Тақырыбы:
«Наурыз-құт
береке”
Мақсаты: Наурыз мейрамы туралы түсінік беру
арқылы Қазақ халқының салт – дәстүрін көрсету және оны құрметтей
білуге тәрбиелеу.
Көрнекілігі: «Наурыз -
2018»
Барысы:
Кіріспе.
Мұғалім: -
Армысыздар, ұстаздар, ата – аналар, қонақтар! Бәріміздің асыға
күткен Наурыз тойымыз келіп жетті. Тойларыңыз құтты
болсын!
Наурыз – «жаңа
күн» деген сөз. Бұл күн – біздің ата – бабаларымыз, арғы тегіміз
мыңдаған жылдардан бері тойлап келе жатқан жыл басы мерекесі.
Наурыз тойымыз құтты болсын! Ұлыстың ұлы күні деп аталған Наурызда
денсаулықтарыңыз мықты болсын, тілектеріңіз қабыл
болсын!
Жандос:
Наурыз – көктем
мерекесі.
Наурыз – жыл
басы.
Наурыз – жаңа
серпін, жаңа леп.
Кәусар:
Армысыңдар,
халайық,
Бармысыңдар,
халайық.
Наурыз тойын
жұп жазбай
Жылда қарсы
алайық.
.
Жандос:
Наурыз – қуаныш
мерекесі,
Бақыт пен
шаттық мерекесі
Кәусар: Ал, халайық,
тұрмайық,
Әндетейік
жырлайық!
Ортамызды
ашайық,
Ырыс тілеп бұл
жылға,
Жырдан шашу
шашайық!
Жандос:
Күн менен түн
теңелді,
Жер шуаққа
кенелді,
Қуанышта ел
енді.
Наурыз келді
салтымыз:
Көгерсін деп
халқымыз
Көшеге тал
егеді.
Наурыз тойы -
береке,
Наурыз тойы –
жыр – аңыз.
Кәусар:
Жауқазындай
жайқалған гүлдерміз біз,
Ұтармыз біз,
қолдасаңыз сіз.
Бақыт, шаттық,
көңілге арман тілеп,
Өмірде
болмасыншы ызғар мен сыз.
Жандос:
Құрметті
қонақтар мен ұстаздар! Біздің сыныбымыздың оқушылары өзара бақ
сынасып, сайысқа түспекші. Ендеше, көп күттірмей сол оқушыларымызды
ортаға шақырайық.
1
– топ: «Жауқазын»
2
– топ: «Бәйшешек»
Жандос: «Береке басынан басталады» демекші , жыл
басы жақсы басталса, аяғы да жақсы болады» деген қағиданы берік
тұтынған халық бүкіл ыдыс атаулыны дәнге, аққа, таза суға толтырып,
бетін ашық қалдырған.
Кәусар:
Бұл 21-Наурыз күнгі таң алдында орындалады
екен. Бұның мәні дала аралаған Қыдыр ата келіп, «қыдыр, құт»
дарытып кетеді екен.
Жандос:
Олай болса бүгінгі біздің Наурыз мерекемізге
Қыдыр Ата келе жатыр екен.
Кәусар:
Орнымыздан тұрып, ауылдың үлкендері сәлем
беріп, / Санжар А., Асхат; Айнур С., / «Қыдыр» атамызды қарсы
алайық!
Азамат:
Ұлыс оң
болсын!
Ақ мол
болсын!
Қайда барсажол
болсын,
Ұлыс береке
берсін,
Пале-жала жерге
енсін!
Жандос:
Ерітіп қарын
даланың,
Жинатып гүлін
саланың
Жетелеп жұмасақ
самалын,
Келді Наурыз – жыл
басы.
Кәусар:
Сайыс
бағдарламасы 4 бөлімнен
тұрады.
