Психокоррекцияның тәсілдері мен ерекшеліктері

Ақтөбе облысы, Мұғалжар ауданы, Жағабұлақ ауылы.

№3 «Балауса» бөбекжай-бақшасы

Психолог: Еркинова Дамира Еркиновна

Психокоррекция ғылым ретінде және мектеп жасына дейінгі балалармен

жүргізілетін психокоррекциялық тәсілдері және ерекшеліктері

1: Психокоррекцияның адам міріндегі ролі .

1. Кіріспе. Психокоррекция курсының пәні, міндеттері.

2.Психокоррекцияның басқа білоімдер жүйесімен өзара байланысы.

3.Психокоррекцияның ғылым ретінде дамуы мен қалыптасуы.

Психокоррекция – бағыты индевидтің бүтіндік дамуы мен қызметіне психологиялық әсер ету болып табылады. Жеке бас дамуына әсер ету жас және дара психологиялық ерекшелігіне (танымдық, эмоционалды – еріктік, қалыпты мінез-құлық және қасиеттеріне ) қарай жүретін қалыпты үрдіс.

Оқу құралының құрылымы теориялық деңгейде мазмұн бере отырып, жас ерекшелігіне байланысты қолданылуы, сапасы ретінде психикалық жаңа білім беру қарастырылды.

М.д.к. балаларды сензетивті көрсем-білсем, үйренсем деген кезең болғандықтан бала өз алдына дара қажеттілігін түсінеді. Мен қасиеті арқылы ортаға әлеуметтенуді меңгереді.

М.д.к. баланың жетекші әрекеті ойын болғандықтан түзету жаттығулары осы негізде құрылады.

Ойын жаттығулары жеке және топтық түрде психологтың жұмыс жоспарына байланысты жүргізіледі.

Л.С. Выгодскийдің енгізген «таяудағы даму аймағы » есепке алынып «жоғарыдан төмен» және «төменнен жоғары» ұстанымы негізінде құрастырылды.

Жеке жаттығу ойын және кеңес беру түрінде ата-ана мен бала өзара қатынасында қарастырылады.

Психокоррекциялық жұмыстың тиімді ерекшеліктері.

Психологиялық коррекция – баланың әлеуетті мүмкіншілігін ынталандыру мен дамытуға бағытталған әдістер жиынтығы Тәжірибелі психолог маман психодиагностикалық өңдеу көрсеткішінен алынған нәтижені негіге ала отырып, жеке бас дамуын қалыптастыруға коррекциялық жаттығуларын қолданады. Психолог маман жұмысының тиімділігін талдау, балалармен нақты өзара әрекетті ұйымдастыру және оны жүзеге асыру болып табылады.

Психокоррекциялық жұмыста «коррекция» терминінің кең қолданымға енуі ХХ ғасырдың жетпісінші жылдарынан басталды, тура аудармасы «исправление-түзету» деген мағынаны береді... Психолог жеке тұлғаның мінез-құлқы мен сапаларына, белгілі әсер етуде түзету жұмысына бағдарлама құрады. Бағдарлама құрылымы психологиялық және педагогикалық екі бөлімде қарастырылады. Психологиялық бөлімінде психолог жеке жұмыс жопарын жасап, оны жүзеге асырады. Ал педагогикалық бөлімінде психолог басқа мамандармен – мұғалім, тәрбиеші және ата-анамен бірігеотырып, психологиялық ұсыныстар құрастырады. Р.С. Немовтың пікірінше «психокоррекция » ерекшелігі – психикасы сау адамның мінез-құлқын реттеуге әсе ету және оның жетіспейтін тұстарын жетілдіруде психологтың қолданатын психологиялық тәсілдерінің жиынтығы.

Психокоррекциялық мақсат үш бағытқа негізделеді:

1. Әлеуметтік даму жағын ықшамдау.

2. Балада іс-әрекет түрлерін дамыту.

3. Жас және психологиялық жаңа білімді қалыптасытыру.

Психокоррекцияның негізгі міндеттері:

Жеке бас дамуына қажетті когнитивті (ақыл-ой), эмоционалды және мінез-құлық өрістер бірге қарастырылып, субъектінің мәдени және жас ерекшелігі ескере отырып, ішкі ресурстарды белсенділеу болып табылады. Психокоррекциялық жұмыстарды жүргізу жағымды тәжірибе жинақтау мақсатында құрылуы және жүзеге асырылуы қажет.

