«Өз-өзіне қол жұмсау (суицид) туралы түсінік және оның себептері.»

Түркістан обылысы, Созақ ауданы, Созақ ауылы.

«Созақ» жалпы орта метеп-гимназиысы

Шығармашылық тақырыбы: «Өз-өзіне қол жұмсау (суицид) туралы түсінік және оның себептері.»

Әлеуметтік педагог: Асылбеков Дуйсенбек Бегалиевич

Түркістан обылысы

Созақ ауданы

2020-2021 оқу жылы

Кіріспе:

1. Өз-өзіне қол жұмсау (суицид) туралы түсінік және оның себептері.

2. Өз-өзіне қол жұмсайтындардың іс-әрекеттері.

3. Өз-өзіне қол жұмсауға кім бейім?

4. Өз-өзіне қол жұмсауға дайындықтың белгілері.

5. Өз-өзіне қол жұмсауға бейім оқушыларды бақылау кестесі:

6. Қалай жәрдем беру керек?

Өз-өзіне қол жұмсау (суицид) туралы түсінік және оның себептері.

Суицид - өз-өзіне қол жұмсау дегеніміз. Адамның қатты жан-күйзелісі жағдайында немесе психикалық ауру ықпалымен жасалған өз-өзіне қол жұмсау әрекеті; жүйкесін қатты жарақаттайтын жағдайлар ықпалымен өмірден саналы кету әрекеті, бұл жағдайда жеке өмірдің жоғары құндылық ретінде мәні жоғалады.

Осылайша, суицид ұғымы адамның өз-өзіне өлтіру туралы түсінігін береді, басқаша айтқанда, бұл өз-өзіне қол жұмсаудың жоғарылатылған тәуекелі. Кәмелетке толмағандардың ауытқушылық мінез-құлығының аталған түрі енжарлы, әрекетсіздік болып сипатталанып, шешімі жоқ мәселелерден өз-өзіне зорлықпен, күшпен өмірден қиып кету тәсілі болып табылады.

Өз-өзін өлтіру көбінесе көктемде тіркеледі, бұл кезде адамдардың көлеңсіз жағдайлары қоршаған табиғаттың гүлденуіне қарама-қарсы келеді. Қыстың тоқ түстері жанның күзелуіне сәйкес келеді; бірақ «Мендік» нашар көңіл-күймен көктемнің ашық күндерінің арасында қарама-қарсылық байқалады. Тарихи деректер бойынша, көктемде жүйкенің күйзелуі егін егу мерекесіне сай келген, бұл кез көңілді өткен. Күн-шуақты көктемгі әлемінің және жан-дүниенің қысылған кезінің қарама-қарсылығы өз-өзін өлтіруге әкелуі мүмкін. «сәуір – ең қатыгез ай». Сәуірде өз-өзіне қол жұмсағандардың саны 120% жоғары, ортажылдық есебінен.

Өз-өзіне қол жұмсау жаңа жылдың мерекелер кезінде көп кездеседі. Отбасының бұзулуынан, өлімнен, жалғыздықтан, әлеуметтік және экономикалық сәтсіздіктерден шаршаған адамдар, «бақытты кезең» күткен қуанышты әкелмегендігін аңғарады. Осындай күйзелістен кейін олар өздеріне қол жұмсауы мүмкін. Кейбір адамдар үшін өз-өзін қол жұмсау актісі жаңадан туылу мүмкіндігі болуы мүмкін.

Өз-өзіне қол жұмсауға кім бейімді?

1. Аяқталмай қалған суицид әрекеті (парасуицид). Кейбір деректер бойынша 30% жетеді.

2. Өз-өзіне қол жұмсаймын деп қорқыту, тура немесе жасырын.

3. Өз-өзіне жарақаттар жасау (аутоагрессия).

4. Отбасындағы өз-өзіне қол жұмсау.

5. Алкоголизм. Алкоголь ішімдіктерді қолданатын ауруларда өз-өзіне қол жұмсау жағдайы өте жоғары. Бұл ауру өз-өзіне қол жұмсаудың 25-30% ; жас адамдарда 50% дейін. Алкогольді ұзақ уақыттан беру ішу депрессияның күшейуіне әкеліп соқтырады, психикалық ауру және катектерді жасау сезімі – өзіне қол жұмсауға әкеледі.

6. Наркотиктерді және токсикалық препараттарды үнемі қолдану, алкоголь, наркотиктер өз-өзіне қол жұмсауға әкеліп соқтырады. Олар адамның іс-әрекетіне мотивациялық бақылауның нашарлатады, депрессияны күшейтеді, психоз пайда болады.

