Рет саны

Тақырыбы

Өткізу түрі

Уақыты

Қорытынды

1

Сөйлеу құзыреттілігін қалыптастыруға ірі және ұсақ моторика жұмыстары

Саусақ ойындары

«Екі қырықаяқ» саусақ жаттығуы.

Екі қырық аяқ. Екі қол саусақтары бір-бірімен түйіседі.

Жолмен жүгірді.

Жүгірді, жүгірді.

Бір-бірімен кезікті Екі алақанды қосады.

Құшақтасқандары соншалық Сұқ саусақтарды айқастырады.

Құшақтасқандары соншалық о ртаңғы саусақтарды айқастырады.

Алақандарды айқастырады.

Екеуін күштеп ажыраттық. Қолдарды жібереді.

2

Табиғи заттармен ойындар

Рожкиды- үлкен, күрішті- орташа, қарақұмықты-кішкентай ыдысқа салдырту, күріштің ішінен ұсақ түймелерді іздеп тапқызу және санату

3

Шығармашылық жұмыстар орындату

Қайшы, қағаз, тұзды қамыр, ермексаз, бояулар, қаламдарды қолдана отырып жүргізілетін жұмыстар

4

Қолдың ұсақ бұлшықеттерін жетілдіруге арналған жаттығулар.

Саусақтарға арналған жаттығулар- «алақан», «алақанды қыздыру»,

«саусақтар амандасады» т.б.

5

Қолдың ұсақ бұлшықеттерін жетілдіруге арналған жаттығулар.

берілген нүктелерді қосу арқылы геометриялық фигураларды сызу, фигуралардың ішін штрихтау.

6

Қолдың ұсақ бұлшықеттерін жетілдіруге арналған жаттығулар.

Дәптер жолынан шықпай түзу, сынық сызықтардан тұратын оюлар салу

7

Қолдың ұсақ бұлшықеттерін жетілдіруге арналған жаттығулар.

Әріп элеметтерін жаздыру

8

Санамақ айтқызу

Бас бармағым — әкем,

Балаң үйрек – шешем,

Ортақ тірек – ағам,

Шылдыр шүмек апам, Кішкентай бөбек – мен.

Бір үйде біз нешеуміз?

Бір үйде біз бесеуміз.

9

Жаңылтпаштар айтқызу

1. Моншақты тақты оншақты,

Оншақты болды моншақты.

2. Сорпа іштік,

Сорпа ыстық.

Сондықтан қорқа іштік.

3. Қара қарғаларға

Ала қарғалар үйір.Ала қарғаларға қара қарғалар үйір.

4. Малға шөп керек, шөп көп керек, көк шөп керек.

5. Көк тырна, көптырна.

Тыраулап тек, көп тұрма.

10

Туған елім Қазақстан

Патриоттық ән айтқызып жаттату

11

Түстерге түсінік беру

Түстер мен пішіндерге байланысты ойындар:
Балаға пішіндер мен түстерді араластырып көрсету (мысалы, түрлі-түсті дөңгелектер мен квадраттар), оларды топтастыруды немесе дұрыс ретпен орналастыруды сұрау. Бұл тапсырма баланың зейінін және ойлау қабілетін дамытады.

12

Түстерді ажырату

Түстерді ажырату:
Түстерді атау және оларды дұрыс топтастыруды сұрау. Мысалы, «Қызыл түсті затты тауып, маған көрсет» немесе «Барлық көк заттарды жина» деген тапсырмалар беру.

13

Дыбыстарды анық айтуға баулу

Дыбыстарды тану:
Балаға жануарлардың дыбыстарын тыңдату және оларды қайталауды сұрау. Бұл тапсырма баланың есту және сөйлеу қабілеттерін жақсартады.

14

Сурет бойынша сөйлеу тілін дамыту

Картиналар арқылы әңгіме құру:
Балаға бірнеше қарапайым суреттер немесе карточкалар беріледі. Олармен бала әңгіме құра алады. Мысалы, бір суретте адам, екіншісінде үй, үшіншісінде жануар болуы мүмкін. Бұл тапсырма баланың ойлау қабілетін, тілдік дағдыларын дамытуға көмектеседі.