Мектепке дейінгі кезеңде психокоррекцияны қолдану ерекшелігі.

Психокоррекциялық жұмыста ойын жаттығулары мінез-құлықтың реттелммеуі, бала қобалжуында, қоқуы мен қарым-қатынас бұзылғанда қолданылады. Мектепке дейінгі кезеңде ойын еркін әдіс ретінде қолданылады. Ойын жаттығулары бағыттау, қайта құру және бекітуге арналады. Ойын үстінде баланы асықтыруға болмайды, бірақ белсенділігін байқатқанда мадақтап отыру шарт.

Бала-бақшада аффектілі: шектен тыс өкпелегіш, жағымсыз тұйық, эмоциясы тұрақсыз балалар кездеседі. Олармен ойынның төрт түрі: сюжетті ролді, ереже бойынша ойын, бейнелі-ролдік және режиссерлік ойындар қарастырылады. Олар мектепке дайындық төңірегінде шоғырланған. Осы тақырып бойынша зор ғылыми – тәжірибелік жұмыстың жүргізілген (Л.А. Венгер, Л.М. Безруких, А.С: Смирнова, Т.В. Торунтаева, В.В. Холмовская, т.б.). психологтардың назарын таза психологиялық мәселелерге аударған жөн. Психикалық процестерді дамытуды жетілдіре отырып мінез-құлықты басқару, алдын алу, анықтау және бала дамуының жеткіліксіз жақтарын түзетуде де көмек көрсетеді, сондай-ақ психолог баланың жеке бас дамуына маңызды үлес қосып, мектептегі табысты оқуға дайындығына көмек көрсетеді.

Бала жүйкесінің дамуына балалар ортасы көп қырлы әсер етеді. Мектепке дейінгі баланың жекелігінің қалыптасуы топтағы эмоционалдық –психологиялық ахуалдың жағымды болу шартында ғана толыққанды болады.

Шынайы өмірде мектепке дейінгі балалар ішінде құрдастарының орнында танымал еместері кездеседі. Олардың қарым-қатынас шеңбері тар, олар ойын ұйымдарының тұрақты мүшелері бола алмайды, ал олардың жеке қасиеттерін балалар төмен бағалайды. Бұл жағдайда коррекция пәні баланың топтағы құрдастары мен танымал болмауы, ал психокоррекциялық жұмыстың негізгі бағыты – балалардың оған деген дұрыс емес кері қатынасын бағдарлау және жағымды бағалау жүйесін зерттеу.

Бала жекелігінің қалыптасуында ауытқуының көрінуінің алғы шарты шет қалуға ұмтылысы, өзге балалармен байланыстың ұзақ болмауы, ойын топтарына қатыспаудан көрінуі мүмкін. Бұл жағдайда психокоррекциялық жұмыстың мақсаты қарым-қатынасқа аз түсу симптомы болады. Мұнда психолог баланың ішкі ұйымына көңіл аударады. Жұмыстың тиімді тәсілі ретінде ересектердің болып жатқан оқиғаға эмоционалды түсіндірмесін пайдалануға болады, бұл балаға болған жайтты эмоционалды қабылдауға көмектеседі. Мұнан кейін балаға құрдастарының ойынына, таласына, қақтығысына өзінің түсіндіруші болуын ұсынуға болады.

Коррекциялық жұмыс пәні мектепке дейінгі кезеңде ойын әрекетінің операционалды жағының ақауы болуы мүмкін, ойын дағдысының дамымауы, әріптестіктің жағымды тәсілдерін игермеуі, ойын әрекеті тәсілдерінің тепе-теңдігі (тым жайбарақаттылық, қозғалыстағы мазасыздану, моторлы импульсивтілік).

Балаларды құрдастарының ойын түсінуге, өз пікірін айта білуге, ортақ ойынды жоспарлауға, әрекет бірізділігін анықтауға үйрету қажет. Қимыл әрекеті баяу дамыған балаларда шапшаң мазмұны ойындарға қызығушылығын оятқан маңызды, олардың ойын операцияларын ең жоғарғы деңгейде жетілдіріп, сәйкесінше мұндай баланың әрекетін мадақтап отырған дұрыс.

