Мақсаты: Оқушыларға адам өз-өзіне сенімді болудың қажеттілігін түсіндіре отырып, дұрыс әрекет құндылығының мәнін ашу.

Міндеті:

• Оқушыларға өз-өзіне сенімді болуға үйрету;

• Оқушылардың бойындағы ұқыптылық қасиеттерін дамыту;

• Оқушыларды отбасындағы,мектептегі парызын орындауға тәрбилеу.

Ресурстар:

Оқулық,дәптер,тақта,

бор,үнтаспа

Сабақ барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңi.

5 Т ережесін еске түсіріп алайық.

1.Тәртіп

2.Талап

3.Тыныштық

4.Тазалық

5.Татулық

Жақсы еске түсірдік ендеше осы бес жақсы қасиеттерімізді бойымызға сіңіре отырып,сабағымызды тыныштық сәтімен бастаймыз.

Тыныштық сәтi. Нұрға бөлену

Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз.Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.

Елесететіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп,кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді,эмоцияңызбен тілек-қалауыңызды шайып,жүрегіңіздің қауызын ашты.Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз.Ол бірітіндеп күшейе түсуде.Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз.Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда.Қолымыз тек жақсы,ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі.Нұр аяқтарыңызға тарады. Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда.Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар Нұр мен Махаббат құралына айналды.Одан әрі нұр сіздің аузыңызға,тіліңізге тарады.Тіліңіз тек шындықты және жақсы,ізгі сөздер ғана айтады.Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естейді. Нұр көздеріңізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізігі, сәулелі ой келеді.

Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңыздан сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз.Нұрды уақытша түсініспей,ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз,олардың да жүрегі нұрға толсын.Осы нұр бүкіл әлемге:барлық адамдарға,жан-жануарларға,өсімдіктерге,барлық тірі жанға таралсын....Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз.Ойша айтыңыз:»Мен нұрлымын...Нұр менің ішімде...Мен Нұрмын»Осындай Нұр,Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз....Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз.Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде.Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзіңізді ашуға болады.Рахмет.

Оқушылардың өздеріне айтқызу.

2.Үй тапсырмасын тексеру.

№6 сабақ Дара дарын мәтінінің мазмұнын сұрау.

Сұрақтар:

1.Кейбір тарихи тұлғалардың ғасырлар бойы ел тарихында, халық санасында сақталып жүруінің себебі неде деп ойлайсыңдар?

2.Халқымыз Қаныш Имантайұлы туралы неліктен ілтипатпен әңгімелеп, оны ерекше ықыласпен сүйген?

3.Қаныш Сәтбаевтың бойынан қандай жалпыадамзаттық құндылықтарды байқадыңдар? Ол туралы «Сегіз қырлы,бір сырлы» деп айтуға бола ма?

4.Өмірде өзің кімдерді үлгі тұтасың? Қайсы қасиеттері үшін?

3. Сабақтың дәйексөзі.

Ерліктің шарты – өзіне сенгендік.

Халық даналығы.

1.Өмірде сенімнің,ерік-жігердің маңызы қандай?

2.Дәйексөзден қандай ой түйдіңіздер?

Дәйексөздің мағынасын ашу.

4.Оқиға айту (Мұғалім сыйы)

Бәрі де өз қолыңда.

Баяғы заманда шәкірттерінің ортасында бір Шебер өмір сүріпті.Олардың ішіндегі еңталаптысы Шеберге ол жауап бере алмайтын сұрақ қойғысы келді.

Ол гүлдеп тұрған далаға барып,ең әдемі көбелек ұстап, оны алақанына тығып алады.Күлімсіреп келіп, ол Шеберге келіп, сұрады:

• Айтыңызшы,менің қолымдағы көбелек қандай: тірі ме,өлі ме?

Ол көбелекті қолына қатты қысып, өз шындығы үшін қолын қатты қысуға дайын тұрды.Шәкіртіне қарамай Шебер былай деді:

• Бәрі өз қолыңда.

Сұрақтар:

1.Әңгіме ұнады ма?

2.Шәкірті Шеберге қандай сұрақ қойды?

3.Шебер не деп жауап берді?

4.Әр адамның тағдыры өз қолында дегенді қалай түсінесіңдер?

5.Әңгіме қай құндылық туралы айтылған?

6.Осы аңыз бойынша қандай қорытында жасауға болады?

Талдау

5. Шығармашылық жұмыс, топпен жұмыс.

Оқушылар 4 топқа бөлінеді.

Тапсырма: Мақалдардың жалғасын табу.

1 – топ: «Білім»

1.....бар жерде білім бар. (Ақиқат)

2. Білімнің басыбейнет, соңы - .... (зейнет)

3.Ғылым - теңіз,білім... (қайық)

2 – топ: «Күш-қайрат»

1..... – адал айтыстан туады. (Ақиқат)

2.Еліңді сүйсең,....істейсің. (ерлік)

3.Күш білімде,білім ...... (кітапта)

3 – топ: «Ерік –жігер»

1.Тіл қылыштан да .... (өткір)

2.Ерлік білекте емес,.... (жүректе)

3.Еліңді сүйсең,... істейсің. (ерлік)

4-топ: «Сенімділік»

1. ..... жеңер жалғанды. (Ақиқат)

2. Ұлы шешімнің бастамасы өзіңе деген ... жатыр. (сенімділікте)

3. Қайырымдылық,адал еңбек, ...... сенімділік. (өз-өзіне)

Ой-пікірлерін тыңдау

6.Топпен ән айту.

Ертеңіме сенемін!

Сөзін жазған: Иранбек оразбаев

Әнін жазған: Еркін Ынтықбаев

7.Үй тапсырмасы.

Келесі сабақ: №7 Ұлыма хат мәтінін оқып келу.

№6 сабақ.Оқулықтағы 6 - тапсырманы орындау.

8.Соңғы тыныштық сәтi.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді.Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 2 минуттай отырады.

Сау болыңдар!

Мақсаты: Оқушыларға адам бұл өмірге келген соң айналасындағылармен жақсы қарым – қатынаста болу керектігін түсіндіре отырып, сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеті:

• Оқушыларға адамдарға риясыз қызмет жасаудың маңызын түсіндіру;

• Оқушылар бойындағы шынайылық қасиеттерін дамыту;

• Оқушыларды айналасындағы адамдарға жанашыр болуға тәрбиелеу.

Ресурстар:

Оқулық, тақта,бор,стикер

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

5 Т ережесін еске салу.

1.Тәртіп

2.Талап

3.Тыныштық

4.Тазалық

5.Татулық

2.Тыныштық сәтi. Нұрға бөлену.

Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз.Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.

Елесететіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді,эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып,жүрегіңіздің қауызын ашты.

Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз.Ол біртіндеп күшейе түсуде.Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз.Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда.Қолымыз тек жақсы,ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі.Нұр аяқтарыңызға тарады.Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда.Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар Нұр мен Махаббат құралына айналды.

Одан әрі нұр сіздің ауызыңызға,тіліңізге тарады.Тіліңіз тек шындықты және жақсы,ізгі сөздер ғана айтады.Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естейді. Нұр көздеріңізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді.

Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңыздан сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз.Нұрды уақытша түсініспей, ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз,олардың да жүрегі нұрға толсын.Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан-жануарларға, өсімдіктерге, барлық тірі жанға таралсын....Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз.Ойша айтыңыз:"Мен нұрлымын...Нұр менің ішімде...Мен Нұрмын"

Осындай Нұр,Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз....

Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз.Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде.Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзіңізді ашуға болады.Рахмет.

3.Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Тағылым» мәтінінің мазмұнын сұрау.Мәтін бойынша сұрақтар қою.

Сұрақтар:

1.Жазушы Мұхтар Әуезов әке мен бала арасындағы қарым – қатынас туралы қандай дерек қалдырған?

2.Абайдың өмірге деген көзқарасының, мақсат – мұратының, мінез – құлқының қалыптасуына кімдер ықпал етті?

3.Дулат ақынның бата беруіне Абайдың қандай қасиеттері себеп болды?

4.Абайдың бойындағы қандай қасиеттерді үлгі тұтасыңдар? Неліктен?

5.Өмірде даналыққа жету үшін не істеу керек деп ойлайсың?

Сабақ барысын талқылау:

4.Дәйексөз

«Адамзаттың бәрін сүй бауырым деп...» Абай

Оқушыларға хормен оқыту,ұлдарға оқыту, қыз балаларға оқыту.

1.Сүйіспеншілік дегеніміз не?

2.Риясыз сүйіспеншілігімізді айналамыздағы адамдарға қалай білдіреміз?

3.Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз?

Дәйексөздің мағынасын ашу.

5.Шығармашылық жұмыс.

Дәптермен жұмыс

Оқушылар сабақ барысында меңгерген білім, біліктерін тиянақтап, қорытындылау мақсатында оқушы дәптеріндегі 4-тапсырманы орындайды.

5 – тапсырманы ауызша орындайды.

6 – тапсырма: Өлеңді оқып, өмірге байланысты түйінді сөздерді теріп жаздыру.

6.Мұғалім сыйы. Асығыс үкім

Бір кісінің үйінің төменгі қабатында ағаш өңдейтін шеберханасы бар екен.Ол есік пен терезе жасап күнелтеді.Бір күні жұмыс істеп жатқанда электр қуаты өшеді.Ұзақ уақыт бойы күтсе де жанбайды.Қасарысқандай, сол кеште тапсыруы керек болған бірнеше терезе бар еді.

Біраз демалу үшін көтеріліп бара жатып сақтандырғышқа көзі түседі.Біреу сақтандырғышты өшіріп қойған екен.Ажыратқышты қосқанда цехта жарық жанады.Бірақ мұның мәнісін түсіне алмайды.Жұмысқа қайта кіріскенінде сол нәрсе тағы қайталанады.Бірақ бұл жолы кінәлі адамды көрді.Баласы үй мен цех арасындағы сатыдан дыбыссыз,ақырын түсіп, сақтандырғышты өшіріп жатқан кезінде әкесін дәл алдында көреді.

Әкесі он жасқа енді толған баласының мұндай опасыздығын кешіре алмайды.Соның кесірінен бір күні босқа кетті.Бір рет қана істеген болса,бәлкім үн қатпас еді.Шаштарынан ұстап, шапалақпен тартып жібереді.Мүмкін бұл ұрған шапалағыенді қайта опасыздық етуіне кедергі болар.Баласының көз жастарына қарамастан үйіне кіріп, әйеліне былай дейді:

• Мына баланың мектепте кімдермен араласатынын білуіміз керек! Егер бос жіберетін болсақ, басымызға бәле болуы мүмкін!

