Модульдік оқыту технологиясы оқушыларды дамыту құралы ретінде.

ШАҒЫН ЖОБА

Тақырыбы: Модульдік оқыту технологиясы оқушыларды дамыту құралы ретінде




























Шағын жобаның мазмұны

Кіріспе....................................................................................................................3
1. Жобаның негізгі мазмұны
І тарау. Модульдік технологияның негізі...............................................6
1.1. Модульдік технология туралы түсінік...................................................6
1.2. Модульдік технология ерекшеліктері....................................................7
1.3. М.М Жанпейісованың модульдік технологиясы.................................10
ІІ тарау. 8-сыныпта оқыту процесін модульдік оқыту технологиясы бойынша ұйымдастыру......................................................................................12
2.1. 8-сыныпта геометрия пәнін модульдік технология арқылы оқытуды жобалау
2.2. Төртбұрыштар тарауын модульдік технология бойынша оқыту әзірлемесі
Қорытынды........................................................................................................16
Жоба тиімділігін бағалау критерийлері......................................................17
Жобаның тәуекелдері......................................................................................18
Глоссарий...........................................................................................................19
Қолданылған әдебиеттер тізімі......................................................................20
Қосымша...........................................................................................................21.

























Кіріспе

Қазақстан Республикасының Білім туралы заңында оқыту формасын, әдістерін, технологияларын таңдауда көп нұсқалық қағида атап көрсетілген. Бұл білім беру мекемелерінің мұғалімдеріне өзіне оңтайлы нұсқаны қолдануына, педагогикалық үрдісті кез келген үлгімен құра беруіне мүмкіндік береді. Қазіргі уақыттағы оқу-тәрбие үрдісінің ерекшелігі баланың тұлғалық дамуына бағытталған жаңа оқу технологияларын ұтымды қолданысқа алуы.
Білім алу – адамзат әрекетінің ең маңызды бір түрі. Ол білім мен тәрбиенің негізін қалайды. Білім алуда адамның ішкі мүмкіндігі мен қабілетінің дамуы, қалыптасу үрдісі байқалады. Қабілет, бір жағынан, адамның білім, дағды, іскерлікті қалыптастырудағы саналы әрекетінің нәтижесі болса, екінші жағынан, адамның табиғи-генетикалық ерекшелігімен тікелей байланысты. Осыған орай, қазіргі білім беру парадигмасында білім алушыға тұлғалық-әрекеттік тұрғыдан қарауға үлкен мән беріп отыр. Өйткені, әрекет дегеніміз-саналы мақсатқа тәуелді үрдіс. Демек, мақсатқа жетудің басты жалпы білім беруші мен білім алушының бірлескен іс-әрекеті болып табылады. Осыған орай оқытуды екі жақты әрекетке, субъект-субъектілік, диалогтық қарым-қатынасқа құру мәселесі шешімін табуда.
Қазақстан Республикасы Президенті Н.Ә. Назарбаев ХХІ ғасырда білімді дамыта алмаған елдің тығырыққа тірелері анық. Біздің болашақтың жоғарғы технологиялық және ғылыми қамтылған өндірістері үшін кадрлар қорын жасауымыз қажет. Осы заманғы білім беру жүйесінсіз әрі алысты барлап, кең ауқымды ойлай білетін осы заманғы басқарушыларсыз біз инновациялық экономика құра алмаймыз деп атап көрсетті. Бұл талаптар білім саласы қызметкерлеріне үлкен міндеттер жүктейді. Себебі әрбір мемлекеттің болашағы мектебінде шыңдалады.
Қазіргі білім парадигмасы мен философиясының өзгеруі білім беру жүйесі қызметкерлерін оқытудың ақпараттық және компьютерлік технологияларға негізделген сапасымен қарқындылығын қамтамасыз ету қажеттілігін талап етуде. Білім беру ұйымдары іс - әрекетінің негізгі нәтижесі тек білім , іскерлік және дағды жүйесі ғана емес, керісінше зиялы саяси қоғамдық, коммуникациялық, ақпараттық және басқа салаларындағы мемлекет тапсырыс беріп отырған негізгі құзыреттіліктердің жиынтығы.
Әлемдік оқу үрдісінің өзегі - жаңа технологиялар екені мәлім. Әрбір технология өзіндік жаңа әдіс-тәсілдермен ерекшеленеді. Әдіс-тәсілдерді мұғалім ізденісі арқылы оқушы қабілетіне, қабылдау деңгейіне қарай іріктеп қолданады.
Мектептегі білім мен тәрбие беру жүйесінің міндеті - оқушылардың жан-жақты танымдылық белсенділігін көтеруге мүмкіндік жасай алатын әр оқушыны жеке тұлға ретінде дамыту. Әр мектеп білім беруді жоғары деңгейге көтеру мәселесін қолға алып, білім беру үрдісін басқару мәселесін жүзеге асыруда. Білім беру үрдісін басқару жүйесінің құрылымы жеке тұлғаның қайталанбас даралығының дамуына, шығармашылық бастама алуына бағыт беріп, жағымды орта қалыптастырудан тұрады.

Жобаның өзектілігі
Оның білімді меңгеруге емес, тұлғаның танымдылық қабілеттерін және танымдық процестерді: яғни, жадының алуан түрлерін (есту, көру, қимыл және т.б.) ойлауды, ынтаны, қабылдау қабілетін, қарым-қатынас, ойын дамытуға бағытталған жүйелі жұмыс істеу мүмкіндігі.

Жобаның мақсаты:
Математика сабақтарында модульдік технология арқылы оқушылардың шығармашылық дамуына жағдай туғызу.