Қимыл белсенділігі жоғары балаларға өздерінің қозғалысын мазасыздығын басқара алуға мүмкіндік беретін жағдай туғызған жөн. Мұндай балалардың қозғалысын жасанды шектеу олардың тек ашу мен қозуын күшейтеді.

Мотивациялық аумақты түзетуде баланың мінез-құлқындағы бұйрық өзімшілдік көзқарастың басым болуынан қарастырылады. Мұндай балаладың белсенді, бастамашыл, қарым-қатынасқа бейім болуы мүмкін. Бірақ оларда ойынға деген ұмтылыс ойнау үшін емес, алғашқы ұту дген секілді жекелік мақсаттар болады. Өзімшілдік мотивтері балалар мінез-құлқында ашық көрінуімен бірге жасырын болуы да мүмкін. Мұндай жағдайда негізгі түзету жұмысы жекелік маңыздылық пен іс-әрекеттің қоғамдық құнды мотивтері арасында үйлесімділікті орнатуға бағыттайды. Бұл үшін балаларды мақсатқа сай тәсіл әртүрлі әлеуметтік пайдалы іс-әрекетке жұмылдыру. Онда мотивацияға негізделген тәсілдер қолданылуы мүмкін, досқа көмек, өз тобына көмек көрсету, қақтығыста төрелік ету. Ең бастысы бала әлеуметтік маңызды сапасын шынайы көрсете алса және өзінің «басты » болуға қажеттілігін қанағаттандыра алса болғаны. Психокоррекция пәні «ғажайып кешен» ол топтағы шеттетілген балалардың күйін сипаттайды, өзін жағымсыз қабылдау, өзіне деген парықсыз қатынас, дауысының сенімсіз болуы, шешімсіз болуы мүмкін. Психокоррекция бағыты ең қосындысының қалыптасуымен, ортақ іс-әрекетпен жұмылдыру қажет.

2: Психокоррекцияның ғылым ретінде қалыптасу тарихы.

1. Негізгі терминдер мен котегориялар.

2.Батыс Европадағы коррекциялық педагогиканың психологияның даму тарихы.

Дефектология ғылымы мен коррекциялық-педагогикалық психологиялық практиканың бай тарихи тәжірибесі бар. Аномальді балаларды зерттеу, олардың ауытқуларының көріну табиғаты мен мәнін, олармен түзету жұмыстарын ұйымдастыру жолдары аномальді балалар туралы және мінез-құлқы мен дамуында кемшіліктері бар баларға арналған арнайы білім беру мекемелерінің даму тарихы туралы ғылыми білімнің жүйелі жүйесі қалыптасады. Коррекциялық жұмыстың теориясы мен практикасын зерттеу тәжірибесі тек сурдопедагогика саласындағы арнайы дефектологиялық білімді немесе ақыл-есі кем балаларды зерттеу, тәрбиелеу және оқыту тарихын ғана емес , сонымен бірге тәрбиеленуі қиын балаларды тәрбиелеудің қалыптасуымен даму тарихында да жалпы білім беру мекемелерінде девиантты жас өспірімдермен жұмыс істейтін педагогикалық кадрларды дайындауды да қамтиды.

Коррекциялық педагогика және психология курсының маңызды міндеті дамуы мен мінез-құлқында ауытқушылығы бар балалармен жасөспірім коррекциялық-педагогикалық қызметтің қалыптасуы мен даму тарихын зерттеу, бала дамуы мен мінез-құлқындағы ауытқушылықьарды жеңу үшін алдын-алудың негізгі тенденцияларын айқындау болып табылады. Олардың неғұрлым мазмұнды және негізгі шешімі олигофренопедагогика тарихы курсында жүзеге асырылды, автор онда көлемі жағынан қамтудың және тереңдігі бойынша интеллекті жетіспейтін балаларды зерттеу, тәрбиелеу және оқыту тарихын бірегей таңдауды ұсынды. Кез-келген кемістік, мінез-құлқындағы әртүрлі ауытқушылықтардың болуы баланың мақсатты түрде шағын экскурсия өткізу керек деп есептейміз.

Адам қоғамның даму тарихы, өз дамуының ерте кезеңдеріне, өндіргіш күштердің дамымау күшіне, мәдениеттің, өнегелі және рухани құндылықтардың төменгі деңгей күшіне, психофизикалық кешілігі бар адамдарға қарым-қатынасы адам төзгісіз болды.

