Өзін-өзі тану әдістемелік материалдар

1
Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2018 жылғы 20 қыркүйектегі
№ 469 бұйрығына 57 - қосымша

Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№115 бұйрығына 497 - қосымша


Тірек-қозғалыс аппараты бұзылған білім алушыларға арналған негізгі орта
білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін «Әлеуметтік-тұрмыстық
бағдарлау» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы


1 - тарау. Жалпы ережелер

1. Тірек-қозғалыс аппараты бұзылған білім алушыларға арналған негізгі
орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін «Әлеуметтік-тұрмыстық
бағдарлау» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан
әрі – Бағдарлама) «Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан
Республикасы Заңының 5-бабы 6) тармақшасына сәйкес әзірленген.
2. Бағдарламаның мақсаты: тірек-қозғалыс аппараты бұзылған білім
алушыларда (бұдан әрі – ТҚАБ) қоғамдық мінез-құлық, әртүрлі тұрмыстық
және әлеуметтік жағдайларда дербес болуға мүмкіндік беретін арнайы
әлеуметтік икемдер мен дағдыларды қалыптастыру.
3. Бағдарламаның міндеттері:
1) білім алушылардың өзіне өзі қызмет көрсету, тамақтану дағдыларын
қалыптастыру;
2) тұрмыстық икемдерді қалыптастыру;
3) әлеуметтік мекемелердің ұсынған қызметтерін пайдалана алу және
бағдарлық дағдыларды қалыптастыру (сауда, тұрмыстық қызмет, байланыс
жасау, мәдени қызметтер, медициналық көмек және қоғамдық көлік);
4) мінез-құлықтың моральды-этикалық нормаларын, адамдар арасындағы
өзара қарым-қатынас мәдениетін қалыптастыру;
5) өз бос уақытын ұйымдастыру дағдылары мен мүмкіндіктерін
қалыптастыру;
6) адами-тұлғалық қасиеттерді тәрбиелеу: еңбексүйгіштік, жанашырлық
сезімі, үлкендерге деген құрмет, патриоттық сезім;
7) ақыл-ой аумағы мен психофизикалық даму кемшіліктерін түзеу, ірі
және ұсақ моториктерді дамыту.

2

2 - тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

4. Бағдарлама концентрикалық тәсіл бойынша құрылған, онда бір ғана
оқу материалы бірнеше рет ұсынылады, мұндағы әрбір қайталаулар күрделене
түседі және білім берудің мазмұны кеңейеді, нәтижесінде жаңа және тұрақты
әлеуметтік-тұрмыстық икемдер мен дағдыларды қалыптастыру үшін
жан-жақты зерттелген материалды қайталау және тереңдетуді жүзеге асыруға
мүмкіндік беретіноның жекелей элементтері нақтыланып, тереңдей береді.
5. «Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау» пәні бойынша оқыту процесінде
тұлғалық қасиеттерді дамыта оқытудың белсенді әдістерін пайдалану арқылы
жүзеге асырылады:
1) білім алушылардың пікірін сыйлау және әрі қарай дамыту мақсатында
қалыптасқан білім мен түсініктерді пайдаланудың маңыздылығын білу;
2) қызмет түрлері мен жіті іріктелген тапсырмалардың көмегімен
ынталандыра және дамыта оқыту;
3) «Оқытуды бағалау» арқылы оқытуды қолдау;
4) шығармашылық ортаны құру мақсатында әртүрлі тәсілдермен оқытуды
дифференциациялау.
6. ТҚАБ оқыту процесін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдерінің
негізінде бүкіл әлеммен қабылданған «қалыптандыру» педагогикалық
концепциясы жатыр. Бұл концепцияға сәйкес білім алушылар
түзеу-педагогикалық іс-шаралардың барлық жүйесін жобалау кезіндегі негізгі
және жалғыз есептеу нүктесі болып табылады. Жоспарланған педагогикалық
іс-шаралар қоршаған ортаның өзгеруін, әрбір оқушының жеке қызметін
стимулдаушы жағдайда білім алушылармен тікелей жұмыс жасауды қамтиды.
7. «Қалыптандыру» концепциясының негізінде арнайы мектеп
жағдайында ТҚАБ білім алушыларды оқыту және тәрбиелеу процесін
ұйымдастыру қағидалары жиынтықталған.
8. Білім алушылардың құқығын тану қағидасы жекелей қарқында дамиды,
ол әрқайсысының жекелей ерекшеліктерін сақтауға мүмкіндік береді. Бұл
қағиданы ұстану оқытудың жекелей бағдарламаларының мазмұнын анықтау
мақсатында дамудың мүмкіндіктерін ұдайы зерттеуді ұсынады.
9. Әрбір оқушының жекелей мүмкіндіктері мен тұлғалық жетістіктері
мониторингінің нәтижелері есебімен педагогтың оқытудың дидактикалық
құралдары, формалары, әдістері, мазмұнын іріктеу қағидасы.
10. Білім алушылардың әлеуметтік дағдылары мен тәжірибелік қызметін
қалыптастыру үшін сәйкес мектеп ортасын құру қағидасы:
1) икемдер мен дағдыларды қалыптастыру олар қолданысқа түсетін
жағдайға сәйкес жүзеге асады. Бұл білім мен дағдыларды жаңа жағдайға
ауыстыру қиындығымен байланысты;

3
2) әртүрлі өмірлік жағдайлардан көрініс беретін кеңістіктің өзгеруі,
пәндік орта білім алушылар қажеттіліктерінің өзгеруімен байланысты өзгеріп
отырады;
3) ыңғайлы әлеуметтік-тұрмыстық және пәндік-дамытушы орта мектепте
білім алушылардың жастық және физиологиялық ерекшеліктеріне байланысты
құрылады.
11. Білім алушылардың мектептегі күнделікті әрекетінің
белсендендірілген сипатының қағидасы. Оқу жоспарындағы бірнеше пәндік
аумақтардың мазмұнын белсендендіруді ұсынады.
12. ТҚАБ білім алушыларды оқыту процесі мазмұндық ғана емес,
сонымен қатар ұйымдастырушылық формасы тұрғысынан да қатаң
регламенттелмеген.
13. Білім алушылар қызметтің түрлерін қажет кезде ауыстырып, жекелей
жұмыстарды орындайды және педагогтың жекелей көмегін ала алады.
14. Белсенділігі көрініп, ТҚАБ білім алушылардың өз алдына дербестілігі
дамитын қызметтің негізгі түрлері мыналар болып табылады:
1) тірі және өлі табиғатты, әлеуметтік өмір көріністерін бақылау;
2) пәндік-тәжірибелік қызмет;
3) ойын әрекеттері және ойын қызметі;
4) шаруашылық-еңбек қызметі;
5) әлеуметтік-тұрмыстық қызмет.
15. Тәжірибелік-көрнекі әдістер оқытудың тәжірибелік қызметтерінің
көрнекі әдістерін толықтырады. Мұғалім жаттығу түрлерін, оны сыныпта өткізу
орны мен тәсілдерін жіті ойластырады (жұмыс үстелінде, тақтаның алдында,
кенептік жинақтарда, ойын бұрышында, кілемде).
16. Дидактикалық ойындар қолданалады. Ойынды өткізу барысында
белгілі бір қарқында жүргізіледі, ойын жаттығулары барысында сұрақтар
қойылмайды.
17. Сабақтар сәйкес көрнекі көмекші құралдардың жиынтығымен және
фронтальды және жекелей жұмыстарға арналған таратпалы пәндік
материалдармен қамтамасыздандырылады.
18. Мұғалімнің көмегімен орындалатын тәжірибелік әрекеттерді орындау
барысында дербестілік және өз-өзіне деген сенім қалыптасады.
19. Білім алушылардың әлеуметтік-тұрмыстық бағдары сабақтар
шеңберімен шектеліп қалмайды және ол тәрбиелік іс-шаралар шеңберінде
өзінің логикалық жалғасын табады.


3 - тарау. «Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау» пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

20. «Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау» пәні бойынша оқу жүктемесінің
көлемі:
1) 5-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында - 68 сағатты;

4
2) 6-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында - 68 сағатты;
3) 7-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында - 68 сағатты;
4) 8-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында - 68 сағатты;
5) 9-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында - 68 сағатты;
6) 10-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында - 68 сағатты құрайды.
21. Бағдарламаның мазмұны оқыту бөлімдері бойынша
ұйымдастырылады. Әрбір бөлім белгілі бір сыныпқа арналған оқу мақсаттары
түрінде көрсетілген тарауларды қарастырады. Оқыту мақсаттары жүйелі түрде
ұйымдастырылған және әрбір тараушалардың ішінде орналасқан, ол
мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және білім алушылардың жетістіктері
бағалауға, оқытудың келесі деңгейіне өтуі туралы хабар беріп отыруға
мүмкіндік береді.
22. Оқу пәнінің мазмұны 3 бөлімді қамтиды:
1) 1-бөлім «Денсаулық және қауіпсіз өмір салты»;
2) 2-бөлім «Мен және менің отбасым»;
3) 3-бөлім «Мен және қоғам».
23. «Денсаулық және қауіпсіз өмір салты» бөлімі келесідей бөлімшелерді
қамтиды:
1) денсаулық және қоршаған орта;
2) тамақтану;
3) киім және аяқ киім.
24. «Мен және менің отбасым» бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:
1) отбасылық және тұлғааралық қатынастар;
2) бос уақыт және қызығушылықтар;
3) мерекелер, салтанаттар, дәстүрлер;
4) отбасылық экономика.
25. «Мен және қоғам» бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:
1) сауда;
2) тұрғын үй;
3) байланыс құралдары;
4) көлік;
5) жұмысқа орналастыру.
26. 5-сыныпқа арналған «Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау» пәнінің
базалық мазмұны:
1) денсаулық және қоршаған орта. Жеке бас тазалығы: таңғы және кешкі
туалет. Шаш күтімі (ашты жуу, шаш үлгісі). Құлақ күтімі. Жуынатын бөлме,
душқа түсудің қауіпсіздігі; столда, компьютердің алдында отырған кезде
арқаны тік ұстау. Көзді күту. Телевизор, электронды планшеттер,
смартфондарды қараудың қауіпсіздігі; иіссуларды (дезодорант, әтір, одеколон)
пайдалану және жеке бас гигиенасының құралдары; төтенше жағдайлар – жер
сілкінісі, жер сілкінісі кезінде өзін-өзі ұстауы;
2) тамақтану. Тамақтанудағы негізгі азық-түліктер, олардың адам
организімі үшін маңыздылығы. Азық-түліктердің сақталу мерзімі; тамақ

