«Мұғалім- әлемдегі ең үздік мамандық»

Мұғалім балаларға мектепке келгенде олардың өмір жолында кездеседі. Мұғалімдер-әрқашан жүрегінде бала болып қалатын адамдар. Әйтпесе, балалар оларды қабылдамайды, өз әлеміне жібермейді. Мұғалім мамандығындағы ең маңызды нәрсе-балаларды сүю, жай ғана, ештеңе үшін сүю, оларға жүрегіңді беру. Сіз мұғалім мамандығының маңыздылығын балалардың көздерін ашқан кезде түсінесіз; менің әрбір сөзімді, көзқарасымды және қимылымды ашкөздікпен ұстайтын көздер; әлемді қабылдауға дайын көздер. Осы балалардың көздеріне қарап, сіз оларға қажет екеніңізді, олар үшін бүкіл ғалам екеніңізді, болашақ кейіпкерлердің өскіндерін салғаныңызды, оларды сүйіспеншілігіңізбен қолдайтыныңызды, жүрегіңіздің жылуын беретініңізді түсінесіз.

Қазіргі мұғалім-бұл психологтың, суретшінің, досының, тәлімгердің және т.б. ерекшеліктерін біріктіретін адам. әр сабақта мұғалім реинкарнациялануы керек, ал өз ісінің шебері мұны неғұрлым сенімді етсе, нәтиже соғұрлым айқын болады. Оқушының шығармашылық әлеуеті мұғалімнің шығармашылық әлеуетіне байланысты, сондықтан шығармашылық қиялды дамытуға көп көңіл бөлу керек.

Қазіргі мұғалімнің қажетті қасиеттері-шыдамдылық, ізгі ниет, өйткені мұғалім балалармен ғана емес, ата-аналармен де жұмыс істеуі керек. Ата-аналарды құрметтеуге, олардың пікірімен санасуға үйрену керек, тіпті егер ол мұғалімнің педагогика туралы идеяларына қайшы келсе де.

Мұғалімнің кәсібі өте ежелгі. Қоғамның прогрессивті дамуындағы мұғалімнің рөлі маңызды, өйткені ол жастарды тәрбиелейді, үлкендердің ісін жалғастыратын, бірақ қоғамның дамуының жоғары деңгейінде ұрпақ қалыптастырады. Сондықтан белгілі бір дәрежеде мұғалім қоғамның болашағын, оның ғылымы мен мәдениетінің болашағын қалыптастырады деп айтуға болады.

Мұғалім мамандығы адамның қарым-қатынас қабілетін, түсінігі мен білімін біріктіреді.

Ерте жастан бастап адам айналасындағы әлемді білуге үйренеді. Оны дұрыс түсіну, түсіну және өмір сүру үшін оған ақылды және түсінетін адамдар қажет, олар өз дағдыларын, күш-жігерін және қамқорлығын толығымен береді. Олар кішкентай адамды дұрыс жолға бағыттауы керек, оған өмір жолында адаспауға көмектесуі керек, оны тәрбиелеуі керек. Мұғалімдер дәл осындай адамдар. Олар балаға жалпыға қол жетімді нәрселерді ғана емес, сонымен бірге өзін, жанын түсінуге үйретеді. Әр адам-біз өмір сүріп жатқан үлкен қоғамның кішкентай бөлігі. Бұл қоғамда өмір сүру үшін адам жеткілікті білімді болуы керек.

Әрине, мұғалім адамдарға ұрпақтан-ұрпаққа берілетін білімді ғана емес, сонымен бірге осы пәннің қажеттілігін түсінуді де үйретеді. Егер мұғалім адамға бір немесе басқа пәннің қаншалықты қажет екенін дәлелдей алмаса, баланың оны оқуға деген құлшынысы болмайды. Демек, мұғалімнің адамның білімі мен тәрбиесіндегі рөлі сөзсіз орасан зор. Пәннің қажеттілігін дәлелдей білу мұғалімнің әр оқушыны түсінуі сияқты үлкен. Осы кішкентай тезистерден мұғалімнің күрделі және жан-жақты тұлғасы қалыптасады. Ол әрбір кішкентай адамды құрметтеуі керек, баланың қоғамның ересек мүшесі сияқты құқықтары бар біртұтас тұлға екенін түсінуі керек.

Ежелгі даналықтардың бірі: "Бала-бұл бізге, ересектерге, сақтауға берілген ыдыс". Сондықтан әр мұғалім үлкен қоғамның әрбір кішкентай бөлігі үшін қандай жауапкершілік жүктемесін түсінуі керек. Мұғалім-бұл жоғарыдан берілген кәсіп, талант.