Антикалық дөуірде элиндік мемлекеттер қатарында күш, төзімділік мәдениетін адам денесінің мәдениетін тәубе еьттетін жекелеген адам қауымдастығындағы физикалық дамуындағы барлық ауытқушылықтар, балалардағы көріксіздік және басқа да кемістіктер жағымсыз болып есептеледі.

Дефектологиялық ғылымда, дамуы мен мінез-құлқындағы ауытқушылығы бар мәселелерін зерттейтін ғылыми білімдердің барлық саласында дербес және бір-бірімен тығыз байланысты төрт аспектісі бар: Олар медико-клиникалық, психологиялық, педагогикалық және дефектология тарихында біресе бір-біріне тәуелсіз дамыған, біресе бірін-бірі өзара толықтыра және мәселені кеңейте отырып, шиеленіскен әлеуметтік.

Бұл әсіресе олигофренопедагогиканың қалыптасу және даму тарихында айқын көрінеді.

Медико-клиникалық аспект ақыл-ес кемістігінің этиология мәселелерін, оның анотомиялық-физиологиялық бұзылулары мен симптомдарын ашады, кемістікті клиникалық диагностикаоау тәсілдерін, оны жіктеу тәсілдерін зерттейді.

Психологиялық аспект психикалық аномальді суретті белгілейді, әртүрлі психикалық ауытқушылықтары бар баалардағы интеллектуалды , эмоционалды еріктік өзіндік сипатын ашады , сол немесе басқа кемістіктің жекелеген формаларының симптомдарын анықтайды.

Педагогикалық аспект ақыл-есі кемдік мәселелерін қарастырады, мысалы баланың арнайы мектепте оқитын немесе оқымайтындығы көзқарасы тұрғысынан алғанда кемістікті педагогикалық түзету принциптерін, әдістері мен тәсілдерін анықтайды.

Әлеуметтік аспект құбылысты әлеуметтік бағалау көзқарасы тұрғысынан, оның әлеуметтік – экономикалық тәуелділігі, әлеуметтік педагогикалық себептер, онан қоғам дамуының сипаты мен шартына әсер ететін мәселені талдайды. Қоғамның дамуы мен мінез-құлқында аутқушылығы бар бааларға қарым-қатынасы , сипаты олардың дамуы мінез-құлқын адам қоғамының тарихи эвалюциясы барыснда бағалаудың мәні әртүрлі болды. Егер адамның физикалық кемшіліктері , зақымданулары немесе т.б кемістіктері әртүрлі байқалатын болса, онда танымдық жеткіліксіздігі, ақыл-есі дамуынгың ауытқушылығы адам тіршілік әрекетінің неғұрлым кейінгі кезеңдерінде байқалады. Қоғамның экономикалық дамуына, оның өндіргіш күштерінің даму деңгейіне , білім, мәдениет, ғылым және денсаулық сақтау, қоғамдық санаға байланысты, дамуы мен мінез-құлқында кемістігі барларды айналасындағылармен өзара әрекеті әртүрлі құрылды. Оның үстіне қарым-қатынас палитрасы кемістікке шыдамсыздықтан, оны тасымалдаушыға қатысы бойынша қатыгездіктен

қайғысына ортақтасу, аяушылдық білдіру, физикалық тікелеу немесе психикалық кемістігі бар адамдарға тікелей материалдық және моральдық көмек көрсету және қорғауға дейін орналасқан.

Батыс Европадағы коррекциялық педагогика- психологияның даму тарихы.

Адам қоғамының даму тарихы, өз дамуының ерте кезеңдерінде, өндіргіш күштердің дамымау күшіне, мәдениеттің , өнегелі және рухани құндылықтардың төменгі деңгей күшіне, психофизикалық кемшілігі бар адамдарға қарым-қатынасы адам төзгісіз болды.

Антикалық дәуірде эллиндік мешекеттер қатарында (спартак) күш, төзімділік мәдениетін, адам денесі мәдениетін тәубе ететін жекелеген адам қауымдастығындағы, физикалық дамуындаы барлық ауытқушылықтар, баалалардағы көріксіздік және басқа да кемістіктер жағымсыз болып есептеледі . Мұндай кемшіліктері бар балалар өлтіріліп тасталды: Қауым бастығының шешімі бойынша оларды Тайгет шыңырауына лақтарып жіберді. Бұл Спартада б.з.д 4-5 ғасыр болды. Ежелгі римде де өткен ғасырдың басында осылай болды яғни денсаулығында кемшілігі бар, арық балаларды қоғамға қажетсіз суға батырып жіберді.

