Мектеп жасына дейінгі
балалардың психологиялық даму
ерекшеліктері.
(Эссе)
Мектеп жасына дейінгі
балалардың психологиялық даму ерекшелігі өткен жас кезең шартынан
әлдеқайда басқаша құбылыста болады. Қоғамның жай күйі болсын,
жалпыға бірдей міндетті мінез-құлық , қоғамдық мороль нормаларын
сақтау өзекті мәселе екендігі айқын. Мектепке дейінгі балалық
шақтық көрінісінен біз балалардың іс-әрекетінде ойлау, қабылдау,
есте сақтау және басқа психикалық процесін, сонымен бірге өз
мінез-құлқын бірлестіре білудегі жоғары талаптарын қоя отырып,
жаңашыл бағыт-бағдар қажет екенін көреміз. Баланың жеке басының
даму жолы бағдарында екі жақты үдеріс бар екенін айдан анық
білеміз. Оның бірінші жағы болып әрине баланың қоршаған дүниені
ақырындап біліп, өзінің үстемдігін меңгере бастауы, осыдан
мінез-құлық мотивтің ықпалдылығын, мінез-құлықтың, және оның сыртқы
жағдаятының өзгеріске ұшырауының тәуелділігін қамтамассыз ету
жолдары айқын көрініс табады. Мектепке дейінгі балалардың сенсорлық
даму сатысы қарқынды дами отырып, алда болып келеді. Бұл жағдайда
баланың құбылыспен заттардың сыртқы қасиеттері мен арақатынасын,
кеңістік пен уақытты бағдарлай алуы дамиды. Мектепке дейінгі
балалардың балалық шағында балалар өздерінің сенсорлық тәжірибе
жинақтай отырып, нәтижесіне қол жеткізу болып табыла отырып, заттық
үлгілерді қолданудың көпшілік қабылданған сенсорлық этолон бағытына
ауысады. Даму психологиясы-жеке адамның психикалық дамуының, өмір
тіршілігінде қалыптасу заңдылығын танып білуге деген көзқарасына
көмектесетін психология ғылымының дербес бір саласы болсын өз
алдына бір тарихи даму кезеңі екені сөзсіз. Даму қадамы әрқашанда
адамда сандық және сапалық өзгерістер болып туындай отыра дамиды.
Даму психологиясының рөлі психикалық даму мен қатар қозғаушы күшін,
заңдылықтарын және адамның онтогенезде сатысында қалыптасуын
қарастыра отырып,ықпалын береді. Жастық шақтың басты
белгісі-адамның жаны мен тәнінің сандық, саналық жағынан да бөлек
түрлі өзгерістерге түсуінде екені айдан анық. Мектепке дейінгі
балалардың танымдық процестері мен дамуының ерпкшеліктері аса
маңызды мәселе төңірегінде қарастырылуына негізделе отырып,бірқатар
жұмыстарды жоспарлы түрде жүргізілуін талап етеді. Балалар
психологиясының қарқынды дамуы балалардың психологиялық даму
факторлары мен заңдылықтарын айқындай келе , оның іс әрекетінің
дамуын псхикалық дамуы мен сапаларының ерекшеліктерін және жеке
басының психологиялық қарым-қатынас, ерекшеліктерінің қалыптасуын
қарастырады.