Оқушылардың ойлау және сөйлеу қабілетін дамытатын деңгейлік тапсырмалар

Кіріспе

Қазіргі білім беру жүйесінде оқушылардың ойлау және сөйлеу қабілетін дамыту маңызды міндеттердің бірі болып табылады. Бұл дағдылар оқушылардың шығармашылық белсенділігін арттырып, олардың логикалық және сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін жетілдіруге көмектеседі. Деңгейлік тапсырмалар – әр оқушының жеке мүмкіндіктеріне қарай бейімделген, оқу материалын меңгерудің тиімді әдісі.

Негізгі бөлім

1. Деңгейлік тапсырмалардың маңызы

Деңгейлік тапсырмалар оқушылардың танымдық белсенділігін арттырып, олардың өз бетімен білім алуына ықпал етеді. Бұл тапсырмалар:

Оқушының қабілетіне қарай сараланады;

Ойлау және сөйлеу дағдыларын дамытады;

Логикалық, шығармашылық және практикалық ойлауды қалыптастырады;

Оқушылардың қызығушылығын арттырады.

2. Деңгейлік тапсырмаларды құру принциптері

Деңгейлік тапсырмалар құруда мынадай принциптерді ескеру қажет:

Жеңілден күрделіге – тапсырмалар біртіндеп қиындайды;

Жеке ерекшеліктерді ескеру – оқушылардың танымдық қабілеттеріне қарай бейімдеу;

Шығармашылыққа бағыттау – ойлау қабілетін дамытатын ашық сұрақтар мен тапсырмалар енгізу;

Өзіндік жұмысқа ынталандыру – оқушылардың өз бетімен ойлау дағдыларын жетілдіру.

3. Ойлау және сөйлеу қабілетін дамытуға арналған деңгейлік тапсырмалар үлгілері

1-деңгей (қарапайым тапсырмалар):

Терминдердің анықтамасын табу.

Қарапайым сұрақтарға жауап беру.

Мәтіннен негізгі ойды анықтау.

2-деңгей (орташа күрделі тапсырмалар):

Берілген сөйлемдерді мағынасына қарай ретімен орналастыру.

Мәтін мазмұнын қысқаша баяндау.

Логикалық байланысы бар сөйлемдер құрастыру.

3-деңгей (жоғары деңгейлі тапсырмалар):

Берілген тақырып бойынша шағын эссе жазу.

Оқиғалар желісін өзгертіп, жаңа нұсқа ұсыну.

Дискуссиялық сұрақтарға жауап беру.

Қорытынды

Деңгейлік тапсырмалар оқушылардың ойлау және сөйлеу қабілетін дамытудың тиімді әдісі болып табылады. Оларды жүйелі түрде қолдану оқушылардың білімін тереңдетіп, олардың өз ойларын еркін әрі нақты жеткізе білуіне көмектеседі. Сондықтан мұғалімдер оқыту үдерісінде деңгейлік тапсырмаларды белсенді қолданып, оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамытуға басымдық беруі қажет.