Жобаның міндеттері:
Модульдік оқыту технологиясының мазмұнымен таныстыру;
Модульдік оқыту технологиясының құрылымын анықтау;
Модульдік оқыту технологиясының тиімділігін анықтайтын сабақ үлгісін құрастыру;
Жеке тұлғаның қажеттілікктерін қанағаттандыру;
Танымдық қабілеттерін дамыту;
Өзара көмек және бірге бастан өткізу;
Зерттеу нысаны: 8- сыныпта математиканы оқыту процесі;
Зерттеу пәні: Модульдік технологияны енгізу жүйесі;

Бұл технологияның маңызды шарты – оқушылардың кез-келген ғылыми көздерді, оқулықтарды, оқу құралдарын пайдалануға болатындығы, сондай-ақ ұйымдастырушы, көмекші, кеңесші ретінде мүғалімінен жедел кеңес ала алатындығы.

Жобадан күтілетін нәтиже:
1. Модульдік оқыту технологиясының мазмұнын меңгереді.
2. Модульдік оқыту технологиясының құрылымы анықталады.
3.Сабақ үлгілері арқылы модульдік технологияның тиімділігі айқындалады.
4. Танымдық қабілеті дамыған тұлға қалыптасады;

Болжам. Егер матаматика сабағында оқушыларды:
білгендерін жадында сақтай білетін;
жүйелі түрде ойлай білетін,ізденетін;
танымдық қабілетін дамытатын негізде ұйымдастырса, онда шығармашылық қабілетінің дамуына жағдай жасалады;



Диагностикалық құралдар:
Кіру сауалнамасы
Шығу сауалнамасы
Оқушылардың өзін-өзі бағалау парағы
Тестер
Шығармашылық тапсырмалар

Модульдік оқыту технологиясын қолданудың қажеттілігі

Мемлекеттік стандартқа сәйкес оқыту бағдарламасында екі меңгеру деңгейдегі сұрыпталған білім мен біліктіліктер айқындалған: негізгі мектептің барлық оқушылары меңгеруге тиіс міндетті деңгей және оқушылардың қызығушылығы мен қабілеттілігі сәйкес игерілетін дайындықтың мүмкін деңгейі. Осы міндеттерді атқаруда математикада оқытуға модульдік технологияны қолдану тиімді. Себебі педагогикалық технология негізінен оқу циклін қайта жаңарту идеясына негізделген.
Ал базалық білім бұл технологияның алдына қойған мақсаттарына жетудегі басты құралдарының бірі болып табылады.
Зерттеулер көрсеткендей жоғарыда аталған мақсаттарға бағытталуы оқу процесін мұқият құра білген жағдайда оқушылардың білім сапасын едәуір арттыруға және білім стандарты бекіткен оқу материалын барлық оқушылардың жүз пайызға меңгеуін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
Оқыту технологиясының нұсқасын әзірлегенде оның жалпы құрылу қағидаларына (Л.Андерсен, Б.Блум, т.б.) сондай- ақ тұлғаның даму ерекшеліктері туралы психологиялық ғылым мәліметтеріне, оның мүделеріне, тұлғаның қызығушылық аясын дамытуға, тұлғаның танымдық құрылымын дамыту ерекшеліктеріне сүйенген.
Бұл технологияның маңызды шарты - кез келген ғылыми көздерді, оқулықтарды, оқу құралдарын пайдалануға болатындығы, сондай -ақ ұйымдастырушы, көмекші, кеңесші ретінде мұғалімнен жедел кеңес ала алатындығы.
Сонымен қорыта келе М.М.Жанпейісованың модульдік оқыту технологиясы: оқушының мұғалімнен қабылдаған білімін шығармашылықпен жеткізуге үйрететін әдіс болып табылады; эмоциялық сезімге бойлап, әсерлі сезімде болуға жетелейді; ойын түрлері арқылы баланың қиялын дамытады, зейінін тәрбиелейді, халықтық педогогикамен қаруландырады, терең білім береді; оны сатыға жеткізуші дәнекер-ойдың модулі деп түйіндеуге болады.







І тарау. Модульдік оқыту технологиясының негізі


1.1.Модульдік оқыту технологиясы туралы түсінік

С.И.Ожеговтың пайымдауынша Модуль дегеніміз – белгілі бір тақырып ішіндегі бөліктердің өзара топтастырылған жүйесі. Ал технология гректің шеберлік деген сөзі.
Модульді оқыту – блоктық оқытудың жетілдірілген түрі. Мұнда оқышылар модульдерден тұратын оқу бағдарламасымен жұмыс істейді. Модульді сабақтар мұғалімдерге барлық оқушыларды назарынан тыс шығармауға, олардың білімдеріндегі олқылықтарын дәл мерзімінде анықтауға мүмкіндік берсе, оқушылар сабақ үстінде мұғаліммен тең дәрежеде еркін сөйлеуге, жолдастарымен бірлесе жұмыс жасауға мүмкіндік алады, сабақ олар үшін көңілсіз күңгірттіктен айырылып, көңілді, қызықты іс-әрекетке айналады, үй тапсырмасын орындауға жіберетін уақыттарын өздері қызығатын істерге арнайды. Сонымен, модульді оқыту, модульді технология, модульді бағдарлама деген не? Ол үшін алдымен, "модуль" сөзінің мағынасы қандай екенін анықтайық. Модуль - белгілі бір жүйенің, құрылымның өз бетінше бола алатын, құрылымның өз бетінше бола алатын, бөліне алатын бөлшегі: Оқу модулі дегеніміз - оқу мазмұны мен оны игеруге негізделген технологияның бірі мақсаттағы түйіні. Модуль - оқушының мазмұнды, оқу әдісін өз бетінше игеру деңгейі мен оқу-таным әрекетіне сай жеке оқу бағдарламасы. Оқу модулі қайта жаңғыртушы оқу циклі ретінде үш құрылымды бөліктен: кіріспеден, сөйлеу бөлімінен және қорытынды бөлімнен тұрады. Әр оқу модулінде сағат саны әр түрлі болады. Бұл оқу бағдарламасы бойынша сол тақырыпқа, тақырыптар тобына немесе тарауға бөлінген сағат санына байланысты. Біздің зерттеулеріміз 7-12 сағаттан тұратын оқу модулінің неғұрлым тиімді екенін көрсетті. Оқу модулін құрудың ерекшеліктері.















