Туребекова Н.С.

Алматы облысы Сарқан ауданы Сарқан қаласы

«Балдырған» бөбекжай-бақшасының тәрбиешісі

МЕКТЕПКЕ ДЕЙІНГІ ОҚЫТУДА

РОБОТОТЕКНИКАНЫҢ МАҢЫЗЫ

Аңдатпа. Балалар үшін робототехниканың пайдасы неде? Ең алдымен, бұл қосымша білім екенін ескереміз! Шығармашылық әлеуетті дамытатын кез келген үйірмелер пайдалы. Егер баланың бойынан техникаға деген ынтасын, қызығушылығы байқасақ, неге оған Роботтар жасауды үйретпеске? Робототехника - шыдамдылықты, ілтипатты, қолмен жұмыс істей білуді қалыптастырады. Бұл көптеген заманауи балаларға қажет. Бала үшін - бір нәрсе үйрету тез жалықтырғыш келеді. Бірақ зерттелген нәтижені көру-мүлдем басқа іс. Сондықтан мектепке дейінгі жасында кім робототехникамен айналысса, мектеп кезінде нақты ғылымдармен мәселе болмайды. Балалар робототехниканы оқымайды және оқулықтарға отырмайды. Олар жай ғана қолмен ұстап, нұсқаулық бойынша жұмыс жасайды. Робототехника баланың жан-жақты үйлесімді дамуын қамтамасыз етеді.

Түйінді сөздер: робототехника; құрастыру; жаңашылдық; ғылыми-техникалық прогрес.

Заманауи балалар заман талабына сай ғылыми-техникалық прогреспен бірге дамып келеді. Жаңа заман баласы-зерттеуші және өнертапқыш келеді. Қазіргі уақытта әлемді техника басқарғанда, балаларды дамытудың көптеген мүмкіндіктері бар. "LEGO" компаниясымен компьютер көмегімен бағдарламалау мүмкіндігі бар, мектеп жасына дейінгі балаларға арналған оқыту конструкторлары құрылды. Компьютер модельді басқару құралы ретінде пайдаланылатынын атап өткен жөн, оны пайдалану жиналған модельді басқару алгоритмдерін құруға бағытталған. Бала басқару бағдарламаларын құру, механизмдерді автоматтандыру ерекшеліктері туралы түсінік алады. LEGO-технология мен робототехниканың өзектілігі МДҰ –ға енгізу және іске асыру аясында маңызды, өйткені мектепке дейінгі балалардың зияткерлік дамуы үшін тамаша құрал болып табылады. Конструкторлық модельдермен жұмыс кезінде балалардың ойлау қабілетін дамыту мәселесі қозғалады. Ойлау-бұл адам қойылған тапсырманы шешетін психикалық процесс. Ойлаудың көмегімен біз білім аламыз, сондықтан оны бала кезінен бастап дамыту өте маңызды. Ойлау дамуының жоғарғы сатысы логикалық ойлауды қалыптастыру болып табылады,ол оның практикалық, ойын және танымдық қызметін ынталандыратын жағдайларды жасауға байланысты.

Lego-құрастыру-бұл модельдеуші шығармашылық-өнімді қызмет түрі. Оның көмегімен қиын оқу міндеттерін жеңіліс таппайтын қызықты жасампаз ойын арқылы шешуге болады, өйткені әрбір бала мен педагог оны жеңе алады. Бала бақшада құрастыру бұрыннан болды, бірақ егер бұрын басымдықтар конструктивті ойлауға және ұсақ моториканы дамытуға қойылса, енді жаңа стандарттарға сәйкес жаңа тәсіл қажет. Балабақшада құрастыру барлық жастағы балалармен, қарапайым ойын формасында, күрделіге қарай жүргізіледі. Конструктор баланың миы және қолын тең дәрежеде жұмыс істеуге итермелейді, бұл ретте мидың екі жарты шары жұмыс істейді, бұл баланың жан-жақты дамуына әсер етеді. Бала ауызша есепті, сан құрамын меңгеретінін, қарапайым арифметикалық іс-әрекеттер жасайтынын байқамайды, бала өзінің қиялынан құрастырғанын айтып, өзінің жасаған қазынасы туралы бәріне айтқысы келеді, бұл баланың тіл дамуы және көпшілік алдында оңай және еркін сөйлей білуі. Қарапайым кубиктерден бала біртіндеп қарапайым геометриялық фигуралардан тұратын конструкторларға ауысады, содан кейін алғашқы механизмдер және бағдарламаланатын конструкторлар пайда болады, бағдарламалау тек компьютер арқылы ғана емес, сонымен қатар құрылған арнайы бағдарламалар арқылы да жүзеге асырылады.

