Нүктеден жазықтыққа дейінгі
арақашықтық
Дайындаған: «РФММ» КеАҚ-ның математика пәнінің
мұғалімі
Сқақов
Марғұлан Қызайбайұлы
Алматы-2024 жыл
Нүктеден жазықтыққа перпендикуляр жүргізу үшін келесі
алгоритмді қолдануға болады:
-
нүктесінен түзуіне перпендикулярын жүргіземіз;
-
жазықтығында түзіне перпендикулярын жүргіземіз;
-
нүктесінен түзуіне жүргізілген перпендикуляры ізделінді
перпендикуляр.
екенін
дәлелдейік.
олай болса түзу мен
жазықтықтың перпендикулярлық белгісі бойынша,
Түзу мен жазықтықтың
перпендикулярлығының анықтамасы бойынша болғандықтан түзу мен жазықтықтың перпендикулярлығының
белігісі бойынша,
1 Есеп.
кубының , және қырларының орталарынан сәйкесінше
P, Q
және R
нүктелері алынған. Кубтың қыры a-ға
тең. нүктесінен PQR жазықтығына дейінгі ара қашықтықты
табыңыз.
Шешуі:
Кубтың қимасы (PQMRL) екені белгілі. нүктесінен (PQMRL) жазықтығына дейінгі ара қашықтық -С
нүктесінен осы жазықтыққа дейінгі ара қашықтыққа
тең.
.
Жауабы: .
2
есеп. Тік бұрышты параллелепипедінің қырлары қатынасындай. Р нүктесі қырының ортасы. тең. нүктесінен жазықтығына дейінгі ара қашықтықты
табыңыз.
Шешуі:
Кубтың қимасы ( ) екені белгілі. . Егер квадратын қарастырсақ
Олай
болса, нүктесінен ( ) жазықтығына дейінгі ара қашықтық, С нүктесінен осы
жазықтыққа дейінгі ара қашықтықтан 2 есе үлкен
болады.
MCD үшбұрышы тік бұрышты
үшбұрыш.
екенін аңғаруға
болады.
.
ECK
үшбұрышы тік бұрышты үшбұрыш.
.
.
Жауабы:
3 есеп. пирамидасының табанында С бұрышы тік болатын тең бүйірлі
үшбұрыш жатыр. бүйір жағы табан жазықтығына перпендикуляр, әрі S бұрышы
тік болатын тең бүйірлі үшбұрыш. нүктесі қырының ортасы. нүктесі үшбұрышының центроиды. Пирамидаға
қырына параллель
болатын және нүктелері арқылы өтетін қима жүргізілген.
Егер болса, онда А нүктесінен осы қимаға дейінгі ара
қашықтықты табыңыз.
Шешуі:
болғандықтан . медиана ⇒ .
тең бүйірлі
үшбұрыш.
жүргізейік.
Демек
ізделінді ара қашықтыққа алынады. .
.
Жауабы:
4
Есеп. тік призмасының табанында С бұрышы тік болатын тең
бүйірлі үшбұрыш жатыр. және қырларының орталарынан P және K нүктелері алынған. К
нүктесі арқылы өтетін қима және түзулеріне параллель. деп алып, нүктесінен осы қимаға дейінгі ара қашықтықты
табыңыз.
Шешуі: призмасын призмасына дейін толықтырайық.
.
нүктесі
дің ортасы
болсын. ‖ екені белгілі.
.
Онда
ізделінді қима
-төртбұрышы
параллелограмм. , ( параллелограммның диагональдары)
. болғандықтан Фалес
теоремасы бойынша .
тік бұрышты тең бүйірлі
үшбұрыш болғандықтан, медиана да, биіктік те болып
табылады.
Онда MK-орта сызық болып
табылады.
Әрі,
жүргізейік.
⇒
Демек
ізделінді ара қашықтыққа
алынады.
;
.
.
= Жауабы:
№5. пирамидасының табанында қабырғасы
a-ға тең
ромбы
жатыр. .
Пирамиданың
биіктігі және .
қырынан
болатындай нүктесі алынған. және түзулерінің ара қашықтығын
табыңыз.
Шешуі:
АС мен түзулерінің ара қашықтығына М нүктесінен АС ға параллель
түзу жүргізіп алып, содан кейін АС ның кез келген нүктесінен осы
пайда болған жазықтыққа (DMN) дейінгі қашықтықты тапсақ
жеткілікті болады. , әрі болғандықтан . Осыдан пирамидасының төбесінен табан жазықтығына жүргізілген
перпендикуляры бұрышының биссектрисасының бойына түсетінін дәлелдеуге
болады. Сонымен .
M
нүктесінен жазықтығына перпендикуляр жүргізейік,
. P нүктесінен АС –ға
параллель PK түзуін жүргізейік, ВС мен қиылысу нүктесі
Е, мен қиылысу нүктесі R болсын.
.
нүктелері бір жазықтықта
жататыны белгілі болады. жүргізейік. Онда . Осыдан HRD тік бұрышты үшбұрышының
биіктігін жүргізсек,
ол жазықтығына жүргізілген перпендикуляр болып
табылады. жүргізсек, онда ізделінді .
,
.