Орыс мектептерінде қазақ тілін оқытудың тиімді әдіс-тәсілдері

Тіл тағдыры —  ел тағдырына айналып отырған қазіргі қазақ  тілінің кінәратты жағдайында оқушы бойында  мемлекеттік тілге деген сүйіспеншілікті қалыптастыруға, қазақ тілі арқылы жасалған ойдың кестелі өрнектеріне үңілтіп, ауызша, жазбаша сөздік қорларын молайтуға,шығармашылық қабілетін дамытуға, пәнге деген қызығушылығын арттырып,білім сапасын тереңдетіп,  мемлекеттік  тіліміздің қолдану аясын кеңейтуге,  Тіл туралы заңды жүзеге асыруға барынша қолғабыс ету- әрбір қазақ  тілі  пәні мұғалімінің міндеті болуға тиіс. Ал қоғамымыздағы мұғалім алдында  тұрған міндет- сапалы білімді, саналы тәрбиелі, экономикалық ойлауы  дамыған, жалпы адамзаттық құндылықты меңгеруде шығармашылық,іскерлік пен дағдысы қалыптасқан, жан-жақты мәдениетті жеке тұлғаны қалыптастыру екені сіздер мен бізге белгілі.

Елбасының « Қазақстанның  болашағы- мемлекеттік тілінде» атты жолдауын іске асыруға Қазақстан азаматтарының әрқайсысы үлес қосуға міндетті, оның ішінде қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімдері тіл жанашырлары қатарынан орын алатындықтан, тапжылмай еңбек етіп  үлестерін қосуға міндетті.

Жоғарыда айтылғандарды ескере келсек, қазақ тілін оқытуға қойылатын талап- тілектердің бүгінгі күнде жаңарып отырғанын аңғарамыз.

Ұлт мектебінде қазақ тілін үйрететін ұстаз  үшін   басты мақсат-өзге ұлттың баласын мемлекеттік тілде сөйлету. Қазақ сөзінің құдіреттілігін, сырын сезіндіру, тіл үйренуге ынталандыру. Шәкірт талабын шыңдау қазақ тілі  мен әдебиеті мұғаліміне үлкен жауапкершілік жүктейтіні рас.

Осы жаупкершілікті іске асыру үшін барлығымыз да алдымызға өз міндеттерімізді қойып,оны шешуге тырысамыз, түрлі әдіс- тәсілдерді, жаңа технологияларды қолданамыз.

Осыларды ескере отырып, мемлекеттік тіл мәртебесін көтеру мақсатында тілді үйретудің тиімді, нәтижелі әдістерін үнемі іздестіріп жүремін. Орыссыныптарында қазақ тілін үйрету және үйрету барысында өз алдыма мынадай міндеттер қойдым:

— орыс мектептеріндегі балаларға тілді үйрену жеңілдеу болу мақастында тілдің күнделікті практикалық жағын қарастыру;

— Қазақ тілі сабағында оқушының  ауызша, жазбаша сөйлеу тілін қалыптастыру, сөз байлығын молайту;

— Шығармашылықпен  жұмыс істеуге, үнемі өз бетімен ізденуге дағдыландыру;

— Оқушылардың тілді үйренуге қызығушылықтарын арттыру.

Осы міндеттерді шешуге төмендегідей тиімді  әдіс- тәсілдерді қолданамын:

Орыс мектептерінде қазақ тілі сабақтарында қай сыныпта болса да, көрнекілікті қолданған артық етпейді.Себебі көзбен көріп, қолмен ұстаған жылдамырақ, әрі ұзаққа  есте сақталады. Сондықтан тиімді әдіс- тәсілдердің бірі-көрнекілікпен жұмыс деуге болады.

Күнделікті ауызекі сөйлеу тілін қалыптастыруда сабаққа қажетті заттардың атауларымен танысып, олардың көмегімен сұрақ- жауап құрастырады. Бұл тапсырмалар жас ерекшеліктеріне байланысты құрастырылады. Мысалы , «Менің отбасым», «Мектеп», «Сабақ», «Менің досым»,  «Менің сүйікті кином» т.б. шағын тақырыптарға мәтіндер , қысқаша әңгімелер құрастырады және  әңгімелеуге  дағдыланады.

Салтанат Рамазанова

Тоғызақ орта мектебінің

қазақ тілі мен әдебиеті

пәні мұғалімі

Қарабалық ауданы