Кейін ең оңай жолын табады.Баласының еш қалдырмай ұстап жүретін күнделігінде достарына қатысты мәлімет бар еді.

Баласы күнделігін көрсеткісі келмесе де,тыңдамай оны оқи бастайды.Баласының ең соңғы бетте былай жазғанын көреді:

« Бүгін түнде жаман түс көрдім... Цехта жұмыс істеп жатқан кезде әкемді ток ұрған екен.Әкем қауіп – қатерден аман болса екен!

Мен қолымнан келгенше бәрін істеймін!»

Сұрақтар:

1.Осы әңгімедегі әкенің әрекеті дұрыс болды ма? Неліктен?

2.Баланың осындай әрекетке баруына не себеп болды?

3.Өздерің өзгелерге жанашырлық танытасыңдар ма?

4.Жақындарыңа деген сүйіспеншіліктеріңді қалай көрсетесіңдер?

5.Әңгімеден не түйдіңдер?

7. Топпен ән айту.

Өмір өзен әнін орындайды.

8.Үй тапсырмасы

Келесі сабақ: 3 – сабақ Менің әкем, халық ұлы – Шәкәрім

Мәтінді оқып келу.

9. Соңғы тыныштық сәтi.

Балалар денелеріңді түзу ұстап, бастарыңды жоғары көтеріп, ыңғайланып отырыңыздар. Көздеріңді жұмыңдар. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстаңдар, денелеріңді бос ұстаңдар! Терең тыныс алыңдар.

Айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: Оқушыларға ар – ұжданға сай өмір сүрудің маңызын түсіндіру.

• Адамның жасампаздық мүмкіндіктері мен рухани-адамгершілік тұлғасының өзара байланысын ашу;

• Жасампаздық қабілеттерінің дамуына ықпал ету;

• Басқалар туралы жамандық ойламауға,зиянды әдеттерден аулақ болуға тәрбиелеу.

Ресурстар:

Оқулық,тақта,бор,

дәптер

Сабақ барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

5 Т ережесін еске салу.

1.Тәртіп

2.Талап

3.Тыныштық

4.Тазалық

5.Татулық

Тыныштық сәтi. Нұрға бөлену.

Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар.

Аяқ қолыңызды айқастырмаңыз.Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.

Елесететіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді,эмоцияңызбен тілек-қалауыңызды шайып,жүрегіңіздің қауызын ашты.

Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз.Ол біртіндеп күшейе түсуде.Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз.Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда.Қолымыз тек жақсы,ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі. Нұр аяқтарарыңызға тарады.Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда.Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар Нұр мен Махаббат құралына айналды.

Одан әрі нұр сіздің аузыңызға,тіліңізге тарады.Тіліңіз тек шындықты және жақсы,ізгі сөздер ғана айтады.Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естейді. Нұр көздеріңізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді.

Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңыздан сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз.Нұрды уақытша түсініспей,ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз,олардың да жүрегі нұрға толсын.Осы нұр бүкіл әлемге:барлық адамдарға,жан-жануарларға,өсімдіктерге,барлық тірі жанға таралсын....Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз.Ойша айтыңыз:"Мен нұрлымын...Нұр менің ішімде...Мен Нұрмын"

Осындай Нұр,Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз....

Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз.Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде.Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзіңізді ашуға болады. Рахмет.

2.Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген Ахат Шәкәрімұлының «Менің әкем,халық ұлы – Шәкәрім» шығармасының мазмұнын сұрау.

Мәтін мазмұны бойынша сұрақтар беру.

Сұрақтар:

1.Бұл шығармадан қандай ой түйдіңдер?

2.Абайдың көксеген қандай арманы бар еді?

3.Шәкәрім Абайға берген уәдесін орындау үшін не істеді?

4.Ең жақсы адам деп қандай адамды айтуға болады?

5.Адамның рухани баюына қандай қасиеттер себеп болады?

6.Шәкәрім бойындағы қандай қасиеттерді үлгі тұтасыңдар? Неліктен?

Сабақ барысын талқылау

3.Дәйексөз

«Арлы адам – ардақты, ар – ардақтың анасы»

Б.Момышұлы

Берілген дәйексөзді хормен оқыту,ұл балаларға оқыту,кейін қыз балаларға оқыту.

Дәйексөздің мағынасын ашу.

4.Шығармашылық жұмыс, дәптермен жұмыс

Оқушыларға Шәкәрім Құдайбердіұлының «Айқап» журналында жарияланған «Білімділерге бес сауал» еңбегіндегі сұрақтардың біріне жауап жаздыру.

1.Ар – ұждан дегеніміз не?

2.Адам өмірінің мәні неде?

3.Ең жақсы адам кім?

4.Адамның адамгершілігі уақыт ағымына қарай өзгере ме?

5.Адамның адами қасиеті жаңара ма,әлде туа біте ме?

5.Жаңа ақпарат

Оқулықта берілген мәтінді оқушыларға оқытып, мазмұнын талдау.

6.Топпен ән айту.

Бұл ән – бұрынғы әннен өзгерек

Өлеңі мен әнін жазған: Шәкәрім Құдайбердіұлы

7.Үй тапсырмасы.

Келесі сабақ: Шәкәрім Құдайбердіұлының

«Шын бақыттың айнасы» мәтінді оқып келу.

8.Соңғы тыныштық сәтi.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады.

Бүгінгі сабақтан алған игі қасиеттерімізді жүрегімізге қондырып, есімізде сақтайық.

Сау болыңдар!

Мақсаты: Оқушылардың адам өміріндегі өнердің маңыздылығын түсінуіне ықпал ету.

• Адамның жасампаздық мүмкіндіктері мен рухани-адамгершілік тұлғасының өзара байланысын ашу;

• Жасампаздық қабілеттерінің дамуына ықпал ету;

• Өмірді сұлулық, жақсылық қырынан қабылдай білуге,жасампаз болуға тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

5 Т ережесін еске салу.

1.Тәртіп

2.Талап

3.Тыныштық

4.Тазалық

5.Татулық

2.Тыныштық сәтi. Нұрға бөлену.

Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз.Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.

Елесететіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балығы және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді,эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып,жүрегіңіздің қауызын ашты.

Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз.Ол бірітіндеп күшейе түсуде.Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз.Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда.Қолымыз тек жақсы,ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі.Нұр аяқтарарыңызға тарады.Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда.Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар нұр мен махаббат құралына айналды.

Одан әрі нұр сіздің ауызыңызға,тіліңізге тарады.Тіліңіз тек шындықты және жақсы,ізгі сөздер ғана айтады.Нұрды құлақтарыңызға бағқыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естейді. Нұр көздеріңізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінне жақсылықты көреді. Сіздің басыңыз тұгелдей нұрға бөленніп, басыңызға тек ізігі, сәулелі ой келеді.

Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңыздан сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз.Нұрды уақытша түсініспей,ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз,олардың да жүрегі нұрға толсын.Осы нұр бүкіл әлемге:барлық адамдарға,жан-жануарларға,өсімдіктерге,барлық тірі жанға таралсын....Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз.Ойша айтыңыз:"Мен нұрлымын...Нұр менің ішімде...Мен Нұрмын"

Осындай Нұр,Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз....

Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз.Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде.Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзіңізді ашуға болады.Рахмет.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Әлемнің жеті кереметі» бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Бұл шығармадан қандай ой түйдіңдер?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Өнердің адам өміріне ықпалы қандай?

Дәйексөз

«Өнер – адамның рухани азығы, ол халықтың бүгіні мен келешегі, арманы мен қиялы, жалпы болмысы»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Оқушылар топқа бөлініп, өнер сайысына шығады. Өнер көрсетіп жарысады. (ән, сурет, көркем сөз, би т.б.).

Топтың атың көшбасшысынын, ұстанымын, ән ұранын белгілейді

Топпен ән айту. 3 мин. Өмір өзен әнін орындайды

Үй тапсырмасы. Үш ағайынды жігіт оқып келу

Қорытындылау.

Өнер деген қазына шығар өрге,

Тұта білсе, ақыл-ой берер елге.

Жігеріңді арттырар қамыққанда

Жарық сәуле, ізгілік келер шаққа.

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: Оқушыларды әсемдікке ұмтылдыру арқылы ақиқат құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

• Оқушыларды барлық нәрседен тек жақсылықты көре білуге үйрету;

• Оқушылардағы қарапайымдылық қасиеттерін дамыту;

• Оқушыларды ойдың, сөздің және істің бірлігіне тәрбиелеу.

Ресурстар:

Оқулық, дәптер,

тақта, бор, үнтаспа

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

5 Т ережесін еске салу.

1.Тәртіп,2.Талап,3.Тыныштық,4.Тазалық,5.Татулық.

2.Тыныштық сәтi. Нұрға бөлену.

Ыңғайланып отырыңыздар,денелеріңізді түзу ұстаңыздар.

Аяқ қолыңызды айқастырмаңыз.Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.

Елесететіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді,эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып, жүрегіңіздің қауызын ашты.

Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз.

Ол біртіндеп күшейе түсуде.Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз.

Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда.Қолымыз тек жақсы,ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі.Нұр аяқтарыңызға тарады.

Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда.Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар нұр мен махаббат құралына айналды.

Одан әрі нұр сіздің аузыңызға,тіліңізге тарады.Тіліңіз тек шындықты және жақсы,ізгі сөздер ғана айтады.Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естейді. Нұр көздеріңізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылық

ты көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді.

Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңыздан сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз.Нұрды уақытша түсініспей,ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз,олардың да жүрегі нұрға толсын.Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға, жан-жануарларға,өсімдіктерге,барлық тірі жанға таралсын....Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз.Ойша айтыңыз:"Мен нұрлымын...Нұр менің ішімде...Мен Нұрмын"

Осындай Нұр,Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз....

Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз.Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде.Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзіңізді ашуға болады.Рахмет.

2.Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген №8 сабақ Ақыл мен сезім мәтінінің мазмұнын сұрау.

Сұрақтар:

1.Автордың ақыл мен сезім туралы ой-тұжырымымен келісесің бе?

Неліктен?

2.Сұхбаттасушының «Сезім мен ақылыңды қатар ұстай білу – үлкен тәртіптілік, адамгершілік, жақсылық» деген пікірін қалай түсінесің?

