Мұхит суларының қозғалысы. Теңіз ағыстары Мұхитта болатын апаттар

Көтерілу мен қайту

Ағыстар

Толқындар

Мұхит сулары қозғалысының түрлері

Тапсырма 2. «Сәйкестендір»

Толқын элементтерін дөңгелектерге нөмірлермен сәйкестендір.

Т олқын астындағы судың шамалы қозғалысы -

Т олқын ұзындығы –

Т олқын қозғалысы –

Т олқын табаны –

Толқын жалы –

С у бөлшегінің қозғалысы -

Тапсырма 3. «Артығын сыз»

Мұхит суы қозғалысының әр түрлі формалары жасырылған. Әрбір тордағы артық бір әріпті сызыңдар. Сонда жолда жанында анықтамасы жазылған сөз қалады.

Тапсырма 4. «Картадан тап»

Картадан жылы және суық ағыстарды белгілеңдер. Олардың аттарын жазыңдар.

Ж ылы ағыстар Суық ағыстар

1_________________ 1____________________

2_________________ 2____________________

3_________________ 3____________________

4_________________ 4____________________

5_________________ 5____________________

6_________________ 6____________________

7_________________ 7____________________

8_________________

9_________________

10________________

Тапсырма 5. «Эйлер» шеңбері

Мұхит ағыстарының аты, қай жерде туындайтыны және маңызын сипаттайды

Тапсырма 6. «Мұхит апаты» топтастыру.

Төменде берілген мұхиттық апат түрлерін пайда болу жолдарына қарай топтастыр.

Тапсырма 7. «Суретті сипатта»

Суретте берілген Мұхиттық апаттан сақтану жолдарын ұсыныңыз.

Тапсырма 8. «Карточка»

Оқушылар карточкалардағы сұрақтарға жауап беріңдер.

Цунами

Торнадо дегеніміз?

Тайфун

Ураган

Тропиктік циклон туралы алғашқы мәлімет қалдырған саяхатшы

Вилли вилли

Тропиктік циклондарға жиі ұшырайтын мемлекеттер

Титаник апаты қай мұхитта болған?

Дұрыс жауаптар

Тапсырма 1. «Кластер»

Суық

Жылы

Ай мен күннің тарту күштерінің әсерінен мұхит суы деңгейінің артуы мен кемуі. Су деңгейінің тәулігіне екі рет артуын судың толысуы дейміз және екі рет кемуін – судың қайтуы деп атайды. Судың толысуы мен мен қайтуы арасындағы уақыт 6 сағат 12,5 минут.

Беткі ағыстардың қалыптасуының негізгі себебі жел. Сонымен бірге Жердің айналуы арқылы сағат тілі бойынша үлкен шеңбер жасай солтүстік жартышарда және қарама- қарсы оңтүстік жарты шарда ағыстар пайда болады

Жер сілкінісі, жанартаудың атқылауы, атмосфералық қысымның күрт өзгеріп кетуі

Негізгісі - жел

Көтерілу мен қайтудың себептері

Ағыстардың пайда болу себептері

Толқындардың пайда болу себептері

еркін

мәжбүрлі

Көтерілу мен қайту

Ағыстар

Толқындар

Мұхит сулары қозғалысының түрлері

Тапсырма 2. «Сәйкестендір»

Т

6

4

Т

1

Т

3

Т

2

Т

5

Су бөлшегінің қозғалысы -

Тапсырма 3. «Артығын сыз»

Тапсырма 4. «Картадан тап»

Ж ылы ағыстар Суық ағыстар

1_Аляска_ 1_Калифорния__

2_Гвиана_ 2_Перуана___

3_Гольфстрим_ 3_Лабрадор_____

4_Солтүстік Атлант__ 4_Канар____

5_Бразилия_ 5_Бенгал____

6_Оңтүстік пассат_ 6_Сомали_____

7_Мадагаскар___ 7_Батыс Желдер ағысы_

8_Солтүстік пассат__

9_Экваторлық__

10_Куросио___

Тапсырма 5. «Эйлер» шеңбері

Жылы ағыс – конвекция туындауына – жауын-шашын мол түседі

Суық ағыс – тұмандар пайда болып – температура төмендетеді

Кеме қатынасы – ағыстың әсерімен – желкенді кемеге ыңғайлы.

Солтүстік Атлант ағысы– Скандинавия түбегін айналып Баренц теңізіне ағады – Баренц теңізі қатпайды.

Лабродор ағысы – Гренландияның батыс жағалауы бойымен оңтүстікте Лабродор түбегін шаяды, – Солт Америка жағалауына айсбергтер әкеледі.

Тапсырма 6. «Мұхит апаты» топтастыру.

Тапсырма 7. «Суретті сипатта»

Тапсырма 8. «Карточка»

Торнадо дегеніміз - мұхитта қатты жылдамдықпен айналатын қуатты құйын

Цунами - мұхит түбіндегі пайда болатын сұрапыл толқын

Ураган - дауыл теңізде күшті толқындар көтеретін, құрлықта бір талай апаттарға себеп болатын жел

Тайфун - мұхитта пайда болатын сұрапыл дауыл түрінде, әрекет ететін тропиктик циклоннын аты

Вилли вилли - австралияда болатын шаңды дауыл

Тропиктік циклон туралы алғашқы мәлімет қалдырған саяхатшы - Христофор Колумб

Титаник апаты қай мұхитта болған - Атлант

Тропиктик циклондарға жиі ұшырайтын мемлекеттер - АҚШ Жапония