5
дайындаудағы тазалық талаптары; асүй жабдықтары; құралдар, ыдыстар.
Оларға күтім жасаудың ережелері; тамақтану тәртібі;таңғы ас мәзірі. Таңғы ас
столын әсемдеу, тамақ дайындау: салаттар, салаттарға арналған дәмдеуіштер;
жұмыртқадан жасалған тағмдар, қуырылған жұмыртқа; қарапайым
бутербродтар жасау; кесетін құралдар, қайнаған су, ыстық ыдыстар, электрлі
және газ плитасын пайдаланудағы қауіпсіздік ережелер;
3) киім және аяқ киім. Мезгіл мен арнайы жағдайға байланысты киімдер
мен бас киімдердің түрлері; өлшемі мен фасонына байланысты киімдер мен аяқ
киімдерді таңдау; киімге күнделікті күтім жасау (кірлеудің алдын-алу, тазалау);
аяқ киім түрлері, оның қызметі. Аяқ киім күтіміне арналған заттар (кептіру,
тазалау, мезгілімен киілетін ая киімді сақтауға дайындау);
4) отбасы және тұлғарааралық қатынастар. Отбасы құрамы: аты-жөні,
әкесінің аты, жасы, жұмыс орны, отбасы мүшелері. Туыстық қатынастар және
ататек (ана, әке, бауыр, әже); отбасылық дәстүрлер, отбасы мүшелерінің туған
күндерін атап өту; қарым-қатынас жасау ережесі мен этикеті: үлкендер мен
балалардың қарым-қатынасы;
5) бос уақыт және қызығушылықтар. Белсенді демалыс және туризм,
спорттық секциялар, мұз айдындарына, ойын алаңқайларына, басейнге бару,
табиғатқа шығу, туристік орындар; шығармашылықпен айналысу: тігін,
тоқыма, өрнек салу, құрастыру, үлгілеу, суретке түсіру өнері; хайуанаттар бағы,
саябақтар мен көңіл көтеру орталықтарына бару;
6) мерекелер, салтанаттар, дәстүрлер. Мемлекеттік мейрамдар: Жаңа
жыл, Халықаралық әйелдер күні, Наурыз мейрамы, Қазақстан халықтарының
Бірлігі күні, Жеңіс күні, Отан қорғаушылар күні, Астана күні, Тұңғыш
Президент күні, Конститутция күні, Тәуелсіздік күні; туған күн, оны
дайындалудың ерекшеліктері және өткізу; қазақтың ұлттық салт-дәстүрлері:
«Бесік той» (баланың дүниеге келу мерекесі);
7) отбасылық экономика. Ақша. Заманауи ақша белгілерінің түрлері:
қағаз ақшалар, ауысымды монета (теңге, тиын); отбасы бюджетінің құрамдас
бөліктері: кіріс және шығыс. Шығындардың негізгі статьясы; терминал төлемін
пайдалану;
8) сауда. Дүкен түрлері: шағын маркет, супермаркет, гипермаркет, сауда
орталықтары; арнайы дүкендер: киімдер, аяқ-киімдер, кеңсеге арналған
тауарлар, маталар; дүкендерден тауар алудың тәртібі; интернет дүкендер:
ерекшеліктері;
9) тұрғын үй. Қалалық көпқабатты үйлердегі тұрғын үй ғимараттарының
түрлері және ауылдық жерлердегі жеке тұрғын үйлер; тұрғын үй
ғимараттарының тазалық талаптары және олар ды қамтамасыздандыру
талаптары; пәтерді күнделікті жинау (құрғақ және дымқыл). Шаңсорғыш.
Ұйықтайтын бөлменің жайлылығы;
10) қатынас құралдары. Қарым-қатынас жасаудың заманауи құралдарын
пайдалану. Интернет. Электронды поштаны пайдалану. Пошта. Пошта
жіберілімдерінің түрлері (хаттар, бандерольдар, жіберілмдер, ақша

6
аударымдары).Үйдің пошталық адресі. Пошталық конверттерде мекен-жайды
жазу; хат түрлері (қарапайым, тапсырыс беруші), хат жіберудің тәртібі;
11) көлік. Қаладағы көлік түрлерін пайдалану. Аялдамадан автобус,
троллейбус салонына міну қауіпсіздігі. Метро. Жол қауіпсіздігі ережелері.
Бағдаршам. Жол белгілері. Тірек-қозғалыс аппараты жағдайының
ерекшеліктеріне байланысты жолда жүрудің ережелері мен әдістері, метрода
жүру ережелері; қоғамдық көлікте жүру кезінде көрсетілетін көмекпен
байланысты адамдармен қарым-қатынас жасаудың формалары; көмек көрсету
туралы өтініштерді қарастыру; жол ақысын төлеу картасын пайдалану;
12) жұмысқа орналастыру. Іскерлік қарым-қатынас. Қалалық және
ауылдық жерлердегі мамандықтар. Завод, фабрикалар, фермалар. Мамандық
атаулары: жұмысшылар, тігіншілер, тігін, киім пішіндеу, тігіншілік, фермер,
омарташы; Пошта. Көлік. Адамдардың мамандықтары: пошташы, газет
таратушы,жүргізуші (шофёр), автомеханик, құрылыс мамандықтары: сылақшы,
әктеуші, тас қалаушы.
27. 6-сыныпқа арналған «Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау» пәнінің
базалық мазмұны:
1) денсаулық және қоршаған орта. Жеке бас тазалығы: денені шынықтыру
(жаттығу жасау, денені ысқылау, мерзім бойынша киіну, дене жаттығуларын
жасау). Қол, аяқ терісі мен тырнақ күтімі; қайшы және маникюрлік заттарды
қолданудағы қауіпсіздік техникасының ережелері; медициналық мекемелер
(поликлиникалар, дәріханалар, ауруханалар), олардың қызметтері;
медициналық мекеме қызметкерлері, дәріхана қызметкері (провизор);
медициналық көмек түрлері, «жедел жәрдемс», ауруханаға жатқызу; жедел
жәрдем мен дәрігерді үйге шақыру; карапайым медициналық процедуралар:
дене қызуын өлшеу, жарақаттарды дауалау және таңу; төтенше жағдайлар – су
тасқыны, су тасқыны кезіндегі адамның өзін-өзі ұстауы;
2) тамақтану. Тамақ дайындаудағы тазалық. Азық-түліктерді сақтау;
электр және газ плитасы. Срінке мен электрозажигалка қолдану; асүйдегі
қауіпсіздік техникасының ережелері; кеспе өнімдерінің түрлері. жіңішке жұмыр
кеспеден жасалатын көмеш, кеспеден жасалатын гарнир; жарма түрлері.
Жарманы бірінші рет және жылылай өңдеу. Ботқа дайындау: қарақұмық, күріш
және сұлы ботқасы; көкөніс гарнирлерін және салаттар дайындау (пюре);
3) киім және аяқ киім. Киім затбелгісінде көрсетілген шартты мағыналар;
киімдерге жасалатын ұсақ жөндеу жұмыстары (түйме қадау, жамау); киімді кір
мәшинеде жуудың ережелері. Кірді қолымен жуу. Түрлі-түсті киімдер. Жуатын
заттар; киімдер мен іш киімдерді үтіктеу;
4) отбасы және тұлғааралық қатынастар. Отбасы мүшелерінің арасындағы
міндеттерді бөлу; туысқандармен біріккен іс-шаралар өткізу; қоғамдық
орындарда өзін-өзі ұстау ережесі: кинода, театрда, музейде, кітапханада,
көшеде;
5) бос уақыт және қызығушылықтар. Үй жануарлары. Үй жағдайында
ит пен мысықты асырау ерекшеліктері. Оларды асырау кезіндегі

7
санитарлық-тазалық талаптарын ұстану; аквариум құрылымы, балық асырау; өз
қолымен сыйлықтар дайындау;
6) мерекелер, салтанаттар, дәстүрлер. Мейрамдар: Жаңа жыл,
Халықаралық әйелдер күні, Наурыз мейрамы, Қазақстан халықтарының бірлігі
күні, Жеңіс күні, Отан қорғаушылар күні, Астана күні, Тұңғыш Президент күні,
Конститутция күні, Тәуелсіздік күн; мұсылман мейрамдары: Құрбан айт;
қазақтың ұлттық дәстүрлері: «Тұсау кесер» дәстүрі;
7) отбасылық экономика. Ақшаның рөлі мен қызметі: тауар мен
қызметтерді иеленген кезде сату-сатып алу төлемі; тауар құны мен бағасының
өлшемі; қорлар мен ақша жинақтары; заманауи ақша түрлері; қолма-қол және
карточкамен төлеу; пластиалық карточкалар;
8) сауда. Дүкендер және оның бөлімшелері; тауарлардың құны,
азық-түлікке арналған себеттер мен тележкалар; аспаздық және тәттілер дүкені.
Тауар түрлері; қызмет көрсетудің түрлері: тұрмыстық техниканы, ұялы
телефондарды және өзге де техникалық заттарды жөндеу;
9) тұрғын үй. Үй жинау: жұмсақ және корпустық жиһаздар күтімі; мектеп
білім алушысының жұмыс орнын ұйымдастырудың негізгі ережелері. Дене
жағдайының ерекшеліктерін ескере отырып жұмыс орнына икемделу. Ақыл-ой
және дене жүктемесін бөлу; жарықтандырушы құралдарды пайдалану.
Қауіпсіздік ережелері;
10) байланыс құралдары. Негізгі байланыс құралдары: пошта, телефон,
факс, радио, мобильді байланыс, интернет; факсимильді байланыс: факспен
құжаттарды жіберу; байланыс құралдары мекемелеріндегі өзін-өзі ұстау
ережелері;
11) көлік. Қала сыртына қатынайтын көлік түрін пайдалану. Жол ақысын
төлеу ерекшеліктері (бір реттік, жол жүру картасы, жол ақысын төлеудің
көліктік картасы). Қала сыртына қатынайтын көліктердің жүру ережесі;
қоғамдық көлікте өзін-өзі ұстаудың ережелері (отырғызу кезінде, төлеу
барысында, салонда және көшеге шығу кезіндегі өзін-өзі ұстау ережелері;
автобусқа отырудың қауіпсіздік ережелері (ұстағыштарды, белгі беруші
батырман пайдалану, көмек сұрау); электропоезд, метро, экскалаторға отыру
кезіндегі өзін-өзі ұстау ежелері;
12) жұмысқа орналастыру. Іскерлік қарым-қатынас. Еңбек және қызмет
түрлері; еңбек түрлері; біліктілік: кәсіби талаптардың белгілі бір деңгейге
сәйкес келуі.
28. 7-сыныпқа арналған «Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау» пәнінің
базалық мазмұны:
1) денсаулық және қоршаған орта. Жеке бас тазалығы: күн тәртібі,
тамақтану. Төсек орын, төсек орынды өз күшімен және үлкендердің көмегімен
ауыстырудың жиілігі; үй дәріханасы. Емдік өсімдіктер. Суық тию. Асқазан
жолдарының ауруы. Тіс ауруы; жарақат кезіндегі алғашқы көмек: жараларда,
көгерген, буын шыққан кезде, сүйек сынғанда. Халық емі; төтенше
жағдайлар – өрт, өрт кезіндеадамның өзін-өзі ұстауы;

