзім туралы» тақырыбының контексінде
заттарды санау: түймелер, қызыл киім
киген достардың саны және т.б.
Оқушылар:
тәжірибеде жүзеге
асырылатын санау
нәтижесін дұрыс
сипаттай алады, заттың
реттік номерін атау



 1-ден 10-ға дейін, 20-ға
дейін, 100-ге дейін ондықпен санау
 санау, есептеу, барлығы
 қанша? нешінші?
 сан және цифр
 алдыңғы сан, келесі сан
 сан құрамы
 сандық аралық
 көршілес сандар
 алдыңғы сан
 кейінгі сан



Талқылау:


Можешь ли ты сказать почему…?
Письмо:
:

 Менде неше бұршақ бар деп ойлайсың?
 ...қатарда нешінші тұр ?
 Оны біз қалай таба аламыз?
 Сен уысыңда неше бұршақ болуы
мүмкін?
Неге екенін айта аласың ба ?
 …неліктен бұл санды келесі/алдыңғы сан
деп айтамыз?
 … заңдылықты көре аламыз ба?
Жазу:
 Санды цифрмен жаза аласың ба?
 Келесі/ алдыңғы/ арасындағы санды
жаза аласың ба?

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Тілдік мақсаттың өзге үлгілерін құру және ғылыми тілді оқыту үшін қосымша көмек ретінде жоғарыда келтірілген «Тілдік мақсаттары туралы» бөлімін
басшылыққа алыңыз.
Қысқаша шолу
Оқушылар 100-ге дейін санау дағдыларын қалыптастырады. Олар алған білімдерін басқа пәндерде қолдана алады, ондықтардың көмегімен сандар тізбегін
зерттейді, ортақ тақырыптар аясында санау дағдыларын қолданады.


Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

1.1.1.2
10,20 көлемінде
тура және кері
санау, натурал
сандар қатарында
санның орнын
және реттік
нөмірін анықтау


Заттарды санау. Реттік санау
(Ұ) Оқушылардың санау туралы білім
деңгейін анықтау үшін 10 көлемінде тура
және кері санауға санамақ, өлең, әндерді
қолданыңыз. Бізді қоршаған ортадан
заттар мен олардың мөлшерін санын өз
бетінше сәйкестендіруді ұсыныңыз.
(Ұ) 10 санының маңыздылығына аса назар
аударту үшін оқушыларға қол саусақтарын
санатыңыз (өйткені бұл – есептеудің
ондық жүйелерінің негізі)
(Ө) Санау үшін мұғалім дайындаған
немесе оқушының өзі таңдаған ресурстары
бар екеніне көз жеткізіңіз. Оқушылар бір-
біріне, мұғалімге қандай зат санағанын
және қанша екенін айту қажеттігін нақты
түсіндіріңіз
(Ұ) Қолмен ұстауға келмейтін санау
заттарын зерттеңіздер: дыбыстар, бұлттар,
көпіршіктер, көлеңкелер…
(Қ) Дұрыс санауды қалыптастыру үшін
оқушылардан көмек сұраңыз
(қарындаштар, таяқшалар, асықтар,
дойбылар және т.б)
(Ұ) Ойыншықтарды тура және кері санап,
санын анықтатыңыз.Ойыншық нешінші
тұрғанын сұраңыз.







Оқушылардың нешеге дейін санай
алатынын тексеріңіз
Заттарды санауда қиналатын
оқушыларға дауыстап санауға
көмек қажет болуы мүмкін
(сандарды дауыстап айту)
Қабілеті жоғары оқушыларға
санауды 1-ден басқа кез-келген
саннан бастау ұсынылады. Мысалы,
7-ден бастап.
Санау дағдысы сандар жүйесін
түсіне білу үшін өте маңызды.
Оқушының санау қабілетін толық
дамыту үшін, көптеген санау
әрекеттері: әндер, санамақтар,
өлеңдер тоқсан бойы бірнеше
қайталануы мүмкін.Шағын моторика
(саусақ қабілеттілігі) және көргенін
есте сақтауды дамыту үшін бұл
кезеңде математикалық жазу
дәптерлерін пайдалануға болады.



