PISA зерттеуіне дайындық бойынша іс-шара жоспары

«Шиен ауылындағы орта мектеп Қоғамшыл бастауыш мектебі және мектеп жанындағы интернатымен» КММ

PISA  зерттеуіне дайындық

Жаратылыстану сауаттылығы

Пән мұғалімдері: Арыкбаева Ж.О

Шормакова А.Д

Қалымхан Е.Қ

Абакбаева Э.А

2022-2023 оқу жылы

2022-2023 оқу жылында оқушылардың

PISA  зерттеуіне дайындық бойынша іс-шара жоспары

Мақсаты: PISA республикалық зерттеуі аясында оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру бойынша   ғылыми-жаратылыстану пәндері мұғалімдердің кәсіби құзіреттілігін дамыту.

Міндеттер:

 1. Оқушылардың оқу-тану құзыреттілігін дамыту негізі ретінде ҒЖ сауаттылықты қалыптастырудың педагогикалық талаптары;
2. PISA бағдарламасының оқу жоспарына енуі;
3. Оқушылармен топтық жұмысты ұйымдастыруда мұғалімдердің теориялық және практикалық даярлығы;
4. Бірлескен әдістерді қолдану арқылы мәселелерді шешу.

Мазмұны:Функционалдық сауаттылық

*        Оқушылардың сыртқы ортамен қарым-қатынас жасау қабілеті

*        Оқушылардың жеке бас қабілеттерін дамытудың тетігі

*        Оқушылардың әлеуметтік дағдыларын дамытудың негізі

*        Оқушылардың қатысымдық, ақпараттық, проблемалардың шешімін табу құзіреттіліктерінің бірлігі

*        Оқушылардың әлеуметтік-мәдени дамуының өлшемі

*        Оқушылардың өзгермелі өмірге бейімделуінің шарты

*        Оқушылардың білім, білік, дағдыларының құзіреттілікке ұласу жолы

№	Іс-шаралар	Мерзімі	Жауаптылар
1	PISA Республикалық зерттеуі туралы ақпаратпен мұғалімдерді және 15 жастағы оқушыларды таныстыру	қыркүйек	Арыкбаева Ж.О Шормакова А.Д Қалымхан Е.Қ Абакбаева Э.А
2	PISA Республикалық зерттеуіне дайындық бойынша мектепшілік бұйрықпен таныстыру	Қыркүйек	Арыкбаева Ж.О Шормакова А.Д Қалымхан Е.Қ Абакбаева Э.А
3	PISA туралы ата-аналарға ақпарат беру, сауалнама алу (ата-аналар жиналысы)	Қыркүйек	Арыкбаева Ж.О Шормакова А.Д Қалымхан Е.Қ Абакбаева Э.А
5	PISA Республикалық зерттеуіне қатысатын оқушыларды психологиялық тұрғыда дайындау (әңгіме, сауалнама).	Қыркүйек	Арыкбаева Ж.О Шормакова А.Д Қалымхан Е.Қ Абакбаева Э.А
8	15 жастағы оқушылардың математикалық, оқу және жаратылыстану-ғылыми сауаттылығын қалыптастыру – сынама тесттер алу	жүйелі түрде	Арыкбаева Ж.О Шормакова А.Д Қалымхан Е.Қ Абакбаева Э.А
9	«Жаратылыстану сауаттылығы PISA типтік тапсырмалармен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру» дөңгелек үстел	Қазан	Арыкбаева Ж.О Шормакова А.Д Қалымхан Е.Қ Абакбаева Э.А
10	«Жаратылыстану пәндерінен оқытудың белсенді стратегияларын тиімді қолдану»  семинар-коучинг	Қазан	Арыкбаева Ж.О Шормакова А.Д Қалымхан Е.Қ Абакбаева Э.А
11	Оқушыларды  PISA халықаралық зерттеулеріне ҒЖ пәндерінен дайындауда мәселерді коллаборативті шешуге дағдыландыру.	Қазан	Арыкбаева Ж.О Шормакова А.Д Қалымхан Е.Қ Абакбаева Э.А
12	Оқушылардың функционалдық сауаттылығы туралы алған білімі мен біліктерін өмірде қолдана алуға дағдыландыру.	Үнемі	Арыкбаева Ж.О Шормакова А.Д Қалымхан Е.Қ Абакбаева Э.А

