Математика әлеміне саяхат

«Математикалық әлемінде» көңілді тапқырлар сайысы 

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың ойлау қабілетін, ой ұшқыр-лығын, оқуға ынтасын арттыру.
Дамытушылық: Ұйымдастырушылық қабілетін дамыту.
Тәрбиелік: Оқушыларды ұйымшылдыққа, нақты пәнге қызығушылыққа, жауапкершілікке, өзін-өзі тәрбиелеуге тәрбиелеу.

Көрнекілігі: Безендірілген сынып,логикалық есептер, нақыл сөздер, әр топқа даярланған үстел.
Түрі: Топтық сайыс сағаты.
Типі: Ойын түрінде
Жоспары:    

1. Топтың өзін таныстыруы (эмблема,топтың атын қорғау)
2. «Кім жылдам?» (Жұмбақтар шешу)
3. Практикалық есеп
4. Ғажайып алаң (Ұлы математиктерді білеміз бе?)
5. Ойымды жалғастыр (мақал-мәтелдер)
6. Жорға капитандар сайысы
7. «Қас қағым сәт» сайысы (топқа сұрақ)

Қолданылған нақыл сөздер:
1. Арифметика математиканың, ал математика ғылымдардың патшасы.
(К.Гаусс)
2. Ақыл-ойды тәртіпке келтіретін математика.
(М.В.Ломоносов)
3. Математика – барлық ғылымдардың тұңғышы және оларға пайдалы да, қажет те.                                                                                            (Р.Бэкон)

Жүргізуші: Қайырлы күн қадірменді ұстаздар мен оқушылар! «Математика әлемінде» атты көңілді тапқырар сайысына қош келдіңіздер.
Бүгінгі сайыс топтық сайыс түрінде өтеді. Ортаға «Үшбұрыш»,»Квадрат», «Трапеция» топтарын шақырамыз.
Математика сырлары,
Қызықтырды біздерді.
Ойынға бірге қатысуға,
Шақырамыз сіздерді, – дей отырып сайыскерлеріміздің білімі мен баға беретін әділ қазылар алқасымен таныс болыңыздар.

Бүгінгі сайысымыздың жоспарымен таныс болыңыздар.

1. Топтың өзін таныстыруы (эмблема,топтың атын қорғау)

І топ «Үшбұрыш» тобы.
Ұраны:          Білікті бірді жығар.
Білімді мыңды жығар.
Сәлемдесуі:   Біз дайынбыз бұл сайысқа достарым,
Көрсетеміз бізде қандай күш барын.
Алға қойған мақсатымыз бір екен.
Сәтті болсын сапарымыз әрдайым.
«Үшбұрыш» тобынан қарсылас топтарға сәлем.
Таныстыруы: Үшбұрыш деп жазықтықта бір түзудің бойында жатпайтын үш нүктені тізбектей қосқаннан шыққан фигураны айтамыз.
Үшбұрыш қабырғаларына қарай үш түрлі:
1)    тең қабырғалы үшбұрыш
2)    тең бүйірлі үшбұрыш
3)    әр түрлі қабырғалы үшбұрыш
Үшбұрыш бұрыштарына қарай үш түрлі:
1)    тік бұрышты үшбұрыш
2)    сүйір бұрышты үшбұрыш
3)    доғал бұрышты үшбұрыш
Үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы 180⁰-қа тең.
ІІ топ. «Квадрат» тобы.
Ұраны:        Қандай сынақ болса дағы беріспе,
Әрқашанда үміткерміз жеңіске.
Сәлемдесуі:  Армандарға қол созумен келеміз,
Өмір теңіз жүзіп келеді кемеміз.
Білімменен қаруланған тобымыз,
Қарсыласты қалай да біз жеңеміз.
Таныстыруы: Барлық қабырғалары бір-біріне тіктөртбұрыш квадрат деп аталады.
Қасиеттері:  1) диогональдары тең
2) диогональдары бір-біріне перпендикуляр болады
3) ішкі бұрыштарының қосындысы 360⁰-қа тең.
ІІІ топ. «Трапеция» тобы.
Ұраны:        Жарыс десе жанамыз,
Бүгінгі күн жарыста алғырлықпен аламыз.
Сәлемдесуі: Қиындықтан сірәда біз қашпаймыз,
Алғырлық пен тапқырлықты ұштаймыз.
Қияларға самғап ұшқан құстаймыз,
Шегінбейміз жеңістерге бастаймыз.
«Трапеция» тобынан қарсыластарға сәлем!
Таныстыруы: Екі қабырғасы параллель, ал басқа екі қабырғасы параллель емес төртбұрышты трапеция дейді.
Параллель қабырғалары табандары, параллель емес қабырғалары бүйір қабыр-ғалары деп аталады.
Трапецияның түрлері: 1) тең бүйірлі
2) тік бұрышты
Трапецияның орта сызығының табандарына параллель және олардың қосын-дысының жартысына тең болады.

