Материалдар / Мазмұндама жинағы

Мазмұндама жинағы

Материал туралы қысқаша түсінік

бастауыш сынып мазмұндама

Реимова Зинегүл Сырланқызы

Автор материалды ақылы түрде жариялады. Сатылымнан түскен қаражат авторға автоматты түрде аударылады. Толығырақ

17 Шілде 2018

10481

14 рет жүктелген

Бастауыш сынып Эссе, шығарма, мазмұндама 3 сынып

770 ₸

Бүгін алсаңыз
+39 бонус беріледі
Бұл не?

Бүгін алсаңыз +39 бонус беріледі Бұл не?

Тегін турнир Мұғалімдер мен Тәрбиешілерге
Дипломдар мен сертификаттарды алып үлгеріңіз!

Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады

Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады

МАЗМҰНДАМАҒА БЕРІЛГЕН МӘТІНДЕР

Әдебиеттік оқу. 3-сынып

№1 мазмұндама

Ұста дүкені

Біздің ауылымыз Қостөбе деп аталады. Ауылда отыз-қырық үй бар. Ауылдың ортасында бір үй бар. Бұл үй – ұста дүкені. Ұста дүкені әңгіме- дүкен құруға, демалуға жақсы. Мұнда әрқашан аздап от жанады.

Дүкенінде Өскембай ұста қыздарға, келіншектерге алқа, сақина, білезік, белдік, шолпы, жүзік, сөлкебай жасап береді. Ал бозбалаларға бәкі жасап береді.

Өскембай – еңбекқор және өте көңілді адам. Оның дүкеніне балалар жиі келетін.

(61 сөз)

Б. Соқпақбаев

Жоспар:

1. Біздің ауыл – Қостөбе

2. Ұста дүкені.

3. Өкембай ұста не істейді?

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№2 мазмұндама

Қараша – қардың басы

Қыстың алғашқы аязы қараша айынан басталады. Қыстың алғашқы аязынан кейін көлдің бетін мұз басты. Су асты күңгірт тартты. Бұрын мұндайды көрмеген жас сазандар абыржып қалды. Кәрі сазан түсіндіріп жатыр. Аю сияқты сазан тұқымы да қыста тамақ жемейтіндігін айтты.
Кәрі сазан көл астында талай қыстаған. Көлдің терең жерлерінің бәрін білетін.Оның соңынан басқа сазандар ілесті. Бәрі тереңдегі бір қуысқа жиналды. Су астын қараңғылық басты.
Тірек сөздер мен тапсырмалар: аязы, мұз басты, кәрі сазан, абыржып қалды, қараңғылық басты.
Жоспар:
1. Алғашқы аяз
2. Абыржыған сазандар
3. Кәрі сазан ақылды.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған, бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№3 мазмұндама

Құс – бақтың досы

Егіндіктің қасында үлкен бақ бар. Бақтың шетінде биік теректер, қайыңдар өсіп тұр. Бақта алма, алмұрт, өрік, шие ағаштары бар. Күзде жемістер пісіп, адамдар оны жинауға келеді. Жаздыгүні біздің жерімізде құстар көп болады.

Бақ ішіндегі құстар зиянды құрт-құмырсқаларды, көбелектерді жейді. Құстар бақтарды зиянды жәндіктерден сақтайды.

Құстарға тимеу керек. Оларға ұя жасап, қамқорлыққа алған жөн. Олар қыстыгүні ашығады. Балалар қыста жем беріп,оларды аштықтан құтқарады.

Тірек сөздер мен сөз тіркестері: жаздыгүні, зиянды, сақтайды, қыстыгүні.

Жоспар:
1. Жеміс ағаштары
2. Құстар көмегі.
3. Құстарға қамқорлық.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№4 мазмұндама

Аққу

Көктемде Жайық өңірінде аққулар қос-қостан ұшып келеді. Көл жағасындағы көк шалғынға киіз тіккенбіз. Сыртта тұрып, сыбызғының үніндей сұңқылдаған аққулар дыбысын тыңдадым.

Тобымен орман ішіне қонды.

Таңертең ерте оянып, тысқа шықтым. Шығыс жақ қызыл шапақ шашып тұр. Сүрлеумен өзенге қарай жүгірдім. Кешкісін қармақ құрып кеткенбіз. Келсем аққу жүр екен.

Қармақ аяғына кіріп кетіпті.

Жалма-жан көйлегімді шешіп тастап, аққудың қасына жүзіп жеттім. Аққу су сабалап сыңсыды. Аузын ашып айбат шекті.

Аяғынан ұстадым да қармақтан босаттым. Рахмет айтқандай, бір саңқ етті де арғы беттегі тобына қосылды.

Б.Тұралиев

Тірек сөздер мен сөз тіркестері: Жайық өңіріне, көк шалғынға, сыңсыды, айбат шекті, саңқ етті.

Жоспар:
1. Жайық өңіріне аққулардың ұшып келуі.
2. Қармаққа ілінген аққу
3. Аққуды бұғаудан босату.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№5 мазмұндама

Найзағай

Біздер, жеті-сегіз бала, жаздыгүні тоғайға бардық. Тоғай таудың етегінде ағашы қалың, іші көлеңкелі екен. Ағаш көлеңкесінде отырып дем алдық. Күні қызуы күшейе түсті. Шөлдеген соң, жидек теріп жедік. Кенет тоғай іші қара көлеңке болып кетті. Аспанды қалың бұлт бүркеді. Жел тұрды. Найзағай жарқылдап, күн күркіреді. Жаңбыр басталды. Біздер бір биік ағаштың түбін паналадық. Жаңбыр шелектеп құйды. Киімдеріміз су болды. Көп ұзамай бұлдырап, жаңбыр басылды. Күннің көзі көрінді. Киімдерімізді сығып, кептіріп алдық. Содан үйді-үйімізге қайттық.

Тірек сөздер мен сөз тіркестері: Жаздыгүні, көлеңкесінде, қалың бұлт, жаңбыр, найзағай, шелектеп құйды.

Жоспар:
1.Орманға серуен.
2.Жаңбыр.
3.Жаңбырдан қорғану.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

ШЫҒАРМАҒА ҰСЫНЫЛАТЫН ТАҚЫРЫПТАР

3-СЫНЫП

№1 шығарма

«Күз кереметі»

Мақсаты:

1.Күз мезгілінде табиғатта болатын өзгерістер
2.Күзге дайындық.
3.Жыл құстары.
4.Күз – еңбек маусымы.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№2 шығарма
«Мен атаммен мақтанам»

Мақсаты:

1.Оқушы өз ойын жүйелей отырып, қоршаған ортасына зерттеу жасайды, ой тұжырымдарын жазбаша жазуға дағдыланады;
2.Тақырыпты ашуда сөздерді дұрыс қолдануы мен сөйлемдердің үйлесімді болуына бағыт-бағдар жасау;
3.Тақырып мазмұнын ашуда мақал - мәтелдерді, нақыл сөздерді, өлең жолдарынан үзінділерді дәл тауып, орынды қолдана білуге баулу;

Тақырыпты ашуға арналған сұрақтар мен тапсырмалар:
1. Менің атамның аты-жөні, жасы.
2. Атамның туған, қызмет істеген жері.
3. Атамның сүйікті, жиі айтатын ертегісі, мақалы, нақыл сөзі, өсиеті. Оның негізгі ойы неде?
4. Мен атамды мақтан тұтамын. Неге екенін дәлелде.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№3 шығарма

«Қысқы тіршілік»

1. Қыс мезгілінің ерекшелігі.
2. Қыста ұйқыға кететін жануарлар.
3. Қысқы тіршілік.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№4 шығарма

«Жеңіс күні»

Мақсаты:

1.Оқушы өз ойын жүйелей отырып,қоршаған ортасына зерттеу жасайды,ой тұжырымдарын жазбаша жазуға дағдыланады;
2.Тақырыпты ашуда сөздерді дұрыс қолдануы мен сөйлемдердің үйлесімді болуына бағыт-бағдар жасау;
3.Тақырып мазмұнын ашуда мақал-мәтелдерді, нақыл сөздерді, өлең жолдарынан үзінділерді дәл тауып, орынды қолдана білуге баулу

Тақырыпты ашуға арналған сұрақтар мен тапсырмалар
1. Жеңіс күні қай күн?
2. Ол күн несімен ерекшеленеді?
3. «Жеңіс күні»деп не себептен аталады?
4. Осы күн туралы жазылған шығарма-өлеңдерді еске түсір.
5. Жеңіс күнін жақындатқан жерлестерің туралы не білесің?
6. Өз ойыңды жүйеле

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

МАЗМҰНДАМАҒА БЕРІЛГЕН МӘТІНДЕР

4-СЫНЫП. Әдебиеттік оқу

№1 мазмұндама

Құтқару

Шілденің шыжыған күні еді. Ауылдың бір топ балалары таяу жатқан Түрген өзеніне қарай улап-шулап жүгіріп келеді. Көйлектерін жолай шешіп, бұлғап-бұлғап қиқулайды. Тау өзенінің суы тастай, оның үстіне жоғарыдан құлап аққан судың екпіні атанды жығардай алапат. Тым асау.

