Ататүрік атындағы №4 мектеп-лицейі

Қалалық тамыз педоқуы

Баяндама

Тақырыбы: «Математика сабақтарындағы қалыптастырушы бағалаудың сапалы оқу мен оқытудағы маңызы»

Жаратылыстану пәндері секциясы, математика пәні

Баяндамашы: Математика пәнінің мұғалімі, магистр Н.З. Байметова

Кентау - 2019 ж.

Математика сабақтарындағы қалыптастырушы бағалаудың сапалы оқу мен оқытудағы маңызы

Қазіргі заман талабына сай оқыту үшін мұғалім тұлғасына түбегейлі өзгеріс қажет. Технология мен техниканың қарқынды дамыған кезеңінде алған білімін іс жүзінде қолдана алатын, жаңашыл ойланып, ел өркендеуіне өз үлесін қоса алатын функционалды сауатты азаматтар қажет. Қазақстанды дамыған елдер қатарына қосатын жастар болғандықтан, еліміздің стратегиялық даму саясаты- жастарды жаңаша, бәсекелестікке қабілетті деңгейде тәрбиелеу болмақ. Осы мақсатқа жетуде, біз- мұғалімдердің рөлі ерекше. Себебі, кез-келген саланың жетік маманы тек мұғалімнен бағыт-бағдар алып, тәрбиеленеді. Сол себепті, мұғалім тұлғасының өзі сыни тұрғыдан ойлай алатын, құрал жабдығынан гөрі ұстанымы жоғары кәсіби маман болуы қажет. Кез-келген жаңа білімді, бала сезініп, түйсініп қабылдайтындай етіп беруі керек. Баланы сыни тұрғыдан ойлауға дағдыландыру барысында бағалаудың рөлі маңызды екені іс жүзінде байқалуда. Бағалаудың негізгі мақсаттары баланың деңгейін анықтау ғана емес, сонымен бірге:

-оқудағы қиындықтарды анықтайды;

-жетістікке жеткенін көрсететін ата-аналар мен оқушыларға кері байланыс жасайды;

-мұғалімдер мен оқушыларға ойларын жинақтап, әрекет етуіне әсер етеді, яғны баланың алдағы оқуға шабыттана кірісуіне әсер етеді;

-оқушының білімі және дағдыларын бағалау арқылы мұғалім олардың болашақтағы мінез-құлқы мен дамуын болжайды;

-халықаралық стандартқа сәйкестігін анықтайды;

-білім беру бағдарламасының мазмұны мен оның қалай оқытылатындығына едәуір ықпал етеді[1].

Бағалаудың негізгі сипаты оқушы басқа оқушылардың не айтып, не істегенін немесе өзін-өзі бақылау жағдайында өзінің дербес ойлауын, түсінігін немесе тәртібін мұқият бақылау болып табылады. Бағалаудың екі түрінің де оқыту мен оқу сапасын арттырудағы маңызы зор. Қазіргі кезде білім беру- жаңартылған білім беру мазмұнына түбегейлі өтті. Ал жаңартылған білім берудің басты қағидаты –оқыту мен оқудың негізгі құралы ретінде қалыптастырушы бағалауды қолдануда. Бағалау оқу бағдарламасындағы мақсаттармен тікелей байланыста. Оқыту барысында мұғалім пәннің оқу бағдарламасында белгіленген оқу мақсаттарын басшылыққа алады. Қалыптастырушы бағалау арқылы мұғалім :

-оқушының оқуда қаншалықты«ілгерілегенін» өлшейді, өзінің оқыту әдісін өзгерту қажеттілігінің бар-жоғын талдау жасайды;

-қандай бағалау тәсілдері оқудың жақсы жүзеге асып жатқанын анықтауға мүмкіндік беретінін шешеді;

-пайдаланылған бағалау әдістерінің тиімділігін зерттеп, салыстырады.

-оқушылардың оқуы жайында барынша көбірек ақпарат алады.[3]

Қалыптастырушы бағалаудың сапалы білім берудегі маңыздылығын ескере отырып, зерттеушілік-шығармашылық жұмысымды қалыптастырушы бағалау бойынша жүргізудемін. Қалыптастырушы бағалау – оқудың бір бөлігі болып табылады, яғни ол оқу үдерісінің барысында жүргізіледі.

