Қағаздың алғаш пайда болуы. Оригамидің Отаны – Жапония.

Күні:

Тақырыбы: Қағаздың алғаш пайда болуы. Оригамидің Отаны – Жапония.

Мақсаты:

Оригами - қағаз бүктеу өнерінің тарихымен таныстыру.

Шығармашылық ойлау арқылы сұлулық пен үйлесімділікті қабылдай білуді, көзбен мөлшерлеуді үйрету.

Оқушыларды еңбекке деген сүйіспеншілігін, қызығушылығын арттыру және қағазбен жұмыс жасағанда бүктеуге, құрастыруға көңіл бөлу, шеберлікке, әсемдікке баулу.

Сабақтың құрал - жабдықтары: Қайшы, желім, ақ қағаз, сызғыш, қарындаш.

Үйірменің барысы:

Ендеше, бүгін біз қағазды бүктеу арқылы оригами техникасын үйренеміз.

Ал осы жерде бізге таныс емес сөз - оригами. Қағаздарды бүктеу арқылы жасалған бұйымдарды оригами деп атайды. Бұл өнердің өзіндік тарихы бар.

Қағаздың алғаш пайда болуы.

Қағаздың Қытайда пайда болуы ресми түрде б. э. д. 105 жыл деп саналады., Цай Лунь шенеулігі императорға осындай технологияның бар екендігі туралы ресми мәлімдеді. Қытайлықтар жүн мен жібекті арзан және қолда бар материалмен – өсімдік талшықтары, тұт ағашының қабығы және бамбук сабақтарымен алмастырды. Мүлде жаңа материал – қағаз пайда болды. VII ғасырдың басында буддалық монах Дан Хо Жапонияға жетіп қағаз жасау құпиясын ашады. Бастапқы қағазды Жапонияда жібек талшықтарының алды. Бертін келе қымбат шикізатты арзанымен алмастырды – бамбук сабақтарымен, ағаш қабығымен, кендірмен, шүберекпен. Ал жүз жыл өткесін жапондықтар өздерінің қағаздарын шығарады, бұл сапасы жағынан Қытай қағазынан асып түседі. Қағаздың Қытайда пайда болуы ресми түрде б. э. д. 105 жыл деп саналады., Цай Лунь шенеулігі императорға осындай технологияның бар екендігі туралы ресми мәлімдеді. Қытайлықтар жүн мен жібекті арзан және қолда бар материалмен – өсімдік талшықтары, тұт ағашының қабығы және бамбук сабақтарымен алмастырды. Мүлде жаңа материал – қағаз пайда болды. VII ғасырдың басында буддалық монах Дан Хо Жапонияға жетіп қағаз жасау құпиясын ашады. Бастапқы қағазды Жапонияда жібек талшықтарының алды. Бертін келе қымбат шикізатты арзанымен алмастырды – бамбук сабақтарымен, ағаш қабығымен, кендірмен, шүберекпен. Ал жүз жыл өткесін жапондықтар өздерінің қағаздарын шығарады, бұл сапасы жағынан Қытай қағазынан асып түседі.

Оригамидің Отаны - Жапония.

Жапонияда оригами Хэйан заманынан (794 - 1185ж. ж.) бастап келеді. Бұл заманда қағаз қолдан істеу әдісімен өндірілген, құнды және әсем материал болды, негізінен діни рәсімдерде қолданылды. «Ори» – «қағаз» және «ками» – «құдай» сөздерінің дыбысталуындағы ұқсастық маңызды роль атқаруы мүмкін. Оригами Жапонияда пайда болған. Жапон қағазы - айрықша қағаз. оны шығаратын кішкене зауыттарда электр қуатының орнына су, күн және жел қуатын пайдаланады. Оригамиді қайшыны пайдаланбай, бүктеу арқылы жасау тән. Соңғы уақыттарда тек Жапонияда ғана емес, сондай - ақ басқа елдерде оригами өнерімен айналысады.. Екінші дүние жүзілік соғыстан кейін тырна бүктеу тағыда бір мағынаға ие болды. Бейбітшілік символы Хиросимадағы атом бомбасының зардабынан жапа шеккен. Садако Сасаки 644 тырна бүктеп, (7 января 1943 — 25 октября 1955) дүниеден озды.