 

 

География пәнінен Пиза-ға дайындық жоспары

№	Бөлімі	Тақырыбы	Күні	Ескерту
1	Ғылым әлемі	Ғылымынң рөлі
2	Адам.Жер.Ғалам	Макро және микро әлем
3		Жер туралы жалпы мағлұматтар
4		Жер қабықтары және олардың құрамдас бөліктері
5		Жердегі тіршілік
6		Жергілікті жердің жоспары
7		Дүние бөліктері мен материктерді игеру
8		Мұхиттарды зерттеу
9		Дүниежүзі халқының нәсілдік құрамы
10	Заттар және материалдар	Сұйықтықтардағы және газдардағы диффузия
11		Қатты, сұйық,газ тәрізді заттардың құрылымы
12		Заттардың қасиеттері
13		Физикалық және химиялық құбылыстар
14		Таза заттар және қоспалар
15	Тірі және өлі заттағы үдерістер	Табиғаттағы заттар айналымы
16		Жансыз табиғатта жүретін үдерістер
17		Тірі ағзалардың қасиеттері
18		Фотосинтез
19	Энергия және қозғалыс	Энергия түрлері
20		Температура және жылу энергиясы
21		Қаңқа және қозғалыс
22	Экология және тұрақты даму	Экожүйе құрамдас бөліктері
23		Қазақстан Республикасының экологиялық мәселелері
24	Табиғатты қорғау	ҚР-ның Қызыл кітабының маңыздылығын анықтау
25	Литосфера	Жердің тектоникалық құрылысы
26	Атмосфера	Атмосфера және оның құрамдас бөліктері
27	Гидросфера	Гидросфера және оның құрамдас бөліктері
28	Биосфера	Биосфера және оның құрамдас бөліктері
29	Топырағы	Қазақстанның топырақ түрлері
30	Табиғи аумақтық кешендер	Табиғи аумақтық кешендер қалыптасуы
31	Әлеуметтік халық географиясы	Дүниежүзі халқының тілдік әулеттері мен топтары, діни құрамы. Халық санағы
32	Экономикалық география	Табиғи ресурстардың жіктелуі
33	Экономикалық және әлеуметтік география	ҚР-ның демографиялық жағдайы және саясаты
34	Дүниежүзі елдері және саяси география негіздері	ҚР-ның әлеуметтік ,экономикалық ,саяси-географиялық жағдайы

1. Кешенді тапсырма «Қандай ғаламшар?»

1 - тапсырма

Тапсырма сипаттамасы:

• Ғылыми білім саласы: Жер және ғарыш жүйелері

• Құзыреттілік: Қорытынды тұжырым жасау үшін деректерді түсіндіру және ғылыми дәлелдерді қолдану

• Мәнмәтін: ғаламдық

• Танымдық деңгейі: төмен

• Ғылыми білім түрі: мазмұндықбілім

• Жауап формасы: бір дұрыс жауабы бар тапсырма

Жүзге жуық жыл бұрын жазылған фантастикалық роман Күн жүйесінің шынымен бар планеталарының бірінде орын алады. Бұл планета Жерге қарағанда Күнге жақын, ал мөлшері бойынша ол біздің планетадан сәл ғана кіші.

Роман Күн жүйесінің қай планетасында орын алған? Бір жауапты таңдаңыз.

А.МарсБ.Шолпан В. Юпитер Г. Меркурий

Бағалау жүйесі

Балл	Критерий мазмұны
1	Б жауабы таңдалды
0	Басқа жауаптар таңдалды

2 – тапсырма

Тапсырма сипаттамасы:

• Ғылыми білім саласы: Жер және ғарыш жүйелері

• Құыреттілік: Құбылыстарға ғылыми тұрғыдан түсінік беру

• Мәнмәтін: ғаламдық

• Танымдық деңгейі: орташа

• Ғылыми білім түрі: мазмұндық білім

• Жауап формасы: толық жауабы бар тапсырма

Романның сюжеті бойынша бұл планетада адамдарға ұқсас тіршілік иелері өмір сүреді және жасыл өсімдіктер өседі. Осы планетаның атмосферасының құрамы туралы нақты мәліметтер диаграммада көрсетілген.

