ПЕРСПЕКТИВЫ РАЗВИТИЯ ИСКУССТВЕННОГО ИНТЕЛЛЕКТА В МЕДИЦИНЕ

Студент: Бейсек Айман Нұрдәулетқызы

Жетекші: Жапарова Жанар Абишевна

Шымкент қаласының ДСБ ШЖҚ «Жоғары медицина колледжі» МКК

Аннотация

Данная тема исследует роль искусственного интеллекта (ИИ) в медицине и его влияние на различные аспекты здравоохранения. Автоматизация и анализ больших объемов данных, сделанные возможными благодаря развитию ИИ, имеют потенциал значительно улучшить диагностику, лечение и прогнозирование различных заболеваний.

В данной работе рассматриваются различные примеры применения ИИ в медицине. Одной из ключевых областей является диагностика, где ИИ может использоваться для анализа медицинских изображений, таких как рентгеновские снимки, компьютерная томография и снимки МРТ. Алгоритмы машинного обучения позволяют автоматически обнаруживать патологии и определять степень их тяжести, что помогает врачам принимать более точные решения о лечении. Искусственный интеллект также активно применяется в области прогнозирования заболеваний. Анализ данных пациентов, включая медицинскую историю, генетическую информацию и результаты лабораторных исследований, позволяет создавать модели, которые способны предсказывать вероятность развития определенных заболеваний и исходы лечения. Это помогает врачам разрабатывать индивидуализированные планы лечения и предупреждать возможные осложнения.

Жыл сайын жасанды интеллект өмірдің әртүрлі салаларының ажырамас бөлігіне айналуда және медицина да ерекшелік емес. Заманауи технологиялар көптеген аурулардың диагностикасын, емдеуі мен алдын-алуды едәуір жақсарта алады. Жасанды интеллектті медицинада қолданудың басты артықшылықтарының бірі – диагнозды жақсарту. Жасанды интеллекттің арқасында ауруларды дәл анықтауға, олардың кезеңдері мен дамуын білуге болады. Мысалы, жасанды интеллект көмегімен компьютерлік томография қатерлі ісікті дәлірек тани алады, оның сатысын анықтай алады және дәрігерлерге емдеудің ең жақсы әдісін таңдауға көмектеседі. Сонымен қатар, жасанды интеллект жаңа дәрі-дәрмектер мен емдеу әдістерін жасау үшін қолданыла алады. Мысалы, жасанды интеллект көмегімен қатерлі ісік ауруын емдеудің жеке әдістері жасалуы мүмкін, олар әр пациент үшін жеке-жеке оңтайлы болады.

Қазіргі заманғы медицинаның алдында күрделі клиникалық мәселелерді шешуге қажетті білімнің үлкен көлемін алу, талдау және қолдану міндеті тұр. Медициналық жасанды интеллекттің дамуы клиникаға диагноз қоюға, терапевтік шешімдерге және нәтижені болжауға көмектесетін ЖИ бағдарламаларын әзірлеумен байланысты болды. Олар медицина қызметкерлерін күнделікті міндеттерінде қолдауға, деректер мен білімді манипуляциялауға негізделген тапсырмаларға көмектесуге арналған. Мұндай жүйелерге жасанды нейрондық желілер, бұлыңғыр сараптамалық жүйелер, эволюциялық есептеулер және гибридті интеллектуалды жүйелер жатады.

Жасанды нейрондық желілер (ЖНЖ) соңғы екі онжылдықтағы басылымдардың көлеміне сүйене отырып, медицинадағы ең танымал жасанды интеллект әдісі. ЖНЖ – бұл биологиялық жүйке жүйесінен шабыттанған есептеу аналитикалық құралдары болып табылады. Олар деректерді өңдеу және білімді ұсыну үшін параллель есептеулер жүргізуге қабілетті "нейрондар" деп аталатын бір-бірімен тығыз байланысты компьютерлік процессорлардың желілерінен тұрады. Олардың тарихи мысалдардан үйрену, сызықтық емес деректерді талдау, дұрыс емес ақпаратты өңдеу және жалпылау қабілеті, бұл модельді тәуелсіз деректерге қолдануға мүмкіндік береді, оларды медицина саласында өте тартымды аналитикалық құралға айналдырды.

ЖНЖ нақты әлемде кеңінен қолданыла бастады. Олардың үлгілерді дәл жіктеу және тану қабілеті зерттеушілерді көптеген клиникалық мәселелерді шешу үшін тартты. Алайда, жасанды интеллектті медицинаға енгізу кейбір қиындықтар мен шектеулерге тап болады. Деректердің құпиялылығы мен қауіпсіздігі мәселелері, этикалық мәселелер және дәрігерлерді жаңа технологиялармен жұмыс істеуге үйрету және бейімдеу қажеттілігі назар аударуды және тиісті ережелер мен ережелерді әзірлеуді талап етеді.

