Математика сабағында сын тұрғысынан ойлау элементтерін қолдану арқылы оқушыны жан-жақты дамыту

Аннотация: Бұл мақалада математика сабағында сын тұрғысынан ойлау элементтерін қолдану арқылы оқушылардың аналитикалық және логикалық ойлау қабілеттерін дамыту жолдары қарастырылады. Сын тұрғысынан ойлау әдістерінің оқушылардың белсенділігін арттырып, пәнге деген қызығушылығын күшейтетіні баяндалады. Сонымен қатар, стандартты емес тапсырмалар, Венн диаграммасы, интеллект-карта, математикалық эссе және топтық жұмыс сияқты әдістердің тиімділігі көрсетіледі. Зерттеу нәтижесінде сын тұрғысынан ойлау технологияларын жүйелі қолдану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып, олардың жан-жақты дамуына ықпал ететіні анықталды.

Қазіргі білім беру жүйесінің басты мақсаты – оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытып, өздігінен білім алуға, ойлау дағдыларын жетілдіруге жағдай жасау. Осы мақсатқа жетудің тиімді жолдарының бірі – сын тұрғысынан ойлау технологиясын қолдану. Әсіресе, математика сабағында бұл әдісті пайдалану оқушының аналитикалық және логикалық ойлауын жетілдіруге мүмкіндік береді.

Сын тұрғысынан ойлау – ақпаратты терең талдап, оны түрлі қырынан қарастыру, дәлелдерді салыстыру және негізделген қорытынды жасау қабілеті. Бұл дағдыны дамыту оқушыларға өз бетінше шешім қабылдауға, шығармашылықпен ойлауға және өмірлік жағдайларда тиімді әрекет етуге көмектеседі. Математика сабағында сын тұрғысынан ойлау элементтерін пайдалану оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттырып, олардың белсенділігін күшейтеді.

Математика сабағында сын тұрғысынан ойлау элементтерін қолданудың бірнеше тиімді тәсілдері бар. Оқушыларға стандартты емес тапсырмалар мен сұрақтар беру арқылы олардың шығармашылық ойлауын дамытуға болады. Сабақтың басында белгілі бір тақырыпқа қатысты оқушылардың бастапқы білімін анықтау және оларды жаңа білім алуға ынталандыру маңызды. Белгілі бір математикалық қағидаларды өз бетінше дәлелдеуге мүмкіндік беру, Венн диаграммасы, интеллект-карта сияқты құралдарды қолдану арқылы ақпаратты жүйелеу және салыстыру әдістері де тиімді. Бірлесіп есеп шығару және пікір алмасу арқылы оқушылардың коммуникативтік дағдыларын жетілдіру, оқушылардың өз әрекеттерін сараптап, алған білімін талқылауы да олардың білімін тереңдетуге көмектеседі. Математикалық эссе жазу, математикалық жұмбақтар құрастыру, өз ойларын графикалық немесе диаграммалық түрде көрсету шығармашылық тапсырмалар қатарында орын алады. Сондай-ақ математикалық тұжырымдамалар туралы пікір алмасу, оқушылардың өз көзқарастарын дәлелдеуге үйрету, күнделікті өмірден алынған математикалық есептерді талдау арқылы пәннің маңыздылығын түсіндіру де маңызды тәсілдерге жатады.

Сын тұрғысынан ойлау элементтерін пайдалану нәтижесінде оқушылардың логикалық және шығармашылық ойлауы дамиды. Өз ойын еркін және дәлелді жеткізу қабілеті артады, жаңа идеялар мен шешімдер ұсыну қабілеті күшейеді. Сонымен қатар, оқуға деген ынтасы мен қызығушылығы артып, өзін-өзі бағалау және өз әрекеттеріне сыни көзқараспен қарау дағдысы қалыптасады. Академиялық жетістіктері артып, ҰБТ-ға дайындық сапасы жақсарады. Уақытты тиімді пайдалану дағдылары дамып, жұптық және топтық жұмыс жасау арқылы әлеуметтік дағдылары күшейеді.

Сын тұрғысынан ойлау технологиясын математика сабақтарында жүйелі түрде қолдану оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып, олардың жан-жақты дамуына ықпал етеді. Оқушылар тек математикалық білімді меңгеріп қана қоймай, өмірде кездесетін түрлі мәселелерді шешуге қажетті дағдыларды да игереді. Сондықтан математика мұғалімдері бұл әдісті өз тәжірибесінде кеңінен қолданып, оқушылардың ойлау қабілеттерін дамытуға баса назар аударуы қажет. Сонымен қатар, заманауи цифрлық технологияларды қолдану, интерактивті тапсырмалар мен геймификация элементтерін енгізу арқылы оқыту үрдісін одан әрі қызықты әрі тиімді етуге болады.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. Выготский Л.С. Мышление и речь. – Москва: Педагогика, 1996.

2. Полат Е.С. Новые педагогические и информационные технологии в системе образования. – Москва: Академия, 2005.

3. Халперн Д. Психология критического мышления. – Санкт-Петербург: Питер, 2000.

4. Қазақстан Республикасының орта білім беру мазмұнын жаңарту тұжырымдамасы. – Астана, 2016.

5. Қараев Ж.Қ. Интерактивті оқыту әдістемесі. – Алматы: Рауан, 2004.