Оригамидің түрлері мен техникасы

Қарапайым оригами – оригамидің стилі, британ оригамисті Джон Смит ойлап тапқан, бұл бүктемелердің тек төбешік пен жазықтыққа жиналуымен ғана шектеледі. Айналдыра бүктеу – оригами диаграммаларының бір түрі, дайын модельдің бүкіл бүктемелері бейнеленген сызба Оригамидің танымал түрлерінің біріне модульдік оригами жатады, мұнда тұтас фигура көптеген ұсақ бөліктерден (модульдерден) жиналады, олардың әрқайсысы қағаз парағынан бүктеліп жасалады. Сулы бүктеме – бүктеу техникасы, Акира Иошизава ойлап тапқан және суланған қағазды фигуралардың түзу шығу үшін, көрікті болу үшін, сонымен қатар қатты болу үшін қолданады.

Бүгін біз сендермен қағазбен бүктеу техникасын үйренеміз.

Қағазды қию, бүктеу әдістерін үйрету.

Оқушылардың үйірмедегі белсенділігін атап көрсету.

Қорытынды: Оқушылардың жасаған жұмыстарын тексеріп, кемшілектері болса айтып түсіндіріп, қорындылау.

Күні:

Тақырыбы: Модульдерден бүркіт бейнесін жинақтап, құрастыру

Мақсаты:

Шығармашылық ойлау арқылы сұлулық пен үйлесімділікті қабылдай білуді, көзбен мөлшерлеуді үйрету.

Оқушыларды еңбекке деген сүйіспеншілігін, қызығушылығын арттыру және қағазбен жұмыс жасағанда бүктеуге, құрастыруға көңіл бөлу, шеберлікке, әсемдікке баулу.

Сабақтың құрал - жабдықтары: Қайшы, желім, ақ қағаз, сызғыш, қарындаш.

Қауіпсіздік ережесі:

. Ұшы доғал қайшыны пайдалану.

. Қайшының ұшын жоғары қаратып ұстама.

. Қайшыны ашық күйінде қалдырма.

. Екінші адамға қайшыны сабы жағымен ұсын.

. Қайшымен қию кезінде жүрме, жолдасыңа жақындама.

. Жұмыс соңында қайшыны қабына салып қой.

. Желімді иіскеуге болмайды

Үйірменің барысы:

Бүгінгі сендерге, оригамиді қолданып,бүркіт модульн қағазбен бүктеу арқылы жасаймыз. Құрал-жабдықтарды даярлау. Қию техникасы бойынша қағаздарды, қиып дайындау. Түрлі-түсті қағаздарды үлгіге қарап отырып, келтіріп дайындау

1. Бүркіт туралы қандай аңыз білесіңдер?

2. Бүркіт қандай құс?

Бүркіт— сұңқартәрізділер отрядына, қаршыға тұқымдасына жататын үлкен құс.

Көбінесе тоғайлы және таулы жерде тіршілік етеді. Биік ағаштар мен зәулім жар тасқа ұя салып, 1—2 жұмыртқа табады. Орта Азияда, Қазақстанда бүркітті қолға үйретіп түлкі, елік, қарақұйрық сияқты аңдарға салады, шабыты түскен кырағы бүркіттер қасқырды да алады, ашынғанда адамға да түседі. Кең қанаттары (созған кезде 2 метрге дейін жетеді) мен қысқа құйрығы (30—35 см) ұшқан кезде "ұшып бара жатқан қанатқа" ұқсайды. Ұябасары шәулісіне қарағанда ірілеу болады. Латынша "алтын қыран" деген аты күштілік пен айбындылықтың белгісі ретінде 200 жыл бұрын берілген. Бүркіттің салмағы 3 кг-нан 6 кг-ға дейін. Үлкен құстары қара-күрең түсті, төменгі жақтары ақшылдау болады. Ұясын ағаштарға, құзжартастардың басына, ал далалы жерде — жерге салады. Өте жақсы ұшырады, жерде жақсы жүреді, жүгіре алады. Жемтігін ұстаған кезде, жартылай ашылған қанатымен ұстайды. Ұсақ және орташа сүтқоректілерді және құстарды ұстайды.

Оқушылардың үйірмедегі белсенділігін атап көрсету.

Қорытынды: Оқушылардың жасаған жұмыстарын тексеріп, кемшілектері болса айтып түсіндіріп, қорындылап, бүркіт макетін қағазды бүктеп аяқтап келу.

Күні:

Тақырыбы: Модульдерден қоян бейнесін жинақтап, құрастыру

Мақсаты:

Шығармашылық ойлау арқылы сұлулық пен үйлесімділікті қабылдай білуді, көзбен мөлшерлеуді үйрету.

Оқушыларды еңбекке деген сүйіспеншілігін, қызығушылығын арттыру және қағазбен жұмыс жасағанда бүктеуге, құрастыруға көңіл бөлу, шеберлікке, әсемдікке баулу.