Медицинадағы жасанды интеллект қазіргі денсаулық сақтаудың ажырамас бөлігі болып табылады. Ол дәлірек диагностика, жеке емдеу және жаңа дәрі-дәрмектерді әзірлеу үшін бірегей мүмкіндіктерді ұсынады. ЖИ енгізу емдеу нәтижелерін жақсартуға, денсаулық сақтау тәуекелдері мен шығындарын азайтуға мүмкіндік береді. Алайда, жасанды интеллекттің әлеуетін барынша пайдалану және оның медицинада тиімді және қауіпсіз қолданылуын қамтамасыз ету үшін зерттеуді, әзірлеуді және оқытуды жалғастыру қажет. Жасанды интеллект қазірдің өзінде медицинада айтарлықтай жетістіктерге жетуде, бірақ біз оның толық әлеуетін енді ғана түсіне бастадық.

ЖИ-мен медицинаның болашағы және біз алдағы жылдары осы технологияның одан да көп дамуы мен қолданылуын күтуіміз керек. Адамның интеллектісі мен жасанды интеллект күшінің үйлесуі бүкіл адамзатқа денсаулық пен медицина саласында пайда әкелетін жаңа ашылулар мен жетістіктерге әкелуі мүмкін. Сонымен қатар, медицинадағы жасанды интеллект жалпы денсаулық сақтау жүйесін жақсартуға мүмкіндік береді. Күнделікті тапсырмаларды автоматтандыру және жұмыс процестерін оңтайландыру медицина қызметкерлеріне пациенттермен қарым-қатынас жасау, стратегиялық шешімдер қабылдау және жеке емдеу жоспарларын әзірлеу сияқты күрделі және маңызды тапсырмаларға назар аударуға мүмкіндік береді.

Қазақстанда көптеген шет мемлекеттердегідей медицинаның телемедицина деп аталатын бағыты пайда болды. Телемедицина – денсаулық сақтау саласы, онда барлық инновациялық шешімдер мен қашықтықтан оқыту технологиялары біріктіріліп, алғашқы медициналық көмек пен медициналық тапсырмалар бойынша ұсыныстар жасалады.

Жаңа технологиялардың даму дәуіріне жасанды интеллект кіреді, мұнда міндет медицинада ғана емес, басқа салаларда да дәлдік пен ашықтықты арттыруға бағытталған. Жасанды интеллект медицинаны жоғары нәтиже деңгейіне көтере алады, оны интернетпен салыстыруға болады. Егер интернет заттарында ақылды құрылғылар тізбегін адам тікелей басқарса, онда жасанды интеллект өзінің білім базаларын қолдана отырып, оны қолдану негізінде бүкіл медициналық кешенді басқарады.

Жасанды интеллект медицинада маңызды рөл атқарады, ауруларды диагностикалау, емдеу және болжау үшін жаңа перспективалар ұсынады. Ауруларды диагностикалауда жасанды интеллектті қолдану адамның көзі жіберіп алуы мүмкін үлгілер мен белгілерді анықтау үшін суреттер, зертханалық нәтижелер және пациенттердің тарихы сияқты медициналық деректерді талдай алады. Мысалы, ЖИ рентген немесе МРТ сканерлеуінде қатерлі ісіктерді тануға көмектеседі, бұл дәрігерлерге ауруды ерте анықтауға және емдеуді бастауға көмектеседі. Терең оқыту әдістерін қолдана отырып, ЖИ генетикалық ақпаратты, медициналық жазбаларды, дәрі-дәрмек туралы ақпаратты және клиникалық зерттеулердің нәтижелерін талдай алады, әр науқас үшін оңтайлы емдеу режимдерін ұсынады. Бұл тиімдірек емдеуге қол жеткізуге және пациенттердің нәтижелерін жақсартуға мүмкіндік береді.

Машиналық оқыту алгоритмдері деректердің үлкен көлемін талдай алады және белгілі бір аурулармен байланысты заңдылықтарды анықтай алады. Бұл дәрігерлерге пациенттерде аурудың алдын алу немесе ерте анықтау үшін мерзімінен бұрын шаралар қабылдауға көмектеседі, бұл сәтті емдеу мүмкіндігін арттырады.