1.2. Оқу модулінің ерекшеліктері

Оқу модулінің ерекшелігі - жалпы сағат санына қарамастан, кіріспе және қорытынды бөлімдерге 1-2 сағат беріледі. Бырлық қалған уақыт сөйлесу бөлімінің меншігінде болады. Кіріспе бөлімінде мұғалім оқытушыларды оқу модулінің жалпы құрылымымен, оның мақсат - міндеттерімен таныстырады. Сонан соң мұғалім осы оқу модулінің барлық уақытына есептелген оқу материалын қысқаша (10-20 минут ішінде), сызба, кесте және т.б. белгілік үлгілерге сүйене отырып түсіндіреді. Оқушылардың оқу материалын қайта жаңғырту деңгейін, қарапайым білік пен дағдыларды және білімін іс жүзінде бірнеше рет қайта қолдануы сөйлесу бөлімі бөлімі сабақтарында жүзеге асырылады. Тақырып мазмұнына (тұтас тақырып немесе тарау бойынша) "өсу" бағытымен қарапайымнан күрделіге, репродуктивтік тапсырмалардан шығармашылық сипаттағы тапсырмаларға, зерттеушілік қызмет элементтеріне қарай бірнеше мәрте қайта оралып отыру әр оқушыға оқу материалын жұмыс істей отырып, өз қабілеттерін, жадын, ынтасын, ойлауын, ауызша және жазбаша тілін дамытуға мүмкіндік береді. Оқушылардың танымдық қызметі әрбір оқушының әр сабақта үш күрделілік деңгейде берілген оқу материалын тыңдау, жазу, көру және айту мүмкіндігі болатындай етіп құрылған. (Адамның екі сигналдық жүйесін қолдану тұлғаның танымдық қабілеттерін де, танымдық процестерді де дамытуға мүмкіндік береді). Оқытуды ойын түрінде ұйымдастыру және әртүрлі белсенді формаларды (топтық, топтық-жеке және жұппен жұмыс, диспуттар, пікірталастар) қолдану-оқытудың міндетті шарты болып табылады. Сөйлесу бөлімінде алғашында оқу материалын қайта жаңғырту және қарапайым білік пен дағды қалыптастыру мақсатында, кейіннен -алынған білімді талдау, жинақтау және бағалау мақсатында оқытудың белсенді формалары қолданылады. 3,4- сабақтардан бастап оқушыларға стандарт талаптарына сай сараланған тапсырмалар беріледі. (III және II деңгейлер). I деңгей тапсырмалары дарындылықтың екі түріне-интелектуалдық және креактивтік дарынды балаларға арналған. Оқушылар қандай да бір деңгейдегі тапсырмаларды өздері таңдайды. Тапсырмаларды қарапайымнан күрделіге қарапайымнан күрделіге қарай кезең-кезеңмен орындау міндетті емес. Оқушы тапсырманы өзінің орындау мүмкіндігіне қарай таңдауға ерікті. Оқу модулінің сөйлесу (даярлық) бөлімінің тағы бір ерекшелігі бар. Зерттеу көрсеткендей, оқытудың белсенді және ойын формаларын кезеңін қолдану оқушылардың оқу материалына бірнеше мәрте - 13-тен 24 ретке дейін қайта оралып, жұмыс істеуіне мүмкіндік береді. (Оқу материалын оған 7 мәрте қайта оралып, пысықтағанда ғана жүзеге асатынын психологтар дәлелдеп отыр). Оқу модулінің сөйлесу бөлімінде біз оқушылар білімін бағалаудың дәстүрлі бес баллдың (шын мәнінде, үш баллдық) жүйесін емес, тоғыз баллдық жүйені қолдандық, бұл оқушыға бір деңгей тапсырмаларынан екіншісіне жеңіл, көңіліне қаяу түсірмей өтуге мүмкіндік береді, өйткені әр деңгей ауқымында "өте жақсы", "жақсы" немесе "қанағаттанарлық" баға алуға болады. Үшінші, "жеңілдетілген" деңгей тапсырмаларын орындау білім деңгейі төмен оқушыға кейіннен жоғарырақ деңгей тапсырмаларына көшуге мүмкіндік береді. Тапсырмаларын оқу модульінің орта кезеңінде-ақ орындап болған оқушылар, қалауы бойынша, мұғалімге көмекші бола алады. Олар кеңсшілер, жүргізушілер, т.б. рольдерді атқара алады. Оқу модулінің сөйлесу бөлімі оқушылардың өзін-өзі оқытуына және өзін-өзі бағалауына, бірін-бірі оңытуына және бірін-бірі бағалауына құрылған. Бұл әрбір оқушы үшін тек үш деңгейлік тапсырмалар ғана емес, олардың үлгі жауаптарын да даярлау арқылы іске асырылады. Сөйлесу бөлімі сабақтарының ұйымдастыру формасы бойынша әр оқушы өзінің қалай және немен шүғылдануы тиіс, сабақ барысында не істеуі керек екенін біледі, өйткені мұғалім балаларды сабақтың ережелерімен (егер ол оқыта үйрету ойыны болса) немесе оның құрылысымен және жүру барысымен алдын ала таныстырады. Оқу модулніің сөйлеу (даярлық) бөлімін құрудағы мүндай тәсілдің оқушы тұлғасын дамытуға жағымды ықпал ететініне зерттеу нәтижелері мен экспериментік жұмыс көз жеткізіп отыр. Оқу модулінің қорытынды бөлімі - бақылау. Егер сөйлеу бөлімінің барлық сабақтарында оқушылардың бір-біріне көмегі, бірін-бірі оқытуы, түрлі ғылыми көздерді пайдалануы құпталынып келсе, енді қорытынды бөлімінде алған білімін, білігі мен дағдыларын ешкімнің көмегінсіз көрсетуі тиіс. Оқушы білімін бақылаудың формалары тестілік тапсырмалар, бақылау жұмыстары, сынақ, шығарма немесе диктант оқу пәнінің ерекшелігіне орай қолданылып, оқу модулінің осы қорытынды бөлімінде беріледі. Оқушылардың тақырып немесе тарау бойынша білімін, білігін, дағдысын бағалауда оқу модулінің қорытынды бөлімінде алған бағалары қойылады. : Егер сөйлесу бөлімінде оқушыларға үш деңгейдегі ("жеңілдетілген" стандарт, "стандартты", "стандарттан жоғары") тапсырмалар ұсынса, қорытынды бөлімде барлық оқушыларға бірдей мемлекеттік білім стандартына сай тапсырмалар беріледі. Оқу модулінің тағы бір ерекшелігі - оқушы өз бетінше немесе мұғалім көмегімен модульмен белгілі бір нәтижеге жетеді. Ол мұғалімнен нені есте сақтау, нені жазу, нені қайдан табу, қалай тиімді әрекет ету, нені білу керектігі жөнінде жазылған жазбаша түрде тапсырмалар алады. Модульді сабақтарды құрастыра отырып, оқу жөнінде ақпаратын беретін; оқулық, қосымша әдебиеттер, кесте, сызбанұсқалар, суретті иллюстрациялар, техникалық жабдықтар, ауызша құралдар пайдалануға болады. Модульді сабақтарда тапсырмалар орындау барысы мен білімді меңгеруді тексеретін әр түрлі бақылауларды қолданады. Олар: өзін-өзі тексеру, өзара тексеру, мұғалім тексеруі, ағымдағы және аралық тексеру, т.