15

Әдеби шығармаларды түсіндіру мазмұнын тыңдауға баулу

Суреттер арқылы ертегі айтып беру. Сұрақтар қою

16

Тірі, өлі табиғат нысандарына өз ойын айтуға үйрету

Тірі табиғат: Жануарлар, өсімдіктер, адамдар. Олар өседі, қозғалады, тыныс алады, және тамақтанады.

Өлі табиғат: Су, тас, құм, ауа, күн. Олар тірі емес, өспейді, тыныс алмайды.

Түсіндіру әдісі:

Балаларға тірі табиғатқа жататын заттарды көрсетіңіз (гүл, үй жануары, құс).

Өлі табиғаттың үлгілерін көрсетіңіз (тас, су құтысы, құм).

Салыстыру үшін сұрақтар қойыңыз:

"Бұл зат өседі ме?"

"Бұл зат қозғала ала ма?"

19

Зат есімдерді жекеше, көпше, түрде қолдануға үйрету

Балаларға бірнеше заттың атауларын айтып, олардың жекеше немесе көпше түрін қолдануға тапсырма беріңіз:

• Бір қарындаш, көп қарындаш.

• Бір алма, көп алма.

• Бір ағаш, көп ағаш.

Мысалы:

"Мынау не?" дегенде бала "бір алма" деп жауап береді.

Ал "Мынау не?" дегенде "көп алма" деп жауап береді.

20

Туыстық қатынасты білдіретін сөздерді түсіндіру

Балаларға отбасы мүшелерін және олардың арасындағы байланыстарды нақты әрі түсінікті етіп түсіндіріңіз.

Мысалдар:

Ата мен әже: "Атаң мен әжең – сенің әкең мен анаңның ата-анасы. Олар сені қатты жақсы көреді."

Әке мен ана: "Әкең мен анаң – сені өмірге әкелген ең жақын адамдар."

Бауырлар: "Ағаң немесе әпкең – сенің отбасыңдағы үлкен туыстарың. Олар сенімен ойнайды, көмектеседі. Ал інілерің мен қарындастарың – сенен кіші бауырларың."

Аға-іні, әпке-қарындас: "Егер сенің туған бауырың болса, ол сенімен өте жақын."

21

Туыстық қатынасты білдіретін сөздерді түсіндіру

Балаларға отбасы мүшелерін және олардың арасындағы байланыстарды нақты әрі түсінікті етіп түсіндіріңіз.

Мысалдар:

Ата мен әже: "Атаң мен әжең – сенің әкең мен анаңның ата-анасы. Олар сені қатты жақсы көреді."

Әке мен ана: "Әкең мен анаң – сені өмірге әкелген ең жақын адамдар."

Бауырлар: "Ағаң немесе әпкең – сенің отбасыңдағы үлкен туыстарың. Олар сенімен ойнайды, көмектеседі. Ал інілерің мен қарындастарың – сенен кіші бауырларың."

Аға-іні, әпке-қарындас: "Егер сенің туған бауырың болса, ол сенімен өте жақын."

22

Артикуляциялық және дыбыстық апаратты, сөйлеу кезінде тыныс алуды, естуді дамыту

Артикуляциялық аппаратты дамыту

Ерін және тіл бұлшықеттерін жаттықтыру:

"Кеме жасау"
Баладан еріндерін қатты түтікше қылып бүгуін сұраңыз. Бұл ерін бұлшықеттерін нығайтады. белсендіріледі.

"Тәтті балмұздақ"
Тілді шығарып, оны жоғарғы ерінге, кейін төменгі ерінге тигізуді сұраңыз. Тілдің қозғалғыштығын арттырады.

Дыбыстық аппаратты дамыту

Дауысты дыбыстарды жаттықтыру:

"Қоңырау шалу"
Баладан "а-а-а", "о-о-о", "у-у-у" дыбыстарын әртүрлі биіктікте және ұзақтықта айтуын сұраңыз. Бұл жаттығу дауысты жақсартады.

Дауыссыз дыбыстарды дамыту:

"Қоңыздың дауысы"
"З-з-з" дыбысын ұзақ айту (баланың дұрыс дыбыс шығаруын қадағалаңыз).

Сөйлеу кезінде тыныс алуды дамыту

Тыныс алу жаттығулары:

"Шар үрлеу"
Баладан қиялдағы шарды үрлегендей болып, ауаны ауыздан күшпен шығаруды сұраңыз.