Орта және кейінгі орта ғасыр кезеңінде 5-15 ғасыр, Батыс Европада католик шіркеуінің идеологиясы қабылданған кезде, шіркеу қағидалылығымен сәйкес келетінінің бәрі жойылды. Қаталдық азап шектіру тек еркін ойлауды ғана шектеп қойған жоқ, сонымен бірге кем ақылдарды, есі ауысқандарды, сайтан, жын пері балалар деп есептеп оларды өлтірді. Шіркеу оларды түрмеге тастады, өртеді.

Қайта өрлеу дәуірі 15-17 ғасыр Батыс Еуропада адам табиғатына көзқарастармен күрескен, оның психика діни схоластика, мистикалық «демонологиялық» теориялар мен адам ақылын дәріптейтін гуманистік ойлар адамның кемістіктері мен кемшіліктеріне, психикалық және физикалық аномальға мейірімділік пен аяушылық білдіру арасындағы психикалық қызметімен есте қалды.

Бұл уақытта, дәрігерлер монастырлар мен түрмеге барып есі ауысқандарға адамның бұл психикалық жағдайын ажыратып ұғыну мен бағалауға тырысып, бақылау жүргізген кезде гуманистік тенденциялар пайда болды. Мысалы, 17 ғасырдың басында, медицина профессоры Феликс Платтер Базель қаласында интелектің, эмоцияның әртүрлі бұзылулар сипаты, аурулардың физикалық жағдайы негізінде есі ауысқандарды жіктеуді алғаш рет жүзеге асырды.

Қайта өрлеу дәуірінде философия мен педагогикада гуманистік тенденциялар қалыптасты. Философтар жүйке ауруымен ауыратындардың рухани әлеміне енуге, олардың оң қасиеттерімен сапаларын табуға ұмтылды. Мысалы, қайта өрлеу дәуірінің көрнекті гумансі Эразм Роттердамский өзінің «Ақылсыздықты мақтау атты трактатында ақымақтықты сатирамен мақтай отырып, оны дін басыларының шектеуімен салыстырады, адам ақылы, ойының гимнің жариялайды.

Педагог, философ славиян ғалымы Ян Алос Каменский алғаш рет педагогикалық көзқарас тұрғысынан баланың танымдық дамуы мен оның мінез құлқының өзара байланысын қарастырады. Ол баланың бір-бірінен ақыл-есінің дамуы мен мінез құлық ерекшеліктері деңгейімен ерекшеленетін алты түрін бөліп алды. Яғни ол баланың бойында не мінез-құлқында қандайда бір кемістік, ауытқушылық болса да , ол білім құқығы деп есептеді.

Француз дәрігері Филип Пинель жүйке ауруларын жүктеді, оның негізінде кем ақыл мен идиотия психоздың екі ерекше формалары ретінде қарастырыла бастады. Ол кемақылдылықтың екі клиникалық формасында бөліп қарады: Туа біткен және дағдылы кемақылдылықтың табиғаты мен мәнін зерттеудің медициналық бағытын Ф.Пинельдің шәкірті әрі ізбасары Жан – Этень – Доминик Эскироль жалғастырдды ол айналымға «имбецизм, идиотия, ақыл-есі кемдік ұғымдарын енгізді» Ол ақыл есі кем балалардың сөйлеу жағдайының негізгі көрсеткіші ретінде анықтай отырып, олардың симптомдық жіктелуін құрды. Оның зерттеуінен кейін ақыл-есі кемдік дербес психотриялық, сосын зерттеудің психологиялық – педагогикалық саласы болды.

Кемақыл баланың этиологиясы мен анатомия физиология мәнін зерттеу мәселелерімен екі ғасыр арасында В,Айренд, Б.Морель, Д. Бурневиль, Э. Крепелин, Ж.Деллор және т.т айналысады. Неміс психиаторы Эмиль Криппели кемақылдылықтың барлық формаларын, психикалық дамуының тежелуі деген жалпы атаумен бір топқп біріктірді, Олигофрения атауын енгізді.