Іс-тәжірибем барысында әріптестермен тәжірибе алмасу барысында сабақтарына, каучингтерге, семинарларға қатыса отырып, оқу мақсатына қол жеткізуде қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалардың мазмұнын оңтайландыру қажеттілігіне көз жеткіздім. 9 сынып оқушыларына жаңартылған білім мазмұны бойынша ҚМЖ жасап, қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар құрастырып, жұмыс жасадым. Мұндай тапсырмалардың нәтижелілігін бақылау жұмысын алған кезде білім сапасының артқаны бойынша байқадым. Мысылы: «Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеулер және олардың геометриялық мағынасы» тақырыбы бойынша қолданған тапсырмаларым:

1-тапсырма Дәрежесі бірдей болатын теңдеулерді сәйкестендіріңіз және теңдеу түрін анықтаңыз:

Сызықтық теңдеу_____________________________________

Парабола теңдеуі _____________________________________

Шеңбердің теңдеуі__________________________________

Дискриптор: Оқушы

- дәрежесі бірдей болатын теңдеулерді сәйкестендіреді;

-теңдеулердің түрлерін анықтайды.

Бағалау: Білім кілті

__________________________________________________________________

2-тапсырма. Теңдеудің шешімдер жиынын көрсет:

Дискриптор: Оқушы

-шеңбер центрі мен радиусин анықтайды;

-шеңбер теңдеуінің шешімдер жиынын графигі арқылы дұрыс көрсете алады.

Бағалау: «Үздік жұмыс»

Бұл жағдайда келтірілген келтірілген сабақтың оқу мақсаттары:

- сызықтық және сызықтық емес теңдеулердің анықтамасын, дәрежесін біледі.

- сызықтық және сызықтық емес теңдеулердің шешімдері болатын нүктелердің теометриялық орнын табады.

Ойлау дағдыларының деңгейі: білу, түсіну,қолдану.

Тағы бір, «Тригонометриялық өрнектерді түрлендіру және теңбе-теңдіктерді дәлелдеу» тақырыбындағы сабақта қолданған тапсырмаларымнан мысал келтірсем:

1-тапсырма Сәйкестік орнатыңыз:

Дискриптор: Оқушы

-өрнекті формуламен сәйкестендіреді;

-өрнекті жауабымен сәйкестендіреді.

2-тапсырма Қатесін табыңыз:

Дискриптор: Оқушы

-тригонометриялық функциялардың қасиеттерін қолданады;

-өрнектердің ішінен қатесін көрсетеді.

Бұл жағдайда келтірілген сабақтың оқу мақсаттары:

-негізгі тригонометриялық тепе-теңдіктерді біледі, оларды оңнан солға және солдан оңға қарай қолданады.

- өрнектерді түрлендіруде негізгі тригонометриялық тепе-теңдіктерді қолдану барысында тригонометриялық функциялардың қасиеттерін де қолдана алады.

Ойлау дағдыларының деңгейі: қолдану.

Қолданылған қалыптастырушы бағалауға арналған тапсырмалар арқылы сабақтың аталған оқу мақсаттарына қол жеткіздім деп ойлаймын. Саралау жүргізе отырып, дарынды оқушыларға деңгейлік тапсырмалар таратып, олардың қажеттіліктеріне қарай жұмыс жүргіздім. Тапсырмалар оқу мен оқытудың аталған білім алу дағдыларының деңгейін толық қамтыды деп ойлаймын. Әр тапсырма қалыптастырушы бағалау арқылы бағаланды.

Осындай тапсырмаларды құрастыра отырып қалыптастырушы бағалаудың артықшылыған байқадым, яғни оқудың ілгерілегенін өлшеуге, оқыту әдісімнің дұрыс не бұрыс таңдалғанын анықтауға , қандай бағалдау тәсілдері оқуды жақсартқанын байқауға мүмкіндік алдым. Ал оқушыларға өздерінің оқу процестерінің қалай жүзеге асатынын қадағалауға мүмкіндік берді. Яғни, қалыптастырушы бағалау оқу мен оқытудың ажырамас бөлігі болып есептеледі.

Қолданылған әдебиеттер тізімі

1. «Тиімді оқыту және оқу» бағдарламасы бойынша «Мұғалімдерге арналған нұсқаулық» , «Назарбаев зияткерлік мектептері» ДББҰ Педагогикалық шеберлік орталығы, 2016

2. «Назарбаев Зияткерлік мектептері мұғалімдеріне арналған критериалды бағалау бойынша нұсқаулық» Астана, 2016

3. «Тренерге арналған нұсқаулық» ПШО, 2018

Байланыс телефоны: +7-771-141-52-42