Мұндай планетада адам тәрізді адамдар мен жасыл өсімдіктер болуы мүмкін бе?

Төменде «Болады» немесе «Болмайды» деп жазыңыз және диаграммадағы деректерді пайдаланып шешіміңізді түсіндіріңіз.

басқа

Азот

көмірқышқылгаз

көмірқышқылгазыыыы96,5%

Планета атмосферасыныңқұрамы

_Азот3,5% басқа0,1%

Бағалау жүйесі

Балл	Критерий
1	Таңдалған: «Болмайды» және түсіндірмеде адам тәрізді тіршілік иелеріне де, өсімдіктерге де тыныс алу үшін оттегі қажет екендігі айтылған, бірақ диаграммада ол жоқ, мысалы: «Оларға оттегі керек»; «Онда оттегі жоқ» (минимальді жеткілікті жауап); «Олардың дем алатын ештеңесі жоқ» (қабылданады).
0	Басқа жауап

3 - тапсырма

Тапсырма сипаттамасы:

• Ғылыми білім саласы: Жер және ғарыш жүйелері

• Құыреттілік: Ғылыми зерттеулердің ерекшеліктерін түсіну

• Мәнмәтін: ғаламдық

• Танымдық деңгейі: жоғары

• Ғылыми білім түрі: рәсімдік білім

• Жауап формасы: бірнеше жауабыбар тапсырма

Бұл планетаны қазіргі кезде автоматты планетааралық станцияларды қолдану арқылы зерттеу жүргізілуде (суретті қараңыз).

Бұл құрылғы планетаның бетіне түскен кезде, оның атмосферасы арқылы өтеді.

Аппаратқа орнатылғанаспаптар планета бетінетүсукезіндекелесісипаттамалардыанықтай ала ма?

Аппаратқа орнатылғанаспаптар өлшей алатын сипаттамаларды төмендегі тізімнен белгілеңіз.

Тізімдегі барлық дұрыс жауаптарды белгілеңіз.

А.Атмосфералық қысым

Б.Қоршаған ортаның температурасы

В.Осы планетаның жасы

Г.Атмосфера құрамы(қандай газдардан тұрады)

Бағалау жүйесі

Балл	Критерий
1	A, Б және Г жауаптары белгіленген.
0	Басқа жауап

^{4 - тапсырма}

Тапсырма сипаттамасы:

• Ғылыми білім саласы: Жер және ғарыш жүйелері

• Құыреттілік: Қорытынды тұжырым жасау үшін деректерді түсіндіру және ғылыми дәлелдерді қолдану

• Мәнмәтін: ғаламдық

• Танымдық деңгейі: орташа

• Ғылыми білім түрі: рәсімдік білім

• Жауап формасы: толық жауабыбар тапсырма

^{Алғашқы ғарыш аппараттарының бірі осы ғаламшарға жіберілгенде, планета бетіндегі атмосфералық қысым 10 атмосфераға жетуі мүмкін деп болжанған, бұл Жер бетіндегі атмосфералық қысымнан 10 есе артық. Бірақ құрылғы беріктік шегімен жасалған және тіпті 20 атмосфералық қысымға да төтеп бере алады. Алайда, түсу кезінде ол планетаның бетінен 28км биіктікте жаншылды.}

Ғалымдар бұл планетаның атмосферасы туралы қандай қорытынды жасауы керек еді?

Бағалау жүйесі

Балл	Критерий
1балл	Планета бетіндегі атмосфералық қысым 20 атмосфералық қысымнан артық болуы керек деп айтылады.
0балл	Басқа жауаптар.Жауап жоқ.

2. Кешенді тапсырма «Дүниежүзілік мұхит ластануда»

1 – тапсырма

Тапсырма сипаттамасы:

• Ғылыми білім саласы: Ғаламдық мәселелер

• Құыреттілік: ақпаратты бағалау

• Мәнмәтін: қоғамдық

• Танымдық деңгейі: төмен

• Ғылыми білім түрі: рәсімдік білім

• Жауап формасы: бірнеше дұрыс жауабыбар тапсырма

Дүниежүзілік мұхит ластануда

Дүниежүзілікмұхит 3 миллиард адамның өмір сүруін қамтамасыз етеді. Мұхит ​​климаттың өзгеруінен бастап оның суларының ластануы, жағалаудағы тіршілік ету орталарының бұзылуы және шамадан тыс балық аулау сияқты түрлі қолайсыз факторлардың әсеріне ұшырайды. Өмірі мұхитпен байланысты тірі жаратылыстардың көптеген басқа түрлері құстар, теңіз тасбақалары, маржандар және басқалар қауіпке ұшырайды.БіріккенҰлттарҰйымының баяндамаларының бірінде: «Мұхиттардың жағдайы ешқашан қазіргідей қауіп төндірген емес», - делінген.

https://news.un.org/ru/story/2019/06/1356941

Дүниежүзілік мұхиттағы өзгерістер

Пластмассаны пайдалану қарқыны жаһандық экологиялық апатқа алып келді. Мұхитқа жыл сайын 13 миллион тоннаға жуық пластик шығарылады. Пластмассадан жасалған бұйымдардың көпшілігі ғасырлар бойы ыдырамайды. Ал ыдырауы мүмкін заттар ақыр соңында балықтар және басқа мұхит тұрғындары жейтін ұсақ бөлшектер - микропластикаларге айналады. Бұл көбінесе олардың ауруына және өліміне әкеледі.

Кейбір сарапшылар 2050 жылға қарай мұхиттардағы пластикалық қалдықтардың мөлшері балық ресурстарының көлемімен теңеседі деп санайды. Жер шарындағы ғаламдық жылынудан туындаған мұхиттардағы судың көтерілуі нәтижесінде көптеген елдердің жағалау аймақтары су астында қалады. Климаттың жылынуының тағы бір салдары - мұхиттағы судың орташа температурасының жоғарылауына, яғни Дүниежүзілік мұхиттың кейбір аудандарындағы маржан рифтерінің бұзылуына және өсімдіктер мен жануарлардың кейбір түрлерінің жойылуына алып келеді.

«Дүниежүзілік мұхиттағы өзгерістер?» мәтінінде айтылған мұхитта болатын өзгерістерді қандай тұжырымдар растай алады?

Сұраққа жауап беру үшін бір немесе бірнеше жауап нұсқаларын белгілеңіз.

1)Экологтар он мыңдаған құстар, киттер, итбалықтар, теңіз тасбақалары мұхиттағы ыдырамаған пластикалық қалдықтарды жегендіктен өледі деп есептейді.	£
2) В ХХ ғасырда Дүнниежүзілік мұхиттағы су деңгейінің көтерілуі 10-20см болды, ал XXIғасырда мамандардың айтуынша 1м-ге дейін болуы мүмкін.	£
3) Дүниежүзілік мұхиттатіріорганизмдердіңкөптегентүрлері бар, оларалуантүрліжәнетаңғажайып.	£
4) Мұхиттардағы су температурасының көтерілуі әлемдегібалықшаруашылығының 5% -ғадерліктөмендеуінеалып келді.	£
5)Дүниежүзілікмұхиттың ең терең нүктесі Мариана бұғазындағы Челленджер тұңғиығының тереңдігі 11034 м.	£

Бағалау жүйесі.

Балл	Критерий
1	Жауап толық қабылданады: тек қана 1),2)және4)жауаптары белгіленген.
0	Жауап қабылданбайды–барлық басқа жауаптар белгіленген.

2 - тапсырма

Тапсырма сипаттамасы:

• Ғылыми білім саласы: Ғаламдық мәселелер

• Құзыреттілік: әрекеттер мен оның салдарларын бағалау

• Мәнмәтін: жеке

• Танымдық деңгейі: орташа

• Ғылыми білім түрі: рәсімдік білім

• Жауап формасы: бірнеше дұрыс жауабыбар тапсырма

Теңіз жағалауындағы қала тұрғындары алтыншы сынып оқушылары Дүниежүзілік мұхиттың негізгі ластаушыларының бірі– пластик, яғни пластик бөтелкелер, сөмкелер, сабалар, ойыншықтардың қаптамалары және т.б.екенін білді.Олар өз қаласы жағажайынан мұхитқа түсетін пластикалық қоқыстардың мөлшерін азайту үшін кейбір шаралар қабылдауға шешім қабылдады.

Төмендегіәрекеттердіңқайсысымектеп оқушыларына жағажайдан мұхитқа түсетін пластикалыққоқыстардыазайтуғакөмектеседі?