Машиналық оқыту алгоритмдері мен үлкен көлемдегі деректерді талдау арқылы ЖИ зерттеушілерге ауруларды емдеуге арналған жаңа әлеуетті молекулалар мен қосылыстарды табуға көмектеседі. Жасанды интеллект миллиондаған қосылыстардың виртуалды скринингін жүргізе алады және олардың қасиеттерін талдай алады, әрі қарай зерттеуге ең перспективалы үміткерлерді бөліп көрсетеді. Бұл жаңа дәрі дәрмектерді жасау процесін едәуір жеделдетіп тиімді және қауіпсіз терапевтік заттарды табуға көмектеседі.

Жасанды интеллект роботтық хирургия саласында да қолданылады. Ai қолданатын жүйелерді хирургтар дәл және күрделі операцияларды орындау үшін қолдана алады. Олар пациент туралы ақпаратты нақты уақыт режимінде өңдей алады, медициналық құрылғылардағы деректерді талдай алады және операция кезінде қосымша навигациялық мәліметтер мен кеңестер бере алады. Бұл процедураның дәлдігі мен қауіпсіздігін жақсартуға көмектеседі.

Жалпы, жасанды интеллект аурулардың диагностикасын, лечения және болжамын жақсарту үшін медицинада үлкен әлеуетке ие. Алайда, пациенттердің деректерінің құпиялылығын, қауіпсіздігін және дұрыс пайдаланылуын қамтамасыз ету үшін сақтық пен этикалық тәсілді енгізу қажет.

Осылайша, жасанды интеллект жүйені ауруды анықтауға және күрделі ауруларды асқынулармен емдеуге арналған инновациялық тәсілдер мен шешімдер ретінде ұсынады. Оны қашықтықтан диагностикада және телемедицина әдістерінде қолдану ерекше орын алады. Шалғай немесе төмен ресурстық аймақтарда және пациенттерді бастапқы бағалауды жүргізуге және маманмен кеңесу қажеттілігін анықтауға көмектеседі.

Бұл күту уақытын қысқартады және медициналық көмектің тиімділігін арттырады. ЖИ әр пациенттің ерекше сипаттамаларын ескере отырып, жеке емдеу жоспарларын құруға мүмкіндік береді. Деректер мен генетикалық ақпараттың үлкен көлемін талдау белгілі бір аурулармен байланысты биомаркерлерді анықтауға және әрбір пациент үшін ең тиімді емдеу әдістерін анықтауға мүмкіндік береді.

Бұл емдеу нәтижелерінің жақсаруына және жағымсыз жанама әсерлердің пайда болу қаупінің төмендеуіне әкеледі. Жасанды интеллект сонымен қатар профилактикалық медицина мен денсаулық сақтауды жақсартуға ықпал етеді. Деректердің үлкен көлемін талдау аурудың трендтері мен үлгілерін анықтауға, қауіп факторларын анықтауға және ықтималемииеттерді болжауға мүмкіндік береді. Бұл аурудың таралуын болдырмау үшін тиімді алдын алу және уақтылы араласу Стратегияларын жасауға көмектеседі.

Алайда, жасанды интеллектті медицинада қолдану кейбір алаңдаушылықтар мен қиындықтарды тудыратынын ескеру қажет. Медициналық деректердің дұрыс сақталуын және қорғалуын қамтамасыз ету, сондай-ақ АИ қолданудың әдептілігіне кепілдік беру қажет. Медицинаның гуманитарлық және эмпатикалық аспектілерін сақтау үшін автоматтандыру мен адам дәрігерінің рөлі арасындағы тепе-теңдікті сақтау маңызды.

Жасанды интеллект-бүгінгі күні медицинаны өзгертетін қуатты құрал. Оны диагностикада, емдеуде, деректерді талдауда және дәрі-дәрмектерді әзірлеуде қолдану Денсаулық сақтау саласында жаңа көкжиектер ашады. Алайда, жасанды интеллект адам дәрігерін алмастырмайтынын, бірақ олардың жұмысын қолдайтын және күшейтетін маңызды құрал болатынын есте ұстаған жөн.

Медицинадағы жасанды интеллект медициналық білім беру және оқыту саласында да әлеуетке ие. Жасанды интеллект көмегімен медициналық оқу орындарының студенттері мен жас дәрігерлерге өз дағдыларын қолдануға және қауіпсіз ортада маңызды клиникалық шешімдер қабылдауға мүмкіндік беретін интерактивті оқыту бағдарламаларын, тренажерларды және виртуалды пациенттерді жасауға болады. Бұл медициналық персоналдың білімі мен дайындығының сапасын арттыруға, сондай-ақ нақты клиникалық тәжірибеде қателіктер қаупін азайтуға ықпал етеді. Жасанды интеллектті медицинада қолданудың тағы бір маңызды аспектісі-денсаулықты бақылау және басқару жүйесін жақсарту.