Белгиялық психиатор жан Деллор алғаш рет балаларды этиологиясы бойынша медициналық және педагогикалық жағынан артта қалған деп бөледі.

Дамуы жағынан жеңіл түрде артта қалған балаларды алғаш рет әрекет жасаған әйгілі швицар педагогі Иоганн Генрих Песталоции болды. Ол Швицарияның Нейгофе қаласында, кедейлерге арналған мекеме атты

баалалар үйін ашты. Француз педагогы Ж.Итар дәрігер Пол. Гонкур психикалық кемістігі бар балаларды екі топқа бөлді: Жазылмайтын немесе емделуі сирек баалалар.

Француз психологы Альфред Бине дәрігер психиатр Томас Симон тест әдісін жасады. Оның негізіне сөйлеудің коммуникативтік жағдайын алды. Мүмкіндігі бар, бірақ ішінара естімегендікті сөйлеп үйрену жолында едәуір қиыншылық балалар. Нашар еститін балалар қатарына есту мүмкіндігі 20-75 дицибель дейін төмендегендер жатады.

Көру талдағыштары қызметінің зақымдану дәрежесін негізге ала отырып, көруінде тұрақты кемістігі бар балаларды соқыр және нашар көретіндер деп бөледі.

Соқыр балалар ешқандай көру түйсігі жоқ немесе жарық сезу мүмкіншілігі сақталған, болмаса көру қабілетінің қалдық мүмкіндіктері бар.

Нашар көретін балалар – жақсы көретін кезінде көзілдіріктің көмегін пайдаланғанда көз өткірлігі 0,05-0,14 дейінгі аралықта болса.

Екінші топқа қыл есі кем және психикалық дамуы тежелген балалар жатады.

Ақыл есі кемдік - орталық жүйке жүйесінің органикалық зақымдануы нәтижесінде пайда болған танымдық әрекетінің тұрақты түрде тежелуі.

Ақыл-есі кемдік екі формада байқалады: Олигофрения және деменция.

Олигофрения онтогенездің неғұрлым ерте кезеңдерінде байқалады, деменция . Деменция екі вариантта көрінуі мүмкін: резидуальді және прогретиентті.

Ауытқудың кешеніне қарай олигофрения кезіндегі ақылдың кенжелігі үш дәрежеге бөлінеді: Нақұрыстық, имбецильдік және децибильдік.

Нақұрыстық – ақыл кемістігінің ең ауыр дәрежесі имбецильдік – ақыл кемістігінің алдыңғы екеуіне қарағанда ең жеңіл дәрежесі.

Соңғы жылдары танымдық жеткіліксіздіктің деңгейін неғұрлым сараланған жіктеуге талпыну қабылданды, сондықтан негізінен. Бүкіл әлемдік денсаулық сақтау ұйымының жіктеуі танымдық бұзылуларының деңгейін білдіретін қолданумен қолданылады:

317,00 – ақыл есі кемдіктің жеңіл деңгейі.

318,00 – орташа кем ақылдық

318,10 – айқын байқалатын кемақылдылық

318,20 – ауыр деңгейдегі кемақылдылық

Психикалық дамуы тежелген балаларды төрт топқа бөледі.

1. Конституциялық пайда болған ПДТ немесе үйлесімді инфантилизм.

2. Самоатогенді пайда болған ПДТ

3. Психогенді пайда болған ПДТ

4. Церебральді сипаттағы ПДТ

5. Үшінші топқа сөйлеу қызметі ауыр бұзылған балалар жатады. Сөйлеудің бұзылуының барлық түрлерінің үлкен екі топқа бөлуге болады.

Ауызша сөйлеу бұзылысы (дисфония, кекштену, тахилалия, дислалия, ринолалия, дизартрия, алаия, афазия);

Жазбащша сөйлеу бұзылыстары (дислекциия, дисграфия)

Төртінші топқа тірек қимыл жүйесі бұзылған балалар жатады. Бұл категорияның негізгі контингенті көпшілігі миы зақымданудан болған қозғалыс әрекеті зардап шеккен балалар ЦҚБ жатыр ішілік даму кезінде, босанар кезде және бала өмірінің алғашқы жылы түрлі зақымданудың әсерінен пайда болатын жалпы қалыптаспаған

мидың ауруы бірінші мүшелердің мүкісі бар балаларға, яғни бесінші топқа аралас кемістігі бар балалар жатады. Мысалы

· ақылы кем саңырау нашар еститіндер

· ақылы кем нашар көретін немесе соқыр.