3. «Сезім мен ақыл тек адамда ғана емес, табиғатта да бар.Ол да кейде күліп, кейде күрсінеді» - деген сөздері нені білдіреді?

4. «Жаман мінез-құлық рухани кесел» деген пікірге көзқарасың қандай?

5.Мінез-құлықтың ақылға, сезімге қатысы, ықпалы қандай деп ойлайсың?

6.Өзіңнің сезіміңе ерік беретін кездерің бола ма?Оның себебі неде болуы мүмкін?

7.Өз мінез-құлқыңды өзгерткің келе ме? Неліктен? Қалай?

Сабақ барысын талқылау:

3.Сабақтың дәйексөзі.

Сөзі райлының – жүзі шырайлы.

Халық даналығы.

Оқушыларға хормен оқыту, ұл балаларға оқыту, қыз балаларға оқыту.

Дәйексөзден қандай ой түйдіңіз? Оқушылардың пікірін тыңдау.

Дәйексөздің мағынасын ашу.

4.Оқиға айту (Мұғалім сыйы)

Ішкі сұлулық пен сыртқы сұлулық.

Баяғы өткен заманда бір патша базардан екі құл сатып алыпты.Құлдарының бірі ұсқынсыз, тістері шірік әрі аузы сасық екен.Ал екіншісі болса келбетті,маржандай тістері бар әрі аузынан хош иіс шыққан жағымды адам екен.Патша келбетті құлын сыйға бөлеп, моншаға жібереді.Аузы сасыған екінші құлды қасына шақырып:

-Сені ұнатып-ақ едім, бірақ ана моншаға кеткен досың сен туралы көп жаман нәрселер айтты.Сен де қаласаң маған оның жаман тұстарын айтып бер, - дейді.Құл болса жолдасына шаң жуытпай, ол туралы еш жаман сөз айтпады.Патша қалай тырысса да мақтаудан басқа ештеңе айттыра алмапты.

Екінші құлы моншадан қайтып келгенде, патша оны да сынамақ болып қасына шақыртты.Біраз мақтау сөз айтқан соң:

• Ана досың айтып берген жаман мінездерің болмаса, жап-жақсы жігітсің, - депті.Сөйтсе әлгі ашуланып,жолдасы туралы қайдағы жоқты айтып, жамандай бастайды.Патша біраз тыңдаған соң:

• Доғар сөзді,кімнің кім екенін енді білдім.Сен жамандаған жолдасыңның аузы сасыса, сенің ішің сасыған, шірік екенсің.Бар, сол жамандаған досыңның қол астында жұмыс істейтін боласың,-депті.

Сұрақтар:

1.Неліктен екінші құл өзінің жолдасын жамандамай,тек мақтауын асырды?

2.Адамның сырт келбетіне қарап, ол туралы қорытынды шығаруға бола ма? Неліктен?

3.Адам қандай құндылықтары мен қасиеттері арқылы шынайы сұлулыққа ие болады?

4.Өздерің адамдардың бойындағы қандай сұлулығын бағалайсыңдар?

5.Шығармашылық жұмыс, дәптермен жұмыс.

5 – тапсырма. Тәкаппаршылық

Әңгімені рөлдерге бөліп оқып, сахналау.

6 – тапсырма.

Берілген сөзтізбекті дұрыс шешсеңдер,әл-Фарабидің қанатты сөзін оқуға болады.

«Жаман мінез-құлық - рухани кесел» дәптерлеріне жаздыру.

Білімді бекітуге арналған тестілеу.

Тест тапсырмаларын орындау.

6.Топпен ән айту.

Үнтаспадан «Әдемі» әнін тыңдату, бірге айту.

7.Үй тапсырмасы.

Келесі сабақ: №9 Ө.Тұрманжановтың «Бес тиын» мәтінін оқып келу.

8.Соңғы тыныштық сәтi.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 2 минуттай отырады.

Сау болыңдар, балалар!

• Мақсаты: Дұрыс әрекет құндылығы арқылы оқушыларды әсемдікке ұмтылдыру.

Міндеттері:

• Оқушыларды әдепті болуға, ұқыптылыққа үйрету;

• Оқушыларды зиянды әдеттерден аулақ болуға баулу;

• Оқушыларды өз – өзіне сенімді болуға тәрбиелеу.

Ресурстар:

Оқулық, дәптер,

тақта, бор, суреттер

Сабақ барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

5 Т ережесін еске салу.

1.Тәртіп

2.Талап

3.Тыныштық

4.Тазалық

5.Татулық

Тыныштық сәтi. Нұрға бөлену.

Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар.

Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз.Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.

Елесететіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді,эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып,жүрегіңіздің қауызын ашты.

Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз.Ол біртіндеп күшейе түсуде.Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз.Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда.Қолымыз тек жақсы,ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі.Нұр аяқтарарыңызға тарады.

Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда.Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар нұр мен махаббат құралына айналды.

Одан әрі нұр сіздің аузыңызға,тіліңізге тарады.Тіліңіз тек шындықты және жақсы,ізгі сөздер ғана айтады.Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естейді. Нұр көздеріңіз-

ге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді.

Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңыздан сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз.Нұрды уақытша түсініспей,ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз,олардың да жүрегі нұрға толсын.Осы нұр бүкіл әлемге:барлық адамдарға,жан-жануарларға,өсімдіктерге,барлық тірі жанға таралсын....Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз.Ойша айтыңыз:"Мен нұрлымын...Нұр менің ішімде...Мен Нұрмын"

Осындай Нұр,Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз....

Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз.Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде.Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзіңізді ашуға болады.Рахмет.

2.Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген Немат Келімбетовтың Ұлыма хат мәтінінің мазмұнын сұрау.Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтар қою.

Сұрақтар:

1.Өзіндік көзқарасы бар адамға тән қасиеттер қандай деп санайсыңдар?

2.Сен өзіңді өзіндік көзқарасы бар деп санайсың ба?

3.Адамның өзінің ішкі жан дүниесінің сарқылмас,мөлдір бұлақтарына нені жатқызасыңдар?

4.Ішкі сұлулық пен сыртқы сұлулықты қалай түсінесіңдер?

5.Дұрыс әрекет құндылығы адамның қандай қасиеттері арқылы көрініс табады?

6.Жан сұлулығы дегенді қалай түсінесің? Жаны сұлу адамды қалай сипаттар едің?

Сабақ барысын талқылау:

3.Сабақтың дәйексөзі.

«Адамның бойындағысының бәрі де: жүзі де, киген киімі де, жаны да, ойлары да әсем болуы керек»

А.П.Чехов

Дәйексөзді оқып, оқушылардың пікірін тыңдау.

Дәйексөздің мағынасын ашу.

4.Шығармашылық жұмыс, дәптермен жұмыс.

Оқулықта берілген 1,2 – тапсырмаларды ауызша орындату.

3 – тапсырманы сөзжұмбақты дәптерге орындату.

5.Оқиға айту (мұғалім сыйы)

Алтын шеттеуік

Ы.Алтынсарин

Бір үлкен мейрам алдында, әкесі балаларын қуанту үшін үйіне әр түрлі жеміс алып келді.Леночка деген кіші қызы сол кептірілген көп жемістің ішінде сырты алтындаған шеттеуіктерге қызығып, соны маған бер деп қоймады.

Анасы айтты:

• Бұл шеттеуіктер тек әдемілікке істелген, мыналарды ал, - деп, басқасын беріп еді, Леночка жылай бастады:

• Мен қара шеттеуікті алмаймын, алтын тыстысын аламын, оның ішіндегі дәні де тәтті шығар, - деп.Анасы тіл алмайтын қырсық баланың дегенін істегеннен артығы жоқ екенін ойлап, Леночкаға алтын тыстыларын, басқа балаларына бөтен шеттеуіктерді таратып берді.Леночка қуанып шеттеуіктерін дереу шаға бастады, қараса, бірінің де ішінде дәні жоқ, бос қабықтар екен.Мұны көріп қасндағы балалар мазақтап күле бастады.

Сонда атасы айтты:

• Бұл шеттеуіктер жеу үшін істелген емес,тек көзге әдемі көріну үшін қойылған, мен шеттеуіктердің бос қабығын алып, сыртын күміспен бояп қана қойып едім, екінші рет не нәрсенің де құр сыртына қарап қызықпа, асылы ішінде болар, - дейді.

Сұрақтар:

1.Ленаны қандай шеттеуіктер қызықтырды?

2.Әке қызына қандай сөз айтты?

3.Заттың асылы ішінде болар – деген сөзді қалай түсінесіңдер?

4.Әңгіме қай құндылық туралы айтылған?

5.Сіздердің өмірлеріңізде осындай жағдай болды ма?

6.Топпен ән айту.

Әдемі

Сөзі:А.Шаяхметовтікі

Әні: Ғ.Наурызбаевтікі

7.Үй тапсырмасы.

№8 – сабақ. Ақыл мен сезім мәтінді оқу.

«Менің ойымдағы сұлулық» тақырыбына эссе жазып келу.

8.Сабақтың соңғы тыныштық сәті.

Бүгінгі сабақтан алған жақсы қасиеттерді бойларыңызға сіңіріп, жүректеріңізге түйіп алыңыздар.

Сау болыңыздар!

Сабақтың мақсаты: Оқушыларға ар-ұжданына сүйеніп өмір сүрудің маңыздылығын жеткізу арқылы сүйіспеншілік құндылығының мәнін ашу.

Міндеттері:

• Оқушыларға жанашырлық қасиетін қалыптастыру;

• Оқушыларды жан-жануарларды жақсы көруге баулу;

• Оқушыларды кешірімшіл болуға тәрбиелеу.

Ресурстар:

Оқулық,дәптер,

тақта,бор

Сабақтың барысы:

1.Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

5 Т ережесін еске салу.

1.Тәртіп

2.Талап

3.Тыныштық

4.Тазалық

5.Татулық

Тыныштық сәтi. Нұрға бөлену.

Ыңғайланып отырыңыздар,денелеріңізді түзу ұстаңыздар.

Аяқ қолыңызды айқастырмаңыз.Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.

Елесететіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балғын және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді,эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып,

жүрегіңіздің қауызын ашты.

Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз.Ол біртіндеп күшейе түсуде.Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз.Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда.Қолымыз тек жақсы,ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі.Нұр аяқтарыңызға тарады.Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда.Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар нұр мен махаббат құралына айналды.