Жасанды интеллект пациенттердің жағдайын бақылаудың, аурудың өршуін болжаудың және созылмалы жағдайларды басқарудың инновациялық әдістерін әзірлеу үшін пайдаланылуы мүмкін.

Бұл пациенттерге тиімдірек және жекелендірілген күтімге қол жеткізуге, сондай-ақ олардың емдеу нәтижелері мен өмір сапасын жақсартуға мүмкіндік береді. Алайда, жасанды интеллектті медицинаға енгізу де белгілі бір қиындықтар мен проблемаларды тудырады.

Оларға деректердің құпиялылығы мен қауіпсіздігі, этикалық ойлар, медициналық қызметкерлерді оқыту және жаңа технологияларға бейімдеу қажеттілігі жатады. Сонымен қатар, технологияға тәуелділік және дәрігер мен пациенттің өзара әрекеттесуінің гуманистік және эмоционалды аспектісін жоғалту қаупі бар.

Қазіргі уақытта Қазақстанда медицина саласындағы бірқатар инновациялық әзірлемелер назарда:

• жасанды интеллектті пайдалана отырып, онкологиялық ауруларды, атап айтқанда сүт безі обыры мен өкпе обырын диагностикалауда клиникалық шешімдерді қолдау жүйесі;

• жасанды интеллект пен машиналық оқытуға негізделген инсульттің ерте белгілерін анықтауға арналған "Cerebra" бағдарламалық құралы.

• пациент-Қазақстан халқында аурудың туындауы немесе дамуы мүмкін қауіп факторларын анықтай отырып, кіріспе медициналық көрсеткіштерді талдауға арналған "Saubol" орталықтандырылған онлайн-жүйесі және т.б.

Қорытындылай келе, медицинадағы жасанды интеллект осы саланы өзгертудің үлкен әлеуетін ұсынады. Ол диагностиканы, емдеуді, оқытуды және денсаулықты басқаруды жақсартуға қабілетті. Дегенмен, этикалық, әлеуметтік және практикалық аспектілерді ескере отырып, оны мұқият және мұқият қолдану маңызды. Адамның интеллектісі мен күші мен жасанды интеллекттің үйлесуі синергияға және медицинада жаңа мүмкіндіктерге әкелуі мүмкін.

Жасанды интеллектпен жұмыс істеу үшін медициналық персоналды оқыту және даярлауды қамтамасыз ету қажет. Дәрігерлер мен медициналық қызметкерлер жұмыс принциптері мен шектеулерімен таныс болуы керек және олардың нәтижелерін дұрыс түсіндіріп, ақпараттандырылған шешімдер қабылдауы керек. Білім беру бағдарламалары мен тренингтік курстарды енгізу, сондай-ақ ғылыми-зерттеу және әзірлеу топтарымен белсенді өзара әрекеттесу медицинада жасанды интеллекттің сәтті қолданылуын қамтамасыз етуге көмектеседі. Медицинадағы жасанды интеллект денсаулық сақтауды өзгертудің үлкен әлеуетін ұсынады.

Бұл диагностиканың дәлдігін жақсартуға, емдеуді оңтайландыруға, медициналық персоналдың денсаулығы мен білімін бақылау жүйесін жақсартуға мүмкіндік береді. Дегенмен, ЖИ енгізу жауапты және этикалық тәсілді, сондай-ақ үздіксіз даму мен зерттеуді қажет етеді. Жасанды интеллект медицинасының болашағы қызықты болуға уәде береді. Дұрыс пайдалану және денсаулық сақтауды қамтамасыз етуде жаңа биіктерге жетуге, оны барлығына қолжетімді және тиімді етуге мүмкіндік береді.

Пайдаланған әдебиеттер.

1."Ғылым және білім" Журналы / Импакт-Фактор 3.848 Мамыр 2023 / 4 Том 5 Шығарылым www.openscience.uz / ISSN 2181-0842 773.

2.https://cyberleninka.ru/article/n/ispolzovanie-iskusstvennogo-intellekta-patsient-tsentrirovannoy-onlayn-sistemy-saubol-v-preventivnoy-meditsine-kazahstana-obzor

3.https://www.zakon.kz/obshestvo/6421387-ispolzovanie-ii-v-meditsine-kazakhstana-obsudili-minzdrav-i-mtsriap.html