Сабақтың құрал - жабдықтары: Қайшы, желім, ақ қағаз, сызғыш, қарындаш.

Қауіпсіздік ережесі:

. Ұшы доғал қайшыны пайдалану.

. Қайшының ұшын жоғары қаратып ұстама.

. Қайшыны ашық күйінде қалдырма.

. Екінші адамға қайшыны сабы жағымен ұсын.

. Қайшымен қию кезінде жүрме, жолдасыңа жақындама.

. Жұмыс соңында қайшыны қабына салып қой.

. Желімді иіскеуге болмайды

Үйірменің барысы:

Бүгінгі сендерге, оригамиді қолданып,қоян модульн қағазбен бүктеу арқылы жасаймыз. Құрал-жабдықтарды даярлау. Қию техникасы бойынша қағаздарды, қиып дайындау. Түрлі-түсті қағаздарды үлгіге қарап отырып, келтіріп дайындау

1. Қоян туралы қандай аңыз білесіңдер?

2. Қоян қандай жануар?

Қояндар– сүтқоректілердің бір тұқымдасы, 8 туысқа бөлінетін 50 түрі бар.

Бұлардың ішінде тез жүгіруге, ін қазуға, жүзуге, ағашқа өрмелеуге бейімделген түрлері кездеседі. Салмағы 0,1 – 4,5 кг, дене тұрқы 12 – 75 см, Мадагаскар аралы, Оңтүстік Американың оңтүстік аймағы, Антарктидадан басқа барлық жерде таралған. Шөп, ағаш қабығын, бүршігін, бұтағын жейді. Жылына 4 рет 2 – 8 (кейде 15) көжек туады. Тұрақты іні болмайды, көжегі жүндес, бірден жүріп кететіндей жетіліп туылады, бірнеше күннен кейін өзі қоректенеді. Үй қояны ғана ін қазады, топ-топ болып тіршілік етеді. Көжегі көзі ашылмай, өте дәрменсіз, қызылшақа болып туылады. Кәсіптік маңызы бар, әуестік үшін де ауланады. Қоянның кейбір түрлері жайылымға, жеміс бағына, жас орманға үлкен зақым келтіреді. Кейбіреулері індет таратады. Қазақстанда кездесетін 3 түрі (ақ қоян, құм қоян, ор қоян) бар. Ақ қоян, негізінен, қалың қар түсетін Қостанай, Солтүстік Қазақстан, Павлодар және Ақмола облыстарындағы орманды далаларда, Қарағанды, Шығыс Қазақстан облыстарындағы таулы аймақтарда көбінесе кездеседі.

Оқушылардың үйірмедегі белсенділігін атап көрсету.

Қорытынды: Оқушылардың жасаған жұмыстарын тексеріп, кемшілектері болса айтып түсіндіріп, қорындылап, қоян макетін қағазды бүктеп аяқтап келу.

Күні:

Тақырыбы: Модульдерден сарышаян бейнесін жинақтап, құрастыру

Мақсаты:

Шығармашылық ойлау арқылы сұлулық пен үйлесімділікті қабылдай білуді, көзбен мөлшерлеуді үйрету.

Оқушыларды еңбекке деген сүйіспеншілігін, қызығушылығын арттыру және қағазбен жұмыс жасағанда бүктеуге, құрастыруға көңіл бөлу, шеберлікке, әсемдікке баулу.

Сабақтың құрал - жабдықтары: Қайшы, желім, ақ қағаз, сызғыш, қарындаш.

Қауіпсіздік ережесі:

. Ұшы доғал қайшыны пайдалану.

. Қайшының ұшын жоғары қаратып ұстама.

. Қайшыны ашық күйінде қалдырма.

. Екінші адамға қайшыны сабы жағымен ұсын.

. Қайшымен қию кезінде жүрме, жолдасыңа жақындама.

. Жұмыс соңында қайшыны қабына салып қой.

. Желімді иіскеуге болмайды

Үйірменің барысы:

Бүгінгі сендерге, оригамиді қолданып,сарышаян модульн қағазбен бүктеу арқылы жасаймыз. Құрал-жабдықтарды даярлау. Қию техникасы бойынша қағаздарды, қиып дайындау. Түрлі-түсті қағаздарды үлгіге қарап отырып, келтіріп дайындау

1. Сарышаян туралы қандай аңыз білесіңдер?

2. Сарышаян қандай жәндік?

Сарышаян немесе Қыршаян – өрмекшітәрізділер класына жататын жәндіктер отряды. Сарышаяндардың 1750-ге тарта түрі белгілі, олардың ішіндегі 50-дей түрі улы болып саналады.

