Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады
ТАҚЫРЫБЫ:Тағам гигиенасы
ДӘРІС ЖОСПАРЫ:
Дурыс тамақтану. Балансты тамақтау
Тамақ ішу тәртібі
Энергетикалык баланс
Ағзанын энергия жоғалтуы
Негізгі зат алмасу
ДӘРІС МАЗМҰНЫ:
Тамақтану – ағзаның маңызды физиологиялық сұранысы, ол негізгі қызметтерді атқарады:
- адамның ағзасыны өсуіне қатысады;
- адамның ағзасының жетілуіне қатысады;
- жұмыс істеу қабілетінің белсенділігін арттыруды және қамтамасыз етуге бағытталады.
Сондықтан тиімді тамақтану жағдайын нормада ұстап және жұмыс қабілеттілігінің жоғары деңгейін қамтамасыз етуі қажет.
Тиімді тамактанудың негізгі элементтері болып мыналар саналады:
1) - үйлесімді тамақтану;
2) - тамақтану тәртібі.
Тиімді тамақтану – тәуліктік тамак тағамдарының калория молше-рінің тәуліктікте қуатты жоғалту мөлшеріне қатынасы. Бұл катынастың өзгеруі ағзада әр түрлі өзгерістер тудырады. Мысалы, тағамдық рационда үнемі калориясы аз тағамдарды колданғанда адам азады, жұмыс кабілеті нашарлайды, әр түрлі жүқпалы ауруға қарсы төмендейді, ал керісінше та-ғамдық рационда үнемі калориясы көп тағамдарды қолданғанда адам семі-реді, денесін май басады, соның салдарынан әр түрлі аурулар пайда бола-ды. Әсіресе, калориясы жөғары тағамдардыі қолдану гиподинамия, бұл-шық еттерге күш түспеген кезде, яғни адам аз қозғалатын жұмыс атқарса өте кауіпті болып саналады. Бұл кезде адам ағзасына тамақ арқылы көп қуатты түседі, ал қуатты жұмсауы аз болады, қуатты артық мөлшері ағза-да майға айналады да, адам семіреді.
Адамның денсаулығына қажетті тиімді тамақтанудың негіздерінің анықтамалары
№ |
Тиімді тамақ-танудың негіз-дері |
Адамдың денісаулығына қажетті тиімді тамақ |
І. |
Тағамның жалпы саны |
Тағамның жалпы санының (жеткілікті қуаттың құндылығын 2800-3000 ккал/тәуел) тәуләкті рационнында сақтау |
ІІ
|
Тамактанудың дұрыс тәртібі
|
|
ІІ.2
|
Адам ағзасы қалыпты қыз-меттін атқару және өмір сүру үшін тамақ ішу тәртібі
|
Тамақ ішу тәртібі - тағамды белгілі бір кезіңде қабылдағаны жөн:
- 1 таңертеңгі ас - 18 % - 2 таңертеңгі ас - 12 % - түскі ас - 45 % - кешкі ас - 25 %
- таңертеңгі ас - 30 % - түскі ас - 45 % - кешкі ас - 25 % |
ІІ.3 |
Түскі ас төрт тамақтан тұрады: |
|
|
|
|
|
ІІ.4 |
Тамақ ішу тәрті-бін біліп сақтау қажет |
|
|
ІІІ. |
Түнге жақын уақытта ақуыздан тұратын өнімдерді пайдалануға болмайды, себебі адам ұйықыға кеткен соң, жүйке жүйені тітір-кендіреп, мазасызын алып (әртүрлі түстер көріп дұрыс демала алмайды). |
Үйлесімді тамақтану.
Үйлесімді тамақтану тамақтық заттарға деген қажеттілігі және өзара ара қатынасы үйлесімді тамақтану деп атайды.
Үйлесімді тамақтану бойынша:
- тағам дұрыс сіңуі үшін;
- адам ағзасы дұрыс өмір сүруі үшін;
- ағзада уақытылы барлық тамақтық заттармен қамтамасыз ету керек;
- тамақтық заттар дұрыс арақатынаста болуы керек.
Үйлесімді тамақтану деп адамның тамағының құрамындағы барлык тамақтық, биологиялык белсенді заттардың ең тиімді арақатынаста болуы және олар адам ағзасына ең жоғарғы пайдалы тигізуін айтамыз.
Үйлесімді тамактану тамақтық заттар мен биологиялык белсенді қатар санымен сапа жағынан да тиімді байланыста болуы керек, олар ақуыз, май, көмірсу, витаминдер (дәрумендер) мен минералды элементтер.
Тамақтың заттарға және биологиялық белсенді заттарға деген қажеттілік берілген.
Ересек адамдардың үйлесімді тамақтану формуласы
(А.А Покровский бойынша берілген)
№ |
Тағамдық заттар |
Тәуліктік қажеттілік |
1. |
Су г : |
1750-2200 |
1.1 |
оның ішінде: ішетін (су, шәй, кофе, шырындар т.б.) |
800-1000 |
1.2 |
Сорпа |
250-500 |
1.3 |
Тамақ тағамдарымен |
700 |
2. |
Акуыздар, г |
80-100 |
2.1 |
Оның ішінде жануарлар ақуызы |
50 |
3. |
Алмастыруға болмайтын аминқышқылдары, г |
|
3.1 |
Триптофан |
1 |
3.2 |
Лейцин |
4-6 |
3.3 |
Изолейцин |
3-4 |
3.4 |
Валин |
3-4 |
3.5 |
Треонин |
2-3 |
3.6 |
Лизин |
3-5 |
3.7 |
Метионин |
2-4 |
3.8 |
Фенилаланин |
2-4 |
4. |
Алмастыруға болатын амииқышқылдары, г |
|
4.1 |
Гистидин |
1,5-2 |
4.2 |
Аргинин |
5-6 |
4.3 |
Цистин |
2-3 |
4.4 |
Тирозин |
3-4 |
4.5 |
Аланин |
3 |
4.6 |
Серин |
3 |
4.7 |
Глутамин қышкылы |
16 |
4.8 |
Аспаргин қышкылы |
6 |
4.9 |
Пролин |
5 |
4.10 |
Гликокол |
3 |
5.
|
Көмірсулар, г |
578тг - Сатып алу
Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Материал іздеу Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз Барлығы 663 959 материал жиналған Ұқсас материалдар Дайын ҚМЖ. Барлық пәндерден 2022-2023 оқу жылына, жаңа бұйрыққа сай жасалған Сертификатталған тренер жасаған 01.01.2023 17 863 13 694
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандарты бойынша жасалған. 2022-2023 оқу жылына арналған
Барлық пәндер Барлық материалдар Барлық сыныптар Іс-шаралар кестесі Педагогтардың біліктілігін арттыру курстары |