8
2) тамақтану. Ас дайындау. Көкөніс, ет және балық өнімдерін өңдеу
тәсілдері. Ас дайындау кезінде, қайнаған су, тұрмыстық техника құралдарымен
жұмыс жасау барысындағы қауіпсіздік техникасының ережелері; түскі ас
үстелін дайындау және асүй құралдарын пайдалану ережелері. Үстел басында
өзін-өзі ұстаудың ережелері; сорпа мен борщ дайындау. Картоп котлеті мен
көкөніс гарнирін дайындау. Кисель және кептірілген жемістерден компот
дайындау;
3) киім және аяқ киім. Жүннен жасалған киім күтімі. Сақтауға дайындау;
теріден жасалған киім күтімі; сақтауға дайындау; тоқыма киім күтімі. Жуу,
кептіру, үтіктеу, ерекшеліктері;
4) отбасы және тұлғааралық қатынастар. Қақтығыстық жағдайлар және
одан шығудың жолдары; ата-ана міндеттері, балаларға деген махаббат және
оларды қамқорлыққа алу; қонақ күтудің ережелері. Қонаққа барған кездегі өзін-
өзі ұстаудың мәнері мен этикеті. Әңгіме жүргізудің қағидалары;
5) бос уақыт және қызығушылықтар. Кітапханаға бару: кітаптар, газеттер,
журналдар; теледидарлық бағдарламалар, оларға таңдау жасау және көру;
әлеуметтік желілердегі қарым-қатынас;
6) мерекелер, салтанаттар, дәстүрлер. Мемлекеттік мейрамдар: Жаңа
жыл, Халықаралық әйелдер күні, Наурыз мейрамы, Қазақстан халықтарының
бірлігі күні, Жеңіс күні, Отан қорғаушылар күні, Астана күні, Тұңғыш
Президент күні, Конститутция күні, Тәуелсіздік күні; православиелік
мерекелер; қазақтың ұлттық дәстүрлері: «Сүндет той» дәстүрі;
7) отбасы экономикасы. Үй шаруашылығындағы үнемдеулер; төлем
терминалын пайдалана білу және есепшоттарды толтыру; сатып алуларды
жоспарлау (киім, жиһаз);
8) сауда. Тауар сатып алудың тәсілдері: көтерме және бөлшек сауда,
жеке-жеке сатып алу, өлшеммен сатып алу. Бөлек қаптамаларда; өнім
қаптамаларындағы тауардың жарамдылық мерзімін тексеру және өндіру
мерзімінің таңбалануын түсіну; жөндеу шеберханалары: аяқ киім, киім жөндеу;
9) тұрғын үй. Тұрғын үйді тазалау; Ғимараттарды мерзімдік тазалау;
терезелер күтімі; косметикалық жөндеу жұмыстары; еденді, қабырғаларды
бояу; тұрғын ғимаратының интерьері;
10) байланыс құралдары. Бандероль түрлері (қарапайым, қымбат,
тапсырыспен). Сәлемдемелер. Қаптау және жіберу тәртібі; жіберу құны;
бланктерді толтыру; хаттар мен хабарламаларды элеткронды пошта бойынша
жібер;
11) көлік. Теміржол көлікы; вокзалдар. Вокзлалдардағы анықтамалық
қызметтер; поездардың жүру тәртібі. Жолаушылар вагондарының түрлері;
жеткізу пунктіне дейінгі жол құны; теміржол билеттерін алу; жол сөмкелерін
сақтау камералары;
12) жұмысқа орналастыру. Іскерлік қарым-қатынас. Жеке
меншік – адамдар, еңбек нысандары, заттар арасындағы қарым-қатынас
формалары (нысан және меншік иесі). «Менікі», «Сенікі», «Біздікі» түсініктері;

9
меншік формалары: мемлекеттік, жекелей, біріккен; халыққа қызмет көрсету
орталықтары: электронды кезекке тұру және анықтама қызметін пайдалану.
29. 8-сыныпқа арналған «Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау» пәнінің
базалық мазмұны:
1) денсаулық және қоршаған орта. Жеке бас тазалығы; бет күтімі.
Косметикалық құралдар (лосьондар, кремдер). Қырыну. Қырыну жиілігі.
Электр ұстарасы және қырыну құралын пайдаланудың техникасы. Декоративті
косметика және оны пайдалану; ішкі паразиттік аурулар және олардың алдын-
алу; қышыма, оның алдын-алу; күресу жолдары; оқыс оқиғалар кезіндегі
алғашқы көмек (терінің ашық жарақатаны өңдеу ережелері; санация; улану
кезіндегі шектерді шаю, үсіп қалудың әртүрлі деңгейлері; бастан күн өтіп кету);
2) тамақтану. Қамыр түрлері. Құймақ, оладий және пісірмелерге арналған
қамыр. Құмшекерлі қамыр, піспенан пісіру. Бисквитке арналған қамыр.
Балкүлше пісірмесі. Қатпарлы қамыр; духовканы пайдалану, микротолқынды
пештер, мультиваркаларды пайдалану; Қауіпсіздік техниканың ережелері;
қазақтың ұлттық тағамдары: Ашымалы сусындар (қымыз, шұбат, айран);
3) киім мен аяқ киім. Киім мен аяқ киім өлшемдерін білу. Өлшеу. Киім
жапсырмаларындағы маркировака. Дене жағдайына байланысты ыңғайлы киім
мен аяқ киім таңдау; жағдайға байланысты киім таңдау (күнделікті, мерекелік,
спорттық, тауға шығуға арналған); іскерлік және өндірістік киім: дресс-код,
комбинезон, алжапқыш, халат;
4) отбасы және тұлғааралық қатынастар. Қарама-қарсы жыныстағы
адаммен өзара қарым-қатынас орнату; адамның сексуалды физиологиясы және
адам психологиясы; жас жігіттер мен қыздардың танысу жағдайын үлгілеу,
қарым-қатынас жасау мәдениеті. Махаббат пен ғашық болу, күту;
5) бос уақыт пен қызығушылықтар. Бағбандық: топырақ дайындау,
дәндерді отырғызуға дайындау (қияр). Көкөністердің көшеттерін отырғызу.
Есік алдындағы қысқы бақша; мәдени іс-шаралар: кино, театр, концерт,
көрмелерге бару;
6) мерекелер, салтанаттар, дәстүрлер. Мемлекеттік мейрамдар: Жаңа
жыл, Халықаралық әйелдер күні, Наурыз мейрамы, Қазақстан халықтарының
бірлігі күні, Жеңіс күні, Отан қорғаушылар күні, Астана күні, Тұңғыш
Президент күні, Конститутция күні, Тәуелсіздік күні; кәсіби мерекелер: Білім
күні, Медициналық қызметкерлердің күні; Мұғалімдер күні; Қазақстан
Республикасының мемлекеттік елтаңбалар күні; Қазақстан халықтарының
тілдер күні; қазақтың ұлттық салт-дәстүрлері: құдалық, қалыңдықты шығарып
салу кеші;
7) отбасы экономикасы. Жаздық демалысты жоспарлау. Тұрғын үйді
қамтамасыз ету. Екінші деңгейдегі банктер мен байланыс бөлімшелерінде
коммуналдық қызметтің төлемін жасау; ағымдық шығындар және мәдени
қажеттіліктерді өтеу (киноға, театр, жол жүру билеттері, тазалық құралдарын
алып жүру, әртүрі қызмет көрсетулерді пайдалану);