б. Осылар арқылы игеру деңгейі анықталады. Қосымша жұмыстар жүргізіліп, әр оқушы өз мүмкіндігінше білім алады. Модульді оқытудың дәстүрге айналған сынып – сабақ жүйесіндегі түсіндіру - иллюстративтік әдіспен қандай артықшылықтары бар? Ең алдымен, оқушы өзінің жеке интеллектін саналы түрде дамыта отырып, оқу мазмүнын жіктеп меңгереді, ал мұғалім тек ұйымдастырушы, координатор (үйлестіруші), көмек беруші, бақылаушы міндетін атқарады. Модульді оқытудың кептеген идеялары бағдарламалап оқытудан алынған. Ол дәстүрлі оқытудың жоғары дәрежеде ұйымдастырылған баламалы түрі. Сабақ үрдісіне модульдерді біртіндеп енгізген дұрыс. Мысалы, жоғары сыныптарда модульді оқытуды дәрістік әдіспен ұштастырған ете тиімді. Модульге оқушының оқу-таным әрекетін ұйымдастырудың барлық әдістері мен түрлерін пайдалануға болады. Мысалы, жеке, жұптасып, топтасып жұмыс істеу, оқытудың қай жүйесінде де модульді пайдаланып, оның сапасын, тиімділігін арттыруға болады. Модульді сабақтың жай сабақтан айырмашылығы неде және модульді сабақты өткізу үшін мұғалім не істеу керек? Модульді сабақты әзіллеу үшін оның дидактикалық мақсаттарын анықтап, модульдер (ақпараттар блоктарынан тұратын) жиынтығынан тұратын модульді бағдарламаны құрастыру керек. Модульдер шартты түрде үш типке жіктеледі: танымдық (ғылым негіздерін оқығанда қолданылады), операциялық немесе іс-әрекеттік (іс-әрекеттердің әдістерін қалыптастыру және дамыту үшін), аралас. Осы соңғы түрі жиі қолданылады. Содан соң, мұғалім оқу элементтерінің мазмұнын, келемін, ретін, олардың әрқайсысына кететін уақытты, жұмыс түрін анықтайды. Оқушылар үшін сабақтың соңында нені біліп, нені оқу керектігін көрсететін кірістірілген мақсаттарды айқындайды. Қосымша материалдар көрнекі құралдар, тапсырмалар іріктеледі. Ең соңында, мұғалім осы атылғандарды нұсқау - жоспар, кітапша түрінде әзірлеп, барлық оқушыларға таратады. Сабақ кезінде оқушылар нұсқау-жоспармен өз бетінше жұмыс істейді. Ал мұғалім бақылай жүріп, әлсіздерге көмектесіп, күштілерді мадақтап, әр оқушымен жеке байланыс жасайды. Мүмкіндігінше әр модульдің алдында оқушылар білімнің деңгейін анықтап, дәл уақытында түзету жасауға тырысқан жөн. Әрбір оқу элементін аяқтаған соң ағымдағы және аралық бақылауларын жүргізу қажет. Осы кезде оқушының біліміндегі олқылықтары анықталып, қайталап оқуына, қосымша материалдарды тыңдауға нұсқаулар беріледі. Мұғалімнің рөлі оқу материалы жөніндегі ақпаратты тасушыдан үйлестіруші, көмек беруші, кеңес берушіге ауысады. Модульмен жұмыс істегенде алдымен бір топпен жұмыс істеп және материалдың аса көп болмауын құрастырған жөн. Модульдік оқытудың құрылымы Педагогикалық технология негізіне оқу циклін қайта жаңғырту идеясы алынған. Оның мазмұнына: 1. Оқытудың жалпы мақсатын қою; 2. Жалпы құрылған мақсатты нақтыландыруға көшу; 3. Оқушылардың білім деңгейін алдын ала ( диагностикалық) бағалау; 4. Оқу әрекеттерінің жиынтығы (бұл кезеңде жедел кері байланыс негізінде түзету жүргізілуі тиіс); 5. Нәтижені бағалау енеді. Осының арқасында оқу процесі "модульдік" сипат алып, құрылымы ортақ, бірақ мазмұны әр түрлі жеке блоктардан жасалады. Модульдік оқыту технологиясының осы нұсқасын құруда біз толық меңгеру әдістемесінің негізгі шарттарын, құрылып жатқан педтехнологиялардың негізгі қағидаларын ұстандық. Сонымен қатар, дидактиканың қазіргі талаптарына байланысты бірқатар өзгерістер енгіздік балаларды оқытуға емес, тұлғалық-бағытталған, танымдық қызметін ұйымдастыруға, оқу процесін өзара сөйлесу негізінде құруға және т.б. ұмтылдық. Осыдан келіп мұғалімнің оқу процесін құрудағы жұмысының өзгеруі туындайды. Толық меңгеру әдістемесінде (Дж.Блок, Л.Андерсен және басқалар) әрбір оқу бірліктері ауқымында мұғалімнің қызметі төмендегіше құрылады: 1. Балаларды оқу мақсаттарымен таныстыру. 2. Сыныпты берілген тарау (оқу бірлігі) бойынша жалпы оқыту жоспарымен таныстыру. 3. Оқытуды жүргізу (негізінен мұғалімнің оқу материалын өзі баяндауы түрінде). 4. Диагностикалық тестіні ағымдағы тексеру. 5. Тексеріс нәтижелерін бағалау және тарау мазмұнын толық меңгерген оқушыларды айқындау. 6. Толық меңгере алмаған оқушылармен түзете оқытуды жүргізу. 7. Диагностикалық тест өткізу және оқу бірлігін толық меңгерген оқушыларды айқындау.
Яғни, модуль – тұтас жүйенің бір бөлшегі, пәннің негізгі заңдылықтарын ашатын ұғымдардың бір-біріне байланысты элементтердің жиынтығы.
Модульдік технология дегеніміз – білім алушының ішкі мүмкіншілігіне, қабілетіне қарай өз бетімен ізденуіне, әрекет етуіне лайықталған дидактикалық құрылым, адамның өзін-өзі дамуының амалы, жолы.
Оқыту технологиясының біз әзірлеген нұсқасының бір ерекшелігі – оның білімді меңгеруге емес, жеке тұлғаның танымдық қабілеттерін және танымдық процестерін, яғни жадының алуан түрін (есту, көру, қимыл-қозғалыс және т.б.), ойлау, ынта, қабылдау қабілеттерін арнайы жасалған оқу және танымдық жағдайлар арқылы дамытуға, сондай-ақ жеке тұлғаның қауіпсіздігін, өзін-өзі дамыту, өзін-өзі бекіту, қарым-қатынас жасау, ойын, танымдық және шығармашылық қажеттіліктерін қанағаттандыруға, белсенді сөздік қорын (ауызша және жазбаша тілде) дамытуға бағытталуында.

