«Мұғалім мандығы – барлық мамандықтың анасы»

Ұстаз адамның жан-жақты түсінігі мол,

қандай істі болса да тез шешіп,

тұжырымдай алатын, ұшқыр ойлы,

көреген, батыл һәм шешен болу керек.

Ұстаз шындық пен әділдіктің қажымас

жақтаушысы, қайратты

күрескер болуы тиіс.

Әбу Насыр әл-Фараби.

Шындығында мұғалім барлық мамандық иесін тәрбиелейтін, оқытып үйрететін абзал жандар. «Мұғалім мандығы – барлық мамандықтың анасы» деп дәл қалай тауып айтқан. Ұстаз алдынан тәрбие алмайтын жан жоқ. Ұстаз берген тәрбие әрбір жанның өміріне жол сілтер шамшырақ болары анық.

Қиындығы да, қызығы да жетерлік, ең бастысы – жауапкершілігі жоғары мамандықтың бірі ұстаздық ету екені анық. Өйткені бұл мамандық иелерінің мойнына еш нәрседен хабары жоқ, мындаған тарыдай ғана бүлдіршіндердің бойына білім нәрін сеуіп, тәрбие ұрығын егіп, таудай азамат етіп шығару жүктелген. Сондықтан басқа мамандық иелерінің баршасы да, ұстаздарға борыштар деп ойлаймын. Ұрпақ болашағы, халқымыздың келешегі қазіргі ұстаздардың қолында.

Менің түсінігімдегі ұстаз – рухы таза, ой-өрісі биік, ұлты мен Отанының болашағы үшін тер төгіп, шыдамдылық пен табандылықтың үлігісін көрсетуші, өз бойындағы асыл қасиеттері мен білімін болашақ ұрпақтың бақыты мен кәдесіне жаратып, қоғамды өрге өркендетуші, жаңашылдықтың бастаушысы, жүрегі – жылы, көңілі – дарқан адам.

Жан – Жак Руссоның «Ұстаз болу өз уақытынды аямау, басқаның бақытын аялау» деген нақыл сөз жаныма өте жақын. Ұстаз білгенін үйретуші ғана емес, тұла бойы тұнған өнеге, ақ тілеулі ана тәрізді барлық адамының бойынан жақсылық іздейтін ізгі ниет иесі. Шәкірті өзінен озған ұстаз – еңбегі ақталған ұстаз. Өзінен озған шәкірт тәрбиелейтін шебер ұстаз үздіксіз ізденісте болып, қоғам сұранысына сай білімді, шығармашыл, өзін – өзі дамытып, жетілдіре алатын болу қажет деп ойлаймын.

Мен ұстаздықтың ауыр жүгін арқалауды өз жүрегімен таңдадым. Маман ұстаз ретінде негізгі ұстанымым: баланы тұлға деп тану, оның пікірмен санасу, оқушының кішкентай қуанышын, табысын бағалай білу.

Ұстаз мәңгі нұрдың қызметшісі, ол барлық ой мен қимыл – әрекетіне ақылдың дәнін сеуіп, нұр құятын тынымсыз лаулаған жалын иесі. Ол өзінің барлық жігерін, білімін, бойындағы барлық бағалы қасиетін өзінің оқушыларына, халыққа беріп отырады.

Жаһандану заманында ұлттық бәсекеге қабілетті болудың көрсеткіші – білім деңгейімен өлшенеді. Сондықтан, әлемдік білім кеңестігіне кірігіп, білім беру жүйесін халықаралық биікке көтеру кезек күттірмейтін өзекті мәселе. Бұл мәселені шешудің кілті ұстаз қолында.

«Қыран түлегіне қайтпас қанат сыйлайды, ұстаз шәкіртіне талмас талап сыйлайды» демекші, ұстаз қай кезде де мектептің жүрегі, қоғамның тірегі. Қоғам тұлғаны қаншалықты жетлдірсе, жетілген тұлға қоғамды соншалықты дәрежеге дамытады. Сондықтан қоғам дамуында білім беру ең маңызды мәселе болып табылады.

«Келер ұрпақ алдында зор жауапкершілік жүгін арқалап келеміз» деген Елбасы Н.Ә Назарбаев бүгінде мұғалімдер алдында үлкен жауапкершілік жүктеді. Әрбір тұлға өмірінде үлкен тәрбие мен таусылмас білім ошағын санасына ұялатқан ұстазын мәңгілік есінде сақтайды. Нағыз мұғалім, міне, осы. Өйткені, әрбір мемлекеттің өсіп өркендеуінің, бәсекеге қабілетті болуының ең басты ошағы – ұстаз берген білімде. Сондықтан да дамудың ең биік көкжиегінен көрінгісі келген кез келген мемлекет ең алдымен, білім беру саласын дұрыс жолға қойып, сапасын көтеруді мақсат етеді. Ендеше, осындай бәсекеге қабілетті, рухы биік ұрпақ тәрбиелеу жаңа формация мұғалімнің еншісіне тиері анық.

Сондықтан бүгінгі білім берудің сапалы болуы үшін:

• біріншіден, ұстаздың жан-жақты академиялық білімнің болуы;

• екіншіден, мұғалімнің өз мамандығына деген шынайы сүйіспеншілігінің және ешқандай дипломен берілмейтін шығармашылық қабілеті, балаға деген кіршіксіз адамгершілік қасиеттері болуы шарт.

Осындай жаңа даму үрдісі алға басып отырғанда Елбасы Н.Назарбаев: «Болашақта еңбек етіп, өмір сүретіндер – бүгінгі мекетеп оқушылары, мұғалім оларды қалай тәрбиелесе, Қазақстан сол деңгейде болады. Сондықтан ұстазға жүктелетін міндет ауыр», - деген еді. Біз осы сөзге сай болуымыз керек.

Ұстаз мамандық әлемдегі ең ғажайып мамандық. Көзі жаудырап алдында отырған шәкірттері ертеңгі ел басқаратын, ғылымның тылсым сырын ашатын, қоңыр даланың ғарышқа самғайтын немесе ақылдың нұрымен суарып кітап жазатынелінің ертеңгі қожалары емеспе.