10
8) сауда. Сауда орталықтары. Бутиктер. Жұмыс ерекшеліктері мен
тәртібі. Тауарларға таңдау жасау; жапсырмада көрсетілген өнім құрамы, тағам
құндылығы және зиянды қоспалар; сұлулық салондары және шаштараздар;
9) тұрғын үй. Пәтердегі жиһаздардың орналасуы: қонақүй интерьері;
қозғалту мүмкіндіктеріне байланысты жиһаздарды тиімді орналастыру; асүйді,
санузелді тазалау, жуынатын орындарды жуу. Жуу құралдары;
10) байланыс құралдары. Телефон. Телефон анықтамалығын пайдалану.
Шұғыл шақыру номерлері: полицияны, өрт сөндірушілерді, газ шыққан кезде
аппаттық қызметті шұғыл шақыру. Телефон бойынша анықтамалар алу;
халықаралық телефон байланысы; телефонмен сөйлесу тарифтері, телефонмен
сөйлесу мәдениеті; мобильді байланыс. Интернет;
11) көлік. Халықаралық автотасымалдау. Автовокзал. Негізгі автобустық
маршруттар; автовокзалдардың қызметі; жол құны. Билеттерді сатып алу
тәртібі;
12) жұмысқа орналастыру және іскерлік қарым-қатынас. Жұмысқа
тұрғызу. Нормативтік құжаттар; өндірістегі қарым-қатынас. Субординация.
Қызметтермен қарым-қатынас жасау; халықққа қызмет көрсету орталықтары:
мекен-жай анықтамасын алу.
30. 9-сыныпқа арналған «Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау» пәнінің
базалық мазмұны:
1) денсаулық және қоршаған орта. Салауатты өмір салты: шылым,
алкаголь, нашаның зияны; венерологиялық, инфекциялық аурулар және
олардың алдын-алу; ауруларды күту; еңбекке қабілетсіздігі қағазы (аурухана
қағазы), Медициналық сақтандырулар. Диагностикалық орталықтар, жеке
клиникалар; поликлиникаға қаралу. Дәрігер қарауына талон алу; «Электронды
кезек» терминалын пайдалану;
2) тамақтану. Ет тағамдарын дайындау: қайнатылған ет, котлеттер,
фрикаделькалар, фаршпен бұрыш; диетаға отыру, оның ерекшеліктері;
қазақтың ұлттық тағамдарының ерекшеліктері: ұлттық тағамдарды дайындау;
(бешбармақ, қуырдақ), үстелді сәндеу;
3) киім және аяқ киім. Киім стилі, мода, моданың пайда боу тарихы;
киімдерді жаңарту; базарлар мен нарықтағы киімдер сапасы және оларды
таңдау, химиялық тазалау; көрсетілетін қызмет түрлері; киімдерді өткізуге
дайндау ережелері; ұлттық нақыштағы зергерлік бұйымдар; зергерлік
бұйымдар ұлттық костюмге қосымша ретінде;
4) отбасы және тұлғааралық қатынастар. Некеге тұру. Салттар, некеге
тіркелу. Қазақ халқының дәстүріндегі үйлену тойы; некелік қарым-қатынас:
өзара түсінісу, өзара сыйлау; күйзелістік жағдайларды үлгілеу және олардан
шығу, психотерапевтикалық түзету;
5) бос уақыт және қызығушылықтар. Бағбан, өсімдіктерді күту (бір
жылдық және көпжылдық өсімдіктер, гүлдерді көбейту әдістері); үйірмелер,
әртүрі клубтар, курстар;

11
6) мерекелер, салтанаттар, дәстүрлер. Мемлекеттік мейрамдар: Жаңа
жыл, Халықаралық әйелдер күні, Наурыз мейрамы, Қазақстан халықтарының
бірлігі күні, Жеңіс күні, Отан қорғаушылар күні, Астана күні, Тұңғыш
Президент күні, Конститутция күні, Тәуелсіздік күні; мерейтойлар. Зейнетке
шығарып салу, қазақтың ұлтық дәстүрлері: «Беташар»;
7) отбасылық экономика. Сақтандыру – мүлік пен денсаулықты
қорғаудың тәсілі; міндетті сақтандыру, ерікті сақтандыру, сақтандыру
келісімшрты, жарна, ақша мөлшері, сақтандыру жағдайы; несиелеу жүйесі.
Қарыз алуға қажетті құаттар; банк салымдарының түрлері;
8) сауда. Комиссионды дүкендер (секонд-хенд, сток). Тауарларға
мерзімдік жеңілдіктер; базарлар мен нарықтар: ерекшеліктері; фотосалондар,
полиграфиялық қызметтер, таксопарк қызметі;
9) тұрғын үй. Үйді тазалау: жұмсақ жабынғыларға күтім жасау ережелері
(кілемдер, төсемелер); пәтерге ағымдық жөндеу жұмыстарын жасау;
эмульсиялық бояу жағу. Қабырғаға обой жапсыру; киіз үй; киіз интерьеріндегі
халықтық декоративті-қолданбалы шығармашылық өнімінің рөлі;
10) байланыс құралдары. Ақша аударымдары. Аударым түрлері
(пошталық, банктік); бланктерді толтыру; қызме құны; Қазақстан
Республикасының мобильді операторлардың түрлері;
11) көлік. Авиатасымалдау. Аэропорт. Аэровокзал. Маршруттар; жол
құны. Билеттерді сатып алу тәртібі (авиакассы); жол сөмкелерін рәсімдеу;
интернетпен билет сатып алу және оны төлеу тәртібі;
12) жұмысқа орналастыру. Іскерлік қарым-қатынастар. Жұмысқа
орналастыру бойынша ұйымдар мен бөлімшелер (кадрлар бөлімі, халықты
жұмысқа орналастыру бойынша бюро); уақытша жұмыс, үй жұмысы, шағын
бизнес. Жұмыссыздық. Жәрдемақылар; халыққа қызмет көрсету орталықтары:
құжаттарды алу.
31. 10-сыныпқа арналған «Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау» пәнінің
базалық мазмұны:
1) денсаулық және қоршаған орта. Демалысын ұйымдастыру. Көкке
шығу. Демалыс аймағы. Шипажай. Демалыс үйі. Жолдама сатып алу және
дербес демалыс. Контрацепция тәсілдері. Түсік және оның салдары. Жүктілік,
оның белгілері;
2) тамақтану. Асхана, дәмхана, мейрамхана. Мақсаты мен ерекшеліктері.
Мәзір. Банкет. Фуршет. Тағамдарды әзірлеу ерекшеліктері және үстел
дайындау. Коктейлдер, алкогольсіз және фитококтейлдер дайындау. Шейкер,
миксер, құрылымы, нысаны, пайдалану ережесі;
3) киім және аяқ киім. Жағдайларға сәйкес (жұмысқа, қонаққа, театрға,
спортпен айналысу үшін, демалыс үшін) киім мен аяқ киім таңдау; қазақтың
ұлттық костюмдері;
4) отбасылық және тұлғааралық қатынастар. Неке - отбасылық өмірдің
негізі. Отбасылық бақыттың құрама бөліктері. Бала тууын жоспарлау.
Отбасының психологиялық климаты. Отбасылық өмірдің қиындықтары және

12
оларды жеңу жолдары. Балалар - отбасының тірегі, бала тууына отбасының
дайындығы;
5) бос уақыт және қызығушылықтар. Бау-бақша, бақша учаскесін
жоспарлау. Жемісті бұталар және ағаштар, олардың күтімі;
6) мерекелер, салтанаттар, дәстүрлер. Мемлекеттік мерекелер: Тәуелсіздік
Күні, Конституция Күні, Республика Күні, Тұңғыш Президент күні,
Халықаралық әйелдер күні, Наурыз мейрамы, Қазақстан халықтарының бірлігі
күні, Отан қорғаушылар күні; мерекелеудегі қазақ халқының ұлттық
дәстүрлері: «Бесік той», «Тұсау кесер той», «Сүндет той», «Тілашар». Оларды
дайындау мен өткізуінің ерекшеліктері;
7) отбасы экономика. Жөндеу шеберханалары. Аяқ киім, киім, қолшатыр,
телефон жөндеу. Фотоателье. Қызметтерін пайдалану ережелері;
8) сауда. Жәрмеңке: халықаралық, қалалық, ауылдық; жәрмеңке-
көрмелер, үлгілер жәрмеңкелері;
9) тұрғын үй. Тұрғын үйді сатып алу және сату. Алу-сату мәмілелерін
ресімдеу үшін қажетті құжаттар. Тұрғын үй құжаттарын сақтау. Нотариус,
нотариуспен міндетті түрде куәландырылатын мәмілендер, нотариус
қызметінің ақысын төлеу. Тұрмыстық қызмет және халыққа тұрмыстық қызмет
көрсету кәсіпорындары: заттарды жалға алу, пәтерлер жөндеу, тұрмыстық
техниканы жөндеу;
10) байланыс құралдары. Автоматты түрде нөмір анықтауышы бар
телефон (бұдан әрі - АНА); ұялы телефон байланысы. Мақсаты. Пайдалану
ережесі;
11) көлік. Транзит. Жолға билет алу. Бару орнына дейін және кері қарай
билеттерді сатып алу;
12) жұмысқа орналастыру. Іскерлік қарым-қатынас. Еңбекақы: мерзімді,
кесімді, келісімді, нақты. Келісімді еңбекақы. Ең төменгі жалақы. Ең төменгі
күнкөріс деңгейі, кедейшілік шегі. Халықты әлеуметтік қорғау: еңбек
жағдайлары, еңбекті қорғау, жеңілдіктер, еңбек тәртібі. Еңбек заңнамасының
негіздері.