10 дейінгі сандар қатары
бар карточкалар, сандық
түзулер, санды пазлдар
(төмендегі сурет)

Суреттердің өз қатарымен
дұрыстығы (1 ат, 2 мысық,
т.б.) математикалық жазуға
арналған дәптерлер
Санауға арналған
материалдар: моншақтар,
асықтар, таяқшалар, тастар,
түймелер,
Дыбыстауға
арналған кесектер (
суреттен қараңыз) қоңырау,
сабын көпіршіктері
http://БББ.ictgames.com/coun
ting.htm
http://БББ.topmarks.co.uk/ma
ths-games/7-11-
years/ordering-and-
sequencing-numbers
http://nrich.maths.org/150

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

1.4.1.1
Цифрлар мен
сандарды ажырата
білу, бір таңбалы
сандарды түрлі
тәсілдермен
(нүктелер
жиынтығымен,тая
қшалармен және
т.б) көрсету;
сандық түзудің
бойында көрсету;
цифрлар жазу

Сандарды оқу, цифрларды жазу,
цифрларды, олардың атауларын және
заттар санын сәйкестендіру (1-ден 5-ке
дейінгі сандар мен цифрлар).

Сан және цифр ұғымы.
1 саны және цифры.
(Ұ) Сандық түзудегі бір санды көрсетіңіз және
мұның қандай сан екенін сұраңыз. Оқушылар
осы санға дейін санай алатындығын
анықтаңыз. Санау дағдысын жаттықтырыңыз.
Тура және кері санатыңыз.
(Ө) Цифр жазылған карточканы көрсетіп,
санды атауын сұраңыз.Оқушылар санды
заттың санымен сәйкестендіре алатындығын
тексеріңіз. Оқушыларға санап, жаттығуына
мүмкіндік беріңіз.
(Ө,Қ) Оқушылар санды затпен сәйкестендіру
үшін, асықтарды, дойбыларды т.б. қолданады.
Оқушылар санды жазып, оның цифрын
заттың санымен сәйкестендіреді.
(Т) Оқушыларды домино ойнату арқылы
суретке сәйкес заттардың цифрмен
белгіленген қатарын тапқызыңыз.

Санды оқып білу реті.
1. Санды сандық түрде анықтау.
2. Санның сандық сәуледегі орнын
анықтау (оның көршілері, алдыңғы сан).
3. Цифрды жазып үйрену.

Егер Сіз оқушылардың санау дағдысы
жеткіліксіз деп есептесеңіз, оқушыдан
цифрлардың сан түзуінде орнын
көрсетуін сұраңыз. 1-ден көрсетілген
санға дейін бірге санаңыз, зат пен санын
сәйкестендіріңіз.

Әрбір оқушының санның сан
қатарындағы ретін және орнын нақты
білуіне назар аударыңыз.
Дәптерде 1 цифрын жазу және
ұзындығы 1 см болатын кесінді сызу.



Цифрлар жазылған
карточкалар

Асықтар, текшелер, дискілер
Цифр мен заттар санының
арасындағы сәйкестікті табуға
арналған домино/ ойындар



1.4.1.2

Сандық түзу
(Ұ, Ө, Т) Оқушыларға сандық жыланды
қалай жасауға болатынын көрсетіңіз:
дөңгелек пішінін салыңыз (тиынды
қолдануға болады), дөңгелектің ішіне
бірінші санды жазыңыз. Жанына тағы
А4 форматты қағазға сандық түзудің
үлгісін дайындаңыз.

Әр оқушы үшін цифрлары жазылмаған
сандық түзуді дайындаңыз. Цифрлар
жазылған карточкалар пайдаланыңыз.
Сандық түзу

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

дөңгелек салып, оның ішіне екінші санды
жазыңыз, т.с. Кім ең ұзын жыланды сала
алады?

(Ж) Сан түзуінде цифрлары жазылған
карточкаларды орналастыру. Оқушылар
10 көлемінде тура және кері санап
жаттығады, жетіспейтін цифрларды
орнына қояды.











1.4.1.1













1.1.1.1
Цифрлар мен
сандарды
ажырата білу, бір
таңбалы
сандарды түрлі
тәсілдермен
(нүктелер
жиынтығымен,та
яқшалармен және
т.б) көрсету,
сандық түзудің
бойында
көрсету,цифрлар
жазу.