1 – бөлім:
«Өткеннен -
өнеге», 2 - бөлім:
«Ұлттық
сана», 3 - бөлім:
«Халық музыкасы – қайнар
бұлақ», 4 - бөлім:
«Ас – адамның
арқауы»
Жандос
:
Әділ – қазы
береді
Өздеріңе
бағаны,
Бізге айтып
береді,
Кім өнерлі, кім
мықты? - деп әділ – қазылар алқасымен таныстырып
өтейін,
1.__________________________________________________________________________________________________________________________________
2.
.__________________________________________________________________________________________________________________________________
3.
.__________________________________________________________________________________________________________________________________
Сайыс
қорытындысының балдарын сайыс соңында
сұрайық.
Кәусар
: Ақпан кетті араз боп
Наурызбен,
Наурыз жүр
жоғалған бағын іздеп.
Көктем жетті
көрісіп, жанын үзген
Қыс аттанды
қоштасып тағы бізбен.
Жандос:
Наурызды тәңір бізге нәсіп еткен,
Мейірім танысын
деп тасып өткен.
Наурыз сән –
салтанат, ұлттық рух,
Бақытты Наурызы
бар халқым неткен!
–
деп «Өткеннен
-өнеге»
атты
бөлімімізді бастаймыз. Ортаға сайыскерлерімізді
шақырамыз.
әр топтан 1 көрініс көрсетілуі
тиіс.
Кәусар:
Келесі бөліміміз «Ұлттық сана», деп
аталады.
Жандос:
Бұл бөлімде әр топтың басшыларын ортаға
шақырайық, сайыскерлеріміз жапырақтарды алып, ондағы сұрақтар жауап
береді.
1 – сұрақ: Наурыз сөзі парсы тілінен
аударғанда қандай ұғымды білдіреді? (жаңа
күн)
2 – сұрақ: Ұзын сары деген не? (ол майлы
ішекпен шажырқайдан, сұрпы еттің майлы жерінен жасалатын
шұжық)
3 – сұрақ: Мысқал деген салмақ өлшем қандай
мөлшерді білдіреді? ( 1
грамм)
4 – сұрақ: Қадақ деген салмақ өлшемі қандай
мөлшерді білдіреді? (750
грамм)
5 – сұрақ: Батпан қандай өлшемді білдіреді?
(100 гр)
6 – сұрақ: «Ә» дегенше мерзім өлшемі қандай
мөлшерді білдіреді? (1
секунд)
7– сұрақ: «Бие сауым» - дегенше мерзім өлшемі
қандай өлшемді білдіреді? (1,5
сағат)
8– сұрақ: Адам өміріндегі төртінші мүшел жас?
(49 жас )
Кәусар:
Наурызым ғажап
туысың,
Ұлыстың ұлы
күнісің.
Жылыттың жердің
жүрегін,
Жүрегі елдің
жылысын.
Жандос:
Наурызым -
тойлы нұрлы
күн,
Мерейің асып
тұр бүгін.
Жерімнің жүзін
жылыттың,
Елімнің сақта
бірлігін! – деп енді әр топқа жалпы сұрақ
берейік,
/Кәусар 1-топтың жанына барып, сұрақ салынған
табақты ұсынады, кезекпен 2 сұрақ алу
керек/
Жандос:
Енді 2-топты көрейік, /Кәусар 2-топтың жанына
барып, сұрақ салынған табақты
ұсынады/
Топтың сұрақтары:1-сұрақ: Төрт піріні
атаңыз:
Жарлының
пірі-қалтаң ата
Ұрының
пірі-жалтаң ата,
Шебердің
пірі- тешпем ата
Кәрінің пірі
–кекшіл ата /Досбол шешен/
2-сұрақ: Бес
намазды атаңыз:
1. таң
намазы
2. бесін
намазы
3. екінті
намазы
4. ақшам
намазы
5. жаншық
намазы.