4 - тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
32. Бағдарламада оқыту мақсаттарын пайдалану және мониторинг өткізу
ыңғайлы болу үшін кодтау енгізілген. Кодтағы бірінші сан сыныпты, екінші
мен үшінші сандар – бағдарламаның бөлімі мен бөлімшесін көрсетеді. Мысалы,
5.1.2.1 кодындағы: «5» - сынып; «1.2» - бөлімше, «1» - оқыту мақсаттарының
реттік нөмірі.
33. Оқыту мақсаттары бойынша күтілетін нәтижелер:
1) «Денсаулық және қауіпсіз өмір салты»:
1 - кесте

13
Оқыту мақсаттары
Бөлім
ше
5-сынып 6-сынып 7-сынып 8-сынып 9-сынып 10-сынып
1.1
Денса
улық
пен
қорша
ған
орта
5.1.1.1
жуынаты
н
бөлмедегі
қауіпсізді
к, жеке
тазалық
ережелері
н білу;
5.1.1.2
жер
сілкінісі
мен өрт
кезінде
өзін-өзі
ұстаудың
қарапайы
м
ережелері
н білу;
5.1.1.3
смартфон
,
электрон
ды
планшетт
ер,
теледида
р және
компьюте
р
алдында
жұмыс
жасау
кезінде
арқаны
дұрыс
ұстау;
5.1.1.4
жеке
6.1.1.1
денсаулы
ғында
ауытқуш
ылықтард
ы ескере
отырып
негізгі
қозғалыс
дағдылар
ын білу
және
қолдана
алу;
әртүрлі
тәсілдерм
ен емдік-
түзеу
жаттығул
арын
орындау;
6.1.1.2
аяқ, қол
терісін,
тырнаққа
күтім
жасау;
маникюр
заттары,
қайшыны
дұрыс
қолдануд
ы білу;
6.1.1.3
жедел
жәрдем
шақыру;
медицина
лық
мекеме
7.1.1.1
күн
тәртібін
білу;
төсек-
орнын
тысын
ауыстыру
жиілігі;
7.1.1.2
суық тию
аурулары
кезіндегі
дәрілік
өсімідікте
рдің
тұнбасы
мен
қайнатпа
ларын
білу;
жарақат,
шығарып
алу
кезінде
алғашқы
медицина
лық
көмек
көрсете
алу;
емдеудің
халықтық
құралдар
ын білу;
7.1.1.3
өрт
кезінде
өзін-өзі
ұстаудың
8.1.1.1 бет
терісі
тазалық
талаптары
н ұстана
алу;
8.1.1.2
арнайы
құралдард
ың
көмегімен
сақтану
шаралары
мен
санитарлы
-
гигиеналы
қ
талаптары
н ұстана
алу;
8.1.1.3
арнайы
құралдард
ың
көмегімен
сақтану
шаралары
мен
санитарлы
-
гигиеналы
қ
талаптары
н ұстана
алу;
8.1.1.4
әртүрлі
деңгейдегі
үсік шалу
9.1.1.1
салауатт
ы өмір
салтын
жүргізу
алу;
9.1.1.2
венероло
гиялық
аурулар
алдын-
алу
шаралары
н білу;
9.1.1.3
ауруларға
дұрыс
күтім
жасауды
білу;
еңбекке
жарамсыз
дық
туралы
қағазды
толтыруд
ы білу
9.1.1.4
тұрғылық
ты жері
бойынша
дәрігерге
талон алу
жолдары
н білу;
9.1.1.5
терминал
ды дұрыс
пайдалан
а алу,
10.1.1.1
пикникке
қатысу
немесе өз
бетінше
ұйымдаст
ыру;
10.1.1.2
әр түрлі
контраце
пция
әдістері
туралы
түсінік
болу

14
бастың
тазалық
құралдар
ы мен
иіссулард
ы дұрыс
пайдалан
у;
ережелер
ге сәйкес
төтенше
жағдайла
р кезінде
әрекет
алу
түрлерін
білу;
6.1.1.4
дене
температ
урасын
өлшеуді
білу; су
тасқыны
кезінде
өзін-өзі
ұстау
ережелері
, жараны
таңу
қарапайы
м
ережелері
н білу
кезінде,
оқыс
оқиғалар
кезінде
алғашқы
көмек
көрсете
алу; денені
жылыту,
ыстық
сусын ішу;
зақымдалғ
ан
бөліктерді
сабынмен
жуу, қатты
үсік шалу
кезінде
қармен
ысқыламау
,
ауруханаға
жеткізу
электрон
ды кезек
арқылы
кезекті
бақылауғ
а алу
1.2
Тамақ
тану

5.1.2.1
азық-
түліктерд
ің
жарамды
лық
мерзімде
ріне
бағыттал
а алу;
5.1.2.2
тамақ
дайындау
ға
қойылаты
н
санитарл
ық-
тазалық
ережелері
6.1.2.1
тамақ
әзірлеу
және
азық-
түліктерд
і
сақтауды
ң
санитарл
ық-
гигиенал
ық
талаптар
ын білу;
6.1.2.2
сіріңке
мен
электртұт
атқышды
7.1.2.1
бірінші,
екінші,
үшінші
тағамдар
ды
дайындай
алу;
7.1.2.2
үстелді
дұрыс
безендіре
алу;
үстел
үстінде
өзін-өзі
ұстау
ережелері
н білу;
7.1.2.2
8.1.2.1
қамыр
түрлерін
білу, оның
оның неге
арналғанд
ығын білу;
8.1.2.2
микротолқ
ынды
пештер,
әмбебап ас
пісіру
құралыны
ң
қызметтері
н білу
және ҚТ
ережелерін
білу;
9.1.2.1 ет
өнімдерін
ің
дайындал
у тәсілін
білу;
9.1.2.2
диеталық
тамақтан
у
өнімдерін
ің
түрлерін
білу;
9.1.2.3
ұлттық
тағамдар
дың
дайындал
уын білу
10.1.2.1
асхана,
кафе,
мейрамха
на мәнін
ажырата
білу.
Тағам
дайындау
және
үстел,
банкет,
фуршет
жасау;
10.1.2.2
алкогольс
із
коктейль,
шейкер,
миксер

15
н ұстану;
5.1.2.3 ас-
үй
құралдар
ын дұрыс
тазалауд
ы білу;
5.1.2.4
тамақтан
у тәртібі,
үстелді
безендіру
;
5.1.2.5
қарапайы
м
салаттард
ы жасай
алу; шәй
қайнату;
жұмыртұ
а пісіру;
5.1.2.6
кесетін
құралдар
дың
қауіпсізді
к
техникас
ын
ұстану
(қайнатпа
, электр
газ
плитасы)
пайдалан
у,
электрлі
газ пешін
пайдалан
уды білу;
6.1.2.3
асүйдегі
техникан
ы
жылжыту
кезіндегі
қауіпсізді
к
техникас
ын білу;
6.1.2.4
макаронн
ан
жасалған
гарнирле
р,
макаронд
ы
пайдалан
у
ережелері
н білу;
6.1.2.5
жарма
түрлерін
білу;
ботқа мен
жармалар
дың
бірінші
өңделуі;
6.1.2.6
өңдей
алу;
көкөністе
рдің
бірінші
сорпа,
борщ,
гарнир,
кисель
және
кептірілг
ен
жемістер
ден
компот
дайындай
алу
8.1.2.3
қышқыл-
сүтті
сусындар
қандай
қандай
сүттен
жасалатын
ын білу;
(қымыз,
шұбат,
айран)

(бешбарм
ақ,
қуырдақ)
үстелді
безендіру
дайындау

16
жылыдай
өңделуін
жүзеге
асыру;
көкөніс
салаттар
ының
дайындал
у
тәсілдері
н білу
1.3
Киім
мен
аяқ-
киім

5.1.3.1
киім, бас
киім
түрлерін
білу;
5.1.3.2
киім мен
аяқ-
киімнің
қлшемі
мен
фасонын
таңдай
алу;
5.1.3.4
киімге
күтім
жасай
алуды
білу
(тазалау);
5.1.3.5
күнделікт
і аяқ-
киімге
күтім
жасауды
білу;
6.1.3.1
киім
затбелгісі
ндегі
белгілерд
і білу;
(қысымы,
үтіктеу,
жуу);
6.1.3.2
қадау,
жамау,
қысқарты
п тігу
сияқты
ұсақ
жөндеу
жұмыста
рын
орындай
алу;
6.1.3.3
жуу
құралдар
ынң
түрлерін,
олардың
қолмен
жууда
және жуу
мәшинесі
мен
7.1.3.1
теріден
жасалған
киімге
күтім
жасауды
білу;
7.1.3.2.
теріден
жасалған
киімге
күтім
жасауды
білу;
7.1.3.3
тоқыма
киімді
жуу,
үтіктеу
ерекшелі
ктерін
білу

8.1.3.1
киім мен
аяқ киім
өлшемдері
не
бағыттала
алу;
8.1.3.2
жағдайлар
ға
байланыст
ы киім
таңдай
алу;
8.1.3.3
кәсібіне
байланыст
ы іскерлік
және
өндірістік
киімге
таңдау
жасай алу
9.1.3.1
соңғы сін
үлігісіне
және
киім
стиліне
бағыттал
а алу;
9.1.3.2
сапалы
киім мен
аяқ
киімге
таңдау
жасай
алу;
9.1.3.3
химиялы
қ тазалау
қызметте
рінің
түрін
білу;
9.1.3.4 өз
стилін
ұлттық
әшекейле
рмен
безендіре
алуды
білу
10.1.3.1
жағдайла
рға
сәйкес
(жұмысқа
, театрға
жиналған
да); киім
және аяқ
киім
таңдай
білу;
10.1.3.2
қазақтың
ұлттық
киімдерін
ің
түрлерін
білу

17
жуудағы
қызметте
рін білу;
6.1.3.4
әрбір
матаның
түрлеріне
байланыс
ты үтікті
басқара
алу

2) «Мен және менің отбасым»:
2-кесте

Оқыту мақсаттары
Бөлімш
е
5-сынып 6-сынып 7-сынып 8-сынып 9-сынып 10-сынып
2.1
Отбасы
лық
және
тұлғаар
алық
қатына
стар


5.2.1.1
отбасы
құрамы
мен
туыстық
байланы
стырады
білу;
5.1.1.2
отбасыл
ық
дәстүрле
рді
ұстану
(туған
күндерді
тойлау);
5.2.1.3
этикет
ережеле
рі,
үлкенде
р мен
балалар
қатынас
6.2.1.1
отбасы
мүшелері
нің
арасында
ғы
міндеттер
ді бөле
алу;
6.2.1.2
туысқанд
армен
жиындар
да бас
қосу;
6.2.1.3
кино,
театр,
кітапхана
да өзін-
өзі
ұстаудың
ережелері
н білу
7.2.1.1
қонақ
күту
ережелері
н және
қонақта
өзін-өзі
ұстау
этикеті
мен
әдебін
білу

8.2.1.1
қызды
шақыра
алу, оған
сыпайы
қарым-
қатынас
таныту;
8.2.1.2
қарама-
қарсы
жыныста
ғы
адаммен
дұрыс
қарым-
қатынас
құруды,
адамның
сексуалд
ы
физиолог
иясы мен
психолог
иясын
9.2.1.1
некеге
тұру
жоралғыс
ын, өз
халқыны
ң салт-
дәстүрлер
ін білу;
9.2.1.2
некелік
қарым-
қатынаст
ың
ерешелік
терін
білу;
9.2.1.3
күйзеліст
ік
жағдайла
рды
үлгілей
алу
10.2.1.1
отбасылық
өмірдің
негізіндей
неке
туралы,
отбасылық
бақыттың
құрайтын
бөліктері
туралы,
отбасының
психологи
ялық
климаты
туралы,
отбасылық
өмірдің
қиындықта
ры және
оларды
жеңу
жолдары
турылы
түсінік