Натурал сан
туралы, сандық
аралық туралы
2 саны және цифры. 2 санының құрамы.
3 саны және цифры. 3 санының құрамы.
(Ө) «Өзім жайлы» тақырыбы контексінде
санауды үйретіңіз - киімдегі түймелерді,
үстелдегі борларды және т.б. заттарды
санатып үйретіңіз.
(ОТ) Оқушыларға өзі ұнататын түсті
заттардың топтамасын жинауын өтініңіз.
Оларды санатыңыз, оқушылар топқа немесе
сыныпқа өзі ұнататын түсті және сол түсті
қанша зат тапқанын айтады.
(Ж/Т,Қ) Оқушыларға, 1-ден 10-ға дейінгі әр
санға мысал келтіру және екі топтағы
заттардың санын салыстыру үшін жұппен
немесе шағын топтарда жұмыс
ұйымдастырыңыз. Мысалы: «1» саны - сынып
бөлмесіндегі мұғалімнің саны болуы мүмкін,
«2» саны -оқушының көздерінің саны болуы
мүмкін және т.с. Оқушылар жұмыстарын
сурет арқылы цифрларды белгілеу үшін бос
Оқушылар дәптерде 2 және 3 цифларын
жазып үйренеді.
Сан құрамын анықтауға кестені
толтыруды ұсыныңыз. Мысалы:
3
1
2

Тақырып контексінде заттар санын
суреттердің көмегімен санауға болады.
Оқушылармен натурал сандар ұғымын
талқылау үшін мүмкін сізге өлшем мен
санның байланысын талқылау керек
болар. Өлшеу лентасы өлшеу мен санды
түзу арасындағы жақсы визуалдық
Әртүрлі киім киген
балалардың суреттерінен киім
деталдарын санау және іс-
әрекеттерін талқылау үшін
суреттер дайындаңыз.


Өлшеу лентасы ,сызғыш,
«математика сабақтарындағы
суреттер» http:|//le-
saychen.uncom.ru/

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.











1.1.1.6

түсінігі болу,
санның
жасалуын білу,
10-ға, 20-ға
дейінгі сандарды
оқу және жазуды
білу




20-ға дейінгі
сандарды оқу,
жазу және
олардың
құрылуын білу
орындарды белгілеп көрсете алады, болмаса
өз ойларын айтып бере алады.
(Ұ) Бұл сандардың қалай пайда болғанын
талқылау. Заттардың санына сәйкес келетін
цифрлар бар ма екен? «Натурал сандар» -
заттар санын білдіретін сандар екенін
айтыңыз.
Санау материалдары арқылы оқушылармен 2
санының, сонан соң 3 санының қалай
жасалатынын оқушылармен талқылаңыз.
(Ұ) Келесі сан қалай пайда болғаны туралы
оқушылармен бірге талқылаңыз. Келесі сан
қандай? Алдыңғы сан қадай? 1 және 3
сандары арасында қандай сан бар деп
сұраңыз.
байланыс болып табылады.
Сан құрамы мен цифрларды оқып білу
қатар жүреді (2 және 3 сандарының
құрамы).

Сандық түзуде 3 саны қалай пайда
болғанын түсіндіре отырып көрсетуге
болады.

+ 1
1 2 3
Оқушыларға 3 санынан үлкен
сандардың алдыңғы және кейінгі
сандарын атауға мүмкіндік беріңіз.
Оқушылардың қабілетін ескеріп, 100-ге
дейін санатуыңызға болады.
1.4.1.1
Цифрлар мен
сандарды ажырата
білу, бір таңбалы
сандарды түрлі
тәсілдермен
(нүктелер
жиынтығымен,тая
қшалармен және
т.б) көрсету;
сандық түзудің
бойында көрсету;
цифрлар жазу.

4 саны және цифры. 4 санының құрамы.
5 саны және цифры. 5 санының құрамы.
Сабақты жоғарыда көрсетілген 2 және 3
сандары мен цифрларын таныстыруға сәйкес
өткізу ұсынылады.