Жүргізуші: Әділқазы алқасынан І-сайыстың қорытындысын сұраймыз.

ІІ. Кім жылдам сайысы(жұмбақтар шешу).

1. Айналған шешу құралына

Төрт саны араласқан құрамына

«Теңдеудің түбірлері нешеу?» - деген

Қандай сан жауап береді сұрағыма

2. Егіз туған қос жүйрік
Жарыса шауып терлейді.
Бірін-бірі көрмейді.
Дамылсыз қанша шапсада
Бір мәреге келмейді.

3. Бірдей санды бірнеше рет
Көбейтуден тұрады
Ықшамдасаң егер оны
Қандай атау болады?

4. Айқасқан екі таяқ

Тұрады жоқты сұрап

5. Түзудің бір бөлігі

Екі шеткі нүкте көрігі.

Ұзындығы және бар

Айтшы сыйлық сенікі.

6. Нүктеден, екі сәуледен

Құралған айтшы бұл не екен?

7. Санға қосып алсаң

Сол санның өзі шығады

Санды оған бөлуге болмайтынын

Математиктер ұғады

Көп адамдар сол санға

Шекесінен қараған

Сан осін қақ бөлуге

Сол саныңыз жараған

8. Қобдиыңда қайырлы

Қазынаның бәрі бар.

Тауыссаң көз майыңды

Қалағаның табылар

9. Атадан он баламыз
Бір –бір жастан арамыз
Қосылып кейде басымыз
Азайып кейде қаламыз
Бөлініп кейде арамыз
Көбейіпте аламыз

Әділқазылар алқасынан ІІ сайыстың қорытындысын сұраймыз.

ІІІ. «Практикалық есеп» сайысы. 

3 топқа 3 түрлі практикалық тапсырма беріледі.3 минутта орындау керек.

1. Лентадан көз мөлшермен 20 см кесіп алу. Кім дәлдеу, жақындау кессе, сол жеңеді

2.Сызғышты пайдаланбастан, теңбүйірлі үшбұрыш салу

3.Циркульдің көмегінсіз, шеңбер салу

IV. Ғажайып алаң (Ұлы математиктерді білеміз бе?)

Сол жақта - 20

Отырардан шыққан Ұлы ойшыл,данышпан,ғалым,математик?

Ортадағы – 20

Геометрияның негізін қалаған гректің ұлы математигі кім?

Оң жақтағы – 20

Геттинген университетін 24 жасында философия докторы атағыныа ие болған орыс халқының даңқты қызы?

Сол жақ 30

Алгебра оқулығын ең алғаш жазған, алгебраның негізін салған Орта Азиядан шыққан ғалым?

Орта 30

Математикадан координаттар әдісін жете зерттеген француз математигі, әрі физигі?

Оң жақ 30

Ұлы Александр патшаның тәрбиешісі ұстазы болған Грециядан шыққан ұлы данышпан ғалым?

Сол жақ - 40

Физика-математика факультетін бітірген орыстың жазушысы?

Ортадағы - 40

Алгебралық теңдеулерді жете зерттеген белгілі француз математигі әрі физигі?

Оң жақ 40

Тік бұрышты, үшбұрышты катеттері мен гипотенузасының арасындағы қатысты дәлелдеген ертедегі грек оқымыстысы?

V. «Ойымды жалғастыр» сайысы. (әр команда шапшаң жауап беру керек)
1. Жеті жұрттың тілін біл, (жеті түрлі білім іл)
2. Білекті бірді жығар, (білімді мыңды жығар)
3. Екі жақсы қас болмас, (екі жаман дос болмас)
4. Досыңды үш күн сынама, (үш жыл сына)
5. Бір елі ауызға – (екі елі қақпақ)
6. Жүз сомың болғанша, (жүз досың болсын)
7. Отызтістен шыққан сөз, (отыз елге тарайды)
8. Білгенің бір тоғыз, (білмегенің тоқсан тоғыз)

9. Бір кісі қазған құдықтан, (мың кісі су ішеді)

(Әділқазы алқасынан ұпай саны сұралады)

VІ. «Жорға» капитандар сайысы. 