18
тарыны
ң
ережеле
рін білу
білу;
8.2.1.3
қызбен
мәдени
қарым-
қатынас
жасай
алу,
әдепті
сөйлесу
(сәлемдеу
с, өтініш
айту,
кешірім
сұрау,
кешірім
сұраған
кезде
жауап
беру)
болу;
10.2.1.2
жаңа туған
балалға
қараудың
кезеңдерін
білу

2.2 Бос
уақыт
және
қызығу
шылық
тар
5.2.2.1
белсенді
демалыс
пен
туризм
түрлерін
білу,
табиғатқ
а шығу;
5.2.2.2
қызығу
шылықт
арды
таңдау
(тігін
тігу,
тоқыма,
құрасты
ру,
үлгілеу);
5.2.2.3
ойын-
сауық
6.2.2.1 үй
жануарла
рына
күтім
жасай алу
және өз
қолымен
сыйлықта
р
дайындау
, сонымен
қатар
оларға
қойылаты
н
санитарл
ық-
гигиенал
ық
талаптард
ы білу;
6.2.2.2
аквариум
7.2.2.1
кітапхана
ларға
білу;
7.2.2.2
теледида
р
бағдарла
маларына
таңдау
жасай
алу;
7.2.2.3
әлеуметті
к
желілерд
е қарым-
қатынас
жасай алу
8.2.2.1
топырақ
дайындау
, дән егу,
көшеттер
ді тере
алдына
отырғызу
; 8.2.2.2
театрға
баруды
ұйымдаст
ыру
9.2.2.1
өсімдікте
рге күтім
жасай
алу;
9.2.2.2
қызығуш
ылықтар
ы
бойынша
үйірмеле
р мен бос
уақытты
қызықты
өткізе алу
10.2.2.1
бау-бақша
негіздері
туралы
түсінік
болу; бау-
бақша
учаскесін
жоспарлау
ға
қатынасу;
жеміс-
жидектер
бұталар
мен
ағаштарды
ажырата
білу,
оларды
күту

19
орталық
тарын
білу,
саябақта
р мен
жануарл
ар
саябақта
рына
бару
ға күтім
жасай алу
ережелері
н білу
6.2.2.3 өз
қолымен
сыйлықта
р
дайындай
алу
2.3
Мереке
лер,
салтана
ттар,
дәстүр
лер
5.2.3.1
халықар
алық
және
мемлеке
ттік
мерекел
ерді
білу;
5.2.3.2
туған
күндерді
білу,
сыйлықт
ар жасау
және
оны
өткізуге
дайынд
ық
жасау;
5.2.3.3
қазақты
ң
ұлттық
әдет-
ғұрыпта
рын,
салт-
дәстүрле
рін білу;
«Бесік
Той»
6.2.3.1
Қазақста
н
Республи
касының
ұлттық
мерекеле
рінің
тарихы
мен
күндерін
білу,
оларды
өткізу
ерешелік
теріне
талдай
жасай
алу;
6.2.3.2
мұсылма
н
мерекеле
рін өткізу
ғұрыптар
ын білу,
«Құрбан
айт»;
6.2.3.3
қазақтың
ұлттық
әдеп-
ғұрыптар
7.2.3.1
ұлттық
мерекеле
рдің
тарихы
мен
күндерін
білу,
Қазақста
н
Республи
касының
мерекеле
рінің
тарихын
білу,
оларды
өткізу
ерекшелі
ктерін,
өткізу
дәстүрлер
ін білу;
7.2.3.2
правосла
виелік
мерекеле
рді
өткізілуін
білу;
7.2.3.3
«Сүндет
тойды»
8.2.3.1
ұлттық
мерекеле
рдің
тарихы
мен
күндерін
білу,
Қазақста
н
Республи
касының
мерекеле
рінің
тарихын
білу,
оларды
өткізу
ерекшелі
ктерін,
өткізу
дәстүрлер
ін білу;
8.2.3.2
Білім
күнін,
Қазақста
н
Республи
касының
тәуелсізді
к күнін,
Қазақста
9.2.3.1
ұлттық
мерекеле
рдің
тарихы
мен
күндерін
білу,
Қазақста
н
Республи
касының
мерекеле
рінің
тарихын
білу,
оларды
өткізу
ерекшелі
ктерін,
өткізу
дәстүрлер
ін білу;
9.2.3.2
тарих пен
күндерді
білу,
зейнеткер
лікке
шығу;
9.2.3.3
қазақтың
ұлттық
10.2.3.1
қазақ
халқының
дәстүрлі
әдет-
ғұрыптары
н өткізуге
қатысу
және
ұйымдаст
ыру;
10.2.3.2
«Бесік
той»,
«Тұсаукес
у той»,
«Сүндет
той»,
«Тілашар»
әдет-
ғұрыптард
ы және
олардың
мәнін білу

20
ын білу;
«Тұсау
кесер»
өткізу
ережелері
н білу
н
халықтар
ының
достасты
ғы күнін
білу;
8.2.3.3
қазақтың
ұлттық
әдеп –
ғұрыптар
ын білу;
құда
түсу,қалы
ңдықты
шығарып
салу
әдеп –
ғұрыптар
ын білу
«Беташар
»
2.4
Отбасы
лық
эконом
ика
5.2.3.4
ақша
белгілер
інің
түрлерін
білу
(қағаз
және
монетал
ық);
5.2.3.5
отбасы
бюджеті
нің
құрамда
с
бөліктер
і туралы
түсінікк
е ие
болу
(кіріс,
шығыс);
5.2.3.6
төлем
термина
6.2.4.1.
ақшаның
қызметіні
ң білу,
алынған
тауар мен
қызмет
үшін
төленетін
қолма-
қолсыз
ақша
түрлерін
білу;
6.2.4.2
ақша
қорлары
мен
жинақтар
ын білу;
6.2.4.3
қолма-
қол және
қолма-
қолсыз
есептесу
7.2.4.1 үй
шаруашы
лығындағ
ы
экономик
а туралы
білу;
7.2.4.2
есепшотт
арды
толтыру
және
төлем
терминал
ын
пайдалан
а алу
жолдары
н білу;
7.2.4.3
киім мен
жиһазды
сатып алу
жоларын
білу және
жоспарла
8.2.4.1
жазғы
демалыст
ы
жоспарла
й алу,
қызмет
көрсету
қызметін
е тоөлем
жасау
және
дұрыс
толтыру;
8.2.4.2
әртүрлі
қызмет
көрсету
түрлерін
білу,
ағымдық
шығында
рдың
есебін
жүргізу;
8.2.4.3
9.2.4.1
сақтанды
ру
тәсілдері
және өз
мүлкі мен
денсаулы
ғын
қорғай
алу;
9.2.4.2
қарыз алу
үшін
құжаттар
мен
жүйелері
н білу;
9.2.4.3
жинақтар
ды сақтау
тәсілдері
мен
банктегі
салым
түрлерін
білу
10.2.4.1
жөндеу
шеберхана
лары
жұмысы
туралы
(аяқ-киім,
қолшатыр)
жалпы
түсінік
болу;
10.2.4.2
фотоатель
е
қызметтері
н
пайдалану
ережесін
білу

21
лын
пайдала
на алу
жинақтар
ының
түрлерін
білу
у әртүрлі
қызмет
түрлерін
пайдалан
а алу
және
оларды
қажеттілі
ктері
бойынша
бөлу

3) «Мен және қоғам»:
3-кесте

Оқыту мақсаттары
Бөлімш
е
5-сынып 6-сынып 7-сынып 8-сынып 9-сынып 10-сынып
3.1
Сауда
5.3.1.1
дүкен
түрлерін
білу;
5.3.1.2
арнайы
дүкенде
рді және
дүкенде
рден
тауар
алу
жолдар
ын білу;
5.1.1.3
интерне
т-
дүкенні
ң
ерекшел
іктерін
білу
6.3.1.1
дүкен
бөлімдері
мен тауар
бағалары
н білу;
6.3.1.2
тауарлар
сұрыптам
асын,
құнын
білу;
6.3.1.3
кондитер
лік және
аспаздық
өнім
түрлеріні
ң
дүкендері
н білу;
6.3.1.4
қызмет
көрсету
түрлерін
7.3.1.1
тауарды
сатып алу
тәсілдері
н білу
(көтерме
және
бөлшек
сауда);
7.3.1.2
азық-
түліктерд
ің
жарамды
лық
мерзімде
рін білу;
7.3.1.3
киім мен
аяқ-
киімдерді
жөндейті
н
шеберхан
а
8.3.1.1
сауда
орталықт
ары,
бутиктер
мен
олардың
жұмыс
тәртіптері
н білу;
8.3.1.2
өнім
затбелгісі
ндегі
зиянды
қоспалар
ды
анықтай
алу;
8.3.1.3
әртүрлі
сұлулық
салондар
ы мен
шаштараз
9.3.1.1
комиссио
нды
дүкендер
мен
олардың
қызметте
рін білу;
9.3.1.2
базарлар
мен
сауда-
саттық
орындар
ын білу
(бөлшек,
көтерме);
9.3.1.3
фотосалн,
полиграф
иялық
қызметте
р,
қызметте
р,
10.3.1.1
жәрмеңкел
ер туралы
түсінік
болу;
10.3.1.2
көрме-
жәрмеңкен
ің мәні
туралы
түсінік
болу