Одан әрі нұр сіздің аузыңызға,тіліңізге тарады.Тіліңіз тек шындықты және жақсы,ізгі сөздер ғана айтады.Нұрды құлақтарыңызға бағыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естейді. Нұр көздеріңізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінен жақсылықты көреді. Сіздің басыңыз түгелдей нұрға бөленіп, басыңызға тек ізгі, сәулелі ой келеді.

Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңыздан сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз.Нұрды уақытша түсініспей,ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз,олардың да жүрегі нұрға толсын.Осы нұр бүкіл әлемге: барлық адамдарға,жан-жануарларға,өсімдіктерге,барлық тірі жанға таралсын....Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз.Ойша айтыңыз:"Мен нұрлымын...Нұр менің ішімде...Мен Нұрмын"

Осындай Нұр,Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз....

Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз.Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде.Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзіңізді ашуға болады.Рахмет.

2.Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген Б.Соқпақбаевтың «Балапан торғай» мәтінінің мазмұнын сұрау.

Сұрақтар:

• Қожаның торғайға қамқорлығынан қандай қасиеттерді көруге болады?

• Қамқорлық көрсету, жанашырлық таныту, басқаның қамын ойлау қандай құндылықтың көрінісі болып табылады?

• Басқаларға сүйіспеншілік танытқанда қандай әсерге бөленесіңдер?

Сабақ барысын талқылау:

3.Дәйексөз.

Сүйіспеншілік - жүректе.

Халық даналығы

Оқушыларға хормен оқыту,ұл балаларға оқыту,қыз балаларға оқыту.

Дәйексөздің мағынасын ашу.

4.Әңгімелеу.

6 – тапсырма.

Күн, мәтінді оқытып, күннің әлемге риясыз сүйіспеншілікпен атқаратын қызметін адамдардың іс-әрекеттерімен салыстырып талқылау.

5.Шығармашылық жұмыс.

Оқулықта берілген 4,5 – тапсырмаларды орындау.

Тест сұрақтарына жауап алу.

6.Топпен ән айту.

Сағындым Алматымды

Өлеңін жазған: Серікбай Оспанов

Әнін жазған: Алтынбек Қоразбаев

7.Үй тапсырмасы.

Келесі сабақ: №9 Қалмақан Әбдіқадыровтың «Қазықұрттың баурайында» әңгімесін оқып келу.

8. Соңғы тыныштық сәтi.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады.Ауаны терең жұтып,еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап,айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 2 минуттай отырады.

Сау болыңдар, балалар!

Мақсаты: оқушыларды алдына қойған мақсатын, табиғи дарынын, қабілетін жетілдіруде ізденуге, талаптана білуге үйрету

• өмірде адамның алдына қойған түрлі мақсаттары мен ойлаған ойларын жүзеге асыруда талаптың алатын орны туралы түсінік беру;

• оқушылардың талаптану барысында адамгершілік,ізгілік құндылықтарын тірек етіп алуына ықпал ету;

• оқушыларды табиғи дарынын дамыта білуге,еңбекқорлыққа,төзімділікке тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

5 Т ережесін еске салу.

1.Тәртіп

2.Талап

3.Тыныштық

4.Тазалық

5.Татулық

2.Тыныштық сәтi. Нұрға бөлену.

Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз.Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.

Елесететіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балығы және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді,эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып,жүрегіңіздің қауызын ашты.

Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз.Ол бірітіндеп күшейе түсуде.Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз.Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда.Қолымыз тек жақсы,ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі.Нұр аяқтарарыңызға тарады.Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда.Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар нұр мен махаббат құралына айналды.

Одан әрі нұр сіздің ауызыңызға,тіліңізге тарады.Тіліңіз тек шындықты және жақсы,ізгі сөздер ғана айтады.Нұрды құлақтарыңызға бағқыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естейді. Нұр көздеріңізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінне жақсылықты көреді. Сіздің басыңыз тұгелдей нұрға бөленніп, басыңызға тек ізігі, сәулелі ой келеді.

Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңыздан сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз.Нұрды уақытша түсініспей,ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз,олардың да жүрегі нұрға толсын.Осы нұр бүкіл әлемге:барлық адамдарға,жан-жануарларға,өсімдіктерге,барлық тірі жанға таралсын....Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз.Ойша айтыңыз:"Мен нұрлымын...Нұр менің ішімде...Мен Нұрмын"

Осындай Нұр,Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз....

Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз.Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде.Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзіңізді ашуға болады.Рахмет.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «» бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Фарузаның талаптануына не себепші болды?

Талап қылу адамға не үшін қажет?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Талаптану адамға қандай мүмкіндіктер береді?

Талаптану үнемі нәтижелі болама?

Дәйексөз

«Талап қылса ер егер,ұлт тағдыры көгерер» деген қанатты сөзге оқушылардың пікірлері тыңдалады.

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Оқулықта берілген Ш.Құдайбердіұлының «Талап пен ақыл» талаптың тағы бір қырын ашады.Оқушылар мәтінді оқып,сол бойынша әр қатар сұрақтар дайындайды.

«Талап деген бір жүйрік тұлпар сынды,

Бабын таппай мінгенді қылар жынды.

Тауға ұра ма басыңды,тасқа ұра ма,

Ал енді оған кісі қайтіп мінді.

Талап шапса ақылға мініп алып,

Жақсы, жаман бәріне бірдей салып,

Анық ақыл адамын аштырмайды,

Тоны жүрек болады,мидан басы,

Орынсызға ұмтылтпай,тоқтатуға

Талаптың алты түрлі бар ноқтасы.

Ынсап,ұят,ар,сабыр,сақтық,

Талапқа алты түрлі ноқта тақтық.

Өзгесінің тізгінін соған ұстаттық.

Топпен ән айту. 3 мин. А.Есенбаевтың «Талап»

Үй тапсырмасы. Күндестік құрысын өлеңін оқып келу

Қорытындылау. Талап болар табиғи болмысында,

Тәрбиемен өрлейді зорлы шыңға.

Талап пен еңбекке әр кез құшағың жай,

Құр мақтан жалқаулыққа қолды ұсынба.

Ей,жас дос,мін талаптың арғымағын!

Ұйықтама,ұлт ісінде қалғымағын!

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: Кешірімділіктің адам бойындағы жақсы қасиет екенін түсіндіру. Айнала қоршаған адамдарға кешіріммен, түсінісушілікпен, ізгілікпен қарауға үйрету.

• «Кешірім», «кешірімділік» туралы түсіндіру;

• Айнала қоршаған адамдарға кешіріммен қарауға дағдыландыру;

• Кешірімділікке тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

5 Т ережесін еске салу.

1.Тәртіп

2.Талап

3.Тыныштық

4.Тазалық

5.Татулық

2.Тыныштық сәтi. Нұрға бөлену.

Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз.Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.

Елесететіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балығы және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді,эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып,жүрегіңіздің қауызын ашты.

Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз.Ол бірітіндеп күшейе түсуде.Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз.Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда.Қолымыз тек жақсы,ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі.Нұр аяқтарарыңызға тарады.Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда.Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар нұр мен махаббат құралына айналды.

Одан әрі нұр сіздің ауызыңызға,тіліңізге тарады.Тіліңіз тек шындықты және жақсы,ізгі сөздер ғана айтады.Нұрды құлақтарыңызға бағқыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естейді. Нұр көздеріңізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінне жақсылықты көреді. Сіздің басыңыз тұгелдей нұрға бөленніп, басыңызға тек ізігі, сәулелі ой келеді.

Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңыздан сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз.Нұрды уақытша түсініспей,ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз,олардың да жүрегі нұрға толсын.Осы нұр бүкіл әлемге:барлық адамдарға,жан-жануарларға,өсімдіктерге,барлық тірі жанға таралсын....Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз.Ойша айтыңыз:"Мен нұрлымын...Нұр менің ішімде...Мен Нұрмын"

Осындай Нұр,Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз....

Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз.Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде.Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзіңізді ашуға болады.Рахмет.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Күндестік құрысын» бойынша сұрақ қою

Сұрақтар: Адамдар арасындағы ренішті тууына не себеп болады?

Күндестік, бақталастық деген сөздерді қалай түсінесіңдер?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

«Кешірімді болу» дегенді қалай түсінесіңдер?

Өкпелеп, ренжігенде өздеріңді қалай сезінесіңдер?

Сол сәтте өздеріңе назар аударып көрдіңдер ме?

Сені қандай жағдай өкпелетіп, ренжітеді?

Басқаларға деген өкпе-назыңның себебіне үңіліп көрдің бе?

Дәйексөз

Кешірім-ізгіліктің белгісі

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Адамдар арасындағы жағымды қарым-қатынасқа өкпе, реніш нұқсан келтіріп, өзара түсінбеушілік туғызады. Сол себепті өкпе, ренішке бой алдырмай, адамдарға түсіністікпен, ізгілікпен, құрметпен қарауға ұмтылу керек.

Өкпе, реніш – адамның көңіл күйіне, денсаулығына кері әсер етеді. Айналаңа ылғи өкпелеп, ренішпен қарау, риза болмау түрлі ауруларға шалдықтырады.

Балалар өз ойларын айтып береді.

Топпен ән айту. 3 мин. Т.Молдағалиевтің «Адам»

Үй тапсырмасы. Ғалымдардың өлеңдерін оқып келу

Қорытындылау. Адамдар арасындағы жағымды қарым-қатынасқа өкпе, реніш нұқсан келтіріп, өзара түсінбеушілік туғызады. Сол себепті өкпе, ренішке бой алдырмай, адамдарға түсіністікпен, ізгілікпен, құрметпен қарауға ұмтылу керек.

Өкпе, реніш – адамның көңіл күйіне, денсаулығына кері әсер етеді. Айналаңа ылғи өкпелеп, ренішпен қарау, риза болмау түрлі ауруларға шалдықтырады.

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: Кешірімділіктің адам бойындағы жақсы қасиет екенін түсіндіру. Айнала қоршаған адамдарға кешіріммен, түсінісушілікпен, ізгілікпен қарауға үйрету.

• «Кешірім», «кешірімділік» туралы түсіндіру;

• Айнала қоршаған адамдарға кешіріммен қарауға дағдыландыру;

• Кешірімділікке тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

5 Т ережесін еске салу.

1.Тәртіп

2.Талап

3.Тыныштық

4.Тазалық

5.Татулық

2.Тыныштық сәтi. Нұрға бөлену.

Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз.Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.

Елесететіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балығы және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді,эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып,жүрегіңіздің қауызын ашты.

Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз.Ол бірітіндеп күшейе түсуде.Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз.Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда.Қолымыз тек жақсы,ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі.Нұр аяқтарарыңызға тарады.Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда.Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар нұр мен махаббат құралына айналды.

