Ұзақ мерзімді жоспардың тарауы:

8.4 А Жарық құбылыстары

Мектеп:

Күні:

Мұғалімнің аты-жөні:

Сынып:8

Қатысқандар:

Қатыспағандар:

Сабақтың тақырыбы:

Оптикалық аспаптар

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары:

8.5.1.16 – қарапайым оптикалық құралдарды (перископ, обскура камерасы) құрастыру

Сабақтың мақсаты:

• Оптикалық аспаптар және олардың түрлерін білу;

• Қарапайым оптикалық құралдардың жұмыс істеу принципін түсіндіру;

• Қарапайым оптикалық құралдарды жасаудың қарапайым жолдарын (перескоп, обскур камерасы т.б.) үйрету;

Бағалау критерийі:

• Оптикалық аспаптар және олардың түрлерін ажырата алады;

• Қарапайым оптикалық құралдардың жұмыс істеу принципін түсінеді;

• Қарапайым оптикалық құралдарды жасаудың қарапайым жолдарын (перескоп, обскур камерасы т.б.) үйренеді;

Тілдік мақсаттар:

Сабақ барысында кездесетін термин сөздер: оптикалық құралдар, лупа, обскур камерасы, фотоаппарат, микроскоп, телескоп т.б.

• Обскур камерасы (латынша “camera obscura” - “қараңғы бөлме”) - объектілердің оптикалық кескіндерін алуға мүмкіндік беретін ең қарапайым құрылғы.

• Перископ (көне грек. “περl” - “айнала” және “τκoπεω”- “қараймын”) - бұл тығылып отырған жерден бақылау жасауға мүмкіндік беретін оптикалық құрал.

Құндылықтарға баулу:

Мәңгілік ел жалпыұлттық идеясы индустрияландыру мен инновацияларға негізделген экономикалық өсу –шығармашылық және сын тұрғысынан ойлау алған білімін өмірде қолдануға баулу.

Пәнаралық байланыс:

Микроскоп жайлы оқу барысында биология пәнімен, оптикалық құралдарды жасау барысында технология пәнімен, аспен денелерін зерттегенде астрономия пәнімен байланысты

Алдыңғы білім:

Оптикалық аспаптардың кейбіреулерімен яғни (микроскоп, телескоп) 5-сыныптың жаратылыс және дүниетану пәнінен оқыған.

Сабақ барысы:

Сабақтың жоспарланған кезеңдері:

Сабақта жоспарланған жаттығу түрлері:

Ресурстар

Сабақтың басы:

10 мин

Үй тапсырмасы /білу, түсіну/

1. Ұйымдастыру кезеңі:

Психологиялық дайындық:

«Шаттық шеңбері» әдісі оқушылар физикалық шамалар атауларымен бір-біріне тілек айтады;

Мақсаты:сыныптың қарым-қатынасын, сабаққа сенімділігін, сабаққа қызығушылығын арттыру.

2. Топқа біріктіру:

«Мозайка әдісі»- әдісі. Суреттер бойынша оқушыларды топқа біріктіру. (микроскоп, телескоп, фотоаппарат, лупа)

3. Зейінді шоғырландыру:

Үй тапсырмасын сұрау;

«Алтын сандық» әдісі;

1.Жұқа линзаның формуласы

2. Линзаның сызықтық ұлғайтуы деген не?

3. Линзалар қайда қолданылады.

4.Линзаның көмегімен қандай кескіндер алуға болады?

5. Линзаның оптикалық күші деген не?

6.Жұқа линзаның формуласы қандай шамаларды байланыстырады?

7. Көз кемістіктері қалай пайда болады?

8. Аккомодация ұғымын қалай түсінесіңдер?

Дескриптор:

• Жұқа линзаның формуласын жазады

• Линзаның сызықтық ұлғайтуын айтады

• Линзалардың қайда қолдануын біледі

• Линзаның көмегімен кескін алу жолдарын біледі

• Линзаның оптикалық күші формуласын жазады

• Көз кемістіктері қалпай пайда болатынын біледі

• Аккомодация ұғымын түсінеді

ҚБ. смайлик

Суреттер, үестірмелер.

https://bilimland.kz/kk/courses/physics-kk/optika/lesson/optikalyq-quraldar

Сабақтың ортасы

20 мин

/білу, түсіну, қолдану/

1. Жаңа сабақ:

Оқушыларға БББ кестесін тарату

Мақсаты: оқушылар жаңа сабақ бойынша білетінін, білгісі келетінін және білгеннін кестеге толтырады.

2. «Суреттер сөйлейді» әдісі

Тапсырма:№1

• Қарапайым оптикалық құралдарды атаңдар.

• Құралдардың шығу тарихы мен жұмыс істеу принципін түсіндіріңдер.

• Өз ойларыңды флипчарттарға түсіріп, сыныпқа түсіндіріңдер.

Жоғарыда берілген суреттерді пайдалана отырып оқушылар оптикалық аспаптардың жұмыс істеу принципін және жаңа сабақта алған білімдерін флипчартқа түсіру арқылы бүкіл сыныпқа түсіндіреді,, оқушылар топтарда және бірін-бірі бағалайды.

Дескриптор:

• Оптикалық аспаптарды суреттерге қарап ажырата алады

• Оптикалық аспаптардың жұмыс істеу принципін біледі

• Оптикалық аспаптардың шығу тарихын біледі

• Оптикалық аспаптардың өмірде қолданылатын біледі

3. «Өз қолыңмен» әдісі

Тапсырма:№2

1.Перископ және обскур камерасы туралы түсінік беріңдер.

2.Қарапайым перископ және обскур камерасын құрастыру жолын түсіндіріңдер.