Өзді-өзінің шуылымен қаперсіз келіп жөңкілген суға әлжуаз Әлжан ә дегенде-ақ бір батып, бір шығып, қойтастарға қолы ілікпей, әбігерге түсті.

Мұны аңғарған ересектеу Ернар дереу жағаға жүзіп шығып, көпірге қарай құйындай жөнелді. Ойы – осы маңнан тосып, құтқарып қалу.Ернардың артынан Жаппар, Жұмағұлдар бір-бірінен қалыспай ентіккен қалыпта көпірге қаз-қатар тұра қалысты.

Әр жердегі қойтастарға бір соғылып, есінен айырылған Әлжанды үшеулеп жағаға шығарды.

Т.Сарыбайұлы

Жоспар:

Балалардың суға асығуы
Әлжанның суға кетуі
Үш баланың ерлігі

Тапсырма: Әңгіменің соңына судан сақ болуға байланысты қауіпсіздік ережесін құрастырып жазу.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№2 мазмұндама

Көмек

Қарлығаштар жылы жақтан қайтып келіп,ауылда ұя сала бастайды. Ал ақ тамақ қарлығаш мойны салбырап, жүні үрпиіп, үй іргесінде құнысып отыр екен.

Сен неге бүйтіп отырсың?- деп сұрайды бір көршісі.
Алыстан ұшып келе жатқан жолымда, бұршақ жауған күні суық тисе керек, бойым дел-сал, сүйегім сырқырайды, - деп, ақ тамақ қарлығаш көзіне жас алады.
Сен мұңайма, біз барда панасыз, ұясыз қалмассың...

Әлгі көршісі шиқылдап, дыбыс беріп, айналадағы қарлығаштарды жинап алады да, ақ тамақтың ауырып қалғанын айтады. Бәрі қауымдасып, бір жаққа ұшып кетеді.

Ақ тамақ жатқан үйдің құмдағына біреуі жүн-жұрқа, бірі сазбалшық, енді біреулері жіптей жіңішке шөпшек әкеледі. Нақ біреу бұйрық бергендей, бәрі тізіле шұбап, дамыл таппай, қайта-қайта қатынайды. Ә дегенше ақ тамақтың ұясы әзір болады.

Сіз ұяға жатып қалсаңыз, тағы суық тиер, - деп, бір-екеуі түлеп түскен мамықтарын әкеп төсейді. Достарының көмегіне риза болған ақ тамақ:
«Көп түкірсе – көл» деген осы екен ғой, - деп, жылы оранып,ұясына жата кетеді.

М.Әлімбаев

Жоспар:

Үрпиген қарлығаш
Көршілердің қамқор сөзі
Көршілердің көмегі
Ақ тамақ қарлығаштың ризашылығы

Тапсырма: «Көп түкірсе – көл» мақалының мазмұнына сәйкес әңгімеге қорытынды жазып аяқта.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№3 мазмұндама

Тұңғыш кен инженері

Оқудан бос уақытын студент Қаныш бір ғана іске ой-санасын байыту мәселесіне жұмсайды. Көп уақытында қазақ халқының тарихы, әдебиеті туралы жазылған деректерді іздене оқиды. Олар жайында бірнеше мақала жазды.

Қаныштың бастауы бойынша Күншығыс мәдениетін зерттейтін ғылыми үйірме ашылды. Қаныштың өзі бұл үйірмеде қазақ әдебиеті туралы бірнеше баяндама жасайды. Онымен бірге үйірме атынан талай мәрте сауық кешін өткізді. Онда әр халықтың ән-күйлерін, жыр-өлеңдерінен айрықша концерт ұйымдастырады. Сауық кештерінде Қанекең қазақ халқының ән-күйлерін жақсы көрсете алған.

Қаныштың пәтері жастардың бас қосатын мәдениет ошағына айналды. Мұндағы бас қосудың түп себебі – биігірек те мәнді мұраттар. Туған халқының өткен жолдары, болашақтағы орны, қайткен күнде озық жұрттардың өнер-біліміне жетіп, замана көшінен қалыс қалмаудың қамы.

Ә.Х.Марғұлан

Жоспар:

Ізденімпаз Қаныш
Ғылыми үйірме
Жастардың мұраты

Мұрат – алға қойған мақсат, арман, тілек.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№4 мазмұндама

Баланың тапқырлығы

(Ертегі)

Ерте, ерте, ертеде, ен даланы шегіртке жаулапты. Егістіктер тақырға айналып, ағаштар жапырағынан айырылып, жалаңаш қалыпты. Киіз үйлерге қонған шегіртке олардың да ара-арасын шығарыпты. Бұл апат патшаны қатты састырыпты. Шегіртке патшаның алтын ордасына дейін басып кіріпті.

Патша уәзірлерінен ақыл сұраса, бірі дәрімен, екіншісі отпен құрту керектігін айтыпты. Ал үшіншісі қыста аяздан үсіп өлетіндігін айтыпты.

Бірде мұның шарасын табатындығын айтып, ордаға құс бағушы бала келіпті.Бірақ оның сөзіне ешкім нанбапты. Әуелі уәзірлері келеке етіпті. Амалы таусылған бала ақыры қараторғай қамаған тордың аузын ашыпты. Сол-ақ екен, топ- тобымен дүркірей ұшқан қараторғайлар шегірткелерді жей бастапты. Әбден тойған қараторғайлар дереу бұлақ бойына барып суға шомылып, тұмсығы мен қанатттарындағы шегіртке майын жуып тастап, қайта шегіртке аулауға аттанады екен.

Халық баланың тапқырлығына, қараторғайлардың еңбекқорлығы мен тазалығына риза болыпты. Ал уәзірлер өздерінің надандығына ұялып, «Ақыл жастан, асыл тастан» дегенге көз жеткізіпті.

Ж.Шәкен

Жоспар:

Шегірткелердің жерді жаулап алуы
Уәзәрлердің ұсынысы
Тапқыр бала
Халықтың ризашылығы

Тапсырма: Сен қандай ақыл айтар едің?

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

ШЫҒАРМАҒА ҰСЫНЫЛАТЫН ТАҚЫРЫПТАР

4-СЫНЫП. Әдебиеттік оқу

№1 шығарма

«Ана тілің – арың бұл»

Мақсаты:

1.Оқушы өз ойын жүйелей отырып, қоршаған ортасына зерттеу жасайды,ой тұжырымдарын жазбаша жазуға дағдыланады;
2.Тақырыпты ашуда сөздерді дұрыс қолдануы мен сөйлемдердің үйлесімді болуына бағыт-бағдар жасау;
3.Тақырып мазмұнын ашуда мақал-мәтелдерді,нақыл сөздерді,өлең жолдарынан үзінділерді дәл тауып, орынды қолдана білуге баулу

Тақырыпты ашуға арналған сұрақтар мен тапсырмалар:
1.Ана тілі дегенді қалай түсінесің?
2.Осы тақырыптар бойынша оқығаныңды,естігеніңді жүйелеп көр.
3.Ана тілі туралы көптеген мақалдар бар. Білсең жазып, мәнін түсіндір.
4.Ойыңды қорытындыла.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№2 шығарма

«Туған жер – алтын бесік»

Мақсаты:

1.Оқушы өз ойын жүйелей отырып, қоршаған ортасына зерттеу жасайды, ой тұжырымдарын жазбаша жазуға дағдыланады;
2.Тақырыпты ашуда сөздерді дұрыс қолдануы мен сөйлемдердің үйлесімді болуына бағыт-бағдар жасау;
3.Тақырып мазмұнын ашуда мақал-мәтелдерді, нақыл сөздерді, өлең жолдарынан үзінділерді дәл тауып, орынды қолдана білуге баулу
Тақырыпты ашуға арналған сұрақтар мен тапсырмалар:
1.Туған жер дегенді қалай түсінесің?
2.Осы тақырыптар бойынша оқығаныңды, естігеніңді жүйелеп көр.
3.Туған жертуралы көптеген мақалдар бар. Білсең жазып, мәнін түсіндір.
4.Ойыңды қорытындыла.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған, бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№3 шығарма

«Адал дос – өмірлік нұсқа»

Мақсаты:

1. Оқушы өз ойын жүйелей отырып, қоршаған ортасына зерттеу жасайды, ой тұжырымдарын жазбаша жазуға дағдыланады;
2.Тақырыпты ашуда сөздерді дұрыс қолдануы мен сөйлемдердің үйлесімді болуына бағыт-бағдар жасау;
3.Тақырып мазмұнын ашуда мақал-мәтелдерді, нақыл сөздерді, өлең жолдарынан үзінділерді дәл тауып, орынды қолдана білуге баулу;

Тақырыпты ашуға арналған сұрақтар мен тапсырмалар:
1.Достық туралы
2.Адал дос пен арам достың айырмашылығы неде?
3.Сенің досың қандай дос?

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

№4 шығарма

«Ерлік»

Мақсаты:

1.Оқушы өз ойын жүйелей отырып, қоршаған ортасына зерттеу жасайды, ой тұжырымдарын жазбаша жазуға дағдыланады;
2.Тақырыпты ашуда сөздерді дұрыс қолдануы мен сөйлемдердің үйлесімді болуына бағыт-бағдар жасау;
3.Тақырып мазмұнын ашуда мақал-мәтелдерді, нақыл сөздерді,өлең жолдарынан үзінділерді дәл тауып, орынды қолдана білуге баулу

Тақырыпты ашуға арналған сұрақтар мен тапсырмалар:
1.Ерлік,батырлық дегенді қалай түсінесің?
2.Осы тақырыптар бойынша оқығаныңды, естігеніңді жүйелеп көр.
3.Ерлік туралы көптеген мақалдар бар. Білсең жазып, мәнін түсіндір.
4.Ойыңды қорытындыла.

Критерий	Дескриптор
Баға	«5»	«4»	«3»	«2»
Мәтін мазмұнын түсінуі	Мәтін мазмұны жүйелі әрі дұрыс жеткізілген	Мәтін мазмұны дұрыс, барынша толық берілген	Мәтін мазмұнынан ауытқушылықтар жіберілген, тақырыптан алшақтаған, 2-3 сөйлем құрылысында кейбір кемшіліктер бар.	Мәтін мазмұнынан көп алшақ, қателері көп
Дұрыс баяндалуы мен сөз қолданысы	Тақырып ашылған, сөздік қоры бай, сөз қолданысы дұрыс	Мәтін мазмұны ашылған ,бірақ ойды баяндау бірізділігі шамалы ауытқыған	Сөздік қоры аз, сөз қолданыста қателер бар	Ой жүйесі сақталмаған, әр бөлім арасында байланыс жоқ. Сөздік қоры жұтаң
Грамматикалық сауаттылығы	Сөздік қолданыста 1 -2 түзету жіберілген;	Аздаған (1 -2) фактілік және сөз қателері, сондай-ақ 1 -2 емле қате, 1 -2 түзету бар	Мәтінді құруда және ойды жүйелі жеткізуде 3- 6 қате және 1 -2 түзету бар	Жазба жұмысында мәтін құру мен мазмұнында 6-дан көп қате және 3-5 түзету

Қазақ тілінен 3-сыныпқа арналған бақылау жұмыстары

№ 1. Алғашқы бақылау диктанты

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Міндеттері: Орфографиялық дағдылар біліктілігі және пунктуациялық ережелердің практикалық түрде меңгерілуі. Оқушылардың сауатты, көркем жазу дағдылары.

Күз.

Қыркүйек. Күздің алғашқы айы. Аспан бұлттанды. Күннің қызуы азайды. Ағаштың жапырақтары сарғая бастады. Терек пен қайың жасыл жапырағынан айырылды. Айнала сары ала түске боялды. Шық осы айда түседі. Құстар да жылы жаққа ұшып кетеді. Аңдар қысқы тіршіліктеріне кіріседі. Адамдар болса күздің мол сыйын жинап алуда.

(45 сөз)

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
Мәтіннен кім? не? кімдер? нелер? деген сұраққа жауап беретін сөздерді тауып, астын сыз	Зат есімнің сұрақтарын біледі ажырата алады;	1
«Жапырақтары» сөзін сөз құрамына талда	-түбір, жұрнақ, жалғауды ажырата алады; -сөз таптарын сұрақтарын біледі;	1
«Шық» сөзімен сөйлем құрастыр	-сөз бен сөйлемді ажырата алады, сөйлемнің қалай жасалатынын біледі;	1

№ 2. Диктант

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Міндеттері: Орфографиялық дағдылар біліктілігі және пунктуациялық ережелердің практикалық түрде меңгерілуі. Оқушылардың сауатты, көркем жазу дағдылары

Фермада.

Жадыраған жаз. Ауылдың сиыр фермасы тау қойнауында еді. Сиырлар көк шүйгін шөпке құныға жайылып жүр. Мұнда малшылар да әбден рақатқа батты. Ашық аспан. Ақ бас таудың таза саф ауасы. Көк жүзінде қараторғай әуелете әнге басады. Ахмет сиырларды кешкі сауымға айдап әкелді. Сауыншылар сиыр саууға кірісті.

(45 сөз)

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
1.Орыс тілінен енген дыбыстардыы теріп жаз	-Ф,-х әріптерінің емлесін біледі.	1
«Ферма» сөзіне дыбыстық талдау жаса	-дыбыстық талдау жасай біледі	1
Соңғы сөйлемді сөйлем мүшелеріне талда	-Сөйлемдегі сөздерге дұрыс сұрақ қоя біледі	1

№3.

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Емен.

Емен – қатты ағаш. Ол ежелден шаруашылық үшін бағалы боп есептеледі. Еменнің сүрегін көпір діңгектерін, кемелер мен вагондар жасауға пайдаланады. Одан ұзаққашыдайтын үйлер тұрғызады. Еменнен әдемі фанер, тамаша паркет дайындалады.

Еменнің жемісінен крахмал және спирт адады. Шошқажаңғақтар кейде кофе алмастырғыштарын даярлауға да жұмсалады. Шошқажаңғақ – шошқа үшін тамаша азық.

(48 сөз)

№ 4.

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін аңықтау

Құмырадағы су

Қорада құмыра тұр. Оның ішінде суы бар. Бір кезде қара қарға құмыраның қасына келіп қонды. Оның су ішкісі келді. Құмыра болса биік. Қарғаның тұмсығы құмырадағы суға жетпеді. Қарға жерде жатқан тастарды көрді. Ол тастарды тұмсығымен тістеп, құмыраға тастай бастады. Су көтерілді. Қарға құмырадан су ішті. Қарға айласын асырды.

(48 сөз)

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
Мәтіннің түрін анықта	Зат есімнің сұрақтарын біледі ажырата алады;	1
Мәтіннен жалаң сөйлемді тап	Ережеге сүйеніп таба алады.	1
Түбірлес сөздерді теріп жаз	-бір түбірден жасалған сөздерді таба алады	1

№ 5. Бақылау диктанты

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Кірпі

Әлден уақытта жел соға бастады. Ағаштардың бастары теңселіп, орман іші шуылдай жөнелді. Осы кезде бір ғажапты байқап қалдық.Тиіндер секіріп жүрген қарағайлардың түбінен бірнеше кірпі жорғалап шыға келді. Олар бастарын жоғары көтеріп қатты да қалды. Аспаннан әлдебір нәрсе күткендей телміріп отыр.

Ағаштың бастарынан кепкен саңырауқұлақтар түсе бастады. Кірпілер дайын асты тікендеріне шаншып алды.