«Үшбұрыш» тобына.
1. Шеңбермен бір ғана ортақ нүктесі бар түзу. (жанама)
2. Бұрышты тең екі бөлік кебөлінетін сәуле. (биссектриса)
3. Жазықтықтағы қандай түзулер ешқашан қиылыспайды? (параллель)
4. 180⁰-қа тең бұрыш қалай аталады? (жазыңқы)
5. Өзара тең бұрыштар? (вертикаль)
«Квадрат»  тобына.
1. Үшбұрыштың тік бұрышына қарсы жататын қабырғасының аты. (гипо-тенуза).
2. 70⁰-қа тең бұрыш қалай аталады? (сүйір)
3. Төртбұрыштың қарама-қарсы төбелерін қосатын кесінді. (диогональ)
4. Шеңбердің центрінен оның бойында жатқан нүктеге дейінгі қашықтық. (радиус)
5. Екі қатынастың теңдігі. (пропроция)
«Трапеция» тобына.
1. Үшбұрыштың тік бұрыш жасап тұрған қабырғаларының аты. (катеттері)
2. 120⁰-қа тең бұрыш қалай аталады? (доғал)
3. Параллелограмның 60⁰-қа тең бұрышымен іргелес бұрышы неше градусқа тең. (120⁰)
4. Бір нүктеден таралған екі сәуледен құралған фигура. (бұрыш)
5. Перпендикуляр түзулер неше градус жасап қиылысады? (90⁰)

VІІ. «Қас-қағым сәт» сайысы (әр команда тез тұрып жауап беру арқылы балл жинайды)
1. Бұрышты өлшейтін құрал. (транспортир)
2. Бойы екі қарыс, сиып тұр 25 арыс. (сызғыш)
3. Қандай сан барлық санға қалдықсыз бөлінеді. (0)
4. 30 санын үш 6-ны пайдаланып шығар. (6*6-6)
5. Аты шулы айқас сызық. Өзі толған мағына қызық. (координаталар осі)
6. Қиылыспайтын екі түзу. (параллель)
7. Ұзындықтың өлшем бірлігі (метр)
8. Дәлелденбейтін ұйғарым. (аксиома)
9. Екі нүктенің арасындағы түзу. (кесінді)
10. Шеңбердің центрі арқылы өтетін хорда. (диаметр)
11. Барлық қабырғалары тең тіктөртбұрыш. (шаршы)
12. 225 нешенің квадраты? (15)
Әділқазы алқасынан жалпы сайыстың қорытындысы сұралады.
Кеш аяқталып, ойынға белсене қатысқан оқушылар марапатталады.

«Ұшбұрыш» тобына.
1. Егер тырна бір аяғымен тұрса 3 кг болады, ал екі аяғымен тұрса оның салмағы қанша?(3 кг)
2. Үстел беті төртбұрышты, оның бір бұрышын арамен кесіп алсақ, неше бұрыш қалады? (5 бұрыш)
3. Төрт қойдың неше аяғы бар? (16 аяқ)
«Квадрат» тобына.
1. Ағаш үстінде 100 торғай отырады. Аңшы 10 торғайды атып алады. Торғайдың қаншасы қалады? (10 торғай).
2. 1 жұмыртқа 3 минутта піссе, 4 жұмыртқа қанша минутта піседі? (3 минут)
3. 1 т мақта ауыр ма, 10ц темір ауыр ма?(тең)
«Трапеция»тобына.
1. Бөлменің төрт бұрышында бір-бір мысықтан отыр.әр мысықтың алдында үш мысықтан отыр. Барлығы бөлмеде неше мысық бар? (4мысық)
2. Асханаға 100 кг пияз және одан 3 есе артық картоп әкелінді. Асханаға неше кг картоп әкелінді? (300 кг)
3. Бір жанұяның бес ер баласы және олардың әрқайсысының қарындастары бар. Жанұяның қанша баласы бар? (6 бала)

«Үшбұрыш» тобына.
АВСД параллелограмның периметрі 81см, ал АС = 30см. АВС үшбұрышының периметрін табыңдар.
«Квадрат» тобына.
Тең бүйірлі үшбұрыштың периметрі 16 см, ал бүйір қабырғасы табанынан 2 см ұзын. Бүйір қабырғасын табыңдар.
«Трапеция» тобына.
Егер А = 42⁰ болса, онда АВСД параллелограмының бұрыштарын табыңдар