3. Берілген материалдарды пайдаланып, перископ және обскур камерасын құрастырыңдар.

4.Құрастырған камералар арқылы кескіндерді бақылап сипаттаңдар.

1-топ

Обскур камерасы (латынша “camera obscura” — “қараңғы бөлме”) — объектілердің оптикалық кескіндерін алуға мүмкіндік беретін ең қарапайым құрылғы. Ол — бір жағында тесігі бар, ал оған қарама­қарсы қабырғасында экран (бұлыңғыр әйнек немесе ақ қағаз) орнатылған, жарық өткізбейтін жәшік. Диаметрі шамамен 0,5—5 мм болатын тесіктен өткен сәулелер экранда төңкерілген кескін береді. Обскур камераның негізінде кейбір фотокамералар жасалған.

Обскур камерасын жасау үшін қажет ма­териалдар: картон жәшік, шоколад орайтын жылтыр қағаз, скотч, ақ қағаз, кеңсе инесі, кеңсе пышағы.

1. Картон жәшіктің бүйір қабырғасынан пышақпен тік төртбұрышты тесік жасаңдар.

2. Алдын ала саңылау кесілген жылтыр қағазбен осы тесікті жабыңдар.

3. Саңылауға қарама­қарсы жақтағы жәшік қабырғасына ішінен ақ қағаз бекітіңдер, ол экран болады

1- суретте экранда кескін көрініп тұр.

Жәшіктің түбін бас сиятындай етіп тесіңдер; жарық өтпес үшін жан­жақтың бәрін скотчпен бекітіңдер.

4.Сенің обскур камераң дайын. Саңылауды нәрсеге қарай бұрып, экранда оның кескінін көре аласыңдар. Егер экранға фотопленка жабыстырып қойса, нәрсенің фотосуретін алуға болады. Осы обскур камерасы кейін фотоаппаратқа айналды.

1-сурет

2-топ

Перископ. Тағы бір оптикалық құрал—перископ (көне грек. “περl” — “айнала” және “τκoπεω”— “қараймын”) – бұл тығылып отырған жерден бақылау жасауға мүмкіндік беретін оптикалық құрал. Перископты өз бетіңмен оңай жасап алуға болады.

Перископ жасауға қажетті материалдар: кез келген қағаз қорап, өлшемдері бірдей екі жазық айна, скотч, кеңсе пышағы, қайшы, сызғыш, қарындаш (1 а-­сурет). Жұмысты орындау тәртібі: Қораптың екі шетінен 3 см­ден өлшеп кесіңдер де, тік бұрыш жасай бүктеңдер. Бүктелген жерлерді скотчпен бекітіңдер (1, ә­-сурет), және сол жерге скотчпен айналарды жапсырыңдар, айна беті қорапқа қарап тұрсын (1,б-сурет). Перископ дайын. Енді оны тігінен қойыңдар. Перископтың жоғарғы шетін нәрсеге қаратып, төменгі шетінен кескінді бақылаңдар (1, в-­сурет).

-

1-сурет

Дескриптор:

• Перископ және обскур камераларының қызметтерін біледі:

• Перископ және обскур камераларының шығу құрастыру жолын түсіндіреді.

• Құралдарды пайланып, қарапайым перископ пен обскур камерасын құрастырады.

• Перископ және обскур камераларының көмегімен кескіндерді бақылайды.

• Кескіннің сипаттамаларын айта алады.

ҚБ

Үлестірме материалдар, стикер қағаздар

https://bilimland.kz/kk/courses/physics-kk/optika/lesson/optikalyq-quraldar

Қажетті материалдар: кез келген қағаз қорап,

өлшемдері бірдей екі жазық айна, скотч, кеңсе пышағы, қайшы, сызғыш, қарындаш, бұлыңғыр әйнек немесе ақ қағаз) орнатылған, жарық

өткізбейтін жәшік.

Сабақтың соңы

10 мин

/жинақтау, бағалау/

«Ойлан,ізден, тап»әдісі арқылы Кестені толтырыңыз

Осы тақырыпта нені меңгердіңдер?

Кері байланыс «КҚЖ» әдісі

Үйге тапсырма: Оптикалық құралдар

Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз?

Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз?

Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау

«Зейінді шоғырландыру» әдісін қолдану арқылы оқушының тыңдалым, оқылым,айтылым дағдылары қалыптасып, оқушылар бір-бірімен диалогқа түседі

Оқушыларға ашық сұрақ қою арқылы қолдау көрсетіп, ой өрісін кеңейтіп, ізденушілік қабілеттерін арттыруға мүмкіндік жасаймын.

«Суреттер сөйлейді» әдісін қолдану барысында топтағы оқушылар бір - біріне қолдау көрсетеді.

«Өз қолыңмен» әдісін пайдалануда оқушылар сабаққа деген қарқыны артып, сабақ барысында қарапайым заттардан «Перскоп және Обскур камерасын жасап үйренеді.

Сабақтың өне бойында ауызша және нақты жазбаша кері байланыс бере отырып, қалыптастырушы бағалау жүргізіп отырамын;

Үй тапсырмасын сұрау мақсатында оқушыларға «Зйінді шоғырландыру» бойынша сұрақтар қойылады, себебі «қайталау оқу айнасы», бұл бөлімде оқушылар топты және бірін-бірі бағалайды. Сабақ барысында бас бармақ сияқты бағалау құралдарын пайдалана отырып, оқушылардың оқудағы қажеттіліктерін анықтап,қиналған оқушының оқуын жақсарту үшін қадамдар жасаймын

Оптикалық аспаптарды жасау кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау яғны кеңсе пышағы, қайшы, ыстық желім сынды заттарды ұқыпты пайдалану.