· көрмейтін ,естімейтін сөйлемейтіндер

Алтыншы топқа дамуы бұрмаланған психопат қисық құмарлығы бар балалар жатады.

3: Мектеп жасына дейінгі балалармен жүргізілетін психокоррекциялық жұмыстардың орны.

1. Мектеп жасына дейінгі балалармен жүргізілетін психокоррекциялық жұмыстардың ерекшеліктері.

2. Мектепалды тобындағы баланы мектепке даярлауда жүргізілетін коррекциялық жұмыстардың түрлері.

Психокоррекцилық жұмыста ойын жаттығулары мінез-құлықтың реттелмеуі, бала қобалжуында, қорқуы мен қарым-қатынас бұзылғанда қолданылады. Мектепке жасына дейінгі кезеңде ойын еркін әдіс ретінде қолданылады. Ойын жаттығулары бағыттау, қайта құру және бекітуге арналады. Ойын үстінде баланы асықтыруға болмайды, бірақ белсенділігін байқатқанда мадақтап отыру шарт.

Бала-бақшада аффектілі: шектен тыс өкпелегіш, жағымсыз тұйық, эмоциясы тұрақсыз балалар кездеседі. Олармен ойынның төрт түрі: сюжетті ролді, ереже бойынша ойын, бейнелі-ролдік және режиссерлік ойындар қарастырылады. Олар мектепке дайындық төңірегінде шоғырланған. Осы тақырып бойынша зор ғылыми-тәжірибелік жұмыстың жүргізілген (Л.А.Венгер, Л.М. Безруких, А.С. Смирнова, Т.Б. Торунтаева, В.В. Холомовская, т.б.). психологтардың назарын таза психологиялық мәселелерге аударған жөн. Психикалық процестерді дамытуды жетілдіре отырып мінез-құлықты басқару, алдын алу, анықтау және бала дамуының жеткіліксіз жақтарын түзетуде де көмек көрсетеді, сондай-ақ психолог баланың жеке бас дамуына маңызды үлес қосып, мектептегі табысты оқуға дайындығына көмек көрсетеді.

Бала жүйкесінің дамуына балалар ортасы көп қырлы әсер етеді. Мектепке дейінгі баланың жекелігінің қалыптасуы топтағы эмоционалдық – психологиялық ахуалдың жағымды болу шартында ғана толыққанды болады.

Шынайы өмірде мектепке дейінгі балалар ішінде құрдастарының орнында танымал еместері кездеседі. Олардың қарым-қатынасы шеңбері тар, олар ойын ұйымдарының тұрақты мүшелері бола алмайды, ал олардың жеке қасиеттерін балалар төмен бағалайды. Бұл жағдайда коррекция пәні баланың топтағы құрдастары мен танымал болмауы, ал психокоррекциялық жұмыстың негізгі бағыты- балалардың оған деген дұрыс емес кері қатынасын бағдарлау және жағымды бағалау жүйесін зерттеу.

Бала жекелігінің қалыптасуында ауытқуының көрінуінің алғы шарты шет қалуға ұмтылысы, өзге балалармен байланыстың ұзақ болмауы, ойын топтарына қатыспаудан көрінуі мүмкін. Бұл жағдайда психокоррекциялық жұмыстың мақсаты қарым-қатынасқа аз түсу симптомы болады. Мұнда психолог баланың ішкі ұйымына көңіл аударады. Жұмыстың тиімді тәсілі ретінде ересектердің болып жатқан оқиғаға эмоционалды түсіндірмесін пайдалануға болады, бұл балаға болған жайтты эмоционалды қабылдауға көмектеседі. Мұнан кейін балаға құрдастарының ойынына, таласына, қақтығысына өзінің түсіндіруші болуын ұсынуға болады.

578тг - Сатып алу

Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз

Ватсапта бөлісу Телеграммда бөлісу Фейсбукта бөлісу Сілтемені көшіру

Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!

Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды

Материал жариялау Сертификатты жүктеу

Ресми байқаулар тізімі

Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!

Тізімді көру