Сұраққа жауап беру үшін бір немесе бірнеше нұсқаларды белгілеңіз

Жағажайға өзіңізбен бірге пластикалық бөтелкелердегі емес, металл ыдыстағы су әкеліңіз	£
2)Суда жағаға жақын жерде доп ойнаңыз	£
3) Су ішу үшін әрдайым жаңа пластикалық стакан қолданыңыз.	£
4) Қоқыс сөмкелерін жағажайдан алыс жерге тастаңыз.	£
5) Пластикалық бөтелкелер мен қаптамаларды арнайы жабық қоқыс жәшіктеріне тастаңыз.	£
6)Жағажайда аз уақыт өткізіңіз.	£
7)Жағағажайда пластик қалдықтарын жинап, қайта өңдеуге тапсырыңыз.	£

Бағалау жүйесі

Балл	Критерий
2	Жауап толық қабылданады :тек қана1),5) және 7) нұсқалар таңдалған
1	Жауаптар жартылай қабылданады: тек қана дұрыс жауап нұсқаларының кез–келген екеуі таңдалған
0	Жауап қабылданбайды: басқа жауаптар

3 - тапсырма

Тапсырма сипаттамасы:

• Ғылыми білім саласы: Ғаламдық мәселелер

• Құзыреттілік: пікірлерді, перспективаларды анықтау

• Мәнмәтін: жеке

• Танымдық деңгейі: орташа

• Ғылыми білім түрі: рәсімдік білім

• Жауап формасы: сәйкестендіру тапсырмасы

Болат сыныптастарының жағажайда пластмассадан жасалған бұйымдарды пайдалануды азайту бойынша шаралар қабылдау туралы шешімін қолдамады. Ол «Бір сынып оқушыларының әрекеті бүкіл әлемдік мұхиттың ластану мәселесін шеше алмайды», - деді. Балалар Болатты сендіруге тырысты.

Болаттың сыныптастары оны бір сыныпың оқушыларының іс-әрекеттері мұхиттарға түсетін пластикалық қалдықтарды азайтуға ықпал ететіне сендіру үшін төмендегі аргументтерді қолдана ала ма?

Әр тұжырым үшін «Ия» немесе «Жоқ» белгісін қойыңыз.

Тұжырым	ИЯ	ЖОҚ
Суға полиэтилен пакеттерін лақтыруды біз тоқтатсақ та, оны басқа адамдар жасайды.	£	£
Жағажайда бір реттік пластикалық тарелкаларды пайдалануға тыйым салатын заң жоқ.	£	£
Егер ең болмағанда біздің біреуіміз қоқысты жабық қоқыс жәшігіне лақтырсақ, әлемдік мұхитқа аз қоқыс түседі.	£	£
Әлемдік мұхитты пластикалық қалдықтардан тазартуды балалар емес, ересек мамандар жасау керек.	£	£
Біздің іс-әрекеттеріміз жағаға пластикалық қоқыс тастау, әлем мұхиттарын ластайды деп ойлайтын басқа адамдар үшін үлгі болады.	£	£

Бағалау жүйесі

Балл	Критерий
1	Жауап толық қабылданады: жауаптар Жоқ, Жоқ, Ия, Жоқ, Ия ретімен таңдалған
0	Жауап қабылданбайды: басқа жауаптар

4 - тапсырма

Тапсырма сипаттамасы:

• Ғылыми білім саласы: Ғаламдық мәселелер

• Құзыреттілік: дәлелдерді тұжырымдау

• Мәнмәтін: қоғамдық

• Танымдық деңгейі: жоғары

• Ғылыми білім түрі: рәсімдік білім

• Жауап формасы: ашық жауап

Сізге пакет керек пе? – Жоқ, рахмет!

«Сізге пакет керек пе? – Жоқ, рахмет!» экологиялық акциясы көптеген елдерде көптеген жылдар бойы өткізіледі.

Акцияның мақсаты - дүкендерді өнімді сату кезінде полиэтилен пакеттерін беруден бас тартуға және клиенттерді сауда үшін қайта пайдалануға болатын сөмкелерді пайдалануға шақыру.