(53 сөз)

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
Тиіндер сөзіне дыбыстық талдау жасау	Дыбыстық талдау жасай біледі	1
Соңғы сөйлемдегі сөздердің байланысын сызбамен көрсет	Сөздердің байланысын сұрақ арқылы таба біледі	1
Кірпі сөзімен сұраулы сөйлем құрастырып жаз.	-сөз бен сөйлемді ажырата алады, сөйлемнің қалай жасалатыны біледі;	1

№ 6. Бақылау диктанты.

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Құлын.

Атам жайлаудан құлынды бие мініп келді. Мен құлынның қасына жақындауға қорықтым. Біраздан кейін тәуекелге бел будым. Құлын менен үркіп, біраз жерге ұзап барып, осқыра қарап тұрды. Қайта келіп есік алдындағы шелекті иіскелей бастады. Құлын шөлдеген екен. Мен оған шелекпен су бердім. Құлын суды ұзақ ішті. Осылайша екеуміз достасып кеттік. /49сөз/

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
Грамматикалық тапсырма. 1 . «Жақындауға » сөзін сөз құрамына талдау	Түбір және қосымшаны айыра біледі	1
2. Күрделі етістіктердің астын сыз.	Күрделі етістіктің жасалу жолын біледі	1
3. «Құлын» сөзіне дыбыстық талдау жаса.	Дыбыстық талдау жасай алады	1

№7.

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Күтпеген көмек

Анарды анасы дүкенге жұмсады. Ол дүкеннен нан мен айран алып, үйге қайтып келе жатты. Жолда оған Айдар кездесті. Оның Анарға көмектескісі келді. Анардың азық-түлік салынған сөмкесін қолына алды. Едәуір жүрген соң шаршайын деді. Ал Асқар мен Азамат Анар мен Айдарға көмектесуді ойламады. Анардың иті иесінің шаршағанын көрді. Жердегі сөмкені бауынан тістеп көтеріп алды.

(56 с).

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
1. Ит сөзін тәуелде.	Зат есімді тәуелдей алады	1
2. Тұрлаулы мүшелерді тап. Анарды анасы дүкенге жұмсады.	Сұрақ қоя отырып тұрлаулы мүшелерді айыра біледі	1
3.Тыныс белгіні қой. Ит – адамның досы	Сөйлемнің жасалу жолдарын анықтай алады	1

№ 8.Бақылау диктанты.

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау.

Көктем келді

Көктем де келді. Ауылдың ортасынан қақ жарып ағып жатқан өзен таси бастады. Қар еріп, сай-саланы су алды. Өзен жағасына жақын тұрған үйдің адамдары түнімен ұйықтамай шығады. Ауыл қариялары қолдарын көлегейлеп ұшқан құсқа жиі қарайды. Өйткені тырна келген соң, жер жыртуға болады. Олар сол сәтті тосады. Тырналар ұшып келді. Жұрттың бәрі тыраулаған тырналардың соңынан ұзақ қарап тұрды.

(56 сөз)

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
Сөйлемді сөйлем мүшесіне талдап, үстіне сөз таптарын жазып көрсет. І нұсқа: Өзен жағасына жақын тұрған үйдің адамдары түнімен ұйықтамай шығады. ІІ нұсқа: Жұрттың бәрі тыраулаған тырналардың соңынан ұзақ қарап тұрды.	Сөз таптарын сұрақ қою арқылы ажырата алады;	1
2. Зат есімді жекеше, көпше түрде тәуелде. -Тырна -Өзен	Зат есімнің жекеше, көпше түрін тәуелдей алады.	1
3.«Шық» сөзімен сөйлем құрастыр	-сөз бен сөйлемді ажырата алады, сөйлемнің қалай жасалатынын біледі;	1

№9.

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Орман қабаттары

Қалың ормандар бес қабаттан тұрады. Ең жоғарғы қабат – қарағай, емен секілді ағаштардың ұшар басы.Төртінші қабат – қайың,терек секілді ағаштардың ұшы. Үшінші қабат – бұталар мен жас ағаштар. Төменгі екі қабатта шөптер, гүлдер, мүктер өседі. Осы бес қабаттың әрқайсысының «өз тұрғындары» бар. Бірінші қабатта құрлар ұя салады. Әнші құстар үшінші қабатты иеленеді. Төртінші қабатты тоқылдақ, сауысқан секілді құстар мекендейді. Орманның бесінші қабатына мысықторғай, қаршыға ұя салады.

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
1. Реттік сан есімдерді сөз құрамына талда	Сан есімнің реттік және есептік түрлерін біледі.	1
2. Жинақтық сан есімдерді жаз.	Мәтіннен жинақтық сан есімді тауып жаза алады.	1
3. Қалың ормандар бес қабаттан тұрады - сөз таптарына талда	-сөз таптарын сұрақ қоя отырып таба біледі	1

№10.

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Міндеттері: Орфографиялық дағдылар біліктілігі және пунктуациялық

ережелердің практикалық түрде меңгерілуі. Оқушылардың сауатты, көркем жазу дағдылары

Қымыз

Қымыз – қазақ халқының ұлттық тағамдарының ішіндегі ең құрметті дастархан дәмінің бірі. Ол тегінде тек бие сүтінен ашытылады. Жаңа сауылған бие сүтін сүзгіден өткізіп, жылы кезінде күбіде немесе сабада саумалды пісіріп, оның аузын байлап не тығындап қояды.

Ашытқыны көбінесе сүр жаяның, қазының сынық сүйемін салып сүттен, ол жоқ болғанда, сүтке нан ашытқысын езіп әзірлейді. Сары қымыз – дертке шипа, денеге күш. (59 сөз)

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
1. Соңғы сөйлемнен түбір сөз бен қосымшасын тап	Сөз құрамын біледі	1
2. 4 – сөйлемнен күрделі етістікті тауып астын сыз.	Етістіктің түрлерін сұрақ қою арқылы таба алады	1
3. Сыңарын тап : Түбір сөздер қосымшалар Ашыт ны Сүт ның Жая қы Қазы тен	Қосымшаны дұрыс тауып сәйкестендіре алады	1

№11.

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Міндеттер: Орфографиялық дағдылар біліктілігі және пунктуациялық ережелердің практикалық түрде меңгерілуі. Оқушылардың сауатты, көркем жазу дағдылары

Қарлығаш

Қарлығаштар әр түрлі жерлерде тіршілік етеді. Олар бір-бірінен тұрпаты жағынан ерекшеленеді. Қыстау қарлығашының құйрығы екі айыр болады. Қала қарлығашы мен ін қарлығашының құйрығы оншалықты ойық емес болып келеді. Қарлығаштар жерге жақын жүре алмайды. Оларға жерден ұшып көтерілу де қиын. Сондықтан олар бунақденелілерді ұшып жүріп әуеде аулайды. Тіпті суды да ұшып бара жатып тұмсығымен іліп ішеді.

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
1. Болымсыз етістікті тап.	Болымсыз етістікті сұрақ қойып таба біледі	1
2. Жер, қала – сөздерді көпше түрде тәуелдеп жаз.	Зат есімнің жекеше, көпше түрін тәуелдей алады.	1
3. Қарлығаштар жерге жақын жүре алмайды – сөйлемді сөйлем мүшесіне талда.	-сөз бен сөйлемді ажырата алады, сөйлемнің қалай жасалатыны біледі;	1

№12. Бақылау диктанты

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Адам

Жер үстінде адам баласы болудан қасиетті не бар дейсің. Тек қандай адамның баласы болу керек,соны айт. Бұған қосатын бір сөз – адамды езетін адамның баласы болма. Әрине, адам өмірінде көп қиындықтар кездеседі. Онсыз өмірдің өзі де өлімтікпен тең,сұр көлеңке болар еді. Күрес пен күлкі, қайғы мен шаттық, алыс пен жеңіс болмаса бұл шіркіннің өзі де тоңған мұз,ұйыған айран емес пе?

(61 сөз)

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
Адам өмірінде көп қиындықтар кездеседі І нұсқа: Тұрлаулы мүшелерді тап. ІІ нұсқа: Тұрлаусыз мүшелерді тап.	Тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерді айыра біледі	1
Сөз құрамына талда. І нұсқа: қиындық,шаттықтан ІІ нұсқа:адамшылық, өмірі	Сөз құрамына талдай біледі	1
* Дұрыс сөз құрап жаз: кереме – уатық - зарбық. *Өмір сөзін тәуелде.	Орны ауыстырылған әріптерден дұрыс сөз құрастыра біледі Тәуелдей алады	1

3-сыныпқа арналған мазмұндамалар.