Одан әрі нұр сіздің ауызыңызға,тіліңізге тарады.Тіліңіз тек шындықты және жақсы,ізгі сөздер ғана айтады.Нұрды құлақтарыңызға бағқыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естейді. Нұр көздеріңізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінне жақсылықты көреді. Сіздің басыңыз тұгелдей нұрға бөленніп, басыңызға тек ізігі, сәулелі ой келеді.

Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңыздан сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз.Нұрды уақытша түсініспей,ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз,олардың да жүрегі нұрға толсын.Осы нұр бүкіл әлемге:барлық адамдарға,жан-жануарларға,өсімдіктерге,барлық тірі жанға таралсын....Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз.Ойша айтыңыз:"Мен нұрлымын...Нұр менің ішімде...Мен Нұрмын"

Осындай Нұр,Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз....

Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз.Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде.Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзіңізді ашуға болады.Рахмет.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Ғалымдардың өлеңдерін» бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

М.Мақатаевтың өлеңінен қандай огй түйесің?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Сені қандай жағдай өкпелетіп, ренжітеді?

Басқаларға деген өкпе-назыңның себебіне үңіліп көрдің бе?

Дәйексөз

«Сүйегі жоқ балық болмайтыны сияқты, кемшілігі жоқ адам да болмайды»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Оқулықта тақырыпты түйіндеп, қорытындылау мақсатында «Назар аударайық» айдарында төмендегідей ақпарат берілген:

мейірімділік

ақылдылық

ізгілік

Кешірімділік рахымдылық

адамгершілік

азаматтық

ақкөңілділік

Берілген ақпарат сабақта берілген «кешірімділік» құндылығы туралы түйінді ой болып табылады. Мұғалім қарастырылып отырған мәселені оқушылардың меңгерген білімдерімен, алынған жауаптарымен байланыстыра қарау мақсатын көздеуі тиіс.

Топпен ән айту. 3 мин. Т.Молдағалиевтің «Адам»

Үй тапсырмасы. «Кешірімнің күші» оқып келу

Қорытындылау. Адам күліп қарсы алады таң нұрын,

Адам жырлап жөнелтеді әр күнін.

Сәл қайғырса, ол ұғына түседі,

Дүниенің кеңдігі мен тарлығын.

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: Кешірімділіктің адам бойындағы жақсы қасиет екенін түсіндіру. Айнала қоршаған адамдарға кешіріммен, түсінісушілікпен, ізгілікпен қарауға үйрету.

• «Кешірім», «кешірімділік» туралы түсіндіру;

• Айнала қоршаған адамдарға кешіріммен қарауға дағдыландыру;

• Кешірімділікке тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

5 Т ережесін еске салу.

1.Тәртіп

2.Талап

3.Тыныштық

4.Тазалық

5.Татулық

2.Тыныштық сәтi. Нұрға бөлену.

Ыңғайланып отырыңыздар, денелеріңізді түзу ұстаңыздар. Аяқ-қолыңызды айқастырмаңыз.Қолыңызды тізеңізге немесе үстелге қоюға болады. Көздеріңізді жұмуларыңызды өтінемін.

Елесететіп көріңіз: Күн нұры сіздің төбеңізден өтіп, кеудеңізге қарай бойлап барады. Кеудеңіздің орта тұсында гүл түйнегі орналасқан. Гүлдің түйнегі нұрдан баяу ашылып келеді. Балығы және таза әсем гүл сіздің әр ойыңызды, әр сезіміңізді,эмоцияңыз бен тілек-қалауыңызды шайып,жүрегіңіздің қауызын ашты.

Нұр сәулесі сіздің бойыңызға ақырын тарай бастағанын елестетіңіз.Ол бірітіндеп күшейе түсуде.Оймен осы нұрды қолдарыңызға түсіріңіз.Сіздің қолдарыңыз нұрға бөленіп, сәуле шашуда.Қолымыз тек жақсы,ізгі істер істейді және баршаға көмектеседі.Нұр аяқтарарыңызға тарады.Аяқтарыңыз нұр сәулесін шашуда.Олар сізді тек жақсылық жасау үшін жақсы жерлерге апарады.Олар нұр мен махаббат құралына айналды.

Одан әрі нұр сіздің ауызыңызға,тіліңізге тарады.Тіліңіз тек шындықты және жақсы,ізгі сөздер ғана айтады.Нұрды құлақтарыңызға бағқыттаңыз, құлақтарыңыз тек жақсы сөз бен әсем әуенді ғана естейді. Нұр көздеріңізге де жетті, көзіміз тек жақсыға қарап, бәрінне жақсылықты көреді. Сіздің басыңыз тұгелдей нұрға бөленніп, басыңызға тек ізігі, сәулелі ой келеді.

Нұр бірте-бірте қарқын және шұғылана бастайды, сіздің денеңізден шығып, жан-жағыңыздан сәуле шашады. Осы нұрды туысқандарыңызға, мұғалімдеріңізге, достарыңызға, таныстарыңызға бағыттаңыз.Нұрды уақытша түсініспей,ренжісіп жүрген адамдарға да бағыттаңыз,олардың да жүрегі нұрға толсын.Осы нұр бүкіл әлемге:барлық адамдарға,жан-жануарларға,өсімдіктерге,барлық тірі жанға таралсын....Ғаламның барлық түпкір-түпкіріне нұр бағыттаңыз.Ойша айтыңыз:"Мен нұрлымын...Нұр менің ішімде...Мен Нұрмын"

Осындай Нұр,Махаббат және Тыныштық күйінде отыра тұрыңыз....

Енді осы Нұрды жүрегіңізге орналастырыңыз.Нұрға толы бүкіл әлем сіздің жүрегіңізде.Оны осындай әсем қалыпта сақтаңыз.

Жаймен көзіңізді ашуға болады.Рахмет.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Кешірімнің күші» бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Өсиет әңгіменің басты мағынасы неде?

Кешіре білу үшін адам бойында қандай қасиеттер болу керек деп ойлайсыңдар?

«Кешіру-Өзгені түсінуге тырысу» дегенді қалай түсінесіңдер?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Кешірім сұраған сәтің болды ма?

Сеніңше, кешірім сұрау кешіргеннен оңай ма? Әлде керісінше ме?

Айналаңнан не үшін кешірім сұрар едің?

Дәйексөз

А.Йүгінекидің «Кешіре білген адам – күшті адам»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Оқулықта «Жағдаятты талдау» айдарында төмендегідей тапсырма берілген.

Жағдаятты оқыңдар. Төмендегі сұрақтар бойынша талқылау жүргізіңдер.

Оқиғаның нәтижесі қандай болады деп ойлайсыңдар?

Балалардың орнына өздеріңді қойып көріңдер

Адам кешірімшіл болып, кешіре білуге үйренгенде өмір қуанышқа, жақсылыққа толы болады. Ондай адам өзімен-өзі, өзгелермен үйлесімділікте өмір сүреді.

Кешірімді болу – айналаңа деген мейірімді болудың, ақылдың, өзара түсінісудің көрінісі. Адамдар өзгелерді кешіру арқылы мейірімді бола түседі.

Педагог балаларға оқулықтағы «Назар аударайық» айдарында берілген төмендегі ақпаратты мұқият қарап шығып, жадында сақтауды тапсырады.

Қателік жасап кінәлі болғандармен сөйлескенде, олардың жан айқайын, тілектерін тыңда, жәрдем беруге, өтініштерін тыңдауға әзір бол. Олардың жақсы ниетке ауысуына жағдай туғызып, қайырымды, игі істер жасауына көмектес

Топпен ән айту. 3 мин. М.Мақатаевтың «Не деген керемет күн»

Үй тапсырмасы. «Екі дос әңгімесін» оқып келу

Қорытындылау. Не деген керемет күн!

Жаныңа бәрі даяр не керектің,

Көрінеді гүлдердің бүр жарғаны.

Естіледі ұшқаны көбелектің,

Не деген керемет күн!

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: «Дос», «Достық» ұғымдарының адамгершілік құндылық ретіндегі мәнін ашу.

• Достар арасындағы рухани жақындықтың мәнін ұғындыру;

• Айнала қоршаған адамдарға тілеулес, ізгі ниеттерін дамыту;

• Жауапкершілікке, сезімталдыққа тәрбиелеу

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Екі дос әңгімесін» бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Аңыз әңгіменің идеасы неде?

Достардың бір-біріне деген адал ниеті мен достығын қалай бағалар едіңдер?

Өз достарыңа көмек көрсетіп жүрсіңдер ме?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Достық деген не? Она қалай түсінесіңдер?

Дос сөзінің мағынасына үңіліп көрдіңдер ме?

Достың көп болуы мүмкін бе?

Өз достарың жайлы не айтасыңдар?

Дәйексөз

«Достық негізі талғамның, көзқарастың толық үндесуінен туады»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Оқулықта «Жағдаяттарды талдау» айдарында төмендегідей тапсырма берілген.

Жағдаятты оқыңдар. Төмендегі сұрақтар бойынша талқылау жүргізіңдер.

Оқулықта берілген тапсырманың мақсаты оқушыларды беттерінше ізденуге, негізгі ойды қосалқы ойдан айыра білуге үйрету болып табылады.

Төменде берілген үзіндіні оқыңдар. Ондағы түйінді ойды тауып, себебін түсіндіріп беріңдер.

Әбунасыр әл-Фараби

Тіршілікте құрыштай бол төзімді,

Сан мәртебе алдаса да өзіңді.

Тағдырыңды еш уақытта жазғырма,

Тіпті кейде болса әзәзіл ағзырған.

Өрге жүзген өнегелі ісімен,

Таңда адал дос өз теңіңнің ішінен.

Жүргендер көп достық атын малданып,

Алайда тек қалма оған алданып.

Топпен ән айту. 3 мин. Х.Закарияновтың «Достарым»

Үй тапсырмасы. ««Дос жүрегі»» оқып келу

Қорытындылау. Адамдардың бір-біріне деген адал сенімі, өзара тілеулес ортақ көзқарасы достыққа ұластырады. Достық дегеніміз адамдардың өзара жауапкершілігі, сыйластығы мен бір-біріне қамқорлығы, рухани жақындықтары. Достық қарым-қатынас адамдарға өзара сенім жүктейді. Достар бір-біріне қуанышта да, қиыншылықта да ниеттес, қамқор болады. Достық – сыйластықтың, мейірбандықтың мөлдір көзі. Оны уақыт та, қиындық та үзе алмайды Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: «Дос», «Достық» ұғымдарының адамгершілік құндылық ретіндегі мәнін ашу.