Оқушылар дәптерде 4 және 5
цифрларын жазып, кесінді сызып
үйренеді. Сан құрамын анықтауға
жұмыс ұйымдастырыңыз, кестені
толтыруды ұсыныңыз.
Сабақты ұйымдастыру барысында
мүмкіндігінше түрлі заттарды санауға,
практикалық іс-әрекеттерді топта, жұпта
және өз бетінше орындауын ескеріңіз.
Сан құрамын анықтауға кестені
толтыруды ұсыныңыз. Мысалы:



5
1

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

2
3

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.


«Математика» пәні. Бастауыш мектеп. 1-сынып
1.1C бөлігі: Сандарды салыстыру және өлшемдер
Осыған дейін меңгерілген білім
100-ге дейін санау дағдылары; шамаларды өлшеп үйрену үшін құммен, кірпішпен, сумен және т.б ойындар өткізу.
Контекст
Сандар жүйесін модельдеудің әр түрлі тәсілін пайдалану арқылы санау дағдысын одан әрі қалыптастыру, сондай-ақ сандар мен өлшемдердің сәйкестігін
анықтау.
Осы бөліктегі «Математика» пәнінің тілдік мақсаты
Төменде оқушыларға қажетті ғылыми тіл қамтылған тілдік мақсат үлгісі берілген.
Пәндік мақсат Тілдік мақсат Пәнге қатысты лексика мен
терминология
Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер
Заттарды санау және салыстыруда
практикалық тәжірибелер жасау.
Мысалы: Бұршақтардың қай үймесі
артық? Мұны қалай түсіндіреміз?
• Салыстыру терминдерін қолдана
отырып (биік, аласа, жеңіл, ауыр)
биіктік пен салмақ өлшемдерінің
қасиеттерін салыстыру. Мысалы
кірпіштер мұнарасын құрастыру
арқылы.
• Сандарды және олардың санды
түзудегі орнымен байланысын
салыстыру
Стандартты өлшем бірліктерін қолдану
«Өзім туралы» және «Менің
мектебім» тақырыптары аясында
көлемінде санды және шаманы
салыстыруды орындау
Оқушылар:
Сандар мәнінің
сәйкестігін талқылау
үшін салыстыру
терминдерін пайдалана
алады

Бұл:
 Артық, кем, тең, сонша,
артық, кем
 Ұзын, қысқа, ауыр, жеңіл,
қымбат, арзан
 Ретімен орналастыру,
алдымен ең ауыр/жеңіл
орналастырады....
 Мынандай … заттарды табу

Талқылау:
 … дейін/кейін қандай сан келеді?
 … санға қарағанда артық па/кем бе?
 Бұл тізбектегі келесі сан қайсы?
Неге екенін айта аласыз ба…?
 … бұл санды осы жерге орналастыруым
керек пе?
 …мына затты салыстырғанда .... қандай?
 …санынан кейінгі сан ... болады ма?
Жазу:
 Цифрларды жазу.
 Сандарды өсу ретімен жазыңыз.
 Белгілі бір затпен салыстырғанда жеңіл
заттардың тізімін құрыңыз.
….және …. аралығында кесінді сызыңыз.

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Тілдік мақсаттың өзге үлгілерін құру және ғылыми тілді оқыту үшін қосымша көмек ретінде жоғарыда келтірілген «Тілдік мақсаттары туралы» бөлімін
басшылыққа алыңыз.
Қысқаша шолу
Оқушылар сандық түзулер мен кесінділерді зерттейді, сандар жүйесі туралы өз түсініктерін дамытатын болады. Олар өз білімдерін сандардың мәні мен өлшем
шамаларының мәндерінің сәйкестігін анықтауда қолданады.

Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары

1.1.2.2




1.1.2.4

Санның басқа
саннан артық/кем
екенін анықтау

Сандар мен
шамалар арасында
қатынастарды =,
≠, >, < таңбаларын
қолдану арқылы
орнату;


Сандық түзудегі сандарды
зерттеу

(Ұ) Сандар жазылған карточкаларды көрсету
үшін жіптерді, тізбектерді қолданыңыз.
Сандық түзуді экранға орналастырыңыз
және «Келесі қай сан? Алдыңғы сан қандай?
деген сұрақ қойыңыз және экрандағы
сандық түзуді жалғастырыңыз

(Ұ,Ө) «Артық», «кем» ұғымдарын тексеріңіз.
Сандарды салыстыруда демонстрациялық
сандық түзуді қолданыңыз. Оқушылардың
түсінгенін тексеріп, сұрақ қойыңыз: 3 саны
2-ден артық па? Мұны қалай түсіндіреміз?
Салыстыру нәтижесін таңбалар арқылы
қалай жазып көрсетуге болады деп
ойлайсыздар?