Пластикалық пакеттер - бұл ресейлік супермаркеттерде ең көп сатылатын зат.Оларды азық-түлікты дүкеннен әкелу үшін 12 минут қана қолданылады. Содан кейін олар пакеттермен қоқысты шығарады немесе әртүрлі мақсаттар үшін үйде сақтайды, соңынан бәрібір қоқыс үйіндісіне жіберілуі мүмкін. Экологтардың мәліметтері бойынша әлемде жыл сайын 500 миллиард, Ресейде 26,5 миллиард пакет қолданылады.

Пакеттер жағалаудағы аудандардағы негізгі ластаушы заттардың тізіміне кіреді, ал қалаларда олар канализацияға бітеліп, әсерінен су басады.

Алтыншы сынып оқушылары Дүниежүзілік мұхиттың пластикалық қалдықтармен ластануы туралы презентация дайындады.

Айжан интернеттен «Сізге пакет керек пе? – Жоқ, Рахмет!» акциясы мәлімет тапты және оны презентацияға қосуды ұсынды.Айжанның кейбір сыныптастары қарсы болды. Олар бұл акцияның әлемдікмұхиттың пластикалық қоқыстармен ластану мәселесін шешуге көмектеспейдігін алға тартты. Сыныпта пікірталас басталды. Жақтайтын және қарсы дәлелдер болды.

Дүкендерде полиэтилен пакеттерін пайдалануды азайту әлемдік мұхиттағы пластикалық ластану мәселесін шешуге көмектесетінін дәлелдейтін бір негіздеме келтіріңіз.

Негіздеме:

Дүкендерде полиэтилен пакеттерін пайдалануды азайту әлемдік мұхиттағы пластикалық ластану мәселесін шешуге көмектеспейтінін дәлелдейтін бір негіздеме келтіріңіз.

Негіздеме:

Бағалау жүйесі

Балл	Критерий
2	Жауап толық қабылданады: Екі дәлелді себеп келтірілген, олардың бірі дүкендерде полиэтилен пакеттерінің пайдаланылуын азайту әлемдік мұхиттың пластикалық қалдықтармен ластану мәселесін шешуге көмектесетінін растайды, екіншісі қарсы пікірді растайды. Қолданылған полиэтилен пакеттерінің санына, мұхитты ластайтын пластикалық қоқыстардың әртектілігіне, полиэтилен пакеттердің мұхитқа түсу жолына және жарнамалық акцияға қатысатын елдің (аймақтың) орналасуына қатысты дәлелдер болуы мүмкін немесе сұрақтарға сәйкес келетін кез-келген басқа сенімді дәлелдер. Әлемдік мұхиттың пластикпен ластануын азайтуға көмектесетінін растайтын келесі себептер келтірілуі мүмкін: Полиэтилен пакеттері неғұрлым аз болса, соғұрлым аз лақтырылады және мұхитқа аз түседі. Көбінесе жағаға заттарды полиэтилен пакеттерімен әкеледі, содан кейін пакеттерді жағада қалдырады, ал егер сіз сөмкемен әкелсеңіз, онда міндетті түрде өзіңізбен бірге алып кетесіз. Егер ел жағалаудан алыс болмаса да, сатып алынған пакеттер қоқыс полигонына, содан кейін өзенге, содан кейін мұхитқа түседі. Сондықтан, адамдардың пакеттері мен дүкендерді алып тастау неғұрлым аз болса, әлемдік мұхиттың ластануы соғұрлым аз болады. Егер ел жағалаудан алыс болса да, сатып алынған пакеттер қоқыс полигонына, содан кейін өзенге, содан кейін мұхитқа түседі. Сондықтан, адамдар дүкеннен неғұрлым аз пакеттер алып шықса, әлемдік мұхиттың ластануы соғұрлым аз болады. Дүкеннен алынған кез-келген полиэтилен пакетті жел ұшырып мұхитқа түсіруі мүмкін. және басқа дұрыс дәлелдер
1	Жауап жартылай қабылданады Бірғана көзқарасты қолдайтын бір немесе бірнеше дұрыс аргументтер келтірілген, бірақ екінші көзқарасты қолдайтын дәлел жоқ.
0	Жауап қабылданбайды. Сұраққа сәйкес келмейтін көмескі дәлел келтіріледі немесе тапсырмаға сәйкес келмейтін мысал келтіріледі.