Сыныбы: 8 «А,Б» Күні: 08-10.01.2018 жыл

Сабақтың тақырыбы: Қан құю. Қан топтары. Резус фактор.

Саяхат сабағы

Сабақтың мақсаты:

• білімділік:  адам  тіршілігі  үшін,  организмнің  тірек  қан  және  қан жасушаларының   белсенділігін,  өміршеңдігін  оқушыларға түсіндіре  отырып, қан топтарын ажырата білуге үйрету және қан топтарына есеп шығару,  білім-білік  дағдысын  қалыптастыру;

• дамытушылық: оқу материалдарының  мазмұнын байланыстыру арқылы  ой-өрісін  жетілдіріп, дамыту,  өз  бетінше  іздеуге  шыңдау;

• тәрбиелік: оқушылардың  бойына  ұлттық  рухты  сіңіріп,  салауатты  өмір салтын  құруға баулып, тәрбиелеу;

Құрал жабдықтар: портрет, сұрақ-жауап, тақта, кесте – сызбалар, оқулықтағы суреттер.АЛМА,ЖҮЗІМ,ШИЕ суреттері

Сабақтың типі:  сын тұрғысынан ойлау

Сабақтың түрі: қорытынды сабақ

Ұйымдастыру кезеңі

а) оқушылармен амандасу

ә) оқушыларды түгендеу

Үй тапсырмасын тексеру

1. «Топтастыру.»

Мұалім: Оқшылармен бірге алма,жүзім, шие теруге бау-бақшаға шығамыз.

Бірінші алманың құрамында темір элементі кездеседі .Темір пайдалы элемент. АЛМА бау –бақшасына алма теруге шығамыз.Алма бау-бақшасына кіру үшін мынадай сұрақтара жауап береміз. Оқушыларды 3 топқа бөледі. Олар 1-топ Эриторциттер, 2-топ Лейкоциттер, 3-топ Тромбоциттер. Әр топ тақтадағы сұрақтарға кезекпен шығып жауап береді. Деңгейлік тапсырмалар стикер парағының оң бетінде 16 сұрақ жазылып, ілінеді. Сол сұраққа жауап берген оқушыларға 1 ұпай беріледі. Оң бетіндегі сұрақтарға жауап береді де, екінші жағына аударып қоямыз. Сол кезде СӘЛЕМЕТСІЗДЕР МЕ ! деген сөз шығады. Атам қазақ « Сәлем – сөздің анасы» деп сәлемдесуге үлкен мән берген. Тегінде әдеп, адамшылық амандасудан басталады.

АЛМА бау-бақшасынан кім көп алма теріп шықты?, оны оқушылардың жиған алмасына қарап бағалаймын.

2. «Оқушылара қан тобы туралы мәлімет беру»

Мұғалім : «Қан тобы» сөзі бәрімізге таныс. Балалар, сендер ол туралы не білесіңдер және не білгілерің келеді?

Не білемін?

Нені білгім келеді?

Қан тобын қалай анықтайды?

Қан тобы өмір бойы өзгермейді және ол тұқым қуалайды. Барлық адамдардың қаны 4 топқа бөлінеді: І,ІІ,ІІІ,ІV. Қан беретін адамды – донор, қабылдайтын адамды – реципиент деп атайды. Қаны І топқа жататын адамдардың қанын барлық топқа (І,ІІ,ІІІ,ІV) аз мөлшерде (200-300 мл)құюға болады. ІІ топқа жататындардың қанын ІІ және ІV топқа береді. ІІІ топтағылардың қанын ІІІ, ІV топқа, ал ІV топтағылардікін тек ІV топқа құюға болады. Егер қан топтары сәйкес келмесе, эритроциттер желімденіп қалады да, аяғы сәтсіздікке ұшырайды. Қазіргі кезде қан құюда тек өз тобына сәйкес қан құйылады.

Енді ЖҮЗІМ бақшасынан жүзім жинаймыз. Жүзімнің құрамында глюкоза мөлшері көп кездеседі. Адам ағзасына өте пайдалы. ЖҮЗІМ бақшасынан жүзім жинау үшін, мынадай есептерді шығарамыз.

Бүгінгі сабақта қан топтарына есептер шығарылады.

Есептер шығару. Әр топқа бір-бір карточкадан.

Тапсырма№1

Ауруханада екі баланы шатастырып алды. (Мысалға Ж және Н) Бірінші ата-ананың қан топтары I және IV, ал екінші ата-ананың қан топтары I және III. Анализ нәтижесі бойынша Ж-да I қан тобы, ал Н-да II қан тобы екені анықталды. Балалардың ата – анасын табыңдар.

Жауабы: қан топтары I және IV ата-ананың баласы –Ж. Ал қан топтары I және III ата-ананың баласы –Н.

Тапсырма №2

Ата – анасының қан топтары II және III. Олардың баласында I топты қан болуы мүмкін бе?

Жауабы: ия, болуы мүмкін.

Тапсырма №3

Анасының қан тобы I, ал баласының қан тобы II . Әкесінің қан тобы қандай?

Жауабы: II немесе IV топ

Тапсырма №4

Баланың қан тобы I, ал оның қарындасыныкі IV. Ата – анасының қан тобы жайлы не айтасын?

Жауабы. Ата-анасының қан топтары II және III.

Тапсырма №5

IV топты қаны бар баланың ата-анасын іздеуге салды. екі отбасын тексере келгенде Бірінші отбасында әкесінің қан тобы II ,ал анасының қан тобы III екені анықталды.Екінші отбасында әкесінің қан тобы I, ал анасының қан тобы IV екенін дәлелдеді. Баланың ата-анасы қай отбасы?

Жауабы: Бірінші отбасы.

2. Тест жұмысын орындау.

1. Қан топтары қай жылы ашылды?

а) 1900ж б) 1940ж в) 1865ж

2. Әмбебап донор деп қандай қан тобы бар адамды айтады?

а) ІІ топ б) І топ в) ІІ,ІІІ топ

3. Қанның құрамында болатын ерекше нәруыз :

а) резус-фактор б) оссейн в) миозин

4.Қан беретін адам

а) әмбебап реципиент б) реципиент в) донор

5. Екінші топты қанды құюға болады

а) 1 және 4топқа б) 2 және 4 топқа в) 3 және 1 топқа

Жауаптары: 1- а, 2 - Б, 3 – а, 4 – В, 5- б

СЕРГІТУ СӘТІ

Адам есімімен атап, допты бір-бірімізге береміз. Соңғы әріп қандай әріптен аяқталса, сол әріптен есім атап әрі қарай жалғастырамыз.

Мысалы: Анар, Роза, Алма, Айман, Назерке, Ермек........................

Үй тапсырмасы :§32 қосымша ізденіс жұмыстары,есептер шығару.