1.3. М.М Жанпейісованың модульдік оқыту технологиясы

М.М.Жанпейісованың технологиясында модуль 3 құрамды бөліктен тұрады:
1.Кіріспе
2.Сөйлесу
3.Қорытынды.
Әр оқу модулінің сағаты әр түрлі болады. Жүргізілген зерттеулердің нәтижесі 7-12 сағаттан тұратын оқу модулінің неғұрлым тиімді екенін көрсеткен. Осы оқу модулінің ерекшелігі жалпы сағат санына қарамастан кіріспе және қорытынды бөліміне 1 немесе 2 сабақ саны бөлінеді, ал қалған сағаты сөйлесу сағаты болады.
Кіріспе бөлімде мұғалім оқушыларды оқу модулінің жалпы құрылымымен, оның мақсат-міндеттерімен таныстырады. Сонан соң осы оқу модулінің барлық уақытына есептелгеноқу материалын қысқаша (10-20 минут ішінде) сызба, кесте, және т.б. белгілік үлгілерге сүйене отырып түсіндіреді. Оқушылар бұл кезеңде бағдарламаның аталған тарауын неге және не үшін оқып үйренулері керектігін, өздері нақты нені меңгеріп, үйренулері тиіс, алдағы жұмыстың негізгі оқу міндеті қандай екенін түсінуі қажет.
Сөйлесу бөлімінде оқушылардың оқу материалын қайта жаңғырту деңгейі, қарапайым білік пен дағдыларын және білімін іс жүзінде бірнеше рет қайта қолдануы жүзеге асырылады.
Тақырып мазмұнына өсу бағытымен - қарапайымнан күрделіге, репродуктивтік тапсырмалардан шығармашылық сипаттағы тапсырмалар мен зерттеушілік қызмет элементтеріне қарай бірнеше мәрте қайта оралып отыру әр оқушыға оқу материалымен жұмыс істей отырып, өз қабілеттерін, жадын, ынтасын, ойлауын, жазбаша және ауызша тілін дамытуға мүмкіндік береді.
Оқушылардың танымдық қызметі әрбір оқушының әрбір берілген оқу материалын сабақта үш күрделілік деңгейінде тыңдау, жазу, көру және айтуға мүмкіндігі болатындай етіп құрылған.
3,4-сабақтардан бастап оқушыларға стандарт талаптарына сай тапсырмалар беріледі (ІІІ және ІІ деңгейлер)
І деңгей тапсырмалары дарындылықтың екі түріне, яғни интеллектуалдық және креативтік дарынды балаларға арналған.
Оқушылар қандай да бір деңгейдегі тапсырмаларды өздері таңдайды. Тапсырмалар қарапайымнан күрделіге қарай кезең-кезеңімен орындалу міндетті емес. Оқушы тапсырманы өзінің орындау мүкіндігіне қарай таңдауға ерікті.
Оқу модулінің қорытынды бөлімі – бақылау. Бұл бөлімде оқушы өзінің сөйлесу бөлімінде алған білімін, білігі мен дағдыларынешкімнің көмегінсіз көрсетуі тиіс.
Егер сөйлесу бөлімінде оқушыларға үш деңгейлік (жеңілдетілген стандарт, стандартты, стандарттан жоғары) тапсырмалар берілсе, қорытынды бөлімде барлық оқушыларға мемлекеттік білім стандартына сай бірдей тапсырмалар беріледі.
Зерттеушілік сипаттағы тапсырмалар бөлек есептеледі. Олар баяндама, хабарлама, реферат түрінде болуы және оқушыллардың ғылыми қоғамына (ОҚҒ), конкурстарға ұсынылуы мүмкін.