Қазақстанда 2 түрі: Кавказ және шұбар сарышаян тіршілік етеді.

Сарышаянның ірі түрлерінің дене тұрқы 20 сантиметрге дейін жетеді, майдалары - 13 мм болады. Денесі екі бөліктен: баскөкірек және құрсақтан құралады. Құрсақ бөлігі бунақталған болады: алдыңғы бөлігі жуантық, соңғы бөлігі жіңішкеріп, құйрық тәрізді созылыңқы келеді. Қалқанмен қапталған баскөкірегінде екі жұп ортаңғы үлкен көз және 5 жұп ұсақ қаптал көздері болады. Құрсақ бөлігінің ең соңғы буындағы екі жұп улы бездің өзекшесі үшкір шаншарға ашылады. Қыршаян құйрығын қатты сермеп, улы шаншарымен жемін өлтіреді, одан мал жіне адам ауыр сырқаттанады, кейде тіпті өліп кетуі де мүмкін. Сондықтан қыршаяннан сақтану қажет.

. Қыршаянның ауыз бөлігінде кішірек қысқышты күйісаяқ және үлкен қысқышты тұтқыаяқтар болады, ол солар арқылы қорегін аулап, ұстап жейді.

Оқушылардың үйірмедегі белсенділігін атап көрсету

Қорытынды: Оқушылардың жасаған жұмыстарын тексеріп, кемшілектері болса айтып түсіндіріп, қорындылап, сарышаян макетін қағазды бүктеп аяқтап келу.

Күні:

Тақырыбы: Модульдерден тышқан бейнесін жинақтап, құрастыру

Мақсаты:

Шығармашылық ойлау арқылы сұлулық пен үйлесімділікті қабылдай білуді, көзбен мөлшерлеуді үйрету.

Оқушыларды еңбекке деген сүйіспеншілігін, қызығушылығын арттыру және қағазбен жұмыс жасағанда бүктеуге, құрастыруға көңіл бөлу, шеберлікке, әсемдікке баулу.

Сабақтың құрал - жабдықтары: Қайшы, желім, ақ қағаз, сызғыш, қарындаш.

Қауіпсіздік ережесі:

. Ұшы доғал қайшыны пайдалану.

. Қайшының ұшын жоғары қаратып ұстама.

. Қайшыны ашық күйінде қалдырма.

. Екінші адамға қайшыны сабы жағымен ұсын.

. Қайшымен қию кезінде жүрме, жолдасыңа жақындама.

. Жұмыс соңында қайшыны қабына салып қой.

. Желімді иіскеуге болмайды

Үйірменің барысы:

Бүгінгі сендерге, оригамиді қолданып, тышқан модульн қағазбен бүктеу арқылы жасаймыз. Құрал-жабдықтарды даярлау. Қию техникасы бойынша қағаздарды, қиып дайындау. Түрлі-түсті қағаздарды үлгіге қарап отырып, келтіріп дайындау

1. Тышқан туралы қандай аңыз білесіңдер?

2. Тышқан қандай жануар?

Тышқандар- ұсақ кеміргіштер тұқымдасы.Дене ұзындығы 12,5 см дейін, құйрығы, 10,5 см. Тышқандардың пайда болған жері негізінен – Азия, кейбір түрлері бүкіл дүниежүзіне таралған. Африкада (Сахараны есептемегенде), Евразияда, Малай архипелагының кейбір аралдарында, Филипинде 40 түрі таралған. Бір қатар түрлері - синантропты. ТМД-да, космополотитті синантропты 1 түрі, үй тышқаны, жабайы табиғатта үнемі өмір сүретін 2-3 түрі бар. Дәнді дақылдармен, астықпен, тамырлармен, жидектермен, шөппен және басқа да жәндіктермен қоректенеді, түнде белсенді Оңтүстік аудандарда және үйлерде жыл бойы көбейе береді. Сань шұғыл ауытқуы мүмкін.

Егеуқұйрықтар мен тышқандарды бөлу шартты және тышқандардың көлеміне негізделген. Басқа тұқымдастарға жататын кейбір тышқандарды (мысалы, бұғы тышқан, Қалталы сегіргіш) да ешқандай ғылыми негіздемесіз тышқандар деп атайды.

Залал келтіруі мүмкін, бірақ көбі зиянсыз. Көптеген жыртқыш аңдардың олжасы болып табылады. Ақ зертхана тышқаны – үй тышқанының түрі.