22
білу
(мобильді
телефонд
ар,
тұрмыст
ық
техника)
түрлерін
білу

дарды
білу

таксопарк
түрлерін
білу

3.2
Тұрғын
үй

5.3.2.1
тұрғын
үй
түрлерін
білу
«үй»,
«уақыт
ша»
тұрақ»;
5.3.2.2
пәтерге
күтім
жасауды
ң
санитар
лы-
гигиена
лық
талаптар
ын
сақтау;
5.3.2.3
ұйықтай
тын
бөлмеде
жайлы
жағдай
жасау
6.3.2.1
копусты
жиһазға
күтім
жасау
ережелері
н білу;
6.3.2.2
өзінің
физикалы
қ
жағдайын
ың
ерекшелі
ктеріне
қарай
жұмыс
орнын
ұйымдаст
ыру және
бейімдеу
дің
негізгі
ережелері
н білу;
жарық
беруші
құралдар
ды
пайдалан
а алу;
6.3.2.3
жарықша
мдардың
түрлерін
білу және
7.3.2.1
маусымд
ық
тазалау
жұмысын
ың
ережелері
н білу;
7.3.2.2
косметик
алық
жөндеу-
жұмыста
рының
қызметін
білу;
7.3.2.3
жиһаздар
ды дұрыс
қоюды
білу
8.3.2.1 үй,
қонақ
бөлмеге
интерьер
таңдай
алу;
8.3.2.2
қозалту
мүмкіндіг
іне қарай
жиһаздар
ды қоя
алу;
8.3.2.3
санитарл
ық
торапқа
тазалық
жүргізе
алу және
жуатын
құралдар
ды
пайдалан
а алу
9.3.2.1
үйді
тазалау
ережелері
н білу
және
жұмсақ
еден
жабынды
ларына
кұтім
жасау;
9.3.2.2
ағымдық
жөндеу
жұмыста
рының
кейбір
үрдістері
н білу;
9.3.2.3
қазақ үй
интерьері
н
рәсімдеуд
е
халықтық
декорати
втік
шығарма
шылық
өнімдерін
ің
маңызын
білу
10.3.2.1
тұрғын үй
сату және
сатып алу,
құжаттард
ың тізбесі
туралы
бағдарлай
білу;
нотариуст
ың
қызметтері
н төлеуін
білу;
10.3.2.2
тұрмыс
қызметін
(жалға,
пәтер
жөндеу,
тұрмыстық
техниканы
жөндеу)
білу

23
оларды
пайдалан
а алу
3.3
Байлан
ыс
құралд
ары
5.3.3.1
электро
нды
пошта,
интерне
тті
дұрыс
пайдала
на лау;
5.3.3.2
пошта
жіберілі
мдерінің
түрлерін
білу
(үйлерді
ң мекен-
жайлары
);
5.3.3.3
хаттард
ы
жіберу
тәртібін
білу
6.3.3.1
телефон
құралдар
ын
пайдалан
у алу,
құжаттар
ды
факспен
жіберу;
6.3.3.2
құжаттпа
рды
мекемеле
рге
жіберу
мен
байланыс
құралдар
ын білу

7.3.3.1
бандерол
ь
түрлерін
білу,
бандерол
ьдерді
қаптау
және
жіберу
тәртібін
білу;
7.3.3.2
қайта
жіберу
құнын
білу;
7.3.3.3
электрон
ды пошта
бойынша
хаттарды
жіберді
білу
8.3.3.1
телефон,
мобильді
телефон,
анықтама
ларды
пайдалан
а алу
және
жедел
әрекет
ету тобын
шақыру;
8.3.3.2
телефонд
ы
пайдалан
а алу
және
халықара
лық
сөйлесул
ердің
тарифін
білу;
8.3.3.3
мобильді
байланыс
пен
интернет
ті
пайланал
а алу
9.3.3.1
ақша
аударымд
арын
жіберуге
арналған
бланктер
ді толыра
алу;
9.3.3.2
аударым
түрлері
мен
қызмет
құнын
білу;
9.3.3.3
Қазақста
н
Республи
касындағ
ы
мобильді
оператор
лардың
түрлерін
білу
10.3.3.1
АНАсы
бар
телефонды
пайдалана
білу;
10.3.3.2
ұялы
телефон
байланысы
н
пайдалану
ережесін
сақтау
3.4
Көлік

5.3.4.1
қоғамды
қ көлік
және
метроны
пайдала
на алу;
6.3.4.1
қала
жанындағ
ы
көліктерд
і
пайдалан
7.3.4.1
теміржол
көлігі,
вокзал,
анықтама
қызметте
рінің
8.3.4.1
халықара
лық,
автокөлік
,
автобекет
ттердің
9.3.4.1
автокөлік
,
аэропорт
ды
пайдалан
у
10.3.4.1
транзит,
билет
броньдау
туралы
түсінік
болу

24
5.3.4.2
тірек-
қозғалы
с
аппарат
ы
жағдайы
ның
ерекшел
іктерін
ескере
отырып,
жол
қауіпсіз
дігі
ережеле
рін білу;
5.3.4.3
қоғамды
қ
көлікте
көмек
көрсету
туралы
өтінішке
жауап
бере
алуды
білу
а алу,
көлікке
жолаушы
ларды
қауіпсіз
түрде
отырғызу
дың
ерекшелі
ктерін
білу;
6.3.4.2
жан-
жақтағы
адамдард
ан көмек
сұрай
алу;
автобусқа
қауіпсіз
түрде
отырғызу
дың
ережелері
н білу;
6.3.4.3
экскалато
р мен
метроға
отырғызу
кезіндегі
қауіпсізді
к
техникас
ының
ережелері
н білу
ерекшелі
ктерін
білу;
7.3.4.2
поездард
ың
кестесін,
жолақыс
ы, поезға
билет
алуды
білу;
7.3.4.3
жүк
сөмкесін
тапсыру
ережелері
н білу
ерекшеліг
ін білу,
билеттер
алу;
8.3.4.2
автобуста
рдың
қозғалыс
кестесін
білу;
бағыт
бойынша
билет
құны
және
қажетті
бағыттар
бойынша
билеттер
алу


ерекшелі
ктерін
білу;
9.3.4.2
ұшу
құнын
білу,
билеттер
ді алу
тәртібін
білу;
9.3.4.3
жүк
сөмкесін
дұрыс
рәсімдеуд
і білу;
9.3.4.4
интернет
бойынша
билеттер
ді алу
ерекшеліг
ін білу

3.5
Жұмыс
қа
орнала
стыру.
Іскерлі
5.3.5.1
қалалық
және
ауылдық
жерлерд
егі кәсіп
6.3.5.1
еңбек
қызметіні
ң
түрлерін
білу
7.3.5.1
еңбек
нысандар
ына
қатысты
адамдар
8.3.5.
.нормати
втік
құжаттар
ды
іріктеу
9.3.5.1.
халықты
жұмыспе
н
қамтамас
ыздандыр
10.3.5.1
тарифтік
біліктілік
разрядтар
ын
пайдалана

25
к
қарым-
қатына
с


түрлерін
білу;
5.3.5.2
адамдар
дың
кәсіптер
ін білу
(дәрігер)
;
5.3.5.3
құрылыс
шы
кәсібіні
ң мәнін
білу
(сылақш
ы, тас
қалауш
ы)
6.3.5.2
біліктілік
тің кәсіби
талаптар
ына
сәйкестік
деңгейін
білу
арасында
ғы
қатынас
формалар
ын
білу;мені
кі, сенік,
біздікі
түсінікте
рі;
7.3.5.2
жеке,
меншікті
к,
мемлекет
тік және
біріккен
кәсіп
түрлерін
білу;
7.3.5.3
халыққа
қызмет
көрсету
бойынша
орталықт
арды
білу,
электрон
ды
кезекке
тұру
және
анықтама
қызметін
пайдалан
у
және
жұмысқа
орналаст
ыру
ережелері
н білу;
8.3.5.2
әріптесте
рмен
қатынас
жасаудың
арақашық
тығын
сақтау,
халыққа
қызмет
көрсету
орталықт
арының
қызметін
пайдалан
у
умен
айналыса
тын ұйым
жұмысы
туралы
білу;
9.3.5.2
жұмысқа
орналаст
ыру
бойынша
орталықт
ар туралы
білу;
9.3.5.3
халыққа
қызмет
көрсету
орталығы
туралы
білу
отырып
жалақы
есептеуден
бағдарлай
болу;
10.3.5.2
еңбек
заңнамасы
ның
негіздерін,
жеңілдікте
р түрін,
еңбек
тәртібін
білу


34. Осы Бағдарлама тірек-қозғалыс аппараты бұзылған білім алушыларға
арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін «Әлеуметтік-
тұрмыстық бағдарлау» пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу
бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспары негізінде осы Бағдарламаның
қосымшасына сәйкес жүзеге асырылады. Ұзақ мерзімді жоспарда барлық

26
сынып бойынша әр бөлімде қамтылатын оқу мақсаттарының көлемі
белгіленген.
35. Бөлімдерді және тақырыптарды меңгеру сағаттарын қою мұғалімнің
басшылығына сай жүргізіледі.