ІІ тарау. 8-сыныпта оқыту процесін модульдік оқыту технологиясы бойынша ұйымдастыру

2.1. 8-сыныпта геометрия пәнін модульдік технология арқылы оқытуды жобалау

І тоқсан
№ модуль
мазмұны
сағат саны

18 сағат
1модуль
Төртбұрыштар




Төртбұрыштар туралы түсінік
Параллелограмм және оның қасиеттері
Тіктөртбұрыш,ромб,квадрат және олардың қасиеттері


9 сағат


2 модуль
Трапеция. Трапецияның орта сызығы
Фалес теоремасы
Үшбұрыштың,трапецияның орта сызығы
Үшбұрыштың тамаша нүктелері



9 сағат

ІІ тоқсан

Пифагор теоремасы



14 сағат
3 модуль
Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрышының синусы, косинусы,тангенсі және котангенсі
Пифагор теоремасы

7 сағат



4 модуль
Координаталық жазықтықтағы екі нүктенің ара қашықтығы
Шеңбердің теңдеуі
Түзудің теңдеуі

7 сағат

ІІІ тоқсан
20 сағат

5 модуль
Негізгі тригонометриялық тепе-теңдіктер.
300,450және 600 бұрыштары үшін синусы,косинусы,тангенсі
Тікбұрышты үшбұрыштарды шешу.

12 сағат



Төртбұрыштың аудандары



6 модуль
Фигураның ауданы туралы ұғым
Тіктөртбұрыштың ауданы
Параллелограммның ауданы

8 сағат

IV тоқсан

7 модуль
Үшбұрыштың ауданы
Үшбұрыштың ауданы үшін Герон формуласы
Трапеция ауданы

7 сағат


8 модуль
Қайталау
9 сағат

Барлығы 68 с


68 сағат


Кіріспе бөлім .
Оқушыларды тараудың жалпы құрылымымен таныстыру
Оқушылардың танымдық іс-әректінің мақсаты мен міндетін анықтау
Оқу материалына қысқаша талдау жасау.Тірек конспект.
Сабақ лекция-сұхбат түрінде өтеді. Лекция барысында оқушылар көптеген сұрақтарға жауап береді.

Сөйлесу бөлімі. Оқушылардың озін-өзі оқытуына және озін-өзі бағалауына, бірін-бірі оқытуына және бірін-бірі бағалауына құрылған. Бұл әрбір оқушы үшін 3 деңгейлік тапсырмалар ғана емес, олардың үлгі жауаптарын да даярлау арқылы іске асырылады. Танымдық қызметіне қанағаттану – әр оқушының соңында жоғары нәтижеге қол деткізуінің маңызды факторларының бірі. Сондықтан да сөйлеу бөлімінде бағалар мен бағалау ынталандырушы сипатта болады. Оқушылардың кез келген ғылыми көздерді, оқулықтарды, оқу құралдарын пайдалануына болады, сондай ақ ұйымдастырушы, көмекші, кеңесші ретінде мұғаліммен жедел кеңес ала алады.

Қорытынды бөлім. Егер сөйлесу бөлімінің барлық сабақтарында оқушылардың бір-біріне көмегі, бірін-бірі оқытуы, түрлі ғылыми көздерді пайдалану құпталынып келсе, енді қорытынды бөлімде оқушы өзінің сөйлеу бөлімінде алған білімін, білігі мен дағдыларын ешкімнің көмегінсіз корсетуі тиіс. Оқушы білімін бақылаудың формалары ретінде тестілік тапсырмалар, бақылау жұмыстар, сынақ оқу пәнінің ерекшелігіне қарай қолданып, оқу модулінің осы қорытынды бөлігінде беріледі.

Төртбұрыштар тарауын модульдік технология бойынша оқыту әзірлемесі
Модуль №1 (9 сағат)

Құрылымы
Сабақ реті
Сабақтың мазмұны және түрі
Уақыты

Кіріспе бөлімі
1-2 сабақ
Төртбұрыштар туралы түсінік. Параллелограмм және оның қасиеттері.
Параллелограмм белгілері.
Тіктөртбұрыш, ромб, квадрат қасиеттері.
Трапеция.
Үшбұрыштың, трапецияның орта сызығы
(лекция-кеңес)
90 минут

Сөйлесу бөлімі
3-4 сабақ
Кітаппен жұмыс
90 минут


5 сабақ
Жұптық жұмыс
45 минут


6 сабақ
Қарлы кесек ойыны немесе топтық жұмыс
45 минут


7 сабақ
Деңгейлік тапсырмалар
45 минут

Қорытынды бөлімі
8 сабақ
Тесттік жұмыс.
45 минут


9 сабақ
Бақылау жұмысы
45 минут


Модульдік оқытудың тірек схемасы


Мақсаты мен мазмұны
Формасы мен әдісі

Кіріспе сатысы
1-2 сабақ:
Сабақтың мақсаты – мәнін айқындап берілген тақырыптар бойынша түсінік беру, оның мазмұнының тұтастығын жеткізуді жүзега асыру. Төртбұрыштардың қасиеттері, белгілері сызбалар арқылы түсіндіріледі. Шолу материалдарды мұғалім іріктеп, саралап, ең негізгі, ең маңызды мәселелерін анықтап ала білу керек. Сабақ алдында “Бүгінгі сабақтың ең маңызды мәнді мәселелері”, “Нені міндетті түрде білу керек?” деген кесте-кескінді пайдалану тиімді.
Лекция-сұхбат, фронтальды әңгіме. Тірек схема.