Балабақшадағы робототехника жиынтықтары, педагогтарға арналған әдістемелік құралдармен және балаларға дайындалған көрнекі материалдарымен толықтырылады. Әрине балабақша балаларына анау айтқандай робот құрастыру міндеттелмейді, дегенмен бала оқу-қызметі барысында құрастыру, бағдарламалау, датчик, механика негіздерімен танысады. Сонымен балабақшадағы робототехника - әртүрлі модельдермен танысып, мотормен (датчикпен) қарапайым жұмыс жасап үйрену.

Озық тәжірибелерге сүйенсек, робототехниканы балабақшадан бастап жүргізу - тәрбиеленушінің тұлға болып қалыптасуына, жан-жақты дамуына зор үлесін тигізуде. Балабақшаларда робототехниканы енді енгізіп жатқанмен, оның негізі әлдеқашан қаланып қойған. МДҰ-ның оқу қызметін ұйымдастыруда - құрастұру бағыты бұрыннан бар. Тек бүгінде заман талабына сай жаңа технологияларды қолданысқа енгізуде. Әрбір тұлғаның даму жолы және қалыптасуы әртүрлі. Ал мектепке дейінгі білімнің тапсырмасы, баланың өз қабілетін ашуға, қоршаған ортаны тануға және өзін еркін сезінуге ықпал ететін білім беру ортасын қалыптастыру. Педагогтің рөлі, ұйымдастырылған оқу қызметін сауатты жүргізу, жиынтықтарды (робототехника конструкторларын) барынша пайдалану және басқа да білім беру орталарын баланың танымдық дамуына қарай пайдалану.

МДҰ-ға робототехниканы енгізу, бірлесе ұйымдастырылған білім беру іс-шараларында да, балалардың күндізгі жеке іс-әрекеттеріндеде, барлық білім беру бағытында интеграция арқылы жүзеге асырылады. Лего-құрастыру бойынша (робототехника) ұйымдастырылған оқу- қызметінде тәрбиеленушілердің математикалық қабілеті дамиды. Олар бөлшектерді, блоктарды және бекіткіштерді санау арқылы, қажетті бөлшек санын шығаруды үйренеді және олардың түсін, пішінін, ұзындығын ажыратады алады. Балалар симметриялы және ассимметриялы кеңістік көрсеткіштерімен танысып, кеңістікке бағдар жасай алады. Лего-құрастыру балалардың сөйлеу дағдысында дамытады: олар үлкендерге түрлі құбылыстармен, нысандар жайлы сұрақтар қойып, қарым- қатынас дағдысын қалыптастырады. Лего-құрастырудың негізгі мақсаттарының бірі, балалардың топпен тиімді жұмыс жасай білуін үйрету. Бүгінде білімді бірлесе игеру және дағдыларды дамыту сұранысқа ие. Баланың барлық даму аспектілеріне оңтайлы әсер бергендіктен, Лего – құрастыру түзете-дамыту жұмысында алмастырылмайтын құрал болып табылуда. Сонымен қатар, лего-құрастыру, педагог пен ата-ананың бала тәрбиесі мен дамуындағы мәселелерді бірлесе шешуіне көмектесетін тиімді тәрбие құралы. Ата-анасымен бірлескен ойын барысында бала өзіне сенімді болады, еңбекке қабілетті, алдына мақсат қойғыш және эмоционалды қарым- қатынасқа түсе алады. Мектепке дейінгі мекемелерде лего-құрастыру мен робототехниканы енгізудің негізгі мақсаты – тәрбиеленушілердің техникалық шығармашылығын дамыту және ғылыми-техникалық кәсіпке бағдар жасауын қалыптастыру. Сонымен қатар лего-құрастыру мен робототехниканы пайдалана отырып, әмбебап оқыту әрекетінің алғышарттарын қалыптастыру.

Әдебиеттер

1. Венгер, Л.А. Мектепке дейінгі тәрбие процесінде танымдық қабілеттерін дамыту / Л. А. Венгер. — М.: Ғылым. — 2010. — 154 б.

2. Головина, Б. Г. ДОУДАҒЫ Робототехника / Б. Г. Головина. - М.: Ғылым, 2015. — 152 б.

3. Дятлова, Н.В. Мектеп жасына дейінгі балалардың сындарлы іс-әрекетін дамыту / Н. В. Дятлова // Жас ғалым. — 2016. — № 14. - 536-537 ББ.