Оқу процесін ұйымдастырғанда оқу-әдістемелік құралының тиімділігі

Модульдік технологияларға негізделген жаңа буын стандарттарына көшудің қазіргі кезеңінде, білім алушыларды көрнекі оқытуға арналған оқу-әдістемелік материалдарды жасау қажеттілігі туындайды.

Материалдардың көрнекілігі, қарапайымдылығы және қол жетімділігі білім алушыларға оқытылатын модульдердің көптеген қыр-сырын түсінуге көмектеседі.

Оқу-әдістемелік материалдар-бұл оқытушылар мен білім алушыларға көмектесетін нақты материалдары бар әдістемелік басылымдар, оқытушының модуль бойынша материалының мазмұны туралы ойларының нәтижесі, оны зерттеудің ең тиімді әдістемесі туралы нәтиже. Ол оқытушы мен білім алушылардың сабақтағы қызмет формаларын анықтайды.

Әдістемелік материалдарға әдістемелік ұсынымдар, әдістемелік нұсқаулар, жеке сабақтардың конспектілері, жұмыс дәптерлері және дәріс мәтіндері жатады.

Қазіргі білім беруде әдістемелік материалдар оқытудың негізгі құралдары болып қала береді. Әдістемелік материалдарынсыз оқыту процесі білім алушылар үшін ұзағырақ және қиын болуы мүмкін, сондықтан жаңа білімді игеруде және өткен материалды бекітуде тиімділігі төмен болады.

Әдістемелік материалдар қатаң жүйеде мазмұнды көрсететін кітап ретінде анықталған оқу пәні, кейінірек оқулық жаппай оқыту кітабы ретінде қарастырылған, білім берудің пәндік мазмұнын баяндайтын және анықтайтын кітап, міндетті түрде игеруге арналған іс-әрекет әдістеріне арналған оқулық негізінде жасалады.

Оқу-әдістемелік материалдар білім алушыларға оқытушы болмаған кезде де, онымен қарым-қатынас кезінде де кәсіби білім мен дағдыларды өз бетінше жинақтауға мүмкіндік береді.

Олар білім алушының жеке қабілеттеріне сәйкес ұсынылған оқу ақпаратын меңгеруге мүмкіндік береді.

Білім алушыларды дайындау процесінде осындай әдістемелік материалдарды пайдалану білім беру жүйесіндегі жағдайды өзгертеді. Егер бұрын оқыту функциясы толығымен оқытушыға тиесілі болатын, ал қазір оқытушының оқыту функцияларының бір бөлігі білім алушыға ауысады, ал оқытушы білім алушыны қолдайды, оқуға бағдарлайды және туындаған мәселелерді шешуге көмектеседі.

Оқу әдістемелік материалдарының мақсаты - оқытушыларға оқу-тәрбие жұмысын жетілдіруге әдістемелік қамтамасыз ету, сондай-ақ білім алушыларға әдістемелік көмек көрсету, яғни оларға белгілі бір тапсырмаға, зертханалық немесе практикалық жұмыста, сондай-ақ курстық және дипломдық жұмыс кезінде дайындалуға көмектеседі.

Оқу-әдістемелік материалдары білім алушылардың өзіндік жұмыстарын ұйымдастыруда маңызды зор.

Оқу құралы білім алушының өз бетінше дайындалуына, жалпы және кәсіби құзыреттіліктерін, практикалық біліктер мен дағдыларын қалыптастыруына септігін тигізеді.

Оқу құралының мақсаты-ақыл-ойдың қалыптасуын қамтамасыз етіп, білім алушыларды оқытудың тиімділігін арттыруға және олардың шығармашылық даму деңгейіне ықпал етеді.

Оқу құралдарын қолдану білім беру сапасын жақсартады, оқу процесінің тиімділігін арттырады, оқыту әдістерін іске асыру мүмкіндігі пайда болады.

Білім беру процесін жобалаудың күрделілігі бұл арнайы мақсатты дидактикалық бағдарламалардың тағайындаулары аз, ал оқытушы негізінен мыналарды қолдануы керек, пайдаланушылардың кең ауқымы үшін ұсынылатын (электрондық энциклопедиялар, анықтамалықтар) немесе кәсіби бағдарламаларға арналған дайындық (компьютерлік оқулықтар, модельдеу орталары) және оларды нақты жағдайларға қарай бейімдеу.

Оқу процесінің тәжірибесіне оқу құралдарын енгізу келесі міндеттерді шешеді:

- білім алушылардың ойлауын дамытуды жалғастыру;

- теориялық білімді неғұрлым берік игеру;

- практикалық біліктер мен дағдыларды игеру тек қана типтік емес, сонымен қатар дамытушылық, шығармашылық тапсырмалар;

- білім алушылардың нақты оқу барысын бақылау (кәсіби модуль);

- білім алушылардың өзін-өзі бақылау біліктері мен дағдыларын қалыптастыру.

Оқу құралдары функционалды мақсатқа ие:

Бірінші функция-оқыту функциясы, білім алушылардың қажетті білімін, біліктері мен дағдыларын қалыптастыруды қамтиды.

Екінші функция- білім алушылардың тұрақты назарын сабаққа аудару. Оқу құралының арқасында сабақтың материалы жақсы қабылданады, сабақ уақыты ұтымды қолданылады.

Үшінші функция-конспект жүргізуде мұқияттылыққа тәрбиелеу. Оқытушы білім алушылардың оны мұқият толтыруын қамтамасыз етуі керек.

Төртінші функция – білім алушылардың ойлауын дамытуды жалғастыру. Оқу құралында шығармашылық сипаттағы тапсырмалар мен жаттығулар бар, оларды орындау үшін білім алушылар әртүрлі шешімдерді іздеуі керек.

Бесінші функция-білім алушылардың өзін-өзі бақылау біліктері мен дағдыларын қалыптастыру. Оқу құралдарын толтыру кезінде олар өздерін бақылауы керек.

Алтыншы функция – білім алушылардың жұмысын ұтымды ұйымдастыру. Білім алушыларды оқытуды ұйымдастыруға арналған оқу құралдары ұтымды құрастырылған. Оқытушы мен білім алушының уақыты тиімді пайдаланылады.

Жетінші функция-тұрақты кезеңдік бақылауды жүзеге асыру. Сабақтың материалы кезеңдерге бөлінеді және оқытушы бақылауды жүзеге асырады, әр кезеңде ол қатені көріп, оны білім алушыға түзетуге көмектеседі.

Сонымен, қазіргі оқу-әдістемелік құралдар -бұл білім алушының сабақ кезінде, үйде өз бетінше жұмыс істеуге арналған ақыл-ойдың іс-әрекеті және кезең-кезеңімен қалыптасуына ықпал ететін дидактикалық кешен.

Негізгі оқу материалының көрінісі арнайы пәндік-таңбалық нысанда құрастырылған танымдық іс-әрекет және оқытушы мен білім алушылардың өзара іс-қимылының тиімділігін арттыру мақсатында ұсынылады.