Ойлау дағдыларының деңгейі: Қолдану

Жоғары деңгей дағдылары

Бағалау критерийі:

Білім алушы:

• Тірек сөздердің көмегімен берілген тақырыпқа әңгіме құрастырып жаза алады.

• Тыңдалған материалдың мазмұнына қатысты өз пікірін айтады.

Мақсаты: оқушыларды мәтін мазмұнын рет-ретімен дұрыс баяндап жазуға төселдіру;

-жоспар бойынша сөздерді қолдану қабілеттерін дамыту;

-мейірімділікке тәрбиелеу.

№1.

Мақсаты:мәтін мазмұнын рет-ретімен баяндауға машықтандыру;

-сөздік қорын,сауаттылығын дамыту;

-құбылыстарды бақылауға дағдыландыру.

Нұрғиса

Ол өнерге ерте келген. Бес жасынан бастап Нұрғиса домбыра тартты. Мұқан Төлебаев, Ахмет Жұбановтан сабақ алды.«Отырар сазы» оркестрін құрды.Оған жетекші болды. Дүниенің төрт бұрышын аралады. Қазақ деген халықты, оның өнерін әлемге танытты. Нұрғисаның әндері, күйлері – біздің байлығымыз.

Ол Ұлы Отан соғысына қатысқан. Үш рет жараланып, аман-есен еліне оралды. Қолына домбырасын қайта алды. Композиторға «Халық қаһарманы» атағы берілді. Ол кісінің өлмес өнері мәңгіге қалады.

өз)

Жоспар:

Нұрғисаның өнері.
«Отырар сазы» оркестрін құрды.
Нұрғиса – өнерлі, батыр.

№2

Мақсаты: мәтін мазмұнын рет-ретімен баяндауға машықтандыру;

-сөздік қорын,сауаттылығын дамыту;

-құбылыстарды бақылауға дағдыландыру.

Сырғанақ

Аянның мінезі қызық еді. Бірде түн ортасында, дәл ұйқыға жатардың алдында далаға шыққам. Көшеде сырғанақта біреу зулатып шана теуіп барады екен. Айлы түнде әлгі бір шана ғана өзі дірілдеп, жер көшіп келе жатқандай дүбір шығарады. Шыдай алмай жүгіріп сырғанаққа бардым. Міне, қызық, шана теуіп жүрген Аян екен. Ай жарығында анық көрінеді. Жүзі жайнаң қағып, екі иінінен алқына дем алады. Тонының екі етегі далпылдап көшенің басына қарай сүйрете жөнелді.

(70 сөз)

№3

Мақсаты: мәтін мазмұнын рет-ретімен баяндауға машықтандыру;

-сөздік қорын,сауаттылығын дамыту;

-құбылыстарды бақылауға дағдыландыру.

Көшет

Көктем шығысымен Айжан аулаға гүл егіп, ағаш отырғызды. Күнде су құйып тұрды. Бір күні ол әжесімен ауылға кетті. Таңертең гүлге, ағашқа су құю керек екені есіне түсті. Гүлдер солып калатын шығар деп уайымдаумен болды. Ұзақ жата алмай, төрт-бес күннен соң үйіне келді. Келсе гүлі де, көшеттері де жайқалып өсіп қалыпты. Сөйтсе, апасы су құйып, күтіп жүріпті. Оны көрген Айжан қатты қуанды.

(62 сөз)

Жоспар:

1.Айжанның көшеттері.

2.Ол ауылға кетті.

З.Көшеттерін уайымдауы.

4.Айгүл неге қуанды?

№4

Мақсаты:мәтін мазмұнын рет-ретімен баяндауға машықтандыру;

-сөздік қорын,сауаттылығын дамыту;

-құбылыстарды бақылауға дағдыландыру.

Қараторғай

Мамыр айының бас кезі. Үйдің төбесіне шықтым. Көктемде келген қараторғайлар мені айналып шырылдап ұша бастады. Кішілеу қараторғай тобығымды сүйкей ұшып өтті. Қанатты достарға не болғанын білейін деп төмен қарадым. Көкшіл жасыл түстес жұмыртқа жатыр. Ол қараторғайдың жұмыртқасы екен. Өте сүйкімді осы қараторғайлар біздің үйге үйір. Олар бақшамыздағы зиянды құрттарды жейді. Ал балапандары құрт-құмырсқалармен қоректенеді. Сондықтан қараторғайлар бар жердің ағаштары әдемі болып өседі.

(63 сөз)

С.Ақатаевтан

Жоспар:

1.Мамыр айы.

2.Көктемде қараторғайлар келді.

3.Олардың пайдасы.

Шығармалар

№1.

Тақырыбы: «Менің ауылым»

Жоспар:

I.Ауылымның кешкі көрінісі.

Тірек сөздер: қас қарайды, қоңырсыған сүт, қайнатқан қаймақ иісі, қой келді, сиырлар сүйкеніп.

II.Ауылымның адамдары.

Тірек сөздер: қарапайым, ақжарқын, тыным таппай еңбек етеді, туған жердің түлектері.

III.Әркімге өз мекені ыстық.

Тірек сөздер:

а) Адам баласы ешқашан кіндік қаны тамған жерін ұмытпайды.

Шығарма №2

Тақырыбы: «Сүйікті кітабым»

Мақсаты: Оқушыны өз ойын жүйелей отырып, ойларын тұжырымдап жазбаша жазуға машықтандыру.

Міндеттері: 1.Тақырыпты ашуда әдеби сөздерді,сөз тіркестерін дұрыс қолдануы мен сөйлем байланысын дұрыс құруға дағдыландыру;

2. Тақырып мазмұнын ашуда өсиет сөздерді, мақал-мәтелдерді, қанатты сөздерді орынды қолдана білуге баулу.

Жоспар:

1. Кітап – асыл қазына.

2. Менің сүйікті кітабымның аты.

3. Сүйікті кейіпкерім.

№3. Тақырыбы: «Дос»

Мақсаты: Оқушыны өз ойын жүйелей отырып, ойларын тұжырымдап жазбаша жазуға машықтандыру.

Міндеттері: 1.Тақырыпты ашуда әдеби сөздерді, сөз тіркестерін дұрыс қолдануы мен сөйлем байланысын дұрыс құруға дағдыландыру;

2.Тақырып мазмұнын ашуда өсиет сөздерді, мақал-мәтелдерді, қанатты сөздерді орынды қолдана білуге баулу.

Жоспар:

1.Дос дегенді қалай түсінем?

2.Менің досым

3.Досқа тілек

№4.Тақырыбы: «Отбасы – шағын мемлекет»

Мақсаты: Оқушыны өз ойын жүйелей отырып, ойларын тұжырымдап жазбаша жазуға машықтандыру.

Міндеттері: 1.Тақырыпты ашуда әдеби сөздерді сөз тіркестерін дұрыс қолдануы мен сөйлем байланысын дұрыс құруға дағдыландыру;

2. Тақырып мазмұнын ашуда өсиет сөздерді, мақал-мәтелдерді, қанатты сөздерді орынды қолдана білуге баулу.

Жоспар:

1.Менің отбасым

2.Отбасы мүшелерінің міндеттері

3.Бақытты балалық шақ.

Қазақ тілінен 4-сыныпқа арналған бақылау жұмыстары

Диктант №1

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Жауын

Өзеннің арғы жағынан үлкен қара бұлт көтерілді. Жарты аспанды бүркеп қалды. Күн күркіреді. Құйын соғып өтті.Бұтақтардан үзілген жапырақтар алаңқайдың үстіне айран-асыр үйіліп кетті.

Алғашқы ауыр тамшылар да сіркіреді. Найзағай жарқылдап, күн күркіреді. Жауын ағыл-тегіл құйып кетті. Ормандағы бүрі қалың, бұтақты шыршаны паналап тұру да рақат. Шыршаның панасы жанға жайлы, құп-құрғақ.