• Достар арасындағы рухани жақындықтың мәнін ұғындыру;

• Айнала қоршаған адамдарға тілеулес, ізгі ниеттерін дамыту;

• Жауапкершілікке, сезімталдыққа тәрбиелеу

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Дос жүрегі» бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

«Абайла бауырым абайла» деп айту арқылы автор не айтқысы келді?

Шығармада дос жүрегі неге теңеліп суреттелген?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Достардың ортақ мүддемен бір көзқараста болуы міндетті ме?

Досыңмен мақсатың,талап-талғамың үйлеспесе не істер едің?

Достық пен жолдастықтың айырмашылығы неде?

Дәйексөз

«Жақсымен дос болсаң, жетерсің мұратқа, жамманмен дос болсаң, қаларсың ұятқа»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Ойын: «Сиқырлы таяқ»

Ойынның мақсаты: оқушылардың сабақта үйренген білімдерін тиянақтау, көңіл күйлерін көтеру.

Ойынның шарты: ойынға қатысушылар қол ұстасып,шеңбер жасап тұрады. Қолында таяғы бар ойын жүргізуші шеңбердің ортасына келіп, ойынның тәртібін түсіндіреді. Ойынға қатысушылардың әрқайсысына адамгершілік құндылықтары мен адами сапаларды бір-бірден таратып береді. (Отан, мейірімділік, достық, адалдық, махаббат, бақыт, бауырмашылдық және т.б.). Ойын шарты бойынша жүргізуші қолындағы таяғын шеңбердің ортасында тік ұстап тұрады да, бір құндылықты немесе адамгершілік қасиетті атап, таяқты қоя береді. Аталған құндылыққа, қасиетке жататын немесе ұқсас адамгершілік құндылықтар мен адами сапалар (оқушылар)рге құлатпай ортаға жинала қалуы тиіс. Ал таяқты ұстай алмай құлатып алса, онда көптің ұйғаруымен, ортаға шығып өнер көрсетеді.

Жағдаяттарды талдау.

1.Сарман қанша әуреленсе де,есепті шығара алмай қойды.Мектепке келе сала көршісі Зейнептің дәптерін сұрап,көшіріп алды.Алғашқыларын көшіріп,келесі есепке келгенде,Зейнептің қатесін байқап қалды.Бірақ Сарман өз дәптеріне есепті жөндеп жазды.Алайда ол бұл туралы Зейнепке айтқан жоқ.

2.Сыныптас қыздар мереке қарсаңында би кешіне баратын болды.Олар кешке киетін көйлектері жайлы айта бастады.Айша ғана үнсіз қалды.Би кешіне асыға жеткен қыздар айна алдына жиналды.Бір-біріне қызыға қараған қыздар Айшаның жоқ екенін байқады...

Топпен ән айту. 3 мин.Ш.Смаханұлының «Досымның туған күнінде»

Үй тапсырмасы. «Жеделхат» әңгімесі оқып келу

Қорытындылау. Адамдардың білместігіне түсіністікпен қарап, кешіре білмеген адам нағыз дос та бола алмайды. Адал дос әрқашан адамдарға сеніммен қарайды, қатесін, кемшілігін кешіре біледі. Ондай адам жан дүниеңді түсініп, әрдайым қасыңнан табылып, көмектесуге дайын тұрады. Бұл – нағыз достық.

Өмірде достармен қатар жолдастарымыз да бар. Жолдастардың қоғамдық ортасы бір, олар бір-бірімен өзара пікірлес, сыйлас болады.

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: «Махаббат» ұғымының адамгершілік құндылық ретіндегі мәнін ашу.

Өз махаббаттарын күллі тіршілікке, болмысқа бағыттай алудың мән-мағынасын түсіндіру;

Жаныңда жүрген адамдарға дегшен сүйіспеншіліктерін дамыту;

сүйіспеншілікке тәрбиелеу

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Жеделхат» бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Ана жүрегі нені аңсады?

Ана махаббаты шексіз бе?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Әлемде сүйіспеншілік болмаса не болар еді?

Жақсы көрудің мәні неде?

Дәйексөз

«Махаббатпен жаратқан азаматты»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Балаларға оқулықтағы «Назар аударайық» айдарымен берілген ақпаратты мұқият қарап шығып, жадына сақтап алу тапсырылады.

Айналадағы адамдарға сергек қарап, сезімталдық таныт. Олардың жақсылығын сезіп, көре біл. Жаныңдағы адамдарға немқұрайдылық танытып, самарқау қарама. Қуанышына ортақ болып, қиындығын бөліс. Сонда сен де олардың махаббатына бөленесің.

Өмірде жүректеріңнен жол тапқан жандар бәрінен де қымбат. өйткені олар сені бағалайтын, аялайтын, қандай жағдайда болмасын жаныңнан табылатын жандар.

Топпен ән айту. 3 мин. А.Абдрахмановтың «Туған жер, армысың»

Үй тапсырмасы. «Жәмила» повесін оқып келу

Қорытындылау. О.Әубәкіровтың «Аман болсын адамдар»өлеңі арқылы бекітеді.

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: «Махаббат» ұғымының адамгершілік құндылық ретіндегі мәнін ашу.

Өз махаббаттарын күллі тіршілікке, болмысқа бағыттай алудың мән-мағынасын түсіндіру;

Жаныңда жүрген адамдарға дегшен сүйіспеншіліктерін дамыту;

сүйіспеншілікке тәрбиелеу

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген Махаббат адамға ерекше көңіл сыйлайды дегенге келісуге болама?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

«Бәрінің бастауы махаббат» дегенді қалай түсінесіңдер?

Адамдарды не үшін, қандай қасиеттері үшін жақсы көресің?

Дәйексөз

«Адамның жақсысы адамға сүйіспеншілікпен қарағандар»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Оқулықта берілген тапсырманы жүзеге асыру үшін оқушылардың белгілі бір рөлдерді ойнауларына тура келеді. Сол себепті мұғалім тапсырманың негізгі көздеген мақсатымен алдын ала таныстыруы керек. Тапсырма өз деңгейінде орындалғанда оқушылар берілген жағдаяттың себебін талқылап, мәселені тереңірек түсініп, өз дәлелдері мен қорытындыларын ұсына алады. Мұғалім тапсырманы орындатуда оқушылардың мәнерлеп оқуына немесе орындау шеберлігіне емес, өз ойларын ұтымды, шынайы жеткізулеріне баса назар аударуы тиіс.

Дүниеде махаббат, сүйіспеншілік болмаса адам бұрынғысынан да сараң, ал жаратылысы қатты адам одан да қатулана түсер еді. өйткені адамның көңілін кеңітер, жанын жібітер сүйіспеншіліктен, айналаңдағыларды, жақындарыңды жақсы көруден артық күш жоқ. Бізді жақсы көрген адамдар, ана, әке, туыстарымыз қандай қиындыққа болса да көнуге бар. Бұл – табиғи заңдылық. Сондықтан да махаббат алдында кім болса да әлсіз, амалсыз. (І.Есенберлин).

Топпен ән айту. 3 мин. О.Әубәкіровтың «Аман болсын адамдар»

Үй тапсырмасы. «Қаздар қайтып барады» өлеңін оқып келу

Қорытындылау. Құрметті оқушылар, сабағымыз да өз мәресіне жетті. Сендердің қуанышты, жайдары, ақжарқын жүздеріңнен сүйіспеншіліктің белгісін көріп тұрмын.

Сонымен қатар бұл - әдістемелік тәсілде көп қолданылатын дәстүрлі тәсіл, барлығы бірге оқулықта берілген М.Шахановтың өлеңін айтуларына болады.

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: «Отан», «Ел» ұғымдарының адамгершілік құндылық ретіндегі мәнін түсіндіру. Отанына, туған жеріне, еліне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

• Отанға, туған жерге деген махабаттың мәнін түсіндіру;

• Отанының жарқын болашағына деген сенімдерін қалыптастыру;

• Отанына, туған жеріне, еліне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Қаздар қайтып барады» бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Қарттың туған жерге деген сүйіспеншілігі неден көрінді?

Өздерің туған жердің қасиетін қалай түсініп, бағлайсыңдар?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

«Туған жер», «туған ел» дегенде ойларыңа не түседі?

Туған жерге, елге деген сүйіспеншіліктің түп тамыры неде деп ойлайсыңдар?

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Мұғалім сахналау әдістемелік тәсілін жүргізгенде оқушылардың орындаушылық шеберліктерінен гөрі, мәселені шешуі мен өз ойларын бүкпесіз ашық жеткізе алуларына баса назар аударуы тиіс. Сахналауды толығымен аяқтамай берудің мақсаты да осы болып отыр. Балалардың ойланып өз нұсқаларын ұсынуы, біріншіден, олардың беталыстары мен мақсаттары, ой, ниетінен хабар берсе, екіншіден, ойлау қабілетін, шығармашылықтарын дамытады.

Топпен ән айту. 3 мин. Қ.Мырза Әли «Өз елім»

Үй тапсырмасы. «Елге деген махаббат» өлеңін оқып келу

Қорытындылау. Туған жер, атамекен әр адамның тағдырын құрайды. Тек одан барлық алғаныңды көңіл сүзгісінен өткізіп, бал жинаған арадай жүрегіңе құя білуің шарт.

Туған жерді сүю дегеніміз өмір бақи өз жеріңде байланып қалу емес. Әлемге назар аудармай, табандап отырып алсақ, ақпайтын көл секілді өз-өзімізбен тұйықталып, әлемдік даму мен өркениеттен құралақан қалар едік.

Десе де, жер шарының қай ендігі, экватордың қай белдеуінде жүрсең де, қайта соғар, сағынышыңды басар темірқазығың – туған жер атты ұлы ұғым біреу. Сонымен рухани байланысыңды үзбесең ғана, айдарыңның жел еспек. Өйткені өзге топырақ, өзге ауа, өзге су оның орнын толтыра алмақ емес

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: «Отан», «Ел» ұғымдарының адамгершілік құндылық ретіндегі мәнін түсіндіру. Отанына, туған жеріне, еліне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

• Отанға, туған жерге деген махабаттың мәнін түсіндіру;

• Отанының жарқын болашағына деген сенімдерін қалыптастыру;

• Отанына, туған жеріне, еліне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Елге деген махаббат» бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Елге, жерге деген махаббатты немен түсіндірер едіңдер?

