Пән

Биология

Сынып

8

Бөлім

Заттардың тасымалдануы

Тақырып

Қан топтары. Қан құю. Резус -фактор

Оқу мақсаттары

8.1.3.7 агглютинация және резус – конфликт механизмдерін түсіндіру

Сабақ мақсаты

Қан топтарын, қан құю жолдарын және резус – факторды ажыратып, резус сәйкессіздік ұғымын қалыптастыру

Тілдік мақсат

Пәнге қатысты лексика мен терминология:

- донор

- реципиент

- агллютинация

Диалогқа/жазылымға қажетті тіркестер:

- донор дегенміз.......

- әмбебап донор - ......

-әмбебап реципиент - ....

- агллютинация дегенміз.....

Күтілетін нәтиже

Барлық оқушылар: Қан топтарының түрлерін, қан құюды біледі

Оқушылардың көпшілігі: Қан құю жолдарын және резус – факторды анықтайды

Кейбір оқушылар: Қан құю жолдарын ажыратады және қан тобына есептер шығарады

Бағалау критерийлері

• Қан топтарын біле алады

• Қан құю жолдарын анықтай алады

• Қан топтарына есем шығара алады

Құндылықтарды дарыту

Сабақ өту барысында әдепті сөйлеуге, уақытты үнемдеуге баулу. Сонымен қатар, Абайдың 17 қара сөзіндегі «толық адам» идеясын дамытатын білімді ұрпақ бола алатынын ұғындыру. Жұпқа біріктіре отырып, бір-бірімен ой бөлісуге, бір-бірінің пікіріне құрметпен қарауға, сыныпта ынтымақтастық атмосфераны қалыптастыруды дамыту

АКТ қолдану дағдылары

ROCKED

Пән аралық байланыс

Медицина, генетика

Бастапқы білім

Қан құрамы. Қан құю

Сабақ кезеңдері

Жоспарланған іс әрекет

Ресурстар

Сабақтың басы

Уақыт

5 минут

1.Ұйымдастыру кезеңі

Оқушылармен сәлемдесу, түгендеп, сынып тазалығы мен қажетті құрал-жабдықтарының дайындығын тексеру.Абайдың 17 қара сөзін тыңдатып, жағымды психологиялық ахуал тудыру

«серпілген сұрақ» әдісі. Үй тапсырмасын қайталау

1.Иммунитеттің қандай түрлері бар? (Табиғи және жасанды)

2.Бір аурумен ауырған соң қалыптасатын иммунитет (Табиғи жүре пайда болған иммунитет)

3. Емдік сарысу енгізген соң пайда болатын иммунитет (жасанды енжар иммунитет)

Миға шабуыл.

Ол не? Қалай?

Балалар, Данияр есімді баладан әлеуметтік желіге осындай хабарлама салыпты. Соны бірге оқиық.

• Сәлеметсіздер ме, балалар! Мен, биологиядан бір

тапсырманы орындай алмай, түсінбей отырмын. Тапсырмада былай берілген: Анасының қан тобы ІІ, ал әкесінің қан тобы ІІІ, баласының қан тобы ІV болып шыққан. Бұл тұжырым дұрыс па? Қалайша баланың қан тобы ІV болады. Өтінемін, маған шешімін табуға көмектесіңіздерші. Сіздердің жауаптарыңызды асыға күтемін.

Біз Даниярға көмектесу үшін «Қан топтары. Қан құю. Резус - фактор» деп аталатын ауызша журнал жасақтап, Даниярға түсіндіруге тырысайық. Олай болса бүгінгі біздің тақырыбымыз «Қан топтары. Қан құю. Резус - фактор»

Биология А. Соловьева, Б.Ибраимова Презентация слайд 1

Сабақтың ортасы

Уақыт

25 минут

1 бет: Қан топтары туралы басты жаңалықтар: Видео көрсету. Қан топтарын түсіндіру. Жеке жұмыс

Қан топтарының үйлесімділігі

2 бет: Медицина әлемі. Қан құю жолдарын, резус – факторларды түсіндіру

3 бет: Өзіңді тексер

1...... 2...... 3..... 4......

Дескриптор

• Қан құюға байланысты барлық терминдерді біледі

• Қан құюға байланысты барлық терминдерді бір – бірінен ажыратады

4 бет:

Қызықты генетика

Қан тобына генетикалық есептердің шығару жолын түсіндіру.

I ( 0 ) –А және В антигені болмайды

II ( А ) –А антигені болады

III ( В ) –В антигені болады;

IV( АВ ) –А и В антигені болады

Есеп.