3-сұрақ: Бес
борышты атаңыз
1)Аллаға,пайғамбарға байланысты
борыш
2) Адамның
өзіне байланысты борыш
3)мемлекет пен
халыққа борыш
4)үй-іші
жақындарға борыш
5)адамгершілік
әлеміне борыш
(Мұхаммед
пайғамбар)
4-сұрақ:
Жеті атанызды атаңыз. / топтан бір оқушы өзінің жеті атасын атауы
керек/
Кәусар:
Кедеймін деп
қысылма,
Өнерің болса
қолыңда.
Өнерлінің
ырысы
Жарқырап жатыр
жолында
/
ою ойғанға және қол күрес өткізгенге орын дайындалуы
қажет)
Жандос:
Сырмақ ойып, текемет, киіз
басқан,
Өнерлі шеберлер
бар даңқы асқан.
«Шеше көреген
тон пішер» деген рас,
Қыздарымыз
шебер қолға араласқан, - дей отыра қыздарымыздың ою оюының
кереметін тамашалайық.
Ортағаәр топтан
бір-бирден қыздарымызды
шақырайық. / 2 минут/ / Жандос орналасыта
береді/
Кәусар: қыздарымыз ою
ойғанша, ұлдарымыздың мықтылығы мен шыдамдылығын
анықтау мақсатында қол күрестіріп,
жарыстырайық. Ортаға
әр топтан
2 ұлдарымызды
шақырайық.
Жандос:
Көрсетті өнерлерін жаңа
ғана,
Сыналып үлкендерден үлгі
алуға.
Салты бар өнерлі осы
ортада,
Берер деп әділ – қазы әділ баға – деп, әділ –
қазылар бағаларын беріп жатыр
сіздерге.
Кәусар:
Сайыста ән салайық, би
билейік,
Өнермен өрге басып кідірмейік. – деп Әр жұп
өз би өнерлерін көрсетеді.)
Кәусар:
Арда өсіп, адал емген ақ
уызың,
Қалдырған
ғасырларға нәрлі ізін.
Көк бөрілі
байрағын желбіретіп,
Көк түріктер
тойлаған Наурызым.
Жандос:
Наурыз –
достық, Наурыз – күн,
Барша халық
бірлігі.
Тағы келді Ұлыс
күн,
Жалғасып ғалам
тірлігі деп Қазақ халқы «дәмдісін, сыбағасын»
наурызға сақтаған, наурыз мерекесіне байланысты жанұясындағы
қуанышты, салт-дәстүрді осы мерекемен
ұштастырған.
Олай болса,
келесі бөлім
« Ас – адамның
арқауы» деп
аталады, әр топ басшысы өз дастархан мәзіріндегі
ұлттық тағамдар арқылы дастархан жаю үлгісін қысқада нұсқа таныстып
өтуі тиіс.
Кәусар:
Наурыз тойы –
береке,
Наурыз тойы –
жыр – аңыз.
Қызық думан -
мереке,
Қызық думан
құрамыз –
1-топ
жетекшісіне сөз беріледі:
2-топ
жетекшісіне сөз беріледі:
1) Ортаға барлық сайыскерлерімізді
шақырамыз
Жандос:
Келер күнге бар үмітті
табынтып,
Бар халықты қуантатын бұл қай
кез?
Хормен:
Наурыз!
Кәусар: Шашу!
Шашу!
Көп шашайық
шашуды,
Жауғандай кеп
аспаннан нөсер жаңбыр.
Уа, жамағат,
теріп ал несібіңді,
Ризығың болсын
көл – көсір!
Жандос:
Қашанда құт –
береке орнасын деп,
Тойларда шашу
шашу - салты елімнің.
Уа, халайық!
Теріп ал несібіңді,
Қабыл болсын,
жамағат, ақ тілеуің!. / Айнур шашу
шашады/
Құттықтау
сөз __________________________________________________________________________________________________________________________________
оқу – тәрбие жөніндегі орынбасарына, ата –
аналарға беріледі
Жандос:
Қош келдің, әз
Наурыз!
Кәусар:
Ұлыс оң
болсын!
Екеуі
бірге: Ұлыстың ұлы күні құтты
болсын!!