Сөйлесу сатысы
3-4 сабақ:
Сабақ масаты – оқушылардың төртбұрыштар тарауы бойынша алған білімдерін есептер шығаруда пайдалана білуге жағдай жасау.
Оқушылар оқулықпен жұмыс жасайды. Осы сабқтардан бастап оқушыларға стандарт талаптарына сай сараланған тапсырмалар беріледі (III және II деңгей) оқушылардығ өзін-өзі оқытуына және өзін-өзі бағалауына мүмкіндік беріледі.
Есеп шығара білуге үйрету.


5 сабақ:
Сабақ мақсаты – оқушылардың өтілген тақырып бойынша алған білімдерін жүйелеу.
Алын-ала дайындалған параққа қосымша тест тапсырмаларын орындайды. Оқушылар өзара алмасу арқылы бірін-бірін тексереді. Бағалау парағына баллдарын түсіреді. Параллелограмм туралы эссе жазады.
Бірін-бірі бағалау. Жұппен жұмыс.


6 сабақ:
Сабақ мақсаты – оқушылардың топпен жұмыс жасай отырып, логикалық ойлау қабілеттерін дамыту, іскерлік дағдыларын қалыптастыру.
Қарлы кесе ойыны.
Қосымша
Топпен жұмыс.


7 сабақ:
Сабақ мақсаты – оқушылардың шығармашылық қабілетін дамытуға жағдай туғызу. Оқушылар күрделілігі жоғары деңгейлік тапсырмаларды орындайды.
Шығармашылыққа баулу.

Қорытынды сатысы
8-9 сабақ:
Сабақ мақсаты – оқушылардың тарау бойынша білімін, білігін, дағдысын бағалау.
Тест, бақылау.




























Қорытынды

Қорыта айтқанда, модульдік оқыту технологиясы оқушыны дамыту құралы ретінде өте жоғары деңгейде. М.М.Жанпейісованың модульдік оқыту жүйесі арқылы тіл дамыту іске асады.
Модульдік оқыту технологиясын қолдану арқылы мынадай жетістіктерге қол жеткізуге болады:
1. Уақыт үнемделеді.
2. Сабақтың сапасын көтереді.
3. Оқу әдісі мен құралдарын таңдауға мүмкіндік тудырады.
4. Оқушылардың белсенділігін мен қызығушылығын арттырады, сондықтан оқу үлгерімі көтеріледі.
Модульдік оқыту технологиясын енгізе отырып, білім беру мен тәрбиелеу ерекшелігі мынада:
Оқу материалдарын белгілі бір жүйеге келтіріп, тірек-сызба арқылы беру.
Жаңа тақырып бойынша алған білімдерін бекіту, еске түсіріп үнемі қайталап отыру.
Оқушыларды білімге қызықтыру және бірлесе отырып жұмыс жүргізуге үйрету.
Оқушылардың бұрыннан игерген білімдерін тереңдете түсу. Оқушының білім деңгейін дәл анықтау.
Ерекше қабілетті оқушыларды анықтау. Ізденісін дамыту.

Модульдік технологияны сабақта қолдану – білім сапасын көтеріп, оқушылардың шығармашылық, өзін-өзі өзектілендіру, өзін-өзі бекіту қажеттіліктерін қанағаттандыруға ықпал етеді.


















III. Жоба тиімділігін бағалау критерийлері
1. Модульдерді сабақтастыра жүзеге асыру, оқыту іс-әрекетін оның барлық кезеңдерінде бірсарынды болмауына мүмкіндік береді.

2. Негізгі дидактикалық материалдар мен қатар қосымша анықтамалық әдебиеттерді қатар қолдану.

3. Модульдік оқыту технологиясы негізінде бақылаудың оқушылардың өзіндік бақылауымен сәйкестігі салыстырмалы түрде оңай жүзеге асады.

4. Сабақты ұйымдастырудың әдіс-тәсілдері топпен жүргізіледі.


































IV. Жобаның тәуекелдері

1. Ауыл мектебі мұғалімі дайындығының және оның оқытудың жаңа технологияларды игеру талабының жеткілікті болмауы.

2. Оқушылардың оқу танымдық іс-әрекетті өздігінен орындауға дайындығы, оқушыларда оқу біліктілігін және білімнің жеткілікті деңгейде қалыптастырылмағаны. Барлық білім алушылардың өз бетімен жұмыс істеу қабілеті әр түрлі.

3. Әрбір оқушы жұмыс бағдарламасымен қамтылуға тиіс болғандықтан модульдерді тарату мүмкіндігі.

4. Модульдік оқыту технологиясының модульдері әзірлемелерін жасау қиындығы.

5. Кейбір ата-аналар дәстүрлі емес оқыту процесіне көзқарасының дұрыс болмауы.



