Өздерің елге деген махаббаты қалай түсіндірер едіңдер?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Отанға деген сүйіспеншілік, құрметтеріңді қалай білдіресіңдер?

Елің, жерің үшін жасаған азаматтық ерлікке жата ма?

Өзіңе «Мен болмасам, кім?» деген сұрақ қойып көрдің бе?

Дәйексөз

М.Әуезов «Алтын анам, Отаным!

Сенен аяр жаным жоқ, сенен іркер күшім жоқ»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Оқулықта «Жағдаяттарды талдау» айдарында төмендегі тапсырмалар берілген.

Жағдаяттарды шешіңдер. Сұрақтарға жауап беріңдер.

Тапсырмаларды орындату арқылы педагог оқушыларды азаматтық белсенділікке, елге, Отанға қызмет етуге тәрбиелейді. Оқушылар тапсырманы орындай отырып, өз іс-әрекеттеріне сыни көзбен қарап, ой елегінен өткізуге, өз көзқарастарын сыныптастарының көзқарасымен салыстыруға мүмкіндік алады. Тапсырманы орындау барысында, тек қана дайын ақпаратты баяндап бермей, өз шешімін, ой қорытындысын, ниеті мен мүддесін көрсетеді

Топпен ән айту. 3 мин. Ж.Қашқынов «Астана»

Үй тапсырмасы. «Елім деп соғар жүрегім!» эссе жазып келу

Қорытындылау. Халықтың қажетіне жарап, ұрпақтар мұратының орындалу жолында қызмет ету - әрбір азаматтың міндеті. Отанға, туған жерге деген сүйіспеншілік, құрмен – азаматтықтың көрінісі. Елін, жерін сүйетін адам туған топырағының кешегісін бүгінімен, бүгінгісін ертеңімен жалғастыра алады. Бойында ұлттық намыс пен ұлттық мақтанашы бар адам өз еліне адал қызмет етіп, оның жарқын болашағына сенеді. Отанын қастерлеп, білімі мен еңбегін елінің мүддесіне, игілігіне жұмсайды.

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: «Әлем», «Адамзат», «Адам» құндылықтарының мәнін ашу.

Адамның әлеммен үйлесімі, адам өмірінің мәні туралы түсініктерін кеңейту;

Өзін қоршаған әлемді түсіне білуге, танып-білуге баулу;

Сүйіспеншілікке, ізгілікке тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Елім деп соғар жүрегім» бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Елге, жерге деген махаббатты немен түсіндірер едіңдер?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Адам ғалам құпиясын ашуға неліктен құштар?

«Көк шеңбер», «көкжиек» деген сөздерді қалай түсінесіңдер?

Дәйексөз

«Адам – ғалам, ғажайып, жеке дара,

Жан құмары ізденген мәңгі сана.

Өзіңді өзің танысаң істің басы,

Түзеген өз ғаламын болған дана» А.Мақжани

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Тапсырма беруде көзделетін мақсаты – оқушыларға әлем, табиғат құбылыстары мен адам өмірінің өзара байланысын ұғындыру. Тапсырма ретінде

Алты арқар, жеті қаз, төрт бөдене,

Кейде толы, кейде орта – бір тегене,

Тұнық пенен лайдың арасынан

Бір аққу шыға келді құсқа төре, - деген халықтық жұмбақ ұсынылған. Оқушылар жұмбақты шешіп, сұрақтарға жауап береді. Бұл жұмбақтың шешуі мынадай:

Шешуі: алты арқар дегені – үркер, жеті қаз дегені – жетіқарақшы, төрт бөденесі – қос-қостан көкжиекте тұратын босаға жұлдыздар. Кейде орта, кейде толы тегене деп отырғаны – кейде жарты, кейде толы болып көрінетін ай. Тұнық пен лай дегені – күндіз бен түн. Ал құсқа төре аққуы – аспандағы ай-жұлдыздың төресі күн ғой.

Тапсырмада оқушылар төмендегідей сұрақтарға жауап береді:

Аспан әлемінің құпиясын танып-білу өздеріңді қызықтырмай ма?

Аспан жұлдыздары туралы аңызды естідіңдер ме?

Өлеңде табиғат пен адамзат өмірінің байланысы қалай көрсетілген?

Өз жұлдыздарың туралы айтыңдар.

Топпен ән айту. 3 мин. Ж.Қашқынов «Астана»

Үй тапсырмасы. «Абай жолы» оқып келу

Қорытындылау. «Адам баласы түйсік, сезімі мен ақылы арқылы өзі өмір сүріп жатқан әлемін танып-біледі. Әр адам өзінің ойлау қабілетіне сәйкес өз әлемін іштей қалыптастырып алады. Адамның рухани даму жолындағы талпынысы оның танымдық көзқарасы мен ойлау деңгейін кеңейтеді».

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: Оқушылардың «табиғат», «жер», «су», «ауа», «топырақ» туралы ұғымдарын кеңейту.

Оқушыларға табиғат байлығының адам өміріндегі маңыздылығы туралы түсінік беру;

Оқушыларды табиғатты сақтап-қорғауға, аялап-мәпелеуге баулу;

Сүйіспеншілікке, мейірімділікке, ізгілікке тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Сұрақтар:

Жер-ана деген сөздің құдіретін сезініп көрдіңдер ме?

Жерді неліктен күллі тіршіліктің анасына теңейміз?

Табиғат пен адам үйлесімділігінің сырын қалай түсіндірер едіңдер?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Табиғат сені қандай әсерге бөлейді?

Адам мен табиғаттың арасында үйлесім бар ма?

Адамның – табиғатқа, табиғаттың адамға ықпалы қандай?

Аппақ ай, жарық күн, жасыл жапырақ келбеті адамға қандай ой салады? Өздерің осыны бастан кешіріп көрдіңдер ме?

Дәйексөз

«Қыстағы қар жерге ырыс,

жердегі ылғал – елге ырыс»

Үй тапсырмасы. «Алтай» шығармасын оқып келу

Қорытындылау. Адамның – табиғатқа, табиғаттың адамға ықпалы өте зор. Табиғатты аялай, қамқорлық асай білу біздің міндетіміз.

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: Оқушылардың «табиғат», «жер», «су», «ауа», «топырақ» туралы ұғымдарын кеңейту.

Оқушыларға табиғат байлығының адам өміріндегі маңыздылығы туралы түсінік беру;

Оқушыларды табиғатты сақтап-қорғауға, аялап-мәпелеуге баулу;

Сүйіспеншілікке, мейірімділікке, ізгілікке тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Алтай» шығармасы бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Алтай өлкесінің сұлулығын мәтін арқылы сезіне алдыңдарма?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Адам мен табиғаттың арасында үйлесім бар ма?

Адамның – табиғатқа, табиғаттың адамға ықпалы қандай?

Дәйексөз

«Қыстағы қар жерге ырыс,

жердегі ылғал – елге ырыс»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Оқушылардың сабақта алған білім-біліктерін іс жүзінде көрсете алуларына мүмкіндік беретін шығармашылық жұмыс тапсырылады. Шығармашылық жұмыс бойынша оқушылар өнер туындыларын қарап, ондағы адам мен табиғат үндестігін салыстырады. Адам мен табиғаттың өзара үндестігін өз шығармашылықтарымен көрсетіп береді. Мұнда балалардың қабілеті мен іскерліктеріне орай сурет салуға, өлең шығаруға, эссе жазуға, жоба жасауға, сахналауға т.б. шығармашылық еркіндік беріледі. Оқулықта төмендегідей өнер туындылары ұсынылған:

1. Ә.Қастеев. «Жайлаудағы кілемшілер». 1950 жыл.

2. Ә.Қастеев. «Пейзаж» (этюдте). 1950 жыл.

3. А.Дүзелханов. «Қорқыт ата туралы аңыз». 2004 жыл.

4. А.Дүзелханов. «Көктем». 1998 жыл.

Топпен ән айту. 3 мин. «Дала гүлі»

Үй тапсырмасы. «Қайыңның қасіреті» шығармасын оқып келу

Қорытындылау «Табиғатты сүю оған деген құштарлықтан, оның үйлесімділігі мен сұлулығына тәнті болудан басталады.

Табиғатты сезіну арқылы адам өз табиғатының қасиетін ұға алады, денсаулығын нығайтып, шабытының қайнар көзін ашады.

Адамның табиғатпен етене жақындасуы сұлулықты сезіндіріп, бойыңа күш-қуат қосып, шығармашылыққа жетелейді. Осылайша адам табиғаттың ғажайып күшін түсініп, оны аялап, әлпештеуге үйренеді».

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: Оқушылардың табиғатпен үйлесімділік, табиғатты аялау туралы түсініктерін кеңейту.

• Оқушылардың табиғат тіршілік бастауы, адам табиғаттың бір бөлшегі екендігі, табиғат заңдылықтарын сақтау туралы түсініктерін кеңейту;

• Оқушыларды табиғат тазалығын сақтауға, табиғаттан үндестік таба білуге үйрету;

• Ізгілікті, жауапкершілікті, ұқыпты болуға тәрбиелеу

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Қайыңның қасіреті» шығармасы бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Адамдар неліктен табиғатқа зала келтіреді?

Табиғат та жылай ма?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Табиғаттың қандай мәселелері қазіргі кезде барша адамзатты толғандырып жүр?

Жер бетінде табиғи апаттардың етек алып кету себебі неде?

Табиғатты сақтап, қорғау не үшін қажет?

Дәйексөз

А.Франстың «Адам табиғатқа тәуелді болса, Табиғат та оған тәуелді»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Сабақ тақырыбы бойынша оқушылардың білім-біліктерін кеңейту үшін шығармашылық жұмыс ұсынылады. Шығармашылық тапсырма бойынша оқушылар суреттерге қарап, табиғат апаттарынан сақтанудың жолдарын көрсететін жоба ұсынады. Оқушылардың жұмысты орындауларына көмек ретінде оқулықта табиғат апаттарынан зардап шеккен жерлердің суреттері берілген.

Ол суреттер төмендегідей мазмұнда ұсынылған:

1. Чили. Сантьягода ауаның ластануынан адамдар зардап шегуде.

2. Жапонияда болған күшті жер сілкінісі, Рухтер шкаласы бойынша 7,2 балл, Nishinomiya көпірінің қирауы.

