"Өзін өзі тану" сабағынан "Сүйіспеншілік мекені"

ДӘРІС № 5

ТАҚЫРЫБЫ:Тағам гигиенасы

ДӘРІС ЖОСПАРЫ:

1. Дурыс тамақтану. Балансты тамақтау

2. Тамақ ішу тәртібі

3. Энергетикалык баланс

4. Ағзанын энергия жоғалтуы

5. Негізгі зат алмасу

ДӘРІС МАЗМҰНЫ:

Тамақтану – ағзаның маңызды физиологиялық сұранысы, ол негізгі қызметтерді атқарады:

- адамның ағзасыны өсуіне қатысады;

- адамның ағзасының жетілуіне қатысады;

- жұмыс істеу қабілетінің белсенділігін арттыруды және қамтамасыз етуге бағытталады.

Сондықтан тиімді тамақтану жағдайын нормада ұстап және жұмыс қабілеттілігінің жоғары деңгейін қамтамасыз етуі қажет.

Тиімді тамактанудың негізгі элементтері болып мыналар саналады:

1) - үйлесімді тамақтану;

2) - тамақтану тәртібі.

Тиімді тамақтану – тәуліктік тамак тағамдарының калория молше-рінің тәуліктікте қуатты жоғалту мөлшеріне қатынасы. Бұл катынастың өзгеруі ағзада әр түрлі өзгерістер тудырады. Мысалы, тағамдық рационда үнемі калориясы аз тағамдарды колданғанда адам азады, жұмыс кабілеті нашарлайды, әр түрлі жүқпалы ауруға қарсы төмендейді, ал керісінше та-ғамдық рационда үнемі калориясы көп тағамдарды қолданғанда адам семі-реді, денесін май басады, соның салдарынан әр түрлі аурулар пайда бола-ды. Әсіресе, калориясы жөғары тағамдардыі қолдану гиподинамия, бұл-шық еттерге күш түспеген кезде, яғни адам аз қозғалатын жұмыс атқарса өте кауіпті болып саналады. Бұл кезде адам ағзасына тамақ арқылы көп қуатты түседі, ал қуатты жұмсауы аз болады, қуатты артық мөлшері ағза-да майға айналады да, адам семіреді.

Адамның денсаулығына қажетті тиімді тамақтанудың негіздерінің анықтамалары

Үйлесімді тамақтану.

Үйлесімді тамақтану тамақтық заттарға деген қажеттілігі және өзара ара қатынасы үйлесімді тамақтану деп атайды.

Үйлесімді тамақтану бойынша:

- тағам дұрыс сіңуі үшін;

- адам ағзасы дұрыс өмір сүруі үшін;

- ағзада уақытылы барлық тамақтық заттармен қамтамасыз ету керек;

- тамақтық заттар дұрыс арақатынаста болуы керек.

Үйлесімді тамақтану деп адамның тамағының құрамындағы барлык тамақтық, биологиялык белсенді заттардың ең тиімді арақатынаста болуы және олар адам ағзасына ең жоғарғы пайдалы тигізуін айтамыз.

Үйлесімді тамактану тамақтық заттар мен биологиялык белсенді қатар санымен сапа жағынан да тиімді байланыста болуы керек, олар ақуыз, май, көмірсу, витаминдер (дәрумендер) мен минералды элементтер.

Тамақтың заттарға және биологиялық белсенді заттарға деген қажеттілік берілген.

Ересек адамдардың үйлесімді тамақтану формуласы

(А.А Покровский бойынша берілген)

№	Тағамдық заттар	Тәуліктік қажеттілік
1.	Су г :	1750-2200
1.1	оның ішінде: ішетін (су, шәй, кофе, шырындар т.б.)	800-1000
1.2	Сорпа	250-500
1.3	Тамақ тағамдарымен	700
2.	Акуыздар, г	80-100
2.1	Оның ішінде жануарлар ақуызы	50
3.	Алмастыруға болмайтын аминқышқылдары, г
3.1	Триптофан	1
3.2	Лейцин	4-6
3.3	Изолейцин	3-4
3.4	Валин	3-4
3.5	Треонин	2-3
3.6	Лизин	3-5
3.7	Метионин	2-4
3.8	Фенилаланин	2-4
4.	Алмастыруға болатын амииқышқылдары, г
4.1	Гистидин	1,5-2
4.2	Аргинин	5-6
4.3	Цистин	2-3
4.4	Тирозин	3-4
4.5	Аланин	3
4.6	Серин	3

4.7	Глутамин қышкылы	16
4.8	Аспаргин қышкылы	6
4.9	Пролин	5
4.10	Гликокол	3
5.	Көмірсулар, г	770 ₸ - Сатып алу Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру Ашық сабақ, ҚМЖ, көрнекілік, презентация жариялап табыс табыңыз! Материалдарыңызды сатып, ақша табыңыз. (kaspi Gold, Halyk bank) Соңғы бір жылда: 45 000 000 ₸ Авторлар тапқан ақша Толығырақ Ресми байқаулар тізімі Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз! Тізімді көру Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Пән Жүктелуде... Бағыт Жүктелуде... Сынып Жүктелуде... Іздеу Ұқсас материалдар Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2024-2025 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған Сертификатталған тренер жасаған 01.01.2023 17 863 13 694 ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. Барлық пәндер Барлық материалдар Барлық сыныптар Өзін-өзі тану пәні бойынша барлық материалдарды көру Аттестацияда (ПББ) 100% келетін тақырыптармен дайындаймыз Аттестацияда (ПББ) келетін тақырыптар бойынша жасалған тесттермен дайындалып, бізбен бірге тестілеуден оңай өтесіз Өткен жылы бізбен дайындалған ұстаздар 50/50 жинап рекорд жасады Толығырақ