Өндірістік тәжірибе

Өндірістік тәжірибе

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің психология факультеті Қазақстандағы әскери психология саласындағы ғылыми зерттеулерге ерекше көңіл бөлуде. Бүгінгі таңда жауынгерлік даярлықтың маңызды құрамдас бөліктерінің бірі – психологиялық тұрақтылық пен эмоционалды бейімделу. Осы бағыттағы зерттеулер курсанттардың әскери ортада кездесетін қиындықтарға төзімділігін арттыруға және олардың кәсіби дайындық сапасын жақсартуға бағытталған.

Мен, Кенеспаева Диана, ҚазҰУ психология факультетінің 4-курс студенті, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің Военно-инженерлік радиоэлектроника және байланыс институтында өндірістік тәжірибеден өттім. Бұл тәжірибе маған әскери ортада психологиялық диагностика мен қолдаудың маңыздылығын терең түсінуге мүмкіндік берді.

Әскери институт курсанттарының психологиялық тұрақтылығын дамыту – олардың кәсіби даярлығының негізгі аспектілерінің бірі. Зерттеулер көрсеткендей, жоғары стресс жағдайларында өзін-өзі реттей алу, эмоцияларды басқару және командалық өзара әрекеттесу қабілеті әскери қызметте аса маңызды. Практика барысында мен әскери психологтардың жұмыс әдістерімен танысып, курсанттардың психологиялық тұрақтылығын арттыруға бағытталған іс-шараларға қатыстым. Әскери ортадағы негізгі психологиялық қиындықтардың бірі – жоғары стресс деңгейі мен тез бейімделу қажеттілігі. Осыған байланысты курсанттарға арналған психологиялық диагностика, тренингтер және жеке кеңес беру жұмыстары жүргізіледі.

Тәжірибе кезінде мен әскери психологияның қолданбалы әдістеріне баса назар аудардым. Негізгі жұмыстар:

• Курсанттардың бейімделу қабілетін бағалау үшін психодиагностикалық тесттер өткізу.

• Стресске төзімділікті бағалау мақсатында когнитивті және эмоционалды реакцияларды зерттеу.

• Топтық тренингтер өткізу, оның ішінде шешім қабылдау жылдамдығын арттыруға және критикалық жағдайларда әрекет ету дағдыларын қалыптастыруға арналған психологиялық жаттығулар.

• Әскери ортаға психологиялық бейімделуді жеңілдету үшін проективті әдістер мен психокоррекциялық жұмыс жүргізу.

Зерттеулер көрсеткендей, курсанттардың бейімделу деңгейіне олардың бауыр басу стилі, өзіне деген сенімділігі, эмоционалдық реттелуі мен күйзелісті басқару дағдылары үлкен әсер етеді. Мысалы, сенімді бауыр басу стиліндегі курсанттар командалық жұмысқа тез бейімделсе, қашқақтайтын стилі бар курсанттар қиындықтарға жалғыз төтеп беруге тырысып, ұжыммен қарым-қатынас орнатуда қиындық көруі мүмкін.

Мен жүргізген зерттеулер әскери психологияның курсанттардың жалпы әскери даярлығына әсер ететін маңызды фактор екенін көрсетті. Психологиялық тұрақтылық, командалық жұмыс дағдылары және эмоционалды өзін-өзі реттеу курсанттардың әскери өмірге сәтті бейімделуіне көмектеседі. Практика барысында алынған мәліметтер әскери ортада психологиялық тренингтерді кеңінен қолданудың маңыздылығын дәлелдеді. Бұл курсанттарға өз эмоцияларын басқаруды үйретіп қана қоймай, олардың шешім қабылдау қабілеттерін арттырады.

ҚазҰУ-дың психология факультетінде жүргізілетін осындай зерттеулер әскери психологияның дамуына және болашақ офицерлердің психологиялық дайындығын жетілдіруге үлкен үлес қосуда. Әскери психология – жауынгерлердің кәсіби тиімділігі мен әскери қызметтегі тұрақтылығын арттыратын маңызды сала. Практикадан өту барысында мен әскери психологияның ерекшеліктерін зерттеп, курсанттардың эмоционалдық тұрақтылығын қалыптастыруға көмектестім. Алынған тәжірибе маған әскери психология саласында әрі қарай зерттеу жұмыстарын жүргізуге және кәсіби дағдыларымды дамытуға үлкен серпін берді.

Военно-инженерлік радиоэлектроника және байланыс институтында тәжірибеден өту – психология мамандығының студенттері үшін бірегей мүмкіндік. Әскери ортада психологиялық дайындықтың рөлі өте жоғары, және бұл жерде алынған білім мен тәжірибе болашақ кәсіби жолымда үлкен маңызға ие. Университеттің осындай практикалық мүмкіндіктерді ұсынуы – студенттердің тек теориялық біліммен шектелмей, оны нақты жағдайда қолдануға мүмкіндік алуының жарқын мысалы. Бұл тәжірибе мені кәсіби тұрғыдан жетілдіріп қана қоймай, әскери психологияның маңыздылығын тереңірек түсінуге көмектесті.

Практика барысында мен әскери ортада жұмыс істеудің қаншалықты жауапкершілікті талап ететінін түсіндім. Әскери институттың тәртібі мен құрылымы курсанттардың психологиялық тұрақтылығына тікелей әсер етеді, сондықтан әскери психологтардың жұмысы олардың моральдық және эмоционалдық жағдайын жақсарту бағытында маңызды рөл атқарады. Бұл саладағы мамандар курсанттардың қиындықтармен күресуге дайын болуын қамтамасыз ету үшін үнемі жаңа әдістерді қолданып, олардың психикалық бейімделуін бақылап отырады.

Сонымен қатар, әскери психологияның тек курсанттарға ғана емес, бүкіл әскери жүйеге әсер ететінін байқадым. Жауынгерлік жағдайларда және қызмет барысында психологиялық қолдаудың болуы әскери бөлімшенің үйлесімділігін арттырады, стресс факторларын азайтады және шешім қабылдау сапасын жақсартады. Осы себепті, психология саласындағы болашақ мамандардың әскери ортада тәжірибеден өтуі тек студенттер үшін ғана емес, жалпы әскери жүйе үшін де үлкен маңызға ие.

Адилова Э.Т.

И.о. доцента

Кенеспаева Д.

Психология мамандығының студенті

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық Университеті