3. Арал теңізі (Теңіздің 1989 жылғы шілде-қыркүйек және 2008 жылғы қазан айларында түсірілген салыстырмалы көрінісі).

Оқушылар топпен жұмыс түрінде өз жобаларын дайындайды. Жасаған жобаларын қорғау үшін сынып алдында жария етеді.

Топпен ән айту. 3 мин. Б.Жақыпов «Дала»

Үй тапсырмасы. «Табиғат тазалығы» өлеңін оқып келу

Қорытындылау Ел мен жер, оның көгілдір орманы мен мөлдір көлдері, байтақ даласы мен асқақ таулары – біздің басты байлығымыз. Жер, су, ауа – адам баласының ұрпағынан ұрпағына мұра болып келе жатқан мол қазына. Әрбір ағашты, әрбір бұтақты, жалғыз дәнді де ыждағаттылықпен сақтау, қамқор болу – басты міндеттердің бірі. Міне, осы қазынаны аға ұрпақ өкілдері біз де, жас ұрпақ – сендер де, барлығцымызда көз қарашығындай сақтап, ел игілігіне жұмсауымыз қажет.

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: Оқушылардың табиғатпен үйлесімділік, табиғатты аялау туралы түсініктерін кеңейту.

• Оқушылардың табиғат тіршілік бастауы, адам табиғаттың бір бөлшегі екендігі, табиғат заңдылықтарын сақтау туралы түсініктерін кеңейту;

• Оқушыларды табиғат тазалығын сақтауға, табиғаттан үндестік таба білуге үйрету;

• Ізгілікті, жауапкершілікті, ұқыпты болуға тәрбиелеу

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Табиғат тазалығы» өлеңі бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Табиғат тазалығын сақтауда адм рөлі қандай?

Табиғат тірі жан сияқты, өзіне зәбір шектіргенде қиналуы мүмкін бе?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Табиғатты сақтап, қорғау не үшін қажет?

Дәйексөз

А.Франстың «Адам табиғатқа тәуелді болса, Табиғат та оған тәуелді»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Оқушылардың сабақта алған білім-біліктерін тереңдете түсу үшін тапсырма беріледі. Оқушылардың бойынша ұсынылған мәтінмен танысып, «Табиғат – біздің анамыз, Біз – табиғатқа панамыз!» деген тақырыпта пікірталас өткізеді.

Қ.Толыбаев

Табиғат обырлықты, озбырлықты көтермейді. Оны мәпелеп баптап, мейіріммен аялау арқылы ғана қажетті үлесіңді үзбей ала аласың. Табиғат қазынасын қастерлеген адам ғана ұлы мұратқа жетеді. Өз адамгершілігінің салмағын өлшегің келсе, табиғаттың сыр-сипатын түсіне білуге әрекет жасап көрші, не ұғынар екенсің?

Адам – табиғаттың ең сенімді, айнымас досы, қамқоры, қорғаушысы. Туған жеріміздің баға жетпес қазынасын ысырап етпей, еселеп арттыра беру жолында армай-талмай, жалықпай еңбек ету – барлық үлкен-кішінің абыройлы борышы, мүлтіксіз атқаратын міндеті. Бұл ұлы іске сен қандай үлесіңді қосасың, жас дос?

Топпен ән айту. 3 мин.Е.Хасанғалиевтың «Бозторғайым»

Үй тапсырмасы. «Жекпе-жек»оқып келу

Қорытындылау «Адам баласы жаратылысынан табиғатпен етене жақын өмір сүріп келеді. Адам өзіне қажеттісінің бәрін табиғаттан алады. Табиғат адам үшін жайлы мекен, барлық игіліктердің бастауы.

Адамзаттың әлемде алатын орны зор. Сондықтан адамзат ғылым мен техниканы пайдаланудың жаңа стратегиясын жасамай, өзін-өзі құртып алуы мүмкін. «табиғат тазалығы – адамзат амандығы» екенін естен шығармау керек.

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: Оқушылардың «салауатты өмір» туралы түсініктерін кеңейту.

Оқушылардың салауаттылық туралы ұғымдарын дамыту;

Оқушыларды жақсылықты бойларына сіңіруге, өзіне, өзгелерге жағымды қарым-қатынас жасай білуге баулу;

Сүйіспеншілікке, парасаттылыққа, сезімталдыққа тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Жекпе-жек» шығармасы бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Мұратты спортқа жетелеген не?

Ол жеңіс биігін қалай бағындырды?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Адамның салауатты өмір сүруіне не кедергі болуы мүмкін?

Зиянды әрекеттерге адам неліктен үйір болады?

Зиянды әрекеттерден аулақ болу үшін адамға қандай қасиеттер керек?

Зиянды әрекеттерге нелер жатады?

Дәйексөз

Кімде-кім өзін жеңсе, өз қорқынышын, өз жалқаулығын, өз сенімсіздігін жеңсе, бұл өмірде сол жеңіске жетеді»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Сабақ тақырыбы бойынша оқушыларға берілетін білім түйіндеме арқылы нақтылана түседі. Олар өз ойларын еткізеді.

С.Мырзалы

Сондықтан денсаулыққа саналы қаоап, спортпен шұғылданып, уақытында тамақтанып, дене ахуалының бабында болуына жағдай жасау керек. Маскүнемдік, шылым шегу, нашақорлық жолына түсу денсаулығыңды өз қолыңнан құрту болып есептеледі.

Топпен ән айту. 3 мин.Е.Хасанғалиевтың «Бозторғайым»

Үй тапсырмасы. «Аңыз әңгіме»оқып келу

Қорытындылау Денсаулық – адам өміріндегі басты құндылық. «Бірінші байлық – денсаулық» деп халық тегін айтпаған. Адам мықты денсаулықтың арқасында өмірде кездесетін ауыртпалықтарды жеңге, қабілет-дарынын дамытып, шығармашылық деңгейге көтеріле алады.

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.

Мақсаты: Оқушылардың «салауатты өмір» туралы түсініктерін кеңейту.

Оқушылардың салауаттылық туралы ұғымдарын дамыту;

Оқушыларды жақсылықты бойларына сіңіруге, өзіне, өзгелерге жағымды қарым-қатынас жасай білуге баулу;

Сүйіспеншілікке, парасаттылыққа, сезімталдыққа тәрбиелеу.

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңi.

Сәлемдесу, оқушылардың көңіл-күйін сұрау, сабаққа қатысуды тексеру.

Тыныштық сәтi.

«Менің жан дүниемдегі сәуле» жаттығуын баяу әуен тыңдай отырып жасау.

Үй тапсырмасын тексеру.

Үйге берілген «Аңыз әңгіме» шығармасы бойынша сұрақ қою

Сұрақтар:

Өзгелерге зиянды заттарды ұсынатын адамдар үнемі шындықты айта ма?

Кейбір адамдар неліктен темекіге, ішімділікке әуес болады?

Сабақ барысын талқылау:

Әңгімелесу

Адамның салауатты өмір сүруіне не кедергі болуы мүмкін?

Зиянды әрекеттерге адам неліктен үйір болады?

Зиянды әрекеттерден аулақ болу үшін адамға қандай қасиеттер керек?

Зиянды әрекеттерге нелер жатады?

Дәйексөз

Кімде-кім өзін жеңсе, өз қорқынышын, өз жалқаулығын, өз сенімсіздігін жеңсе, бұл өмірде сол жеңіске жетеді»

Шығармашылық жұмыс, топтық жұмыс.

Шығармашылық жұмыс орындау оқушылардың сабақта алған білім-біліктерін, іскерліктерін іс жүзінде дәлелдеуге жағдай туғызады. Оқушыларға төмендегідей шығармашылық тапсырма беріледі:

«Салауатты өмір салтының ұстанымдары – зиянды әрекеттерден аулақ болу; тиімді тамақтану; оңтайлы қимыл-қозғалыс, денені шынықтыру, жеке гигиена, көтеріңкі көңіл күй бойынша өз тұжырымдарыңды шығармашылықпен бейнелеп көрсетіңдер».

Оқушылар тапсырманы жекелей немесе топқа бөлініп орындауларына болады. Өз жұмыстарының нәтижесін сынып алдында жария етеді.

Салауатты өмір салтын сақтап, ұзақ өмір сүргісі келетіндерге кеңес:

Ұстанымың – салауатты өмір салты болсын және оны бұлжытпай сақта;

Денсаулығыңды жастайыңнан сақта;

Әркез мейірімді, ұстамды, сабырлы, ақылды бол, мазасыздық пен әбіржу жүрекке күш түсіреді;

Жақындарыңды құрметте, ақыл-кеңестеріне құлақ сал, - олар сенің өміріңдегі басты құндылықтар;

Өзіңе қызықты, рухани жақтан қанағаттандыратын іс-әрекеттерді таңдап ал;

Таза ауада көбірек болуға тырысып, дене еңбегімен шұғылдан;

Уайым-қайғыға берілме, көңіл күйіңді түсірме;

Қалыпты нәрсенің бәрі денсаулыққа пайдалы, ал шамадан тыс нәрсе – зиянды;

Жаның мен тәніңді мұқият тыңдай біл, оны сезін, зертте, сырына үңіл, үніне құлақ сал.

Топпен ән айту. 3 мин. «Ойлан, балам!»

Үй тапсырмасы. «Жанқұтты шешеннің батасы»оқып келу

Қорытындылау «Біздің өміріміз қаншалықты зиянды әдеттерден тұратынын көпшілігіміз ескере бермейміз.

Егер адам бақытты, жайлы, дені сау, ұстамды, дербес және табысты болса, оған өз әрекеттерін өзгертудің қажеті жоқ. Егер әдеттер денсаулыққа зиянды және жеке тұлға үшін қауіпті болса, оның өзгелерге деген қауіпсіз қарым-қатынасы бұзыла қалса, онда тез арада шара қолдану керек. Көп жасау, дені сау, бақытты болу – адамның өз қолындағы іс».

Соңғы тыныштық сәтi. 3 мин.

Балалар денелерін түзу ұстап, бастарын жоғары көтеріп, ыңғайланып отырады. Көздерін жұмуына да болады. Ауаны терең жұтып, еркін тыныстайды, денелерін бос ұстап, айналадағы барлық тіршілік иесі оларды аялап, қоршап, қамқор болып жатқанын сезінеді. Тұла бойлары жақсылыққа, махаббатқа толғанын сезінуге ұмтылады. Осылайша 3 минуттай отырады.