Пәндік олимпиадаға бағыттау арқылы дарынды оқушылардың шығармашылық қабілеттерін дамыту және бақылау

Кіріспе

Қазіргі білім беру жүйесінің басты мақсаты – әлемдік деңгейде бәсекеге қабілетті, шығармашылық қабілеті жоғары, жан-жақты дамыған тұлға тәрбиелеу. Осы міндетті жүзеге асыруда оқушылардың қабілеті мен дарынын танып, оны дамытуға жағдай жасау маңызды. Дарынды оқушыны анықтап, оны пәндік олимпиадаға бағыттау – сол мақсатқа жетудің тиімді жолдарының бірі. Олимпиада тек білім сынағы емес, ол – шығармашылық қабілетті, ізденімпаздықты, сыни ойлау мен логикалық тұжырым жасай алу дағдысын қалыптастыратын орта.

Негізгі бөлім

Дарынды оқушыларды анықтау

Дарынды оқушы – бұл белгілі бір салада, пәнде ерекше жетістікке жетуге қабілетті, логикалық ойлау деңгейі жоғары, жаңаша шешім қабылдай алатын, шығармашылықпен жұмыс істейтін бала. Мұғалім осындай оқушыларды сабақ процесінде, қосымша жұмыстарда, тест нәтижелері арқылы байқайды. Дарынды оқушыны ерте анықтап, оны дұрыс бағытта дамыту – білім сапасының және ел болашағының кепілі.

Олимпиадаға дайындау – жүйелі үрдіс

Пәндік олимпиадаға дайындық жоспарлы түрде, бірнеше кезеңмен жүргізіледі. Ең алдымен, оқушымен жеке бағдарлама түзіліп, оқу материалы тереңдетіледі. Пән мұғалімі тек білім беруші емес, бағыттаушы, кеңесші, қолдаушы рөлін атқарады. Жаттығулар, есептер, зерттеулер, шығармашылық тапсырмалар – бәрі осы үрдістің бір бөлігі. Олимпиадаға дайындық барысында оқушылар тек біліммен ғана емес, табандылықпен, жауапкершілікпен, мақсат қоя білуімен де қалыптасады.

Шығармашылық қабілетті дамыту жолдары

Олимпиадалар шығармашылық тапсырмалар арқылы баланың ойлау өрісін кеңейтеді. Бұл үшін келесі әдістер қолданылады:

- Проблемалық жағдай туғызып, соған шешім іздету;

- Жобалық және зерттеушілік жұмыстар ұйымдастыру;

- Шығармашылық есептер мен тапсырмалар орындату;

- Ғылыми әдебиеттермен жұмыс істеу, реферат, баяндама жаздыру;

- Ой қозғау, пікірталас, "ми шабуылы" әдістері арқылы сыни ойлауға жетелеу.

Осындай жұмыстар оқушыны өз ойын ашық жеткізуге, дәлелдеуге, тұжырым жасауға, өз бетінше шешім қабылдауға үйретеді.

Бақылау және бағалау

Олимпиадаға дайындық кезіндегі бақылау – оқушының даму траекториясын анықтауға көмектеседі. Мұғалім әр кезеңде оқушының білімін тексеріп, деңгейін бағалап отырады. Бұл үшін:

- Аралық тест тапсырмалары,

- Талдау жұмыстар,

- Ашық сабақтар,

- Үлгерім мониторингі,

- Қалалық, облыстық байқауларға қатысу нәтижелері қолданылады.

Бақылау жүйелі болса, оқушының әлсіз және күшті тұстарын анықтауға, әрі қарай жетілдіруге мүмкіндік береді.

Қорытынды

Дарынды оқушыны пәндік олимпиада арқылы дамыту – білім берудегі ең нәтижелі бағыттардың бірі. Мұндай жұмыстар оқушылардың тек білімін тереңдетіп қана қоймай, олардың шығармашылық, ғылыми-зерттеушілік қабілеттерін де қалыптастырады. Мұғалімнің кәсіби шеберлігі мен қолдауы, жүйелі дайындық, ата-ананың ынтымақтастығы – осының бәрі оқушының жетістікке жетуіне ықпал етеді. Сондықтан, пәндік олимпиада – дарынды оқушылардың болашағын айқындайтын маңызды баспалдақ.