Мен қазіргі уақытта мұғалімнің жұмысы оңай емес екенін түсіндім. Әрине, ЖОО-да алған теориялық білімдерінен жалыққан ұлы ойшылдардың әдістемелік нұсқаулары, бағдарламалары мен конспектілері маған нақты, күнделікті тәжірибеде, жеке ерекшеліктері бар және көбінесе балалық емес проблемалары бар нақты ұлдар мен қыздарға қарсы тұруға аз көмектесті. Дегенмен, мен қиындықтарды жеңе алдым, тәжірибе жинадым, өз көзқарастарымды, өсіп келе жатқан адаммен қарым-қатынастың жеке формаларын жасадым, өз жұмысыма шығармашылықпен қарай бастадым. Уақыт өте келе мен түсіндім: егер жас мұғалімнің ішкі өзегі болмаса, өз ісіне қызмет етуге деген ұмтылысы болмаса, балаларға деген сүйіспеншілік, белсенді мейірімділік, кәсіби ойлау, педагогикалық мәдениет болмаса; егер ол мұғалімнің тәлімгер рөлін атқаратындығын түсінуге сене алмаса, баланы өмірге соншалықты тәуелсіз енгізетін адам, әрі қарай ол жалғыз жүре алады; егер ол өз жұмысына тек табыс табу ретінде қараса; егер ол мұғалімнің "күн астында ештеңе бола алмайтын" лауазым екенін білмесе және түсінбесе, мұндай адам мектепте қалмайды. Егер жас мұғалім мектепке келіп, онда мәңгі қалса, ол бас әріппен жазылған мұғалім! Мен мұғалім болғаныма қуаныштымын. Мен өз пәнімді, жұмысымды өте жақсы көремін. Менің оқушыларымның біреуінің жан дүниесінде тұқым өніп шығады деп үміттенемін-мұғалім болғысы келеді, содан кейін оған нағыз мұғалім деп аталу құқығын беретін әдемі гүл гүлдейді!

Қазіргі қоғам жақсы жаққа айтарлықтай өзгерген жоқ. Өмір өзгерді, адамдар өзгерді, уақыттың өзі өзгерді. Мұғалімге деген құрмет априори болған оқушылардың алдыңғы буынының орнына билік жоқ адамдар келді. Мұғалімнің міндеттері құқықтардан гөрі көп болатын және беделі айтарлықтай төмендейтін уақыт келді. Адам санасының көрінбейтін катаклизмдері руханияттың құнсыздануына әкелді. Моральдық мұраттар өткенге айналды, олардың орнын пұттар алды. Меркантилизм, қағидатсыздық, немқұрайлылық-біз бүгін осы жағымсыз құбылыстармен қаншалықты жиі кездесеміз. Бірақ біз мұғалімдердің қазіргі өмірдің қиындықтарын батыл жеңе алатынын білеміз. Міндет міндеттегендіктен ғана емес, сонымен бірге оларды жеңуде педагогикалық дағдылар қалыптасады, рухани резервтер анықталады және педагогикалық бейімділік пен қабілеттер жауынгерлік дайындыққа келеді. Неғұрлым қиын болса, соғұрлым қызықты! Қиындықтарды жеңуде шынайы өзін-өзі растау пайда болады.

Әрине, жоғары технологиялардың, техникалық ноу-хаудың қарқынды дамып келе жатқан дәуірінде мұғалім уақыттың өзінен туындайтын бірқатар білім мен дағдыларға ие болуы керек; күннің шындығына сәйкес келуі керек: компьютерге ие болу, интерактивті тақтаны мобильді пайдалану. Менің ойымша, бұл қазіргі мұғалімнің бұрынғы әріптестерінен жалғыз айырмашылығы. Нағыз мұғалім барлық уақытта оны қоғамның басқа мүшелерінен ерекшелендіретін қасиеттерге ие. Бұл үлкен әзіл сезімі, ізгі ниет, шексіз Педагогикалық шеберлік, кәсібилік. Бірде-бір мамандық моральдық тазалық пен рухани тектілікке қатысты қатаң талаптар қоймайды. Мұғалім үлгі болып табылады, сондықтан ол мөлдір болуы керек. Нағыз мұғалімдер әрқашан басқаларды тұтандыруға және басқаруға қабілетті құмарлықтар.

Мен мұғалімдіктің шынайы құқығы кәсіптік білім туралы диплом емес, басты критерийі басқалардың тағдырына бей – жай қарамау, педагогикалық қызметтің негізін анықтайтын жоғары адами қасиеттер болып табылатын кәсіп екеніне сенімдімін. Мұғалім тек мамандық емес, өмір салты: мемлекет, қоғам, шәкірт алдында, ең алдымен, өз алдында шексіз жауапкершілік.