Математика пәні бойынша 5 - сынып оқушыларына тірек конспектісі
1 – тоқсан
Сабақтың тақырыбы: Натурал сандар және нөл саны
Сабақтың мақсаты: • натурал сандар және оларға амалдар қолдану
Конспект:
Нәрселерді санауда қолданылатын сандар натурал сандар деп аталады.
«Натурал»сөзі латынның «natura» сөзінен шыққан. Қазақша аудармасы «табиғат»
дегенді білдіреді.
Натурал сандар 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 және 0 – араб цифрларымен жазылады.
0 саны санауда қолданылмайды. Сондықтан 0 саны натурал сан б олып
табылмайды.
Натурал сандарды араб цифрларымен жазғанда, жазылатын сан ондағы
цифрлардың мәндерінің қосындысына тең болады.
Мысалы, 68742 санында 2 бірлік, 4 ондық, 7 жүздік, 8 мыңдық, 6 он мыңдық бар.
Демек:
68742 = 60 000 + 8000 + 700 + 40 + 2 немесе
68742 = 6 ∙ 10 000 + 8 ∙ 1000 + 7 ∙ 100 + 4 ∙ 10 + 2
Көп таңбалы натурал санды разрядтық қосылғыштардың қосындысы түрінде
жазуға болады.
1; 10; 100; 1000; 10 000; ... разрядтық бірліктер деп аталады.
Кез келген разрядтың әрбір 10 бөлігі одан жоғарғы (солға қарай) разрядтың бір
бөлігін құрайды.
Мысалы: 10 бірлік 1 ондықты;
10 ондық 1 жүздікті;
10 жүздік 1 мыңдықты, т.с.с. құрайды.
Натурал сандардың осыған негізделген жазылу тәсілін ондық санау жүйесі дейді.
Натурал сандардың ондық санау жүйесімен жазылуында цифрдың мәні оның
тұрған орнына, яғни позициясына байланысты.
Сондықтан ондық санау жүйесі позициялық санау жүйе болып табылады.
Мысалы, 8 цифрының мәндері:
348 санында 8 бірлікті білдірсе,
582 санында 8 ондықты білдіреді, ал
867 санында 8 жүздікті білдіреді.
Бейнероликке назар аудар:
https://www.youtube.com/watch?v=BrdhRoVRHK8

Оқулықпен жұмыс. №2 есеп (6 бет) Кестедегі сандарды оқыңдар.
Дәптермен жұмыс. №3 есеп (№7 бет) Сандарды цифрлармен жазыңдар.
Үлгі:
4) үш миллион жиырма бес мың алты = 3 025 006 = 3 ∙ 1 000 000 + 25 ∙ 1000 + 6
Қосымша:
№6, 8 есеп (7 бет) Сандарды оқыңдар.