"Үйрек"
Баланы мұрын арқылы терең дем алып, ауыздан баяу "қаққаққақ" деп дыбыстауға

Естуді дамыту

Дыбысқа назар аудару:

"Дыбыс қайдан шықты?"
Баланың көзін жауып, әртүрлі заттарды (ыдыс, қоңырау, қағаз) сыңғырлатып, қайда екенін табуын сұраңыз.

"Кім сөйлеп жатыр?"
Біреу әдемі, жұмсақ дыбыспен бір сөз айтсын, ал бала ол кім екенін анықтасын.

Дыбыстарды ажырату:

"Дыбыстарды тап"
Баладан белгілі дыбыстарды қайталауын сұраңыз ("м", "н", "ш").

23

Қазақ тіліне тән ә, ө, қ, ү, ұ дыбыстарын өздігінен дұрыс айтуға баулу

Әр дыбысты дұрыс айтуға баулу

"Ә" дыбысы:

Түсіндіру: Еріндерді кең ашып, дауысты дыбыстың жұмсақ реңкін шығару. Бұл дыбыс "а" мен "е" дыбыстарының ортасындағы ұқсастық.

Жаттығу:

"А" дыбысын айтқызу, содан соң тілдің алдыңғы бөлігін жоғары көтеріп, "ә" дыбысын шығаруға тырысу.

Сөздер: "Әже", "Ән", "Әсем".

Ойын: "Әже" деп айтып, отбасы мүшелерін атауды сұрау.

"Ө" дыбысы:

Түсіндіру: Еріндерді дөңгелетіп, алдыңғы қатардағы жұмсақ дауысты дыбысты айту.

Жаттығу:

Баладан "О" дыбысын айтуды сұраңыз, кейін ерінді сәл көбірек керіп "Ө" дыбысына ауысыңыз.

Сөздер: "Өзен", "Өрік", "Өнер".

Ойын: "Өрік теру" ойынын ұйымдастырып, әр "Ө" дыбысын естіген сайын қол көтеруді сұрау.

"Қ" дыбысы:

Түсіндіру: Тілдің түбін қатты таңдайға жақындату арқылы дыбысты шығару. Бұл дыбыс "к" дыбысынан тереңірек естіледі.

Жаттығу:

Баладан "К" дыбысын айтуды сұраңыз, кейін оны күштірек және тереңірек айтып, "Қ" дыбысына көшуге тырысыңыз.

Сөздер: "Қар", "Қол", "Қасқыр".

Ойын: "Қасқыр және қозы" ойыны – "Қасқыр" деген кезде балалар қашып, "Қозы" дегенде тоқтайды.

"Ү" дыбысы:

Түсіндіру: Ерінді дөңгелектеп, тілдің алдыңғы бөлігін жоғары көтеру арқылы жұмсақ дыбыс шығару.

Жаттығу:

"У" дыбысын айтқызып, кейін оны жоғары көтеріп, "Ү" дыбысына айналдыруды сұраңыз.

Сөздер: "Үй", "Үкі", "Үлкен".

Ойын: "Үкі мен түлкі" ойыны – "Ү" дыбысы бар сөздерді атау.

"Ұ" дыбысы:

Түсіндіру: Ерінді дөңгелетіп, тілдің артқы бөлігін төмен түсіріп, терең дауысты дыбыс шығару.

Жаттығу:

"У" дыбысын айтқызып, оны тереңірек етіп "Ұ" дыбысына айналдыру.

Сөздер: "Ұя", "Ұн", "Ұстаз".

24

1-10 сандары

Санай білу:
Балаға бірнеше заттар (мысалы, ойыншықтар) көрсетіп, оларды санап шығуды сұрау. Содан кейін балаға әр түрлі сұрақтар қою арқылы санақ дағдыларын дамыту (мысалы, «Неше қоян бар?»).

25

Сандарды ажырату

Санай білу:
Балаға бірнеше затты санап беру. Мысалы, «5 ойыншықтың ішінен үш ойыншықты сана» немесе «4 алма бар, одан біреуін ал» деген сияқты қарапайым есептер ұсыну. Бұл баланың сандық түсініктерін дамытуға көмектеседі.