(54 сөз)

Грамматикалық тапсырмалар:

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
1.Сөз құрамына талдау: Өзеннің, бұтақтардан, жапырақтар.	-түбір, жұрнақ, жалғауды ажырата алады; -сөз таптарын, сұрақтарын біледі;	1
2.Фонетикалық талдау: жауын.	-дауысты,дауыссыз дыбыстардың түрлерін, буын түрлерін анықтай алады;	1
3.Сөйлем мүшелеріне талдау: Жауын ағыл-тегіл құйып кетті.	- тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелердің сұрақтарын біледі, ажырата алады;	1

Диктант №2

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Ақбөкендер

Қысқы жайылымнан мың шақырым Сарыарқаға ақбөкендердің бір шағын тобы келіпті.

Ақбөкендер шағын-шағын үйірмен таңертең және кешке жайылады. Ал күн қызған кезде көбінесе жатады. Ақбөкендер бір орында қимылсыз ұзақ жатпайды. Олар орындарынан көтеріліп, он-он бес минут тұрады да,қайтадан жату үшін жаңа орынға ауысады. Осылайша олар өздерін ыстықтан қорғайды.

Ақбөкендер сексеуіл мен бұталы құмға қарай беттесе, жақында боран болады екен. Олар ауа райының бұзылатынын алдын ала сезеді.

(68 сөз)

Грамматикалық тапсырма:

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
1.Мәтіннің қай түрі?	-мәтін, мәтін түрлерін біледі;	1
2-ші сөйлемдегі зат есім қай септікте тұр ?	-септік түрлерін сұрақтарын, жалғауларын анықтай біледі;	1
3.Қарсы мәндес сөздерді тап.	-мәтіннен қарсы мәндес сөздерді таба алады;	1
4.Мәтінге жоспар құр.	-мәтіннің мазмұнын жүйелі түсініп, жоспар құра алады;	1

Диктант № 3

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Бөдене

Қыс суық. Ініміз екеуіміз жол жағалап келеміз. Кенет шиқ-шиқ еткен дыбыс естілді. Біз дыбыс шыққан жерге жақындадық. Бұл қанатымен қар сабалаған бөдене екен. Мен оны аяп кеттім. Қойныма тығып,үйге әкелдім. Оң қанаты сыныпты. Оны таңып қойдық. Бөдене күннен-күнге оңала бастады.

Көктемге дейін үйде асырадық. Терезеден сыртқа қыт-қыттап қарай береді. Күн әбден жылынған соң, оны ұшырып жібердік. Бөдене қуанып, бізге алғыс айтып бара жатқандай болды

(68 сөз)

Грамматикалық тапсырма:

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
1.Қос сөздерді теріп жаз.	-мәтіннің ішінен қос сөздерді таба алады;	1
2.Атау септігіндегі сөздердің астын сыз.	-септік түрлерін, сұрақтарын, жалғауларын анықтай біледі;	1
3. «Бөдене» сөзіне фонетикалық талдау жаса.	-дауысты, дауыссыз дыбыстардың түрлерін, буын түрлерін анықтайды;	1
4.Соңғы сөйлемді сөйлем мүшесіне талда.	- тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелердің сұрақтарын біледі, ажырата алады;	1

Диктант №4

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Міндеттері: Орфографиялық дағдылар біліктілігі және пунктуациялықережелердің практикалық түрде меңгерілуі. Оқушылардың сауатты, көркем жазу дағдылары.

Күй атасы

Күй атасы – Құрманғазы кедей шаруаның баласы. Ол жасынан ән-күйге әуес болған. Ол Ұзақ күйшіден тәлім алған еді. Құрманғазы орындаушылық шеберлігін шыңдап отырды. Есейе келе Құрманғазының атақты күйші ретінде есімі бүкіл қазақ даласына тарайды.

Құрманғазының өмірі әділетсіздікке қарсы күреспен өтеді. Сан рет түрмеде отырды. Құрманғазы алғашқы күйін Исатай мен Махамбеттің қазақ хандарына қарсы көтерілісіне арнайды. Ол азаматшыл оймен күрестен бір сәт бас тартпай өнер күші – домбырасын қару етті.

(67 сөз)

Грамматикалық тапсырмалар:

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
1.Күрделі сөздердің астын сыз.	-күрделі сөздердің қалай жасалатынын біледі;	1
2.Екінші сөйлемді сөйлем мүшелеріне талда.	- сөйлем мүшелеріне талдай отырып, тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерді ажырата алады;	1
3.Осы сөйлемдегі сөйлем мүшелерінің байланысын тап. Сызып көрсет.	-сөйлемдегі сөздердің байланысын біледі;	1

Диктант № 5

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Аққу.

Мен шыққан төбе онша биік емес. Осы төбенің етегінен әрмен қарай қалың құрақ өсіпті. Одан әрі етіктің ұлтаны тәріздес шалқар көл жатыр. Әлі күн көзі түсе қоймаған көл беті қарауытып көрінеді. Ортасында бір топ үйрек жүзіп барады. Көл суы мөлдіреп жатыр. Бір кезде оң жағымнан әсем әуез естілгендей болды. Шырқау аспанда ән салып келе жатқан екі аққу екен. Қуанғанымнан айқайлай жаздадым. Аққуларды бұрын жақын жерден көрген емес едім.

(68 сөз)

Грамматикалық тапсырмалар:

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
1. Диктант мәтіннің қай түріне жатады?	- мәтіннің түрлерін біледі, негізгі ойды ажырата алады;	1
2. Сөйлем мүшесіне талдау. Мен төменге көз салдым.	- сөйлем мүшелеріне талдай отырып, тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерді ажырата алады;	1
3. Күн, көл сөздерін септе.	-септік түрлерін сұрақтарын, жалғауларын анықтай біледі;	1

Диктант № 6

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Кішкентай жігіт

Кішкентай Жәнібек үлкендерге еліктеп сөйлегенді қызық көретін. Бірде ауылдан бейтаныс ағай бұлардың үйіне қыдырып келе қалды. Жәнібектің әке-шешесі жік-жапар. Ағайдың көзі томпиған Жәнібекке түсті. Оның басынан сипап, қораптағы кәмпитті қолына ұстатты да, төрге өтті. Жәнібектің шкафта сақтап жүретін фотосурет альбомы бар еді. Ол тезірек шкафтан соны алды да, ағайдың жанына келді. Қонақ та оған көңіл бөліп, сөзге тартты. Жәнібек ағайға өзінің жаттаған өлеңі мен ертегісін айтып, екеуі мәре-сәре болды.

(69 сөз)

Грамматикалық тапсырма

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
1.Мәтіндегі соңғы сөйлемнен бірыңғай мүшені тауып, астын сыз.	- сөйлем мүшелеріне талдай отырып, тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерді ажырата алады; -бірыңғай мүшелерді біледі, ажырата алады, сөйлемнен таба алады;	1
2.Күрделі сөздерді теріп жаз.	-күрделі сөздердің қалай жасалатынын біледі.	1
3.Мәтіндегі бірінші сөйлемнен сөз тіркестерін теріп жаз.	-сөз бен сөйлемді ажырата алады, сөз тіркестерін біледі;	1

Диктант № 7

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Міндеттері: Орфографиялық дағдылар біліктілігі және пунктуациялықережелердің практикалық түрде меңгерілуі. Оқушылардың сауатты, көркем жазу дағдылары.

Қаңтар айында көптеген аң ұзақ ұйқыға беріледі. Ағаштың қуысына кіріп алып, жарғанат та ұйықтайды. Сарышұнақ, атжалман,суыр,қосаяқ сияқтылар өздерінің інін паналайды.Қар үстінде көзге түсе қоймайтын ақ тышқандар жорғалайды.Оларды аңдып жүрген сасықкүзен жем етеді. Балықтар да бұл кезде ұйықтап тұрады. Көксерке балық ұйықтаған күйінде судың ішінде тұрады. Құстар күздігүні жылы жаққа ұшып кеткендіктен,аз болады. Олар қар қалыңдаған кезде жемді ауыл маңынан іздейді.

Ал кейбір аңдар, мысалы, борсық, қоңыр аю, қыстың жылы кезеңдерінде анда-санда ұйқыдан тұрады.