V. Глоcсарий

Модуль – белгілі бір тақырып ішіндегі бөліктердің өзара топтастырылған жүйесі. Физ., тех. модуль – кейбір коэфиценттердің аты.
Технология – гректің шеберлік деген сөзі.
Жұптық жұмыс – екеулеп, бірге жұмыс жасау.
Баға- бағалау процесі нәтижесінің шартты-формальды көрінісі; оқушылардың оқу жетістіктері бағасының сандар мен ұпайлар түріндегі сандық көрінісі.
Бағалау- бұл оқушының шынайы қол жеткізген іс-әрекет нәтижелерін жоспарланған мақсаттармен салыстыру процесі.
Бейімділік-қандай да бір айқын әрекетпен айналысуға ұмтылу, қажетті іскерліктерді жетілдіру, тұрақты қызығушылық негізінде қалыптасады.
Диагностика – оқу процесінің жағдайларын обьективті және жан – жақты зерттеуді қамтамасыз ететін оқытудың өлшенетін көрсеткіштерін алу тәсілі.
Қызығушылық:Белгілі бір пәнмен құбылыстарды тануға деген айқын ұмтылушылық,оны оқуға деген тілегі,ол туралы оқу мен ойланып толғану.
Құзірет- Қойылған мақсаттарға жету үшін ішкі және сыртқы ресурстарды тиімді іске асыруға дайындық; жеке және қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатында табысты іс әрекетке дайындық, білім беру жүйесіне әлеуметтік тапсырысты құрайды.
Құзыреттілік – оқушылардың іс – әрекетін әмбебап тәсілдерін меңгеруінен көрінетін білім нәтижесі.
Оқу бағдарламасы – әрбір оқу пәні бойынша меңгерілуі тиіс білім, білік, дағдылар мен іс-әрекет тәсілдерінің мазмұны мен көлемін, сондай-ақ бөлімдер мен тақырыптардың оқу жылы бойынша бөлінген мазмұнын анықтайтын құжат.
Рефлексия - өзінің іс-әрекетін ой елегінен өткізу.
Тұлғалық-оқу ынтымақтастығы ережелерін меңгеру,өзінің әрекетін жоспарлау мен ұйымдастыр,ынта мақсатқа ұмтылушылық.







VI. Қолданылған әдебиеттер тізімі:

1. Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы. –Астана, 2007.

2. Қазақстан Республикасының мемлекеттік жалпы орта білім беру стандарты, 2010.

3. Жанпейісова М.М. Модульдік оқыту технологиясы оқушыны дамыту құралы ретінде. - Алматы, 2002.

4. М.Р.Жүнісова Ғылыми зерттеулерге кіріспе. –Қарағанды 2009.

5. Назарбаев Н.Ә. Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан //Қазақстан халқына Жолдауы//, 28.02.2007.

6. И.Бекбоев, А.Абдиев. Геометрия, 8 сынып





























1 ҚОСЫМША

Қарлы кесек ойыны

Қарлы кесек оқыта үйрету ойыны
Құрал жабдығы:
Бағыттаушы парақтар (қатысушылардың санына қарай)
Қатысушылардың номері жазылған жетондар
Үстелдерді белгілерге арналған сілтемелер
Жалпы бағалау парағы
Ойынның жүру барысы
Үстелдердің орналастыру үлгісі.


Қатысушылардың саны 12-ден 25 адамға дейін болу мүмкін. Егер қатысушылар саны 25-тен кем болса, мысалы 24 болса – онда Д-5 бағыттау парағы және жетоны ойыннын алынып тасталады; егер 23 болса, Д-5, Г-5 және тағы сол сияқты алынып тасталады.
А әрпі бар бағыттаушы парағын және жетонын (пиджактың өңіріне, не кеудесіне қадалады) алған оқушылар А үстелінің басына отырады. Б әріпін алғандар Б үстелінің және т.с.с. Мұғалім бір келелі мәселе көтереді, проблемалық сұрақ қояды немесе қандайда бір тапсырма береді (бәріне ортақ немесе әр топқа жеке-жеке). 5 адамнан тұратын топ 5-7-15 минут шамасында оқу және қосымша әдебиетті пайдалана отырып, жауап іздейді, оны тезистер түрінде жазып алады. Дайындыққа бөлінген уақыт аяқталған соң, I тур жарияланады. Оқушылар орындарынын тұрып, әрқайсысы өздерінің бағыттау парағы бойынша жаңа орынға отырады. Осы I турдың уақытын мұғалім үстел басында отырған барлық ойыншылар сөйлеп, өз көз қарастарын айтып үлгеретіндей есеппен белгілейді (10-15 мин). Топ ішінде уақыты жүргізуші қадағалап отырады. Алдымен жетонында А әріпі бар ойыншы, содан соң кезегімен – Б, Вжәне Г әріптері бар ойыншылар сөйлейді. Топ мүшелерін тыңдап болған соң, әрбір оқушы өз жауабын неғұрлым қызғылықты, жоғары танымдылық, ақпараттық деңгейдегі және дәлелденген деп есептейтін сөйлеушінің нөмерін анықтап, оның нөмерін өзінің бағыттау парағындағы Ең жақсы сөйлеуші жолына жазып алады. I тур аяқталған соң, балалар бағыттау парағына сай орын алмастырады да, ойынның II туры басталады. Барлық тур (III-IV-V) біткеннен соң оқушылар өздерінің алғашқы орындарына қайта оралып, мұғалім олардың бағыттау парақтарын жинап алады және нәтижесін ортақ параққа жазады. Сол ортақ парақ бойынша ең жақсы ойыншы, және ең жақсы команда анықталады.


Бағалау парағы


-1
-2
-3
-4
Ең жақсы жауап берген ойыншының нөмірі
Топтың ортақ ұпайы

А







Ә







Б







В










Бағалау парағы


-1
-2
-3
-4
Ең жақсы жауап берген ойыншының нөмірі
Топтың ортақ ұпайы

А







Ә







Б







В










Бағалау парағы


-1
-2
-3
-4
Ең жақсы жау