(Ж) Оқушылар арасында жұппен жұмыс
ұйымдастырыңыз. Әрқайсысы бірнеше асық
алсын. Әр жұп қолдарындағы асықтарды
салыстырсын. Басқа жұптармен
салыстырып, ең көп асық санының қай
Бұл жұмыс «Мен туралы» тақырыбы
контексінде қарастырылады.







Оқушыларға «=, ≠, >, <» таңбаларының
жазылуын үйрету





Қабілеті жоғары оқушылар үшін санауға
Сынып бөлмесінде керме жіп
жүргізу, 1- ден 10-ға дейінгі
сандар жазылған карточкалар,
кір қыстырғыштар



Санауға арналған ресурстар:
түймелер, бұршақ, тиындар,
кішкентай
ойыншықтар,асықтар және
т.б.

Демонстрациялық сан түзуі
Сынып бөлмесіндегі заттар

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары
жұпта екенін тапсын

(Ұ) Оқушыларға сынып бөлмесінен қандай
заттардың саны ең көп екенін анықтау
ұсынылады (балалар саны, кітаптар,
қарындаштар және т.б.).
(Ө,Ж,ОТ) Оқушылар сыныптағы заттардың
санын анықтайды, сандық түзуде көрсетеді
асықтан кіші заттарды да ұсынуға болады.
1.1.1.9

0 саны туралы
және оның сандық
түзудегі орны
туралы білу

Сандық аралықты қарастыру. 0 саны

(Ұ) Оқушыларға алдымен 10-ға дейінгі
жазылған жиынтықтан екі карточка таңдап
алу ұсынылады. Сол сандардың сан
түзуінде орналасқан орнын анықтаңыздар.
Оқушылардан бірінші карточка мен екінші
карточкадағы сандар арасында қанша сан
орналасқанын білу керек екенін айтыңыз.
Өсу ретін анықтау үшін тура санаңыз.
(Ж) Екі оқушыға екі-екіден ойын
текшелерін (әр жағында нүктелер берілген
текше) және сан түзуін беріңіз. Әрбір
оқушы ойын текшесін лақтырады және
нүктелер санын санайды. Осы нүктелер
санын сан түзуінде (мысалы
тиындармен)белгілеп, өзінің ұпай санын
анықтайды. Сонымен қатар олар келісе
отырып, санды кесіндіні анықтайды.
(Т.Қ) Диалог арқылы оқушылардың сандық
түзу туралы түсініктерін анықтаңыз: бірінде
Бұл жұмыс «Мен туралы» тақырыбы
контексінде қарастырылады.
Қабілеті жоғары оқушылармен асықтан
кіші кез келген заттарды алуға болады.

0 цифрын жазу. Өтілген материалдарды
қайталап «Сан құрамы» кестесін толтыру.









Сынып бөлмесінде керме жіп
жүргізу
1-ден 10-ға дейінгі
карточкалар жиынтығы
кір қыстырғыштар

Санауға арналған ресурстар:
түймелер, бұршақ, тиындар,
кішкентай
ойыншықтар,асықтар және
т.б.

Демонстрациялық сан түзуі
Сынып бөлмесіндегі заттар

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары
сандары көбірек, екіншісінде азырақ
болатын екі аралық көрсет. Бұл сандық
аралықтар туралы не айтасың? Неліктен бұл
аралық үлкен болады? (Сандық аралықтағы
бірінші сан соңғы саннан едәуір кіші,
ендеше ондағы сандар саны екінші
аралықтағы сандар санынан артық).
Неліктен мына сандық аралық кіші? Екі
сандық аралықтың шеткі сандар жұптары
әртүрлі болса, онда сандық аралықтар бірдей
болуы мүмкін бе?
(Ұ) 5, 4, 3 ,2, 1 сандарын құрайтын заттары
бар «Сиқырлы қоржынды» ұсыныңыз.
Қоржынды сыртынан ұстап көру арқылы
ішіндегі заттардың санын болжау.
Қоржынды ашып, болжамдарының
нақтылығына көз жеткізу. Қоржыннан 5
затты бір-бірлеп алып, қалай санайтынын
көрсетіңіз. Енді бос қоржынға заттарды кері
санау арқылы салуды ұсыну. Келесі кезекте
сан қатарында кері санауды 0−мен қоса
көрсету.