(78 сөз)

Грамматикалық тапсырма

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
1.Мәтінге тақырып қой.	-мәтіннің негізгі ойын анықтай алады; мазмұнына байланысты мәтінге ат қоя алады;	1
«Жарғанат» сөзінде үндестіктің қай түрі бар ?	-буын үндестігі жайлы біледі, буын түрлерін ажырата алады;	1
3-сөйлемді сөйлем мүшелеріне талдау.	- сөйлем мүшелеріне талдай отырып, тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерді ажырата алады;	1
4.Мәтіндегі негізгі ойды анықта, оны жаз.	мәтіннің негізгі ойын анықтай алады, мазмұның өз ойымен жаза алады;	1

Диктант № 8

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Атамекен

Түн. Мен далада сәкі үстінде жатырмын. Аспанда жұлдыздар жымыңдайды. Жұлдыздар арасында ай. Дала сүттей жарық. Тау жақтан салқын леп соғады. Жым-жырт тыныштық. Мен ояу жатырмын. Ұйқым келер емес. Қандай сүйкімді көрініс. Табиғат бір мезгіл тыныс алғандай. Тілмен айтып жеткізудің өзі қиын. Тіпті суретшілер де дәл осындай көріністі көз алдына келтіре алмас. Тек табиғаттың ғана қолынан келетіндей. Ауылыңнан алыс жаққа шықсаң, қайтып келуге асығасың. Келсең, таныс көшелер, үйлер, адамдар – бәрі көзіңе оттай басылады.

(72 сөз)

Грамматикалық тапсырма:

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
2-ші,3-ші сөйлемді сөйлем мүшесіне талда	- сөйлем мүшелеріне талдай отырып, тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерді ажырата алады; -бірыңғай мүшелерді біледі, ажырата алады, сөйлемнен таба алады;	1
5-ші сөйлемді сызбамен байланыстырып көрсет.	- сөйлемдегі сөздердің бір-бірімен байланысын біледі;	1
«Табиғат» сөзіне фонетикалық талдау жаса.	-дауысты, дауыссыз дыбыстардың түрлерін ажырата алады, жасалу жолдарын біледі;	1

Диктант № 9

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Құрманғазы Сағырбаев

Құрманғазы Сағырбаев – қазақтың күйші композиторы, халық сазының алыбы. Құрманғазының бүкіл өмірі мен шығармашылығы әлеуметтік әділетсіздік пен озбырлыққа қарсы күреске арналады. Құрманғазы «Алатау», «Сарыарқа», «Адай», «Ақсақ киік», «Түрмеден қашқан», «Балбырауын», «Кісен ашқан», «Серпер», тағы басқа көптеген күйлер шығарған.

Бұл күйлерінде күйші халықтың арманын, өршіл ойын, қажымас қайрат жігерін, үстемдікке деген ыза-кегін суреттеп берді. Хамит Ерғалиев «Құрманғазы» атты поэма жазды. М.Кенбаев Құрманғазының портреттік бейнесін жасады. Алматыдағы қазақтың академиялық халық аспаптар оркестрі, консерватория, көше, музыка мектебі Құрманғазы есімімен аталады.

(77 сөз)

Грамматикалық тапсырма:

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
Мәтіннен біріккен сөздерді тап	- сөйлем мүшелеріне талдай отырып, тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерді ажырата алады; -бірыңғай мүшелерді біледі, ажырата алады, сөйлемнен таба алады;	1
«Күйші» сөзін сөз құрамына талда	-түбір, жұрнақ, жалғауды ажырата алады; -сөз таптарын, сұрақтарын біледі;	1
«Халық» сөзімен сөйлем құрастыр	-сөз бен сөйлемді ажырата алады, сөйлемнің қалай жасалатынын біледі;	1

Диктант №10

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Балапандар

Майтан ағам бізге шұбар тауық, оның артынан ерген үш қара, бір қызыл сары, екі шұбар кішкентай балапандарды берді. Шешесі оларды жақсы бақты. Біз балапандарға үлкен нан беріп қойсақ, шешесі оны балапандарына майдалап бөліп береді. Өзі арасында жеп жүреді. Көп күннен кейін шешесі балапандарын тастап кетті. Өйткені балапандары үлкейіп қалған еді. Алтауы бір-бірінен айрылмайды. Егер біреуі адасып қалса, бәрі шырылдай бастайды. Сонда олар бір балапанды қалдырып кеткендерін біліп, әлгі барған жақтарына қарай қанаттарын жайып жүгіре жөнелді.

(76 сөз)

Грамматикалық тапсырма:

Тапсырмалар

Дескрипторлар

Балл

Бірінші сөйлемді сөйлем мүшелеріне талда

- сөйлем мүшелеріне талдай отырып, тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелерді ажырата алады;

-бірыңғай мүшелерді біледі, ажырата алады, сөйлемнен таба алады;

Мәтіндегі сан есімдерді тауып, сөйлем ойла

сөз таптарының сұрақтарын біледі, сан есімді ажырата алады, оның түрлерін біледі;

Диктант №11

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Шахтада

Менің шахтаны көргім келді. Оның қайда екенін білуші едім. Тау етегінде үлкен үй тұр. Шахтаға кірер ауыз сол жерде. Көкем сыйлаған фонарымды алдым да, шахтаға тарттым. Өйткені шахта жер астында. Ал жер астында күн болмайтынын көкем айтқан. Үйге кірсем, іші толған шахтерлер екен. Көп есіктен өтіп, үлкен бір залға келдік. Залдың ортасында темір тор тұр. Сол сәтте тор ішінен қоңырау шылдырлады. Мұртты ағай жүгіріп барды да, тордың есігін жапты. Міне, қызық! Темір есіктің арғы жағында тұрған шахтерлер әп-сәтте жоқ болып кетті.

(78 сөз)

Грамматикалық тапсырма:

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
Дара сын есімдерді тауып, астын сыз.	сын есімнің сұрақтарын біледі, түрлерін ажырата алады;	1
Мәндес және қарама-қарсы сын есімдерге мысал келтір.	мәндес және қарма-қарсы сын есімдеді бір-бірінен ажырата алады;	1

Диктант № 12

Мақсаты: Оқушылардың қазақ тілінен мемлекеттік стандарт бағдарламасының меңгертілуі деңгейін анықтау

Отан сүйер ұлан бол!

Мен немере сүйіп отырған адаммын. Балаларды өте жақсы көремін. Сол балалардың, бүлдіршін балғындардың бақытты болашағы үшін сұрапыл соғыс азабын мейлінше көрген адаммын.

Қырық жыл қырғында тірі қалған адамдардың бірімін. Мен әскери адаммын. Біздің айбынды әскеріміздің торқалы тойы – мен үшін үлкен де ерекше қуаныш. Бұл әскер Ұлы Отан соғысында Кеңес Одағының бостандығы мен тәуелсіздігін қорғап қалды.

Балаларыма, немере-шөберелеріме айтатын жалғыз тілегім бар. Отанын сүйетін ұлан болыңдар! Өз Отанына лайықты азамат болып өсіңдер!

(72 сөз)

Грамматикалық тапсырмалар:

Тапсырмалар	Дескрипторлар	Балл
есімдіктердің астын сызыңдар	сөз табы, оының ішінде есімдіктер туралы біледі;оларды сөйлемде қолдануын біледі;	1
жіктеу есімдіктерді теріп жазып, қай септікте тұрғанын анықта	жіктеу есімдіктерінің жасалу жолын біледі;	1
зат есімдер мен есімдіктерді септеп жаз.	септік жалғауларын, сұрақтарын біледі, сөздерді септей алады;

Қазақ тілі. 4 сынып.

№1 Мазмұндама

Мақсаты: оқушыларды мәтін мазмұнын рет-ретімен дұрыс баяндап жазуға төселдіру;

-жоспар бойынша сөздерді қолдану қабілеттерін дамыту;

-мейірімділікке тәрбиелеу.

Аналық жүрек

Күздің суық бір күні болатын. Мектептен қайтып келе жатыр едім. Үй алдындағы қора ішінен мияулаған мысық баласының әлсіз дауысы естілді. Көмек сұраған тәрізді. Жақындап қора ішіне үңіліп қарадым. Ол мысықтың баласы екен. Өзі өте кішкентай екен.

Оның әлі өздігінен тамақтана алмайтыны көрініп тұр. Аяп, үйге алып келдім. Үйде өзімнің мысығым бар болатын. Ол өте сүйкімді болатын. Оның жүні үлпілдек мамықтай болғандықтан, «Мамық» деп атаушы едім. Әкелген бала мысығымды «Мамықтың» бауырына салдым. Ол жатсынбай, өз баласындай жақсы көріп кетті. Мен «Мамықты» бала мысықты өзгенің баласы деп жатсынбай, еміренген аналық жүрегіне қайран қалдым.

