Қазақ халқының қолданбалы өнері

Тақырыбы: Қазақ халқының қолданбалы өнері

Мақсаты :

1) Оюдың түрлері, шығу тарихы туралы әңгімелеу. Ою өрнек туралы мақал – мәтелдер жаттау, сөздік қорын , дүниетанымын байыту. Қалық өнерін қастерлеуге үйрету

2) Қиындылардан ою құрастыру, атын атау

3) Қолөнерге баулу, ою ойып, сырын ашу

Көрнекілгі: суреттер , оюлар түрлері, үй жиһаздары, ат әбзелдері.

Барысы:

1. Кіріспе.

2. ата- баба еліне саяхат

3. қорытынды

Мұғалім:

«Өнер таусылмас азық, жоғалмас байлық» дейді халық даналығы. Халқымыздың ғасырлар талғамынан өткен асыл қазынасы – ою - өрнек туралы , шығу тарихы жайлы қариялардан білеміз.

«Қарты бар үйдің , қазынасы бар » дейді қалқ даналығы. Ежелден қолөнерді қастерлей білген халқымыздан мұра болып келе жатқан тұрмысқа қажетті бұйымдар өте көп. Әдемі киімдер тігіп , оны өрнектеген шеберлер де аз емес. Қазақ халқы өз қолөнерінде ою- өрнекті кеңінен райдаланған. Ертеден тұтынатын заттарын ою- өрнекпен безендірген.

Халқымыздың өлең – жырында, ән- күйінде ою- өрнегінде аққудың әні , тоты құстың тілі жүретіні сондықтан. Қолөнерде халықтың дүнйетанымы, оны қоршаған орта мен сұлулық туралы түсінігі бейнеленген.

Ою - өрнектің түрлері:

1. өсімдік тектес оюлар

2. жан – жануарлар дүниесіне қатысты оюлар

3. геометриялық оюлар

4. аспан әлеміне қатысты оюлар

Ақ найзасы болмаса,

Ерді қайдан танырсың.

Ен таңбасы болмаса,

Малды қайдан танырсың. – дегендей еліміздің көк байрағына , ел қорғаған батырдың иығы мен қалқанына , дуалы ауыз билердің жауырыны тұсына «Тұйық оюы» бақыттың, достықтың , мәңгілік айғағы.

Мақал- мәтелдер:

1. өнерлі елден өнерлі бала туады.

2.Өнерлі баланың он саусағы кем,

3.өнерсіз баланың бір саусағы кем.

4. қыз еркем, кестесімен көркем

Ұл еркем , өнерімен көркем.

5. Алын балдақ – қол сәні

6. Әшекей кесте қол сәні

7. Ақыл көпке жеткізер

8. Өнер көкке жеткізер

9. балаңды өнерлі болсын десең ұстаға қос

   1. оқушы:

Саусақтары майысып

Түрлі ою – ойысып

Шебер болар ма екенсің

2. оқушы:

Аңыз болған жоғалған сан ғасырға

Салт- дәстүрі халқымның жалғасуда

Бұғымүйіз оюы сәнділікпен

Көз тартып ұрпақтарға жалғасуда

3. оқушы

Ою- өрнек дегенде ою - өрнек

Қошқар мүйіз оюы болсын өрнек

Кел, жолдастар, көңілді ән салайық

Кешке келген қонақтар қане төрлет

Қазақтың зергерлік бұйымдары:

Сырға, сақина, шолпы, жүзік, білезік, алқа.

Қорытынды:

Тасқа , сүйекке , ағашқа қашап ойып , сол арқылы өзі көрген табиғи ортасына ойын жеткізуге құштарлық ежелгі заманнан қалыптаса бастады. Олар тектен - текке тумаған, өмір қажеттігінен , тариха қоғамдық болмыстан туып, халықтың тапқырлық ой- парасатын бейнелейтін өрнектер. Ал, алаша , киіз, кілем, текемет, үй бұйымдары арқылы бізге жеткен ою-нектердің өз мазмұны бар.