27
Негізгі орта білім беру деңгейінің
5-10 сыныптарына арналған
«Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау»
пәнінен жаңартылған мазмұндағы
үлгілік оқу бағдарламасына қосымша


Тірек-қозғалыс аппараты бұзылған білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру
деңгейінің 5-10 сыныптары үшін «Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау» пәнінен жаңартылған
мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар


1) 5 - сынып:
1 - кесте

Ұзақмерзімді
жоспар бөлімі
Ұзақмерзімді жоспар
бөлімінің мазмұны
Оқыту мақсаттары
«Денсаулық және қауіпсіз өмір салты» бөлімі
Денсаулық және
қоршаған орта

Жеке бас тазалығы 5.1.1.1 жеке бас тазалық ережелерін білу;
жуынатын бөлмеде болу қауіпсіздігі
Компьютерде жұмыс
жасау ережелері
5.1.2.2 теледидар, электронды планшет,
смартфон және компьютерде жұмыс жасау
кезінде арқаны тік ұстау
Иіссуларды пайдалану 5.1.1.4 иіссу мен жеке бас тазалық
құралдарын дұрыс пайдалану; төтенше
жағдайлар кезінде қағидаларға сәйкес
әрекет ету
Төтенше жағдайлар 5.1.1.2 өрт және жер сілкінісі кезінде өзін-
өзі ұстаудың қарапайым ережелерін білу
Тамақтану

Тамақтанудағы азық-
түліктер
5.1.2.1 азық-түліктің жарамдылық мерзіміне
бағыттала алу
Тамақ дайындауға
қойылатын талаптар
5.1.2.2 тамақ дайындауға кезінде санитарлы-
гигиеналық талаптарды ұстану
Асүй құралдары 5.1.2.3 асүй жабдықтарын дұрыс тазалауды
білу
Тамақтану тәртібі 5.1.2.4 тамақтану тәртібін білу, үстелді
безендіру мәзірі
Тамақ дайындау 5.1.2.5 қарапайым салаттар жасай алу, шәй
қайнату, жұмыртқа пісіру
Жұмыс жасаудағы
қауіпсіздік
5.1.2.6 кесетін құралдармен жұмыс жасауда
қауіпсіздік техникасын ұстану (қайнаған су,
эл. газ плита)
Одежда и обувь Киім түрлері 5.1.3.1 киім мен бас киім түрлерін білу
5.1.3.2 киім мен аяқ киімді өлшемі мен
фасонына қарай таңдауды білу
5.1.3.4 киімге кұтім жасауды білу(тазалау)
5.1.3.5 күнделікті аяқ киімге кұтім жасауды
білу
«Мен және менің отбасым» бөлімі
Отбасылық және Отбасы құрамы 5.2.1.1отбасы құрамы мен туыстық

28
тұлғааралық
қатынастар


қатынастарды білу
5.1.1.2 отбасылық дәстүрді ұстану (туған
күндерді атап өту)
5.2.1.3 үлкендер мен балалар
қатынастарының әдебін білу
Бос уақыт және
қызығушылықтар

Белсенді демалыс 5.2.2.1 белсенді демалыс түрлері пен
туризмді білу, табиғатқа шығу
5.2.2.2 өзі қызығатын іспен айналысу (тігін
тігу, тоқу, кесте тігу, құрастыру, үлгілеу)
5.2.2.3 ойын-сауық орталықтарын білу,
саябақтар мен жануарлар саябақтарды білу
Мерекелер,
салтанаттар,
дәстүрлер

Мерекелер 5.2.3.1 халықаралық және мемлекеттік
мерекелерді білу
5.2.3.2 туған күндерді білу, сыйлықтар
жасау және оны өткізуге дайындық жасау
5.2.3.3 қазақтың ұлттық әдеп –ғұрыптарын
білу «Бесік Той»
Отбасы
экономика
Отбасы бюджеті 5.2.3.4 заманауи ақша белгілерінің түрлерін
білу (ақшалай және монеталық)
5.2.3.5 отбасы бюджетінің құрамдас
бөліктері туралы түсінікке ие болу (кіріс,
шығыс)
5.2.3.6 төлем жасадва терминалды
пайдалана алу
«Мен және қоғам» бөлімі
Сауда және
қызмет

Дүкен түрлері 5.3.1.1 дүкен түрлерін білу
5.3.1.2 арнайы дүкендерді білу және
дүкендерден зат алу
5.1.1.3 интернет-дүкеннің ерекшелігін білу
Тұрғын үй Тұрғын үй ғимараттары 5.3.2.1 тұрғын үй түрлерін білу «үй»,
«уақытша» тұрақ»
5.3.2.2 .пәтердің санитарлық-тазалық
талаптарын сақтау
5.3.2.3 ұйықтайтын бөлмеде жайлы жағдай
жасауды білу
Байланыс
құралдары
Қатынас жасаудың
заманауи құралдары
5.3.3.1 электронды пошта, интернетті дұрыс
қолдану
5.3.3.2 пошта жіберілімдерінің түрлерін білу
(үйлердің мекен-жайы)
5.3.3.3 хаттарды жіберу тәртібін білу
Көлік

Көліктің түрлері 5.3.4.1 қоғамдық көлік пен метроны
пайдалана алу
5.3.4.2 ТҚАБ ерекшелігін есепке ала отырып
жолдағы ЖЖЕ білу
5.3.4.3 қоғамдық көлікте көмек көрсету
туралы өтінішті дұрыс жеткізу
Жұмысқа
орналастыру.
Іскерлік қарысм-
Кәсіп 5.3.5.1 қалалық және аулдық жерлердегі
кәсіп түрлерін білу
5.3.5.2 адам кәсіптерін білу (дәрігер)

29
қатынас 5.3.5.3 кұрылысшы кәсібінің маңыздылығын
білу (сылақшы тас қалаушы)

2) 6 - сынып:
2 - кесте

Ұзақмерзімді
жоспар бөлімі
Ұзақмерзімді жоспар
бөлімінің мазмұны
Оқыту мақсаттары
«Денсаулық және қауіпсіз өмір салты» бөлімі
Денсаулық және
қоршаған орта
Жеке бас тазалығы 6.1.1.1 денсаулықтағы ауытқушылықтар
есебімен негізгі қозғалыс дағдыларын білу
және жасай алу; әртүрлі тәсілдермен емдік-
түзеу жаттығуларын жасау
6.1.1.2 аяқ-қол терісі жәнетырнақ күтімі;
қайшы, маникюрдің өзге заттарын дұрыс
пайдалану
Медициналық
мекемелер
6.1.1.3 медициналық мекеме қызметкерлері;
жедел жәрдем шақыру
6.1.1.4 дене қызуын өлшеуді білу; жараларды
таңу және су тасқыны кезінде өзін-өзі ұстау
Тамақтану Тамақ дайындау 6.1.2.1 тамақ дайындау және азық-түлікті
сақтау кезіндегі санитарлық-тазалық
талаптарды білу;
6.1.2.6 көкөніс алғашқы рет жылылай өңдеуді
жүзеге асыру, оны дайындауды білу
6.1.2.2 электр плитасын пайдалана алуды білу
сіріңке мен электртұтатқышды пайдалану
6.1.2.3 асүйде қозғалы кезінде қауіпсіздік
ережесін ұстану
6.1.2.4 макарон өнімдерін дайынндауды білу;
макроннан жасалған гарнир
6.1.2.5 жарма түрлерін білу; ботқа мен
жармалардың бірінші өңделуі
6.1.2.6 көкөністердің бірінші жылыдай
өңделуін жүзеге асыру; дайындау тәсілдері
Киім мен аяқ
киім
Киім күту 6.1.3.1 киім затбелгісіндегі шартты белгілерді
білу (қысымы,үтіктеу, жуу)
6.1.3.2 ұсақ киім жөндеу (түйме тағу, жамау)
6.1.3.3 жуу құралдарының типтерін білу,
олардың қолмен жууда және жуу
мәшинесімен жуудағы қызметтерін білу
6.1.3.4 әрбір матаның түрлеріне байланысты
үтікті басқара алу
«Мен және менің отбасым» бөлімі
Отбасылық және
тұлғааралық
қатынастар
Отбасы мүшелері 6.2.1.1 отбасы мүшелерінің арасында
міндеттемелерді бөлу;
6.2.1.2 туысқандармен өткізілетін іс-
шараларды білу
Қоғамдық орындарда 6.2.1.3 кино, театре, кітапханада өзін-өзі

30
өзін-өзі ұстау
ережелері
ұстау ережелерін білу
Бос уақыт және
қызығушылықтар
Үй жануарлары 6.2.2.1 үй жануарларына күтім жасай алу
және өолдан сыйлық дайындау және олардың
мазмұнын білу; оларды асыруда санитарлық-
гигиеналық талаптарды білу
6.2.2.2 аквариумге күтім жасау ережелерін
білу;
6.2.2.3 өз қолымен сыйлықтар дайындау
Праздники,
торжества,
традиции

Мерекелер 8.2.3.1 ұлттық мерекелердің тарихы мен
күндерін білу, Қазақстан Республикасының
мерекелерінің тарихын білу, оларды өткізу
ерекшеліктерін, өткізу дәстүрлерін білу
6.2.3.2 құрбан-айт» мұсылман мерекесін
өткізу дәстүрлерін білу
6.2.3.3 қазақтың әдеп-ғұрыптарын білу:
«Тұсау кесер»
Отбасы
экономикасы
Ақша 6.2.4.1 ақшаның қызметінің білу, алынған
тауар мен қызмет үшін төленетін қолма-
қолсыз ақша түрлерін білу;
6.2.4.3 жиналған қолма-қол және қолма-
қолсыз жиналған ақшаның түрлерін білу
6.2.4.2 ақша қорлары мен жинақтарын білу
6.2.4.3 карточка бойынша қолма-қол және
қолма-өолсыз есептеу түрлері
«Мен және қоғам» бөлімі
Сауда мен
қызметтер

Дүкендер және оның
бөлімдері
6.3.1.1 тауар құны, дүкен бөлімшелерін білу;
6.3.1.2 тауарлар сұрыптамасын, құнын білу
6.3.1.3 кондитерлік және аспаздық өнім
түрлерінің дүкендерін білу және кондитерлік
тауар ассортиментін білу
Қызмет көрсету
түрлері
6.3.1.4 қызмет көрсету түрлерін білу
(мобильді телефондар, тұрмыстық техника)
Тұрғын үй Үй жинау 6.3.2.1 корпустық жиһаздарға күтім жасау
ережелерін білу;
Мектеп оқушысының
жұмыс орнын
ұйымдастырудың
негізгі ережелері
6.3.2.2 мектеп оқушысының жұмыс орнын
ұйымдастырудың негізгі ережелерін білу,
жарық беруші құралдарды пайдалану
Жарық беруші
құралдарды
6.3.2.3 жарық шамдар түрлерін білу және
оларды қолдана алу
Байланыс
құралдары
Негізгі байланыс
құралдар
6.3.3.1 телефон құралдарын пайдалана алу,
құжаттарды факспен жіберу
Көлік Көліктің қаладан тыс
түрлерін пайдалана алу
6.3.4.1 қала сыртындағы көлікті пайдалану
ерекшелігін білу, көлікке қауіпсіз міну және
жолда өзін-өзі ұстау ережелерін білу
Қоғамдық көлікте өзін-
өзі ұстау ережелері
6.3.4.2 жан-жақтағы адамдрдан көмек сұрай
алу; автобусқа қауіпсіз отырғызу ережелерін
білу