7. Аффективті бұзылыстар, ауыр депресия (психопатологиялық синдром).

8. Өлімге алып келетін және ұзақ мерзімдегі аурулар

Өз-өзіне қол жұмсауға дайындықтың белгілері.

• Өз-өзіне қол жұмсауға дайындық дегеніміз бірнеше белгілердің жиынтығы.

• Өз жумыстарын ретке келтіру-бағалы заттарды тарату, жиналастыру. Адам уқыпсыз еді, бірақ бірден бәрін ретке келтіреді. Сонғы дайындықтарды жасайды.

• Қоштасу. Өміріның әр кезеңдерінде өзіне жәрдем берген адамдарға ризашылығын білдіру.

• Сырттай қанағаттану- құш-құаттың көбейюі. Егер өз-өзіне қол жумсау шешімі қабылданса, жоспар құрылса, осы тақырыптағы ойлар мазаламайды, құш-қуаттың көбейгени байқалады. Сырттай әрекетсіз көрінеді - өлім туралы ойлаодан бас тартқандай көрінеді. Құш – қуаттың асқындау жағдайы терең депрессиядан қатерлі болады.

• Жазбаша ұсыныстар.(хаттарда, кунделігінде, тіл хаттарынды).

• Ауызша ұсыныстар немесе қорқытулар.

• Импульсивті жасөспірімдерде тез көтерілуі, сабарсыздық.

• Жақын адамнан айырылуі, осыдан кейін жоғарыда аталған белгілер байқалады.Үйден айырылу.

• Ұйқысыздық.

Өз-өзіне қол жұмсауға бейім оқушыларды бақылау кестесі:

Зерттелінушының аты-жөні

1

Туылған жылы:

«______»_____________________________жыл

Жынысы:

Ер.

Әйел.

3

Мекен жайы

Созақ ауылы.

Көше:

4

Сыныбы

5

Анамнестикалық мәліметтер

6

Туыстарындағы психикалық аурулардың бар-жоғы (қандай? кімде?)

7

Туыстарында алкоголизмнің бар-жоғы

8

Туыстарында өз-өзіне қол жұмсау немесе қол жұмсауға бару (кімде, жасы)

9

Қанмен берілген аурулар (кімде, әкесі немесе анасының жағынан)

10

Отбасы құрамы

толық

толық емес

басқа

11

Әкесінің аты-жөні:

12

Жұмыс орны:

13

Анасының аты-жөні:

14

Жұмыс орны:

15

Ата-аналардың әлеуметтіқ жағдайы:

16. Балаға қарым-қатынас:

Анасы:

жақсы көреді

қолдамайды

отбасында басты тұлға

қатыгез

бағынушы

әрекетсіз

Әкесі:

жақсы көреді

қолдамайды

отбасында басты тұлға

қатыгез

бағынушы

әрекетсіз

17

Отбасындағы басты адам

18

Отбасындағы ұрыс-керіс:

бар

жоқ

19

Ұрыс-керістің сипаттамасы:

20

Отбасындағы науқас адамның жағдайы (аға-інілердің, әпке-сіңлілердің бар-жоғы, олардың жастары, қарым-қатынастары

21

Отбасылық тәрбиенің кері түрлері

Жоқ болған

гиперпротекция

Басым гиперпротекция

Эмоц. қабылдамау

Қатыгез қарым-қатынас

Жоғары моральдық жаупкерш.

21. Отбасындағы жазаның түрлері:

22

Мектепте оқуға қызығушылық

жоғары

орташа

төмен

23

Сабақ үлгерімі:

жоғары

орташа

Төмен

24

Сыныптағы орны:

25

Заңсыз топтарға қатысуы (қандай топтар):

26

Құқық бұзушылықтар

болған

болған жоқ

қандай

27

Зиянды заттарды қолдану

578тг - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Материал жариялап тегін сертификат алыңыз! Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды Материал жариялау Сертификатты жүктеу Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Бағыт Сынып Іздеу Ұқсас материалдар Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған Сертификатталған тренер жасаған 01.01.2023 17 863 13 694 ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған Барлық пәндер Барлық материалдар Барлық сыныптар Əлеуметтік педагог пәні бойынша барлық материалдарды көру Іс-шаралар кестесі Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары Сайт Peaksoft веб-студиясында жасалған - Peaksoft.kz