(Ө, Қ) Оқушыларға 1-ден 10-ға дейінгі
сандар жазылған карточкалар ұсынылады
және 0-ден таңдаған санға дейінгі санды
кесіндіні табады.







Санды кесінді - бұл екі мән арасындағы
сандар. Кесінді бойындағы шеткі
(басы мен соңындағы) сандар туралы
анықтауға арналған терминдерді соңынан
толығырақ танып біледі.
1 сыныпта оқушылар сан кесіндісінде
санай отырып, сандардың арасында
«аралық» болатындығын түсінеді.
Бастапқы сан бұл аралыққа кірмейді
(өйткені біз бірінші қадамды бастапқы
саннан бастап санаймыз), бірақ әрине
санға қосылады (соңғы санақтың саны
болып есептеледі). Бұл 1.2В бөлігіндегі
азайту үлгісін анық түсіну үшін маңызды.









1-10 сандар жазылған
карточкалар
Ойыншық текше, санауға
арналған материал, қағаздан
жасалған жолақтар (өздерінің
сан қатарын жасау үшін)
«Сиқырлы қоржындар» - кез-
келген ескі сөмкелер/қалталар
немесе қағаз қалталар

1.4.1.1

Цифрлар мен
сандарды ажырата
білу, бір таңбалы
6 саны және цифры. 6 санының құрамы.
7 саны және цифры. 7 санының құрамы.
Сабақты ұйымдастыру барысында
мүмкіндігінше түрлі заттарды санауға,
практикалық іс-әрекеттерді топта, жұпта

5 нұсқа
Қазан 2014 ж.

Оқу
бағдарлама
сына сілтеме
Оқу мақсаттары
Ұсынылатын оқыту іс-әрекеттері

Мұғалімге арналған ескертпелер Оқыту ресурстары








1.1.1.6
сандарды түрлі
тәсілдермен
(нүктелер
жиынтығымен,тая
қшалармен және
т.б) көрсету;
сандық түзудің
бойында көрсету;
цифрлар жазу.



20-ға дейінгі
сандарды оқу,
жазу және
олардың
құрылуын білу
Сандық түзуде сандарды салыстыру.
Сабақты «2 саны және цифры. 2 санының
құрамы.
3 саны және цифры. 3 санының құрамы»
тақырыбына сәйкес өткізу ұсынылады.
және өз бетінше орындауын ескеріңіз.
Оқушылар дәптерде 6 және 7 цифларын
жазып үйренеді.


+1 +1
1 2 3 4 5 6 7
Сан құрамын анықтауға кестені
толтыруды ұсыныңыз. Мысалы:
6
1
2
3
4


1.1.3.1


Ұзындық, масса,
сыйымдылық
және олардың
өлшем бірліктері
(см, дм, кг, л)
туралы түсінігі
болу; оларды
Қоршаған ортадағы заттарды қалай
өлшейміз?
(Ұ) Оқушылардың өздеріне таныс сан түзуін
қараңыз . Осы сан түзуін сынып бөлмесінің
ұзындығы мен ені арқылы ұлғайтып
көрсетуге бола ма? Ұзындығы мен енін
өлшеу үшін неше сан түзуі керек болды?
Осы және келесі оқу мақсаттары «Менің
мектебім» тақырыбымен байланысты,
практикалақ өлшеу тәжірибеде мүмкіндік
береді
Ұсынылып отырған тәжірибе
оқушылардың қолданып отырған
кеңістігіне байланысты қарастырылу
Оқушыларға өлшеуде
стандарттан тыс өлшем
бірліктерін таңдауға
мүмкіндік беріңіз. Бірақ
олардың таңдаған заттар өте
үлкен немесе өте кіші болса
заттарды өлшеуге көмектесу,