Түсіндірілетін сөздер мен сөз тіркестері: аналық жүрек, үлпілдек, мамықтай, жатсынбай, еміренген.

Мазмұндама жоспары:

1.Мысықтың кішкентай баласымен кездесуі.

2.Үйге алып келуі.

3. «Мамықтың» бауырына салуы.

4. «Мамықтың» бала мысыққа еміренуі.

Қазақ тілі. 4 сынып.

№2 Мазмұндама

Мақсаты: оқушыларды мәтін мазмұнын рет-ретімен дұрыс баяндап жазуға төселдіру;

-жоспар бойынша сөздерді қолдану қабілеттерін дамыту;

-мейірімділікке тәрбиелеу.

Құмырсқалар

Шәріп атаның бір құмыра балы болатын. Ол сарайда тұратын еді. Бір күні балын құмырсқалар жеп жатқанын көрді. Қараса, сарайда құмырсқаның илеуі бар екен. Құмырсқаның илеуін құрту өте қиын. Илеудегі құмырсқа өте көп. Ата ойланып қалды. Шәріп ата айла ойлап тапты. Ол қыш құмыраны сыртынан шамды байлап, сарайдың төбесіне іліп қойды. Құмыраның ішінде бір құмырсқа қалып қойыпты. Құмырсқа илеуіне жол іздейді. Ол алдымен жіпке, одан төбеге өрмелейді. Төбеден қабырғаға одан еденге түседі. Бір күні атай өрмелеп жүрген құмырсқаларды көреді. Олар құмыраға кіріп-шығып жатыр. Құмыраға қараса, құмырсқалар бәрін жеп қойыпты. Бір құмырсқа барлық құмырсқаға жол көрсетіп берген екен. Шәріп атай құмырсқада да ақыл болатынын білмесе керек.

Мазмұндама жоспары:

1.Шәріп атайдың балы.

2.Сарайдағы құмырсқаның илеуі.

3.Атайдың айласы.

4.Бір құмырсқаның әрекеті.

5.Шәріп атайдың білместігі.

Қазақ тілі. 4 сынып.

№3 Мазмұндама.

Мақсаты: мәтін мазмұнын рет-ретімен баяндауға машықтандыру;

-сөздік қорын, сауаттылығын дамыту;

-құбылыстарды бақылауға дағдыландыру.

Түнгі шайқас

Түн. Қараңғылық қоюлана түскен шақ. Жапалақтап қар жауып тұр. Колхоздың озат жылқышысы Қасен қарт үйірлі жылқыны түнгі тебінге айдап шыққан. Жылқылар кенет үріккендей болды. Қасен сескеніп қалды. Мылтығын оқтай салып, жылқының үріккен шетіне қарай шапты. Жеті қасқыр жылысып келе жатыр. Жыртқыштар үйірге таянып қалыпты. Жағдай қиын, өйткені, қасқыр жетеу, ал Қасеннің оғы үшеу-ақ. Халықтың малын бұдан қалай құтқарып алу керек? Қасен не де болса бар қаруымен, бар оғымен қайрат көрсетуге бекінді. Қасқырлардың алдында келе жатқан арлан қасқырдың дәл маңдайынан тигізіп қалпақтай ұшырды. Қалған бесеуі бөлтіріктер екен. Олар қашып кетті. Жылқыларды аман алып қалғаны үшін Қасенге сыйлық берілді.

Түсіндірілетін сөздер мен сөз тіркестері: қоюлана түсу, жапалақтап, үйірлі жылқы, түнгі тебінге, арлан бөрі, қалпақтай ұшты.

Мазмұндама жоспары:

1.Қасен қарттың үйірлі жылқыны түнгі тебінге алып шығуы.

2.Жылқының қасқырмен бетпе-бет кездесуі.

3.Қасқырды айламен атуы.

4.Қасқырдың бөлтіріктерінің қашуы.

5.Қасеннің сыйлық алуы.

Қазақ тілі. 4 сынып.

№4 Мазмұндама

Мақсаты: мәтін мазмұнын рет-ретімен баяндауға машықтандыру;

-сөздік қорын,сауаттылығын дамыту;

-құбылыстарды бақылауға дағдыландыру.

Жолда

Бұзауымды өріске айдап тастап, үйге қайтып келе жаттым. Жолдың жиегінен қыбырлап кетіп бара жатқан тышқанның баласын көріп, тұра алмадым. Ол жан сауғалап шөптің арасына кіріп кетті. Аяғымды дыбыссыз басып барып қарасам, жапырақтың арасында бұғып, көзін жылтитып, бүрісіп жатыр. Бұл – менен жасырынған түрі. Шыбын жанын қоярға жер таба алмай, дір-дір етіп, ажалды күтіп жатқан тышқан баласының мүшкіл халі маған өте аянышты көрініп кетті. Таптап тастамақ болып кете берген аяғымды тартып алдым да, бұрылып жүре бердім. Кетіп бара жатып артыма қарасам, тышқанның баласы да жасырынған жерден шығып, әрі қарай жорғалап барады екен.

Түсіндірілетін сөздер мен сөз тіркестері: өріске айдап, жолдың жиегі, тұра ұмтылдым, жан сауғалап, шыбын жанын, мүшкіл халі, таптап, жорғалап барады екен.

Мазмұндама жоспары:

1.Өрістен қайтқанда.

2.Тышқанның баласы.

3.Жан сауғалау

4.Аяныш.

5.Өмірге құштарлық.

Шығарма №1

Тақырыбы: «Менің Қазақстаным»

Мақсаты: Оқушы өз ойын жүйелей отырып, ойларын тұжырымдап жазбаша жазуға машықтандыру.

Міндеттері: 1.Тақырыпты ашуда әдеби сөздерді, сөз тіркестерін дұрыс қолдануы мен сөйлем байланысын дұрыс құруға машықтандыру;

2. Тақырып мазмұнын ашуда өсиет сөздерді, мақал-мәтелдерді, қанатты сөздерді орынды қолдана білуге баулу.

Жоспар:

1.Кең-байтақ менің Отаным

2. Отанымның кереметі мен сұлулығы

3. Достығы жарасқан ел.

Шығарма №2

Тақырыбы: «Анаға деген құрмет»

Мақсаты: Оқушы өз ойын жүйелей отырып, ойларын тұжырымдап жазбаша жазуға машықтандыру.

Міндеттері: 1.Тақырыпты ашуда әдеби сөздерді, сөз тіркестерін дұрыс қолдануы мен сөйлем байланысын дұрыс құруға дағдыландыру;

2. Тақырып мазмұнын ашуда өсиет сөздерді, мақал-мәтелдерді, қанатты сөздерді орынды қолдана білуге баулу.

Жоспар:

1. Ару Ана

2. Ананың аяулы алақаны

3. Ана – еліміздегі ең ардақты адам.

Шығарма №4

Тақырыбы: «Қыстың қызықтары»

Мақсаты: Оқушы өз ойын жүйелей отырып, ойларын тұжырымдап жазбаша жазуға машықтандыру.

Міндеттері: 1.Тақырыпты ашуда әдеби сөздерді, сөз тіркестерін дұрыс қолдануы мен сөйлем байланысын дұрыс құруға дағдыландыру;

2. Тақырып мазмұнын ашуда өсиет сөздерді, мақал-мәтелдерді, қанатты сөздерді орынды қолдана білуге баулу.

Жоспар:

1. Қыс келді

2.Адамдардың еңбегі

3.Қыс қызықтары.

Шығарма №4

Тақырыбы: «Егер де мен....»

Мақсаты: Оқушы өз ойын жүйелей отырып, ойларын тұжырымдап жазбаша жазуға машықтандыру.

Міндеттері: 1.Тақырыпты ашуда әдеби сөздерді, сөз тіркестерін дұрыс қолдануы мен сөйлем байланысын дұрыс құруға дағдыландыру;

2. Тақырып мазмұнын ашуда өсиет сөздерді, мақал-мәтелдерді, қанатты сөздерді орынды қолдана білуге баулу.

Жоспар:

1. Егер де мен...

2.Елге пайдасы

3. Менің арманым

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!