Оқушылардың үйірмедегі белсенділігін атап көрсету

Қорытынды: Оқушылардың жасаған жұмыстарын тексеріп, кемшілектері болса айтып түсіндіріп, қорындылап, тышқан макетін қағазды бүктеп аяқтап келу.

Күні:

Тақырыбы: Модульдерден көбелек бейнесін жинақтап, құрастыру

Мақсаты:

Шығармашылық ойлау арқылы сұлулық пен үйлесімділікті қабылдай білуді, көзбен мөлшерлеуді үйрету.

Оқушыларды еңбекке деген сүйіспеншілігін, қызығушылығын арттыру және қағазбен жұмыс жасағанда бүктеуге, құрастыруға көңіл бөлу, шеберлікке, әсемдікке баулу.

Сабақтың құрал - жабдықтары: Қайшы, желім, ақ қағаз, сызғыш, қарындаш.

Қауіпсіздік ережесі:

. Ұшы доғал қайшыны пайдалану.

. Қайшының ұшын жоғары қаратып ұстама.

. Қайшыны ашық күйінде қалдырма.

. Екінші адамға қайшыны сабы жағымен ұсын.

. Қайшымен қию кезінде жүрме, жолдасыңа жақындама.

. Жұмыс соңында қайшыны қабына салып қой.

. Желімді иіскеуге болмайды

Үйірменің барысы:

Бүгінгі сендерге, оригамиді қолданып, көбелек модульн қағазбен бүктеу арқылы жасаймыз. Құрал-жабдықтарды даярлау. Қию техникасы бойынша қағаздарды, қиып дайындау. Түрлі-түсті қағаздарды үлгіге қарап отырып, келтіріп дайындау

1. Көбелек туралы қандай аңыз білесіңдер?

2. Көбелек қандай жәндік?

Қабыршақ қанаттылар, көбелектер жәндіктер класының бір отряды. Екі жұп қанаттары болады, олардың беттерін ұлпа қабыршақ басып жатады (отрядтың аты осыған байланысты қойылған). Бұл қабыршақтар көбелектің қанаттарын алуан түске құбылтып тұрады. Қабыршақтарының құрылысы, ондағы пигмент түсі әрбір түр, жүйеленімдік топта әр түрлі болады. Қанаттары бір-бірімен ілмек арқылы жалғасады. Қанатының түсі арқылы күндіз ұшатын көбелектер өз түріне жататын көбелектерді ажыратады, сондай-ақ қанатының түсі мен оның бетіндегі өрнегінің қорғаныштық та маңызы бар. Қабыршақ қанаттылырдың денесінің ұзындығы 3 – 8 мм-ден 200 – 300 мм-ге дейін ең ірісі – Оң түстік Америкалық қоңыр көбелек (жайған қанатының ұзындығы 30 см-дей), Еуропа көбелектерінен – емен көбелегінің қанаты 12 – 15 см. Аузы гүлдің шырынын соруға бейімделген, ұзын тұмсыққа айналған. Тыныштық күйде ол шиыршықталып оралып жатады. Кейбір түрлерінде мұндай тұмсық жетілмеген. Денесі бас, кеуде және құрсақ бөлімдерінен тұрады. Басында бір жұп фасетті көздері, көзшелері және иіс, дәм сезу қызметін атқаратын мұртшалары орналасқан.

Оқушылардың үйірмедегі белсенділігін атап көрсету

Қорытынды: Оқушылардың жасаған жұмыстарын тексеріп, кемшілектері болса айтып түсіндіріп, қорындылап, көбелек макетін қағазды бүктеп аяқтап келу.

Күні:

Тақырыбы: Модульдерден жылан бейнесін жинақтап, құрастыру

Мақсаты:

Шығармашылық ойлау арқылы сұлулық пен үйлесімділікті қабылдай білуді, көзбен мөлшерлеуді үйрету.

Оқушыларды еңбекке деген сүйіспеншілігін, қызығушылығын арттыру және қағазбен жұмыс жасағанда бүктеуге, құрастыруға көңіл бөлу, шеберлікке, әсемдікке баулу.

Сабақтың құрал - жабдықтары: Қайшы, желім, ақ қағаз, сызғыш, қарындаш.

Қауіпсіздік ережесі:

. Ұшы доғал қайшыны пайдалану.

. Қайшының ұшын жоғары қаратып ұстама.

. Қайшыны ашық күйінде қалдырма.

. Екінші адамға қайшыны сабы жағымен ұсын.

. Қайшымен қию кезінде жүрме, жолдасыңа жақындама.

. Жұмыс соңында қайшыны қабына салып қой.