Ата – анасының қан тобы І және ІІІ. Олардың балаларының қан тобы қандай болады?

Дескриптор

Қан топтарына байланысты есептер шығарып үйренеді

5 бет: Қан тобы және психология

Мысалы, бірінші топтағы қан иелері – рухани мықты болып келеді. Тумысынан көшбасшы, өмірге әрқашан құштарлықпен қарайтын жандарды кездестірсеңіз, олар осы бірінші топтағы қан иелері болуы әбден мүмкін. Дегенмен, олар өздеріне айтылған сынды ұната қоймайды, өте ауыр қабылдайды. Есесіне, олар кездескен қиындықтардан қорықпайды, мойымайды. Және бір ерекшелігі, түрлі адамдармен тез тіл табысып кете алады. Сонымен қатар, сырқат не жаралы адамдарға қан құю қажет болса, оның қай топтағы қан иесі екеніне қарамастан, бірінші топтағы қан – кез келген адамға құюға лайық болып табылады. 

Қаны екінші топтағылар ерекше ұқыпты, жүйелі істі қалайтын және өте жоғары ұйымдастырушылық қабілетке ие болып келеді. Мінездері өте жайлы болғандықтан, кез келген ортаға тез сіңісіп кетеді. Мінездеріндегі және бір ерекшелік, қиналса да, күйзелсе де, сыртқа білдірмеуге тырысады, сырт көзге бәрін жақсы сияқты көрсетіп, не болса да, ішіне сақтап, ештеңе білдірмей жүре береді. Бірақ, бір көтерілсе, ашуымен тау қопара алады екен. 

Үшінші топқа жататындар – нағыз шығармашылық адамдары. Жан дүниесі қиял мен фантазияға бай, оларды өзі кіріскен іске барынша қолдануға тырысатын жан. Алайда бір кем тұсы – өте тұйық, адамдармен тіл табысуы қиын болып келеді. Қиялшылдығынан болар, көпшілік ортасынан гөрі, оңаша болғанды ұнатады. Сырт көзге сабырлы көрінгенімен, олардың ішінде алай-дүлей дауыл соғып тұрады. 

Ең сирек ұшырасатын қан тобы – төртінші топ болып табылады. Бұл қан тобының иелері – таптырмас ұйымдастырушылар. Мінезі адал, ақ көңіл болып келетін бұл жандар әрқашан көпшіліктің ортасында жүреді. Бір кереметі, адамдарды ешбір алаламай араласатын болғандықтан, олар кез келген ортаның ішінде бойы озық тұратын, отырыстың гүлі болып келеді.

Видео

Кесте

Презентация слайд

Сабақтың соңы

Уақыт

5 минут

Даниярдың хатына енді жауап беретін болармыз. Есепті тақтаға шығару.

Үйге тапсырмасы:Тақырыпты оқу және соңындағы деңгейлік сұрақтарға дайындалу

Рефлексия

5 минут

Рефлексия.

І- тақырыпты жақсы түсіндім, тапсырмаларды қиналмай орындадым

ІV – тақырыпты жақсы түсіндім, бірақ тапсырмаларды орындауда сәл қиналдым

Rh^— тақырыпты түсіндім, бірақ тапсырмаларды орындай алмадым

Қан тобы

Мынадай топқа қан беруге болады

Мынадай топтағы қанды құюға болады

I

II

III

IV

Қан тобы

Мынадай топқа қан беруге болады

Мынадай топтағы қанды құюға болады

I

II

III

IV

Қан тобы

Мынадай топқа қан беруге болады

Мынадай топтағы қанды құюға болады

I

II

III

IV

1.Агглютинация

А. Қан қабылдаушы адам

2.Донор

В. Қан беруші адам

3.Реципиент

С. Эритроциттердегі нәруыздар

4. Агглютиногендер

Д.Қан құйған кезде эритроциттердің бір – біріне жабысып қалуы

1.Агглютинация

А. Қан қабылдаушы адам

2.Донор

В. Қан беруші адам

3.Реципиент

С. Эритроциттердегі нәруыздар

4. Агглютиногендер

Д.Қан құйған кезде эритроциттердің бір – біріне жабысып қалуы

1.Агглютинация

А. Қан қабылдаушы адам

2.Донор

В. Қан беруші адам

3.Реципиент

С. Эритроциттердегі нәруыздар

4. Агглютиногендер

Д.Қан құйған кезде эритроциттердің бір – біріне жабысып қалуы